Spor Tahkim Mahkemesi ( CAS )
SPOR TAHKİM MEHKEMESİ ( CAS )
Doç. Dr. Hatice KOCASAKAL
- Sporun Örgütlenmesi Ve Sportif Uyuşmazlıkların Çözümü
- Sporun Ulusal Ve Uluslararası Düzeyde Örgütlenmesi Ve Yönetimi
- Sportif Faaliyetlerin Tabi Olduğu Kurallar
- Sportif Uyuşmazlıkların Çözümü
- İlk Bölümün Sonucu: Uluslar Arası Sportif Bir Hukuk Düzeninin Varlığı
- Spor Tahkim Mahkemesi
- Spor Tahkim Mahkemesinin Örgütlenmesi
- Spor Tahkim Mahkemesinin Yetkisi
- CAS Kuralları Çerçevesinde Yargılamanın İşleyişi
- CAS Hakem Kararları Aleyhine Başvuru Yolları
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ V
İÇİNDEKİLER IX
KISALTMALAR XXI
GİRİŞ 1
I- Spor Kavramı ve Zaman İçinde Gösterdiği Gelişim 1
II- Sportif Hukuk Düzeni 3
III- Çalışmanın Kapsam ve Planı 4
BÖLÜM I
SPORUN ÖRGÜTLENMESİ VE SPORTİF UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
I. SPORUN ULUSAL ve ULUSLARARASI DÜZEYDE
ÖRGÜTLENMESİ ve YÖNETİMİ 5
A. Sporun Uluslararası Düzeyde Örgütlenmesi ve Yönetimi 5
1. Genel Olarak 5
2. Federatif Örgütlenme 7
a. Federatif Örgütlenmenin Oluşumu 7
b. Federatif Örgütlenmenin Tekelci (Monopolistik) Özelliği 9
3. Olimpik Hareket ve Olimpik Örgütlenme 10
a. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (UOK) 12
aa. UOK’nin Kuruluşu ve İşlevi 12
bb. UOK’nin Hukuki Statüsü 13
b. Uluslararası Federasyonlar 16
aa. Olimpik Şart Çerçevesinde Uluslararası Federasyonlar 16
bb. Uluslararası Federasyonların Hukuki Statüsü 16
Spor Tahkim Mahkemesi Kararları ile Ortaya Konulan Hukukun Genel Prensipleri 56
aa. Spor Hukukuna Özgü Prensipler 58
aaa. Doping Uyuşmazlıklarında Objektif Sorumluluk
Prensibi 58
bbb. Sportif Kuruluşlar Tarafından Yapılan İşlemlerin Kendi Kurallarına Uygun Olması Gerektiği (legalite) Prensibi 63
ccc. Fair-Play (Sportif Dürüstlük) Prensibi 64
bb. Hukukun Genel Prensiplerinin Spor Hukuku Alanındaki
Yansımaları 64
aaa. Savunma Haklarına Uyulması Gereği 65
bbb. Eşitlik Prensibi 66
ccc. İyiniyet Prensibi 67
ddd. Suçta ve Cezada Kanunilik (nulla poena sine
lege certa) Prensibi 68
eee. Orantılılık (proportionnalite) Prensibi 70
fff. Meşru Bir Amacın Varlığı (legitimite des objectives) . 75
ggg. Aleyhe Bozma Yasağı (reformatio in pejus) 76
hhh. Lehe Kanun (lex mitior) Prensibi 78
iii. Aynı Fiil İçin Birden Fazla Ceza Uygulanamaması
(non bis in idem) Prensibi 79
jjj. Oyun Kuralları ile İlgili Uyuşmazlıkların CAS’ın
Denetim Yetkisinin Dışında Kalması 80
I- Devletler Tarafından Konulan Kurallar 80
II- Lex Sportiva ile Devletlerin Koydukları Kurallar Arasındaki İlişkiler 83
1. Devletlerin Koydukları Kuralların Üstünlüğü 84
I- d. Uluslararası Sportif Kuruluşlar Tarafından Konulan Kuralların Üstünlüğü 89
II- Konunun Değerlendirilmesi 92
III. SPORTİF UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ 96
A. Sportif Yargı Mekanizmaları 98
1. Genel Olarak 98
2. Sportif Yargı Mekanizmalarının Özellikleri 100
a. Tarafsız ve Bağımsız Yargı Mercii Niteliğini Taşımaması 100
aa. Genel Olarak 100
bb. TFF Hukuk Kurullarının Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı 105
aaa. Uyuşmazlık Çözüm Kurulu 106
bbb. Diğer İlk Derece Hukuk Kurulları 108
ccc. Tahkim Kurulu 109
cc. SGM Tahkim Kurulu’nun Tarafsızlığı ve Bağımsızlığı 110
b. Devlet Yargısını Bertaraf Etmesi 112
aa. Genel Olarak 112
bb. TFF Hukuk Kurullarının ve SGM Tahkim Kurulu’nun
Münhasır Yetkisi 115
aaa. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararlarından Önceki
Durum 115
bbb. İptal Kararlan Sonrasında Yapılan Yeni Düzenlemeler. 118
aaaa. Anayasa Değişikliği 118
bbbb. TFF Statüsü’nde Yapılan Değişiklik 120
cccc. SGM Tahkim Kurulu Yönetmeliği’nde Yapılan
Değişiklik 122
dddd. Değişikliklerin Değerlendirilmesi 124
B. Sportif Yargı Kararlarının Denetimi 126
I- Mahkemeler Tarafından Denetim 126
1. Denetimin Sınırları 127
aa. Sportif Kuruluşlara Tanınan Serbestiden Kaynaklanan
Sınırlamalar 127
bb. Oyun Kuralına İlişkin Uyuşmazlıklar 130
cc. Denetimin Yapılabileceği Alanlar 137
2. Denetimin Mahkemeler Tarafından Yapılmasının Yol Açabileceği Sorunlar 138
II- Tahkim Yoluyla Denetim 142
a. Sportif Uyuşmazlıklar Açısından Tahkimin Avantajları 143
aa. Çabukluk 143
bb. Uzmanlık 144
cc. Tarafsızlık 145
dd. Gizlilik 145
ee. Yeknesaklık 146
ff. Ucuzluk 147
gg. Sportif Kuruluşların Beklentilerine Uyması 148
hh. Kararların Tanınması ve Tenfizinde Kolaylık 149
b. Sportif Uyuşmazlıklarda Tahkimin Özellikleri 150
IV. İLK BÖLÜMÜN SONUCU: ULUSLARARASI SPORTİF BİR HUKUK DÜZENİNİN VARLIĞI 152
BÖLÜM II SPOR TAHKİM MAHKEMESİ 0COURT OF ARBITRATION FOR SPORT-CAS/ TRIBUNAL ARB1TRAL DU SPORT- TAS)
I. SPOR TAHKİM MAHKEMESİ’NİN ÖRGÜTLENMESİ 157
I- Spor Tahkim Mahkemesi’nin Kuruluşu 157
II- Uyuşmazlıkların Çözümü Konusunda Yetkili Organlar 159
1. Uluslararası Spor Tahkim Konseyi 160
2. Spor Tahkim Mahkemesi 163
II- SPOR TAHKİM MAHKEMESİ’NİN YETKİSİ 168
a. İlk Derece ve Temyiz Tahkim Yargılaması Ayrımının Dayandığı Kriterler 168
b. İlk Derece Tahkim Mercii Olarak CAS’ın Yetkili Olabilmesi İçin Gereken Koşullar 177
a. Uyuşmazlığın Spor İle İlgili Olması 178
b. Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Bulunması 181
a. Genel Olarak 181
b. Tahkim Anlaşmasının Şekil Bakımından Geçerliliği 183
c. Tahkim Anlaşmasının Maddi Açıdan Geçerliliği 186
d. Tahkim Anlaşmasının Kapsamı 187
c. TFF Statüsü Uyarınca CAS’m İlk Derece Tahkim Mahkemesi Olarak Yetkisi 188
d. Spor Genel Müdürlüğü Mevzuatı Uyarınca CAS’a İlk Derece Tahkim Mahkemesi Olarak Başvurma İmkânı 189
I- Temyiz Tahkim Mercii Olarak CAS’ın Yetkisi 190
1. CAS’ın Temyiz Mercii Olarak Yetkili Olabilmesi İçin
Gereken Koşullar 190
a. Sportif Kuruluşun Statü veya Tüzüğünde Tahkim Şartının Bulunması 191
aa. Genel Olarak 191
bb. Statü veya Tüzükte Yer Alan Tahkim Şartlannın
Sporcular Açısından Bağlayıcılığı 194
aaa. İsviçre Hukukunda Yapılan Değerlendirmeler 194
bbb. Konu ile İlgili CAS Uygulaması 198
cc. CAS’m Yetkisinin Dayanağı Olarak Doping
Uyuşmazlıklarında Uluslararası Yeknesaklık Gereği 203
b. Temyiz Edilebilir Bir Kararın (an appealable decision) Bulunması 205
c. İç Başvuru Yollarının Tüketilmiş Olması 209
2. CAS’ın Temyiz Mercii Olarak Yetkisinin Sınırları 212
3. Türk Spor Mevzuatı Çerçevesinde CAS’m Temyiz Mercii Olarak Yetkisi 215
a. TFF Statüsü ve SGM Tahkim Kurulu Yönetmeliği 215
b. TMOK Tüzüğü 217
c. Dopingle Mücadeleye İlişkin Düzenlemeler 218
aa. TMOK Dopingle Mücadele Talimatı 219
bb. TFF Dopingle Mücadele Talimatı 220
a. CAS’ın Yetkisi Bağlamında Sportif Uyuşmazlıkların Tahkime Elverişliliği 223
1. Tahkime Elverişlilik (arbitrabilite) Kavramı 223
2. Sportif Uyuşmazlıkların Tahkime Elverişliliği 226
I- Genel Olarak 226
II- Oyun Kuralı İhlalinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 227
aa. Müsabaka Hakeminin Kararları İle İlgili Uyuşmazlıklar ..229 bb. Malvarlığına İlişkin Çıkarları İlgilendiren
Uyuşmazlıklar 233
III- CAS KURALLARI ÇERÇEVESİNDE YARGILAMANIN
İŞLEYİŞİ 237
A. İlk Derece (Olağan) ve Temyiz Tahkim Yargılaması İçin
Ortak Olan Yargılama Kuralları 238
1. Tahkim Yerinin İsviçre/Lozan Olması 238
a. İsviçre Tahkim Mevzuatının Lex Arbiîri Olarak Yetkisi 238
b. Tahkim Yerinin CAS Yargılamaları Açısından Önemi 240
2. Tahkim Yargılamasında Kullanılacak Dil ve Tarafların Temsili 244
3. Belgelerin Tebliğinde İzlenecek Yöntem 246
4. Sürelerin Hesaplanması 247
5. Hakemlerin Taşıması Gereken Nitelikler 248
a. CAS Hakem Listesinde Yer Alma 249
b. Bağımsızlık ve Tarafsızlık 251
aa. Genel Olarak Hakemlerin Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı ... 251 bb. Hakemlerin Bağımsızlığını ve Tarafsızlığını
Sağlamaya Yönelik Düzenlemeler 253
aaa. Hakemlerin Bildirim Yükümlülüğü 254
bbb. Hakemin Reddi 255
aaaa. Red Usulü 255
bbbb. Red Gerekçeleri 259
aaaaa. Hakemin Tarafsız ve Bağımsız Olmaması 259
bbbbb. Hakemin Gereken Niteliklere Sahip
Olmaması 265
c. Kapalı Liste Uygulaması ve CAS’ m Tarafsızlığı 266
I- Geçici ve Koruyucu Tedbirler 268
1. Hakem Heyetinin Tedbir Kararı Verme Yetkisi 268
aa. Tahkim Yargılaması Başlamadan Önceki Aşamada 269
bb. Tahkim Yargılaması Başladıktan Sonraki Aşamada 270
2. Tedbir Kararı Verilebilmesi îçin Gereken Koşullar 273
3. CAS Tarafından Verilebilecek Tedbirler 277
4. Tedbir Kararlarının Yerine Getirilmesi 279
II- Yetki İtirazı ve İncelenmesi 280
III- Hakem Kararının Yorumlanması 285
B. İlk Derece (Olağan) Tahkim Yargılamasına Özgü Kurallar ... 286
a. Tahkim Başvurusu ve Davalının Cevabı 286
b. Hakem Heyetinin Oluşumu 287
c. Üçüncü Kişilerin Yargılamaya Müdahalesi 290
d. Uzlaşma (Sulh) İmkanı 291
e. Yargılamanın Gizliliği 292
f. Hakem Heyeti Önünde Gerçekleşen Tahkim Yargılaması 293
a. Yazılı Aşama 293
b. Sözlü Aşama 295
g. Uyuşmazlığın Esasına Uygulanacak Hukuk 299
h. Hakem Kararı 305
XVII
9. Yargılama Giderleri 307
I- Temyiz Tahkim Yargılamasına Özgü Kurallar 311
1. Temyiz Başvuru Dilekçesi ve Temyiz Dilekçesi 311
2. Davalının Cevabı 314
3. Temyiz Süresi ve Hesaplanması 315
4. Temyiz Süresi Geçtikten Sonra Yapılan Başvurular 319
5. Temyiz Tahkim Yargılamasında Taraflar 322
a. Temyiz Başvurusunda Bulunabilecek Kişiler 322
b. Temyiz Tahkim Yargılamasında Davalı 326
6. Hakem Heyetinin Oluşumu 327
7. Taraflara Uzlaşma İmkânı Tanınması 328
8. Hakem Heyetinin Yeni Bir Karar Verme Yetkisi 329
9. Sözlü Yargılama 331
10. Uygulanacak Hukuk 331
11. Hakem Kararı 339
12. Yargılama Giderleri 342
a. Ad Hoc Tahkim Yargılamaları 343
a. Ad Hoc Hakem Heyetlerinin Yetkisi 343
b. Yargılamanın İşleyişi 347
IV. CAS HAKEM KARARLARI ALEYHİNE BAŞVURU
YOLLARI 353
A. İptal Davası 354
1. İptal Davasına İlişkin Usuli Sorunlar 355
a. Dava Açabilecek Kişiler 355
I- Aleyhine İptal Davası Açılabilecek Kararlar 358
aa. Nihai Kararlar 359
bb. Ara Kararları 361
cc. Uyuşmazlığın Değeri İle İlgili Sınırlama 363
II- Dava Açma Süresi 363
III- Dava Dilekçesi 364
IV- Yargılama Usulü 365
V- İptal Davası Açma Hakkından Feragat 367
VI- Hükmün İcrasının Geri Bırakılması 371
VII- Yargılama Giderleri ve Teminat 372
VIII- İptal Davasının Sonucu 374
2. İptal Gerekçeleri 375
1. Tek Hakemin Tayininde veya Hakem Heyetinin Oluşumunda Usule Aykırılık 376
2. Hakem Heyetinin Yetki Konusundaki Kararının Yanlış Olması 380
3. Hakem Heyetinin Talep Edilenden Fazlasına Karar Vermiş Olması veya Talep Edilen Konularda Karar Vermemiş
Olması 383
4. Temel Usuli Prensiplerin İhlal Edilmiş Olması 386
5. Kamu Düzenine Aykırılık 393
B. Yargılamanın İadesi 401
SONUÇ 409
EK: CAS’m Statüsü ve Tahkim Yargılama Kuralları 413
KAYNAKÇA 441
