Sözleşmenin Yorumu
Dr. Murat SARIKAYA
TAKDİM III
İÇİNDEKİLER VII
KISALTMALAR LİSTESİ XIII
BÖLÜM
SÖZLEŞME YORUMUNUN TEMELLERİ: YORUM KAVRAMI VE İRADE BEYANI
Kavramsal Olarak Yorum ve Sözleşmenin Yorumu 4
Sözleşme Yorumunun Kanunların Yorumundan Farklılığı13
Sözleşmenin Yorumuyla Mukayese Edilebilir Kavram ve Kurumlar 16
Sözleşmenin Yorumuyla Birlikte Düşünülmesi Gereken Kavram ve Kurumlar16
Sözleşme İçeriği17
Sözleşmenin Nitelendirilmesi19
Sözleşmenin Yorumundan Ayırt Edilmesi Gereken Kavram ve Kurumlar23
Sözleşmenin Tamamlanması 24
Sözleşmenin Değiştirilmesi 30
Sözleşmenin Uyarlanması32
Çevirme (Tahvil) 35
Yorumun Diğer Hukukî Kurumlarla Bağlantısı 36
Yorum Uyuşmazlığı 37
Hukukî İşlem 46
İrade Beyanı52
İrade Beyanının Unsurları55
Beyan Kavramı Çerçevesinde İrade Beyanının Görünüm Şekilleri63
Hukukî İşlemin Bir Türü Olarak “Sözleşme”65
İrade Beyanının Yorumu75
İrade Beyanının Yorumunda Tercih Edilebilir Yöntemler 76
Güven Teorisi (Prensibi) 78
Teorinin Tercih Edilme Sebebi 78
Teorinin Dayanağı 82
Teorinin Uygulama Alanı 84
Teorinin Esasları87
Teorinin Değerlendirme Kıstası95
İrade Serbestisi ve Güven Teorisi 101
Meram Anlatma Teorisi 104
(1) Teorinin Esasları 104
(2) Teorinin Doktrinde Karşılanış Şekli 106
(3) Değerlendirme 106
Hukuken Korunan (Açıklanan) İrade 112
Teorik İzahı 113
Yorum Sonucunun Pozitif Olması 113
Yorum Sonucunun Negatif Olması 116
Somutlaştırılması 118
Güven Teorisi Çerçevesinde İrade Beyanı Olgusunun Yeniden Değerlendirilmesi 120
İrade Beyanı Olgusunun Objektifleştirilmesi 120
Ara Sonuç ve Değerlendirmeler 129
İ İrade Faaliyeti Kavramı ve Eleştirisi 131
Açık İrade Beyanı – Örtülü İrade Beyanı Ayrımı 134
BÖLÜM
SÖZLEŞME YORUMUNUN İKİLİ YAPISI: SÜBJEKTİF YORUM VE OBJEKTİF YORUM
Sözleşmenin Yorumuna İlişkin Kanuni Düzenlemenin (TBK m 19/I) İncelenmesi 141
Hükmün Düzenlenmesine İlişkin İlk Tespitler 141
Uygulama Alanı 144
Hükmün İçerik Bakımından İncelenmesi 147
Sözleşmenin Kurulması ve Yorumu 152
Genel Olarak 152
Sözleşmenin Kurulmasına İlişkin Prensipler 155
Sözleşmenin Kurulmasına İlişkin Prensiplerden Yorum İçin Ulaşılan
Genel Neticeler 158
Sözleşmeyi Kuran İrade Beyanlarının Yorumu 163
Önerinin Yorumu 163
Kabulün Yorumu 165
Genel Olarak 165
Örtülü Kabul 168
(1) Susma Yoluyla Kabul 168
(2) İrade Faaliyeti Yoluyla Öneri Kabul Edilebilir Mi? 170
Öneriye Davetin Sözleşme Yorumuna Etkisi 173
Akdi Uyuşma 175
İnceleme Sırası 176
Tabii (Fiili) Uyuşma 178
Normatif (Hukukî) Uyuşma 182
Akdi Uyuşmazlık (Dissens) 184
Genel Olarak 184
Taraflar Arasındaki Yorum Uyuşmazlığının Gizli (Akdi) Uyuşmazlığı Ortaya Çıkarması 188
Tamamlama Yoluyla Sözleşme Ayakta Tutulabilir Mi? 188
Sırf Yorum Uyuşmazlığı Teorisi 190
(1) Teorinin Esasları 190
(2) Teorinin Eleştirisi 191
(3) Teorinin Değerlendirilmesi 192
Sözleşmenin Kurulmasına İlişkin Ara Sonuç ve Değerlendirmeler 205
Sözleşme Yorumunun İkili Yapısı 207
Sübjektif Yorum 208
Temel İzahı 208
Özel Olarak Falsa Demonstratio Non Nocet 211
(1) Genel Özellikleri 211
(2) Görünüm Şekilleri 215
(3) Ayırt Edilmesi Gereken Durumlar 219
Objektif Yorum 222
Temel İzahı 222
Özel Olarak Örtülü İçeriğin Belirlenmesi 231
(1) Temel İzahı 231
(2) İşlem Alışkanlıkları Ve Teamüller 237
(3) Yan Edim Yükümlülüklerinin Tespit Edilmesi 239
Yorum ve Yanılma (Hata) İlişkisi 241
Sözleşmenin Kurulmaması Durumu 243
Sözleşmenin Kurulması Hâlinde Yanılma Durumları 245
Sözleşmenin Tabii Uyuşma Çerçevesinde Kurulması Hâlinde 245
Sözleşmenin Normatif Uyuşma Çerçevesinde Kurulması Hâlinde 246
Yanılma Durumlarına İlişkin Ara Sonuç ve Değerlendirmeler 247
İ Sözleşmenin Yorumuna İlişkin İkili Yapının Değerlendirilmesi 249
III BÖLÜM
SÖZLEŞME YORUMUNDA YÖNTEM
Yorum İlke ve Araçları 251
Sözleşme Yorumunun Genel Çerçevesi 251
Yorum Araçları 257
Genel Olarak 257
Sözleşmenin Lafzı 258
(1) Gramatik Yorumun Konusu Olarak Lafız: Sözleşmenin Lafzi Anlamı 264
(2) Hukukî Yorumun Aracı Olarak Lafız: Lafzi Anlamın Kontrol Edilmesi 266
Sözleşme Öncesi Görüşmeler 271
Taraflar Arasındaki Önceki Sözleşme İlişkileri 272
Tarafların Sözleşmenin Kurulmasından Sonraki Davranışları 273
Sözleşmenin Amacı 275
Teamüller 281
Sözleşmeyi Çevreleyen Diğer Koşullar 285
Yardımcı Yorum Kuralları 286
Kanunda Düzenlenen Özel Yorum Kuralları 286
(1) Genel Olarak 286
(2) Kanuni Karinelerin Mahiyet ve İşlevi 288
(3) Yorum Kurallarının Kanuni Karine Vasfı 290
(4) Yorum Kurallarının Görünüm Şekilleri 292
(5) Yorum Kurallarının Yorum Faaliyetine Etkisi 294
Genel Yorum Kuralları 298
(1) Kanuna Uygun Yorum İlkesi 300
(2) İşlemin Geçerliliği Yönünde Yorum İlkesi 303
(3) Düzenleyen Aleyhine Yorum İlkesi 305
(4) Borçlu Lehine Yorum İlkesi 308
Sözleşmenin Yorumunda Özellik Arz Eden Durumlar 309
Şekle Tabi İşlemlerin Yorumu 310
Genel İşlem Koşullarının Yorumu 315
Yorum Anlaşmaları 327
Sözleşmede Yorum Yöntemi Kararlaştırılması 327
Sözleşmede Yorum Kuralı Kararlaştırılması 330
Yorum Sonucu 332
Sözleşmenin Yorumu ve Hükümsüzlük Değerlendirmesi 337
Sözleşmenin Yorumunda Yargılama Hukukuna İlişkin Özellikler 338
Yorum Uyuşmazlığı Çerçevesinde İspat Ve Esas Bakımından Sonuca Ulaşılması 339
Sözleşme Yorumunda Temyiz İncelemesi 348
Görüşlerin İzahı 348
Değerlendirme 349
SONUÇ 353
KAYNAKÇA 377