Soruşturmanın Gizliliği İlkesi KapsamındaLekelenmeme Hakkı
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ 5
ÖZET 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
I. BÖLÜM
SORUŞTURMA EVRESİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
I. GENEL OLARAK 23
II. SORUŞTURMA EVRESİ KAVRAMI, AMACI VE GÖREVLERİ 26
A. Kavram 26
B. Soruşturma Evresinin Amacı 26
C. Soruşturma Evresinin Görevi 27
1. Delilleri Toplama 27
2. Toplanan Delillerin Korunması 28
3. İsnatta Bulunma 28
D. Soruşturma Evresindeki Süjeler ve Soruşturmaya Yardımcı Kişiler 28
1. Soruşturma Evresinin Süjeleri 29
a) Cumhuriyet Savcısı 29
b) Sulh Ceza Hâkimi 29
c) Şüpheli. 29
d) Başkaca Bireysel Savunma Süjeleri: Yasal Temsilci, Eş ve
Malen Sorumlu 29
e) Müdafi 30
f) Mağdur, Suçtan Zarar Gören 30
2. Soruşturmaya Yardımcı Kişiler 31
a) Uzlaştırmacı 31
b) Zabıt Kâtibi 31
c) Tercüman 31
d) Tanık 32
e) Bilirkişi 32
III. SORUŞTURMA EVRESİNE İLİŞKİN İLKELER 32
A. Soruşturmanın- Araştırmanın Mecburiliği İlkesi 33
B. Kamu Davasının Mecburiliği İlkesi ve Maslahata Uygunluk
(Takdirilik) İlkesi 33
C. Yazılılık İlkesi 34
D. Dağınıklık İlkesi 35
E. Kuralsızlık İlkesi 35
F. Kamusallık İlkesi 36
G. Gizlilik İlkesi 36
IV. SORUŞTURMA EVRESİNDE ŞÜPHELİ HAKLARI 37
A. Haklarını ve Hakkındaki İsnadı Öğrenme Hakkı 37
B. Savunma Hakkı 37
C. Yakınlarına Haber Verilmesini İsteme Hakkı 38
D. Hâkim veya Adli Bir Makam Önüne Çıkma ve İtiraz Hakkı 38
E. Lekelenmeme Hakkı 38
V. SORUŞTURMA EVRESİNİN BAŞLAMASI 39
A. Genel Olarak 39
B. Suç Şüphesi ve Şüphenin Kuvvet Dereceleri 40
1. Suç Şüphesi 40
2. Şüphenin Kuvvet Dereceleri 40
a) Basit Şüphe 40
b) Makul Şüphe 40
c) Yeterli Şüphe 41
d) Kuvvetli Şüphe 41
3. Soruşturmayı Başlatan Şüphe 41
4. İddianamenin Düzenlenmesi İçin Yeterli Şüphe 42
C. Suçun Öğrenilmesi 42
1. Re’sen Öğrenme 42
2. İhbar Yoluyla Öğrenme 43
3. Şikâyet Yoluyla Öğrenme 44
4. Diğer Yollarla Öğrenme 45
a) Tutanakla Öğrenme 45
b) Talep 45
c) Yabancı Devletin Şikâyeti 46
d) Mütalaa 46
e) Müracaat (Yazılı Başvuru). 47
D. Soruşturmaya Yer Olmadığı Kararı 48
VI. GENEL OLARAK SORUŞTURMA EVRESİNİN YÜRÜYÜŞÜ 51
VII. SORUŞTURMA EVRESİNİN SONA ERMESİ 53
A. Genel Olarak 53
B. Soruşturma Evresini Sonlandıran Karar Türleri. 55
1. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 55
a) Yeterli Şüphe Yokluğu Nedeniyle 55
b) Kovuşturma İmkânının Bulunmaması Nedeniyle 56
(1) Uzlaştırma 56
(2) Önödeme 57
c) Cumhuriyet Savcısının Takdir Hakkını Kullanması Nedeniyle 58
(1) Cezayı Kaldıran Şahsi Sebep Olarak Etkin Pişmanlık Hükümleri 59
(2) Şahsi Cezasızlık Sebepleri 59
(3) CMK 171/1’e Genel Bakış 59
2. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 60
3. Seri Muhakeme Usulü ve Talepnamenin Düzenlenmesi 62
4. İddianamenin Düzenlenmesi ile Kamu Davasının Açılması 64
a) İddianamenin İadesi 65
II. BÖLÜM
SORUŞTURMA EVRESİNİN GİZLİLİĞİ İLKESİ
I. SORUŞTURMA EVRESİNİN GİZLİLİĞİ İLKESİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 67
II. SORUŞTURMA EVRESİNİN GİZLİLİĞİ İLKESİNİN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ 69
III. SORUŞTURMA EVRESİNİN GİZLİLİĞİ İLKESİNİN AMACI 70
A. Kamusal Menfaati Koruma 70
B. Bireysel Menfaat Olarak Şüphelinin Haklarını Koruma 70
C. Değerlendirme 71
IV. SORUŞTURMA EVRESİNDE GİZLİLİĞİN GÖRÜNÜM ŞEKİLLERİ 72
A. Dâhili Gizlilik 74
1. İlgililer Haricinde Başkalarının Hazır Bulunamadığı Usulü
İşlemler 75
a) İfade ve Sorgu İşlemleri 76
b) Tanık ve Bilirkişinin Dinlenmesi İşlemleri 78
(1) Genel Olarak Tanık ve Bilirkişinin Dinlenmesi 78
(2) Bilirkişi İncelemesinin Mecburi Olduğu Haller 78
(a) Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alma 79
(b) Moleküler Genetik İnceleme 80
(c) Ölü Muayenesi ve Otopsi 81
c) Yer Gösterme 82
d) Teşhis İşlemi 83
e) Keşif 84
f) Fiziki Kimliğin tespiti 85
g) Arama ve El koyma İşlemleri 85
ğ) Uzlaştırma İşlemleri 88
2. Soruşturmanın Taraflarına Karşı Gizli Tutulması Gereken Usulü İşlemler 88
a. Telekomünikasyon Yolu ile İletişimin Denetlenmesi 90
b. Gizli Soruşturmacı Görevlendirme 91
c. Teknik Araçlarla İzleme 91
d. Tanık Koruma Tedbiri 92
3. Dâhili Gizliliğin İstisnası: Müdafinin Soruşturma Dosyasını
İnceleme ve Örnek Alma Yetkisi 93
a. Genel Olarak 93
b. İnceleme Yetkisinin Kısıtlanması 99
B. Harici Gizlilik 103
1. Harici Gizliliğin İhlal Edilme Şekilleri 103
a. İşlem İçeriklerinin Açıklanması 103
b. İşlem İçeriklerinin Yayımlanması 105
c. İşlemlerin Yetkisiz Olarak Kayda Alınması/ Nakledilmesi 105
2. Harici Gizliliğe Uymakla Yükümlü Olan Süje-Kişi ve Organlar 106
a. Soruşturma İşlemleri Sırasında Hazır Bulunan Süje ve Kişiler 106
b. Diğer Resmi Organ ve Görevliler 107
c. Medya Mensupları 108
3. Harici Gizliliğin İstisnası: Şüphelinin Yakınlarına Haber Verme 111
4. Değerlendirme 113
III. BÖLÜM LEKELENMEME HAKKI
I. GENEL OLARAK 115
II. LEKELENMEME HAKKI KAVRAMI VE TANIMI 116
III. LEKELENMEME HAKKININ ÖNEMİ 120
IV. LEKELENMEME HAKKININ İLİŞKİLİ OLDUĞU HAK VE İLKELER 122
A. Özel Hayata Saygı Hakkı Kapsamında Kişinin Şeref ve İtibarının
Korunması Hakkı 122
B. Adil Yargılanma Hakkı 123
C. Suçsuzluk Karinesi 124
D. Haber Alma- Haber Verme Hakkı. 125
E. Unutulma Hakkı 126
F. Bilgi Edinme Hakkı 128
V. LEKELENMEME HAKKININ ÖZEL HUKUK ALANINDAKİ YANSIMASI
OLARAK KİŞİLİK HAKKI 130
A. Kişilik Hakkı Kavramı 130
B. Kişinin Toplumdaki Yeri İle İlgili Değerleri 131
1. Şeref ve Haysiyet 131
2. Kişinin İsmi ve Görüntüsü 132
3. Kişinin Özel Yaşam Alanı 132
VI. LEKELENMEME HAKKININ KAPSAMI 133
A. Şüphelinin İsimi ve Görüntüsü Yönünden 133
B. Zaman Yönünden 135
C. Lekelenmeme Hakkına Uymakla Yükümlü Olan Kişi ve Makamlar Yönünden 138
1. Devletin Resmi Görevlileri Bakımından. 139
2. Üçüncü kişiler ve Özellikle Medya Bakımından. 141
VII. MEDYA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRI OLARAK LEKELENMEME HAKKI 147
A. Medya ve Medya Özgürlüğü Kavramı 147
B. Medya Özgürlüğünün Sınırlandırılması 151
C. Medya Özgürlüğü ve Lekelenmeme Hakkı İlişkisi 154
D. Medyanın Adli Haber Vermesinde Hukuka Uygunluk Ölçütleri. 155
1. Haberin Gerçek Olması 157
2. Haberin Güncellik Taşıması 158
3. Haberin Verilmesinde Kamu Yararı ve Toplumsal İlginin Olması 158
4. Konu ile İfade Arasında Düşünsel Bağlantının Olması 160
E. Medyaya Dair Özel Kanunlarda Lekelenmeme Hakkı 161
1. Türkiye Radyo ve Televizyon Kanunu 161
2. Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun 161
3. Basın Kanunu 162
VIII. LEKELENMEME HAKKININ İHLALİNE İLİŞKİN HUKUKİ KORUNMA YOLLARI 163
A. Koruyucu Düzenlemeler 164
1. Kamu Hukuku Bakımdan 164
a) 5651 Sayılı Kanuna Göre Koruma 164
(1) İçeriğin Yayından Çıkarılması 165
(2) Erişimin Engellenmesi 165
b) Yayın Yasağı Kavram ve Sorunu 166
2. Özel Hukuk Bakımından 167
a) Saldırının Önlenmesi Davası. 168
b) Saldırının Durdurulması Davası 169
c) Kararın Yayınlanması ya da Üçüncü Kişilere Bildirilmesi 169
d) Hukuka Aykırılığın Tespiti Davası 169
e) Düzeltme ve Cevap Hakkı 170
B. Yaptırım İçeren Düzenlemeler 170
1. Kamu Hukuku Bakımından. 170
a) Hakaret 171
b) Haberleşmenin Gizliliğini İhlal 172
c) Özel Hayatın Gizliliğini İhlal 173
ç) Kişisel Verileri Hukuka Aykırı Olarak Ele Geçirme,
Başkasına Verme, Yayma 174
d) Gizliliğin ihlali 175
(1) TCK 285/1 ve 2 Kapsamında Soruşturmanın Gizliliğini
İhlal Suçu 179
(2) TCK 285/5 Kapsamında Kişilerin Suçlu Olarak Algılanmasını Sağlayacak Şekilde Görüntülerinin
Yayımlanması 182
e) Adli Yargılamayı etkilemeye Teşebbüs 184
f) Ses veya Görüntülerin Kayda Alınması 186
g) İftira 187
2. Özel Hukuk Bakımından 188
a) Maddi Tazminat Davası 189
b) Manevi Tazminat Davası 189
C. AYM ve AİHM’e Bireysel Başvuru 190
1. AYM’ye Bireysel Başvuru 190
2. AİHM’e Bireysel Başvuru 194
SONUÇ 199
KAYNAKÇA 205
