Sözleşmenin Uyarlanması

Başak Baysal

Kitabın üçüncü basısı kısa sürede tükenmiş ve yeni basıya ilişkin yoğun bir talep oluşmuştur. Bunun üzerine eser yeniden tümü ile gözden geçirilmiş, kaynaklar güncellenmiş ve yeni yargı kararları esere işlenmiştir. COVID-19'un sözleşme ilişkilerine etkisi bu basının çözüme ulaştırılması gereken en güncel sorununu oluşturmuştur. COVID-19'un sözleşme ilişkilerine etkisi ve sözleşmenin uyarlanması ihtiyacı tüm dünyada tartışılmaya başlandığı için önemli bir karşılaştırmalı hukuk verisi de kısa sürede elde edilmiştir. Türk hukukunda da COVID-19 salgınının BK m. 138 uyarınca olağanüstü bir durum olarak değerlendirileceği ve uyarlamaya yol açabileceği öğretide ve yargı kararlarında tartışılmaya başlanmıştır.(ÖNSÖZDEN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI İLE İLGİLİ TEORİLER VE YASAL DÜZENLEMELER IŞIĞINDA BK M. 138 HÜKMÜNÜN HUKUKİ TEMELİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRMESİ
I. SÖZLEŞMEYE BAĞLILIK İLKESİ VE SÖZLEŞMENİN DEĞİŞEN KOŞULLARA UYARLANMASI
A. GENEL OLARAK
B. SÖZLEŞMEYE BAĞLILIK İLKESİNİN KLASİK KÖKENLERİ
C. SÖZLEŞMEYE BAĞLILIK İLKESİNİN YENİDEN DEĞERLENDİRİLMESİ
D. SÖZLEŞMELERİN UYARLANMASININ AMACI
II. YABANCI HUKUKLARDA GELİŞTİRİLEN TEORİLER VE BU TEORİLERDE SÖZLEŞMELERİN UYARLANMASININ HUKUKİ TEMELİ
A. GENEL OLARAK
B. CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS TEORİSİ
C. ALMAN HUKUKU: İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ TEORİSİ
D. FRANSIZ HUKUKU: EMPREVİZYON TEORİSİ
E. İNGİLİZ HUKUKU: FRUSTRATION TEORİSİ
F. İSVİÇRE HUKUKU
III. ULUSALÜSTÜ HUKUKTA SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI
A. GENEL OLARAK
B. UNIDROIT İLKELERİ'NDE (PICC) AVRUPA SÖZLEŞME HUKUKU İLKELERİ'NDE (PECL) VE ORTAK REFERANS NOKTALARINA İLİŞKİN TASLAK'TA (DCFR) SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI
C. MİLLETLERLERARASI MAL SATIMINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI'NDA (CISG) VE ORTAK AVRUPA SATIM HUKUKU'NDA (CESL) SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI
IV. TÜRK HUKUKU
A. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ TÜRK HUKUKUNDAKİ GELİŞİMİ
B. TÜRKİYE'DEKİ EKONOMİK KRİZLER VE UYARLAMA
C. TÜRK HUKUKUNDA SÖZLEŞMENİN UYARLANMASININ HUKUKİ TEMELİ
D. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI İLE İLGİLİ TEORİLERİN TÜRK HUKUKUNDAKİ YERİ
E. ARA SONUÇ VE DEĞERLENDİRME:
İkinci Bölüm
BK M. 138 HÜKMÜNÜN UYGULAMA ALANI VE YAKIN KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ
I. BK M. 138 HÜKMÜNÜN UYGULAMA ALANI
A. GENEL OLARAK
B. TEK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMLERİN UYARLANMASI
C. İKİ VEYA ÇOK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMLERİN UYARLANMASI
II. UYARLAMANIN YAKIN KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ
A. GENEL OLARAK
B. SÖZLEŞMENİN YORUMU, TAMAMLANMASI VE UYARLANMASI
C. BORÇLUNUN SORUMLULUKTAN KURTULDUĞU SONRAKİ İMKÂNSIZLIK
D. TEMEL HATASI OLUŞTURAN SAİKTE ESASLI YANILMA
E. AYIP HÜKÜMLERİ
F. AŞIRI YARARLANMA (GABİN)
G. HAKSIZ ZENGİNLEŞME
H. DEĞERLENDİRME
Üçüncü Bölüm
BK M. 138 HÜKMÜNÜN UYGULANMA ŞARTLARI
I. GENEL OLARAK
II. SÖZLEŞMENİN KURULMASINDAN SONRA ORTAYA ÇIKAN DURUM DEĞİŞİKLİĞİ
A. GENEL OLARAK
B. İŞLEM TEMELİ OLUŞTURAN DURUMLARDA DEĞİŞİKLİK
C. OLAĞANÜSTÜ DURUM DEĞİŞİKLİĞİ
III. ÖNCEDEN GÖRÜLEMEZLİK
A. GENEL OLARAK
B. ÖNCEDEN GÖRÜLEMEZLİK KAVRAMI
C. ÖNCEDEN GÖRÜLEMEZLİK ŞARTININ ARANDIĞI DİĞER DÜZENLEMELERLE KARŞILAŞTIRMA
D. ÖNCEDEN GÖRÜLEMEZLİĞİN ÖLÇÜTLERİ
IV. DURUM DEĞİŞİKLİĞİNİN UYARLAMA İSTEYEN TARAFA İSNAT EDİLEMEMESİ GEREĞİ (BK M. 138: DURUMUN BORÇLUDAN KAYNAKLANMAMIŞ OLMASI)
V. RİSK DAĞILIMI ANLAYIŞINA UYGUNLUK ÇERÇEVESİNDE İFANIN BEKLENEMEZLİĞİ (BK M. 138: İFANIN İSTENMESİNİN DÜRÜSTLÜK KURALLARINA AYKIRI OLMASI)
A. GENEL OLARAK
B. İFANIN BEKLENEMEZLİĞİ KAVRAMI
C. RİSK DAĞILIMI KURALLARI KARŞISINDA İFANIN BEKLENEMEZLİĞİ
VI. BK. M. 138'İN ÖZGÜN ŞARTI: BORÇLUNUN BORCUNU HENÜZ İFA ETMEMİŞ VEYA İFANIN AŞIRI ÖLÇÜDE GÜÇLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLARINI SAKLI TUTARAK İFA ETMİŞ OLMASI
VII. DEĞERLENDİRME
Dördüncü Bölüm
BK M. 138 HÜKMÜNÜN SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK
II. SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI KONUSUNDA KABUL EDİLEN BAŞLICA ÇÖZÜMLER
A. GENEL OLARAK
B. HAKİMDEN UYARLAMANIN TALEP EDİLMESİ
C. UYARLAMANIN KENDİLİĞİNDEN SONUÇ DOĞURMASI
D. UYARLAMADAN ÖNCE SÖZLEŞME TARAFLARININ SÖZLEŞMEYİ YENİDEN MÜZAKERE ETME AMACIYLA BİRARAYA GELMESİ
E. UYARLAMANIN YENİLİK DOĞURAN HAK OLARAK TANINMASI
F. TÜRK HUKUKUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME
III. BK m. 138 UYARINCA UYARLAMA HAKKI
A. GENEL OLARAK
B. UYARLAMA HAKKININ KULLANILMASININ ÖN KOŞULU: YENİDEN MÜZAKERELERE DAVET ÖDEVİ
C. UYARLAMA HAKKININ ÖZELLİKLERİ
D. UYARLAMA HAKKI SAHİBİ VE UYARLAMA BEYANININ YÖNELTİLECEĞİ KİŞİ
E. UYARLAMA HAKKININ SONA ERMESİ VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
IV. UYARLAMA HAKKININ KULLANILMASININ SONUÇLARI
A. GENEL OLARAK
B. DAR ANLAMDA SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI
C. SÖZLEŞMENİN SONA ERDİRİLMESİ
D. BK M. 138 KAPSAMINDA DENKLEŞTİRME BEDELİ
E. BK M. 138 VE BK M. 52 İLİŞKİSİ: UYARLAMA HAKKININ DOĞUMUNDAN SONRA ZARARI ARTTIRMAMA KÜLFETİ
V. UYARLAMA DAVASI
A. GENEL OLARAK
B. UYARLAMA HAKKININ MAHKEMEYE TAŞINMASINA İLİŞKİN OLASILIKLAR
C. UYARLAMA DAVASI VE KİRA BEDELİNİN TESPİTİ DAVASI
D. HAKİMİN KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE HAKİMİN MÜDAHALESİNİN SINIRI
E. HAKEM MAHKEMESİNDE SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI
VI. DEĞERLENDİRME
SONUÇ VE ÖNERİLER
KAYNAKÇA
SÖZLEŞMENİN UYARLANMASI İLE İLGİLİ YARGITAY HUKUK GENEL KURULU'NUN BAŞLICA KARARLARI VE GÜNCEL DAİRE KARARLARI
KAVRAM DİZİNİ