Suç İşlemek Amacıyla Örgütlenme Suçlarının Normatif ve Olgusal Temelleri

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Teşekkür 9
Kısaltmalar Listesi 17
Giriş 19
Birinci Bölüm
ÖRGÜT YAPILARI ÜZERİNE FARKLI YAKLAŞIMLAR
1.1. SUÇ ÖRGÜTLERİ 21
1.1.1. Tarihi Yaklaşım 21
1.1.2. Kavramsal Yaklaşım 24
1.1.3. Kriminolojik Yaklaşım 27
İkinci Bölüm
FARKLI ÖRGÜT MODELLERİ ÜZERİNE TEMEL ÖRNEKLER VE KONU İLE İLGİLİ ÇALIŞMAYA ÖZEL OLARAK
YAPILAN MÜLAKATLAR
2.1. İTALYAN MAFYASI COSA NOSTRA ÖRNEĞİ 33
2.2. İTALYA’DA SUÇ ÖRGÜTLERİYLE MÜCADELE ALANINDA FAALİYET GÖSTEREN “COMİTATO ADDİOPİZZO” DERNEĞİYLE ÖRGÜTLÜ YAPILARLA MÜCADELEDE İTALYA ÖRNEĞİ ÜZERİNE YAPILAN MÜLAKAT 37
2.3. “ORTADOĞUDAKİ DEVLET DIŞI AKTÖRLER: ÖRGÜTLÜ YAPILAR” KONUSU ÜZERİNE KONUNUN UZMANI BOLOGNA ÜNİVERSİTESİ YÜKSEK LİSANS ÖĞRENCİSİ TARİHÇİ YUSUF KARATAŞ İLE YAPILAN MÜLAKAT 41
2.4. İSTİHBARAT BİLİMİ UZMANI DR. MERVE SEREN İLE “SUÇ ÖRGÜTLERİYLE MÜCADELEDE İSTİHBARATIN YERİ” KONUSU İLE YAPILAN MÜLAKAT 47
Üçüncü Bölüm
ÖRGÜTLÜ SUÇLULUĞUN NORMATİF GELİŞİMİ
3.1. 765 SAYILI TCK VE ÖZEL CEZA KANUNLARINDAKİ DÜZENLEMELER 55
3.2. ULUSLARARASI HUKUK METİNLERİ ÇERÇEVESİNDE ÖRGÜT YAPILARINA BAKIŞ 56
3.3. 5237 SAYILI TCK VE 3713 SAYILI TERÖRLE MÜCADELE KANUNU’NUN ÖRGÜT TİPLERİNE DAYANAK OLUŞTURAN NORMATİF ANLAYIŞI 57
Dördüncü Bölüm
SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜTLENME SUÇLARININ TCK’NIN 220. MADDESİ VE İLGİLİ HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ
4.1. SUÇ İŞLEMEK AMACIYLA ÖRGÜTLENME SUÇLARININ ÖZELLİKLERİ 62
4.1.1. Genel ve Tamamlayıcı Nitelikte Bir Suçtur 62
4.1.2. Çok Failli Bir Suçtur 62
4.1.3. Tehlike Suçudur 64
4.1.4. Seçimlik Hareketli Bir Suçtur 64
4.1.5. Fiilin Niteliğine Göre Ani Suç veya Kesintisiz Suç Şeklinde Ortaya Çıkabilir 66
4.1.6. Hazırlık Hareketlerine Cezai Sonuç Atfedilen Bir Suç Tipi Özelliği Göstermektedir 66
4.2. KORUNAN HUKUKSAL YARAR 67
4.3. SUÇUN UNSURLARI 68
4.3.1. Fail 68
4.3.2. Mağdur 70
4.4. SUÇUN MADDİ UNSURLARI, FİİL ÇEŞİTLERİ VE BU BAĞLAMDAKİ TARTIŞMALAR 71
4.4.1. Örgütün Yapısı ve Elverişlilik Kriteri 71
4.4.2. Örgüt Kurmak 77
4.4.3. Örgüt Yönetmek 80
4.4.4. Örgüte Üye Olma 84
4.4.4.1. Üyeliğin Henüz Tüm Kriterleriyle Teşekkül Etmemiş Bir Suç Örgütü Kapsamında Gerçekleşip Gerçekleşemeyeceği Sorunu 85
4.4.4.2. Örgüte Katılım: Tek Taraflı İradeyle Katılımın Gerçekleşip Gerçekleşmeyeceği Tartışması 86
4.4.4.3. Örgüt Üyeliği Bakımından Zamansal Durum 90
4.4.4.4. Örgüt Üyeliği Bakımından Süreklilik, Çeşitlilik, Yoğunluk Kriteri 92
4.4.4.4.1. Süreklilik Kriteri 92
4.4.4.4.2. Çeşitlilik Kriteri 95
4.4.4.4.3. Yoğunluk Kriteri 96
4.4.4.5. Yalnızca örgüt üyesi tarafından işlenebilen fiiller 97
4.4.4.6. Örgüt üyeliğinin sona ermesi 100
4.4.5. Örgüt Üyesi Olmayan Kişilerin Örgüt Adına Suç İşlemesi 101
4.4.5.1. Mevcut Düzenlemenin Son Hali ve Değişiklik İhtiyaçlarını Doğuran Uygulama Gelişimi 101
4.4.5.2. Ölçülülük İlke ve Anlayışı Yönünden Eleştiriler 104
4.4.5.3. Kanun Maddesinde Örgüt Adına Suç İşlemekle Kast Edilenin Ne Olduğu, Hangi Suçların Bu Kapsamda Kabul Edilebileceği, Örgüt Adına İşlenen Suçun Tamamlanmasının Gerekip Gerekmediği Hakkındaki Tartışmalar 105
4.4.5.4. Örgüt Adına İşlenen Suç, Örgütle Fail Arasında Nasıl Bir İlişkinin Varlığını Gerektirir? Yargısal Uygulamalar Ne Yöndedir? 106
4.4.6. Örgüte Yardım Etme 108
4.4.6.1. 765 Sayılı TCK’nın Normatif Yaklaşımı 109
4.4.6.2. 5237 Sayılı TCK’da Benimsenen Anlayış 109
4.4.6.3. Örgüte Yardım Fiili 110
4.4.6.3.1. Yardım Fiilinin Niteliği 110
4.4.6.3.2. Örgüt Üyeliği ve Örgüte Yardım Suçu Arasındaki Ayrım Kriterleri 112
4.4.6.4. Örgüte Yardım Suçu Bakımından İştirak Kurumunun Vasfı 114
4.4.6.5. Anayasa Mahkemesinin E.2012/100 K.2013/84 T.4.7.2013 Numaralı Kararı Bakımından Örgüte Yardım Suçunun Anayasal Denetimi 117
4.4.6.6. 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu Atfı ve Özel Nitelikli Yardım Fiilleri 118
4.4.6.7. TCK m.315 Silahlı Örgütler Bakımından Özel Nitelikli ve Sınırlı Sayıdaki Yardım Fiilleri 119
4.4.6.8. 6415 Sayılı Terörün Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’daki Özel Nitelikli Yardım Fiilleri 120
4.4.6.9. Örgüte Yardım Suçu Suretiyle Örgüt Üyesi Gibi Cezalandırılma Bakımından Özel Bir Değerlendirme: AİHM Işıkırık/Türkiye Kararı 124
4.4.7. Örgüt Propagandası Yapmak 128
4.4.7.1. Örgüt Propagandası Fiilinin Normatif Değerlendirilişi 129
4.4.7.2. Propaganda Fiilinden Ne Anlaşılmak Gerekir? 129
4.4.7.3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında İfade Özgürlüğü ve Sınırlama Sebepleri Arasındaki Dengenin Tartışılması 132
4.4.7.3.1. Mehdi Zana–Türkiye davası 132
4.4.7.3.2. Yavuz ve Yaylalı–Türkiye davası 133
4.4.7.3.3. Gerger – Türkiye Davası 136
4.4.7.4. Objektif Sorumluluk Halinin Doğup Doğmayacağı Yönündeki Tartışmalar 138
4.4.7.5. TMK m.7/3 Bakımından Değerlendirmeler 141
4.4.7.6. Anayasa Mahkemesi Kararları Bakımından, Örgüt Propagandası Suçu Perspektifinde İfade Özgürlüğü ve Kamu Yararı Dengesi 142
4.4.7.6.1. Berrin Baran Eker ve Muzaffer Özbek başvurusu 142
4.4.7.6.2. Barış Bildirisi Kararı 144
4.4.7.7. Avrupa Konseyi Terörizmin Önlenmesi Sözleşmesi kapsamında Örgüt Propagandası Fiili 151
4.5. HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 152
4.6. MANEVİ UNSUR 154
4.7. NİTELİKLİ HAL 160
4.8. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 161
4.8.1. Teşebbüs 161
4.8.2. İştirak 166
4.8.2.1. Özel Bir Hakimiyet Modeli: Organize Hakimiyet Mekanizmalarına Dayalı Dolaylı Faillik Doktrini 170
4.8.2.1.1. Normatif Yaklaşım 171
4.8.2.1.2. Örgütsel Organizasyonun Yapısı 171
4.8.2.1.3. Organize Hakimiyet Mekanizması Teorisinde Baz Alınacak Kriterler 174
4.8.2.1.4. Organize Hakimiyet Mekanizmasına Dayalı Teorilerin Çıkış Noktası 175
4.8.2.1.5. Kanun Koyucunun Tercih Ettiği Sorumluluk Rejimi 177
4.8.2.1.6. Organize Hakimiyet Mekanizmalarına Dayalı Sorumluluk Rejimine Yönelik Görüşümüz 179
4.8.2.1.7. Yerleşik Yargısal Anlayışın Belirsizliği Sorunu 183
4.8.2.1.8. Genel İştirak Kurallarını Yetersiz Kılan Örgüt İçi Dinamikler 186
4.8.3. İçtima 190
4.8.3.1. Özel Bir İçtima Hali: Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde Suç İşlenmesi 195
4.8.3.1.1. Normatif Yaklaşım 195
4.8.3.1.2. Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi Halinin Nitelikli Hal Olarak Kabul Edildiği Suçlarda Aynı Zamanda Suç İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma Hükümlerinin Uygulanması Suretiyle Ortaya Çıkan İçtima Tartışması 195
4.8.3.1.2.1. Non Bis In Idem İlkesi Çerçevesinde Ele Alış 195
4.8.3.1.2.2. Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi Bakımından Nitelikli Hal Sorumluluğuna Gidilen Suçlar Çerçevesinde İnceleme 197
4.8.3.1.2.3. Bileşik Suç Hükümleri Çerçevesinde İnceleme 199
Beşinci Bölüm
TCK M. 221 KAPSAMINDA ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ
5.1. AMAÇSAL YAKLAŞIM 201
5.2. NORMATİF YAKLAŞIM 202
5.3. TCK m.221/1 KAPSAMINDA KURUCU VE YÖNETİCİLER BAKIMINDAN UYGULANACAK ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ 206
5.3.1. Soruşturmaya Başlanmamış Olmalıdır 206
5.3.2. Örgüt Kurma veya Yönetme Suçunun İşlenmesi Gerekir 208
5.3.3. Örgüt Yapısının Bizzat Dağıtılması veya Verilen Bilgilerle Örgütün Dağıtılmasının Sağlanması Gerekir 208
5.3.4. Etkin Pişmanlık Anlamındaki İşbirliğinin Örgütün Amacı Doğrultusunda Suç İşlenmeden Önce Yapılması Gerekir 209
5.4. TCK m.221/2 ANLAMINDA ÖRGÜT ÜYELERİ BAKIMINDAN UYGULANACAK ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ 209
5.4.1. Örgüt Üyeleri Bakımından Uygulama Alanı Bulabilecektir 209
5.4.2. Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde Herhangi Bir Suçun İşlenilmesine İştirak Edilmemesi Gerekir 210
5.4.3. Gönüllülük Kriteri 211
5.4.4. Bildirimin Muhatabı Olacak İlgili Makamlar 211
5.5. TCK m.221/3 ÖRGÜTÜN FAALİYETİ ÇERÇEVESİNDE HERHANGİ BİR SUÇUN İŞLENİŞİNE İŞTİRAK ETMEKSİZİN YAKALANAN ÖRGÜT ÜYELERİ BAKIMINDAN UYGULANACAK ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ 211
5.5.1. Yalnızca Örgüt Üyeleri Bakımından Uygulanabilir 211
5.5.2. Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde Herhangi Bir Suçun İşlenişine İştirak Edilmemesi Gerekir 211
5.5.3. Fail Yakalanmış Olmalıdır 212
5.6. TCK M. 221/4 BAKIMINDAN GENEL MAHİYETLİ ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ 212
5.6.1. Örgüt Kurucuları, Yöneticileri, Üyeleri, Örgüt Üyesi Olmamakla Birlikte Örgüt Adına Suç İşleyenler, Örgüte Yardım Fiilini İşleyenler TCK m.221/4 Düzenlemesinden Yararlanabilecektir 213
5.6.2. Failin Gönüllü Olarak Teslim Olması veya Yakalanması Gerekir 213
5.6.3. Örgütün Yapısı ve Faaliyeti Çerçevesinde İşlenen Suçlarla İlgili Bilgi Verilmelidir 214
5.7. ETKİN PİŞMANLIK HÜKÜMLERİNDEN YARARLANILMASI SONRASINDA ORTAYA ÇIKACAK SONUÇLAR 216
Altıncı Bölüm
SUÇ ÖRGÜTÜ MENSUBİYETİ VEYA TERÖR DOLAYISIYLA SUÇLU OLAN HÜKÜMLÜLERE UYGULANACAK ÖZEL İNFAZ REJİMİ VE 7242 SAYILI KANUNLA GETİRİLEN DÜZENLEMELER
6.1. HÜKÜMLÜLERİN GÖZLEM VE SINIFLANDIRILMASI BAKIMINDAN SUÇ ÖRGÜTLERİ 220
6.2. CEZAEVİ TİP VE TÜRLERİ NOKTASINDAKİ AYRIMLAR 221
6.3. İNFAZ ERTELEME KURUMU BAKIMINDAN SUÇ ÖRGÜTÜ MENSUBİYETİ VEYA TERÖR SUÇLULUĞU 224
6.4. HÜKÜMLÜYLE AVUKAT GÖRÜŞÜ BAKIMINDAN SUÇ ÖRGÜTÜ MENSUBİYETİ VEYA TERÖR SUÇLULUĞU 225
6.5. SUÇ ÖRGÜTÜ MENSUBİYETİ VEYA TERÖR SUÇLULUĞU DOLAYISIYLA HÜKÜMLÜ OLANLARIN DIŞARIYLA HABERLEŞMESİ VE YAYINLARDAN YARARLANMA HAKKI 227
6.6. KOŞULLU SALIVERİLME KURUMU BAKIMINDAN ÖRGÜT MENSUBİYETİ OLAN HÜKÜMLÜNÜN DURUMU 228
6.7. CEZA İNFAZ KURUMUNDAKİ DİSİPLİNEL SÜREÇLER BAKIMINDAN SUÇ ÖRGÜTLERİ 231
6.8. DENETİMLİ SERBESTLİK TEDBİRİ BAKIMINDAN ÖRGÜTLÜ SUÇLULUK 232
6.9. İYİ HAL 234
6.10. 7242 SAYILI KANUNLA GETİRİLEN BAZI DÜZENLEMELER 235
Sonuç 237
Kaynakça 243
Kavramlar Dizini 253

Yazarın Özgeçmişi 259