Sosyal Maliye
Prof. Dr. Yusuf KARAKOÇ
ÖNSÖZ VII
İÇİNDEKİLERXIII
KISALTMALARXXII
BİRİNCİ KISIM
SOSYAL MALİYE
BİRİNCİ BÖLÜM
SOSYAL MALİYE KAVRAMI
G İ R İ Ş 1
I TEMEL KAVRAMLAR1
II SOSYAL BİLİMLER 3
III SOSYAL BİLİMLERDE “SOSYALLEŞME” SÜRECİ5
IV SOSYAL MALİYE6
İKİNCİ BÖLÜM
SOSYAL MALİYE ANLAYIŞI
G İ R İ Ş 8
I SOSYAL MALİYENİN ÖZELLİKLERİ10
S O N U Ç13
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SOSYAL MALİYE SİSTEMİ
G İ R İ Ş 15
I KAVRAMLAŞTIRMA SÜRECİ16
A Temel Kavramlar16
B Sosyal Bilimlerde “Sosyalleşme” Süreci17
C Sosyal Maliye19
Ç Maliyenin Sosyal Bilimler Arasındaki Yeri 20
II SOSYAL MALİYE SİSTEMİ22
A Genel Açıklama22
B Sosyal Maliyenin Diğer Disiplinlerle İlişkisi24
XIV İçindekiler
III SOSYAL MALİYE SİSTEMİNİN NİTELİKLERİ25
A Genel Açıklama25
B Devletin Küçültülmesi26
C Para Değerinin Korunması26
Ç Vergi Adaletinin Sağlanması27
D Sosyal Transferlerin Devlet Denetiminde
Gerçekleştirilmesi29
E Devletin Millet-Kamu Menfaatini Gözetmesi30
F Malî İlişkilerin Sadece Taraflar Arası İlişki Olarak
Görülmemesi31
G Kamu Harcamalarında İsrafın Önlenmesi32
Ğ Denk Bütçe - Tek Bütçe Uygulamasına Geçilmesi33
H Kamu Borçlanmasına Bir Sınır Konulması33
I Vergi ve Buna Bağlı Alacaklarının Affının Olmaması34
İ Vergi ve Diğer Malî Yükümlülüklere İlişkin Kanunların
Takip Eden Yıl Yürürlüğe Girmesi35
GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ35
İKİNCİ KISIM
KAMU GELİRLERİ
BİRİNCİ BÖLÜM
VERGİLERİN KANUNÎLİĞİ İLKESİ
GİRİŞ 43
I VERGİ ve VERGİLENDİRME YETKİSİ44
II VERGİLERİN KANUNÎLİĞİ İLKESİ44
III VERGİLERİN KARARÎLİĞİ İLKESİ46
S O N U Ç47
İKİNCİ BÖLÜM
PARAFİSKAL GELİR ve DİĞER KAMU GELİRLERİ İLE
KARŞILAŞTIRMASI
G İ R İ Ş 48
I PARAFİSKAL GELİR KAVRAMININ TANIMI ve
ÖZELLİKLERİ50
İçindekiler XV
A Terminoloji ve Tanım50
1 Terminoloji50
2 Tanım51
B Özellikleri54
II PARAFİSKAL GELİR TÜRLERİ57
A Genel Açıklama57
B Meslekî Parafiskal Gelirler57
C Sosyal Parafiskal Gelirler60
Ç Ekonomik Parafiskal Gelirler63
III PARAFİSKAL GELİRİN DİĞER KAMU GELİRLERİ İLE
KARŞILAŞTIRILMASI64
A Genel Açıklama64
B Vergi ve Parafiskal Gelir65
1 Genel Olarak65
2 Verginin Tanımı ve Özellikleri65
3 Vergi İle Parafiskal Gelirin Benzerlikleri67
4 Vergi İle Parafiskal Gelirin Farkları68
C Harç ve Parafiskal Gelir70
1 Genel Olarak70
2 Harçın Tanımı ve Özellikleri70
3 Harç İle Parafiskal Gelirin Benzerlikleri71
4 Harç İle Parafiskal Gelirin Farkları72
Ç Resim ve Parafiskal Gelir73
1 Genel Olarak73
2 Resimin Tanımı ve Özellikleri73
3 Resim ve Parafiskal Gelirin Benzerlikleri74
4 Resim İle Parafiskal Gelirin Farkları75
S O N U Ç 76
XVI İçindekiler
ÜÇÜNCÜ KISIM
KAMU BORÇLARI
BİRİNCİ BÖLÜM
KAMU KESİMİ
İÇ BORÇLANMA İŞLEMLERİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ
GİRİŞ 103
I BORÇLANMA İŞLEMİNDE TARAFLARIN KONUMU 105
A Genel Açıklama105
B Devlet Düzeyinde Borçlanma – Alacak ve Borç
Yönetimi107
1 Devlet Düzeyinde Borçlanma107
2 Alacak ve Borç Yönetimi108
II BORÇLANMANIN TÜRLERİ ve ARAÇLARI110
A Borçlanma Türleri110
1 Borçlanılan Para Birimi ya da Ekonomi Bakımından110
2 Borcun Vadesi Bakımından111
3 Borç Verme İradesi Bakımından113
4 Etkisi Bakımından113
B Borçlanma Araçları114
III BORÇLANMA YETKİSİ115
A Tarihî Gelişim115
B Devlet Adına Borçlanma Yetkisi116
1 Genel Olarak116
2 Borçlanma Yetkisinin Kime Ait Olduğu118
a Genel Olarak118
b Borçlanma Yetkisinin Kime Ait Olduğu 120
3 Borçlanma Yetkisinin Niteliği124
2 Borçlanma Yetkisinin Kapsamı126
C Mahallî İdarelerin Borçlanma Yetkileri127
1 İl Özel İdarelerinin Borçlanma Yetkileri127
2 Belediyelerin Borçlanma Yetkileri128
3 Köylerin Borçlanma Yetkileri129
D Diğer Kamu Tüzel Kişileri Adına Borçlanma Yetkisi130
E Borçlanma Yetkisinin Sınırlandırılması131
İçindekiler XVII
IV İÇ BORÇLANMA İŞLEMLERİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ131
A Genel Açıklama131
B Gönüllü Borçlanma İşlemlerinin Hukukî Niteliği132
1 Genel Olarak132
2 İdarî Sözleşmelerin Özellikleri133
3 Kamu Borçlanma Sözleşmelerinin Özellikleri134
C Zorla (Cebren) Borç Alma İşlemlerinin Hukukî Niteliği137
1 Genel Olarak137
2 Zorla Borç Alma İşleminin Hukukî Niteliği140
GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ143
DÖRDÜNCÜ KISIM
MALİYE POLİTİKASI
BİRİNCİ BÖLÜM
MALİYE POLİTİKASININ GAYELERİ
G İ R İ Ş 149
I MALÎ GAYE150
II İKTİSADÎ GAYE151
III SOSYAL ADALET GAYESİ153
S O N U Ç154
İKİNCİ BÖLÜM
VERGİLENDİRMENİN MALÎ AMACI
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KAMU GELİRLERİNİ ARTIRMANIN YOLLARI
G İ R İ Ş 160
I VERGİLERİ ÇOĞALTMAK ya da VERGİ ORANLARINI
YÜKSELTMEK161
II KAMU İKTİSADÎ TEŞEBBÜSLERİNİN YAPTIĞI ZAMLAR 161
III PARA BASMAK162
IV BORÇLANMA 163
XVIII İçindekiler
V GENEL DEĞERLENDİRME164
SONUÇ 167
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GÖTÜRÜ USULDE VERGİLEMENİN SAKINCALARI
G İ R İ Ş 169
I GÖTÜRÜ USULDE VERGİLEMENİN ULAŞTIĞI
BOYUTLAR 170
II GÖTÜRÜ USULDE VERGİLEMENİN SEBEPLERİ171
III GÖTÜRÜ USULDE VERGİLEMENİN YARAR ve
SAKINCALARI173
A Yararları173
B Sakıncaları174
1 Adaletsizlik174
2 Belge Düzeninin Yerleşmesine Engel Olma 176
3 Vergi Kaybı178
GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ178
BEŞİNCİ BÖLÜM
VERGİ KAÇAĞI KAVRAMI VE TÜRLERİ
G İ R İ Ş 182
I VERGİ KAÇAĞI KAVRAMI ve VERGİ KAÇAĞININ
ULAŞTIĞI BOYUTLAR183
A Vergi Kaçağı Kavramı183
B Vergi Kaçağının Ulaştığı Boyutlar184
II VERGİ KAÇAĞININ TÜRLERİ187
A Genel Açıklama187
B Vergiden Kaçınma188
C Vergi Kaçakçılığı190
Ç Verginin Reddi192
S O N U Ç 194
İçindekiler XIX
ALTINCI BÖLÜM
VERGİYE KARŞI TEPKİLERDEN VERGİDEN KAÇINMA
G İ R İ Ş 197
I VERGİDEN KAÇINMANIN NİTELİĞİ199
II VERGİDEN KAÇINMANIN TÜRLERİ201
A Genel Açıklama201
B Vergiden Kaçınmanın Kanunla Düzenlenmesi201
C Vergiden Kaçınmanın Kanundaki Boşluklara
Dayanması204
S O N U Ç205
YEDİNCİ BÖLÜM
HUKUKÎ NEDENLERDEN KAYNAKLANAN VERGİ KAYIP ve
KAÇAKLARI
(Düzenleme-Uygulama-Yargılama)
G İ R İ Ş 207
I HUKUKÎ DÜZENLEMELERDEN KAYNAKLANANAN
VERGİ KAYIP ve KAÇAKLARI209
A Sistem Tercihinin Hiç Ya Da Doğru Yapılmamış
Olması209
B Yapılan Kanunların Kapsayıcı Olmaması: Kanun
Boşlukları - İstisna ve Muafiyetler212
C Kanunların Sistematikten Yoksun Olması: Yamalı Bohça
Haline Gelmesi212
Ç Vergi Kanunlarının Hazırlanması ve Değiştirilmesi
Süreci213
D Türk Vergi Sistemine “Vergilerin Kararîliği İlkesi”nin
Egemen Olması214
1 Vergilerin Kanunîliği İlkesi214
E Vergi Ceza Hukukundan Kaynaklanan Sorunlar217
1 Vergi Ceza Hukukuna İlişkin Düzenlemeler217
2 Çok Sık Af Kanunları Çıkarılması218
F Gider Yazılamayan Harcama Kalemlerinin
Anlamsızlığı - Genişliği218
XX İçindekiler
G Kamu Yüklerinin Yüksekliği (Vergi + Parafiskal
Yükler)219
H Tasarrufların Vergilendirilmesi219
I İDARENİN HUKUKU UYGULAMASINDAN
KAYNAKLANAN VERGİ KAYIP ve KAÇAKLARI220
A Uygulamanın Hukuka Uygun Gelişmemesi220
B Toplanan Vergilerin Kamu Gideri Sayılamayacak
Alanlara Aktarılması221
C Denetim Yollarının İyi İşletil(e)memesi222
Ç Vergi Toplama Maliyetinin Yüksek Olması224
E Mevzuat Hazretleri225
II VERGİ YARGILAMASINDAN KAYNAKLANAN
VERGİ KAYIP ve KAÇAKLARI225
GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ227
SEKİZİNCİ BÖLÜM
VERGİ ADALETİ-ADİL VERGİ SİSTEMİ
G İ R İ Ş 237
I ADALET KAVRAMI238
A Genel Açıklama238
B Adaletin Tanı(tı)mı239
C Toplam Adalet242
II VERGİ ALINMASININ SEBEBİ-KAYNAĞI-MEŞRUİYETİ243
III VERGİ SİSTEMİNİN ESASLARI245
A Genel Açıklama245
B Ödeme Gücü - Malî Güç247
C Malî Gücün Kaynağı ve Kullanımı248
Ç Malî Güce Göre Vergilendirme249
D Adil Bir Vergi Sistemi Arayışı250
IV VERGİ SİSTEMİNİN ADALETİ251
A Genel Açıklama251
B Vergilendirme Yoluyla/Sayesinde Adaletin
Sağlanması252
1 Genel Olarak 252
İçindekiler XXI
2 Gelirin Vergilendirilmesi252
3 Harcamaların Vergilendirilmesi253
4 Servetin Vergilendirilmesi254
V KENDİLİĞİNDEN GELEN/OLUŞAN ADALET255
SONUÇ YERİNE258
BEŞİNCİ KISIM
MALİYE-MALÎ HUKUK ÖĞRETİMİ-EĞİTİMİ
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE MALİYE EĞİTİMİ Üzerine
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE MALÎ HUKUK ÖĞRETİMİ ve MALİYE
SEMPOZYUMLARI
GİRİŞ 267
I MALİYE – MALÎ HUKUK İLİŞKİSİ268
A Genel Açıklama268
B Malî Hukukun Bölümleri269
1 Genel Olarak269
2 Gelir Hukuku-Gider/Harcama Hukuku269
a Genel Olarak269
b Gelir Hukuku270
c Gider-Harcama Hukuku271
3 Kamu Borçları Hukuku272
4 Kamu İcra Hukuku273
5 Kamu Malları Hukuku273
II TÜRKİYE’DE MALÎ HUKUK ÖĞRETİMİ274
A Genel Açıklama274
B Vergi Hukuku Öğretimi275
III TÜRKİYE MALİYE SEMPOZYUMLARINDA MALÎ
HUKUKUN YERİ278
GENEL DEĞERLENDİRME ve SONUÇ279