Doç. Dr. Kerim ÇAKIR
İÇİNDEKİLER
TAKDİM. 7
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ . 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR . 23
GİRİŞ . 27
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAM, TARİHÇE, SUÇTAN KAYNAKLANAN MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ
AKLAMA YÖNTEMLERİ, ULUSLARARASI HUKUKTA YAPILAN DÜZENLEMELER VE
AKLAMA SUÇUNUN BAĞLANTILI OLDUĞU ALANLAR
KAVRAM . 35
Genel Olarak 35
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Ortak
Terimler. 36
Karapara ve Gri Para 36
Karapara Aklama 39
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değeri. 40
Suç Geliri 42
TARİHÇE 42
Genel Olarak 42
Türk Hukukunda Aklama Suçunun Tarihçesi . 45
III. AKLAMANIN NEDENLERİ 47
Genel Olarak 47
Suç Gelirlerinin Müsaderesinin Engellenmesi . 48
Aklama Faaliyeti Gerçekleştiren Kimselerin Ahlaklı Görünmeye
Çalışması 49
AKLAMANIN AŞAMALARI. 50
Genel Olarak 50
Yerleştirme Aşaması 51
Ayrıştırma Aşaması 52
12 İçindekiler
Bütünleştirme Aşaması 53
AKLAMA YÖNTEMLERİ .54
Genel Olarak Aklama Yöntemleri. 54
Parçalara Ayırma (The Smurfing-Şirinler) 56
Vergi Cennetleri ve Kıyı Bankacılığının Kullanılması (Tax Havens-Off-
Shore Banking). 57
Döviz Alım-Satımı. 60
Şans Oyunlarının Kullanılması 61
Sahte veya Şişirilmiş Faturaların Kullanılması 63
Sermaye Piyasalarının Kullanılması ve Borsa. 63
Finans Kurumlarının Kullanılması. 65
Kaçak Yollarla Yurt Dışına Çıkarma 66
Sigorta Şirketleri ve Poliçelerin Kullanılması 67
Paravan ve Hayali Şirketler Kurma. 68
Sanal Bankacılık Sisteminin Kullanılması 69
Kendi Kendine Borçlanma 70
Alternatif Havale Sistemlerinin Kullanılması (Yeraltı Bankacılığı-Hawala
Sistemi) 70
Belirli Meslek Gruplarından Faydalanma. 72
Nakit Esaslı Çalışan Ticari İşletmelerin Kullanılması. 73
Lüks Mallar, Değerli Taşlar ve Sanat Eserleri Aracılığıyla Aklama 74
Kripto Paraların Aklama Yöntemi Olarak Kullanılması. 76
Genel Olarak. 76
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değeri ve Kripto Para 77
Kripto Paraların Suç Geliri Aklamayı Kolaylaştıran Özellikleri. 80
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Yöntemi Olarak
Kripto Para Kullanımı 82
Kripto Paralarla Suç Geliri Aklamada Mali Eylem Görev Gücü . 90
Suç Gelirlerini Aklamada Kullanılan Diğer Bazı Yöntemler 93
AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELE94
Genel Olarak 94
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerinin Aklanmasını Engellemek
İçin Yapılan Çalışmalar . 95
Önleyici Tedbirler . 95
Genel Olarak 95
İçindekiler 13
Müşterinin Tanınması . 97
Şüpheli İşlem Bildirimi. 99
Genel Olarak. 99
Mevzuatta Şüpheli İşlem Bildirimine İlişkin Esaslar 101
Uyum Görevlilerinin Atanması . 105
Uluslararası Alanda Şüpheli İşlemlerin Bildirilmesiyle İlgili
Düzenlemeler . 106
aaa. FATF’ın Tavsiye Kararları . 106
bbb. Sınır Aşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler
Sözleşmesi (Palermo Konvansiyonu). 106
ccc. Avrupa Birliği’nin 2005/60/EEC Sayılı Direktifi 107
ddd. Wolfsberg Grubu’nun Prensipleri 107
Nakit İşlem Bildirimi (Devamlı Bilgi Verme) 108
Önleyici Tedbirleri Alması Gereken Yükümlüler 110
Mali İstihbarat Birimlerinin Kurulması . 111
Genel Olarak 111
Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) 112
VII. AKLAMA SUÇU İLE MÜCADELE AMAÇLI KURULUŞLAR . 116
Genel Olarak 116
Aklama Suçuyla Mücadele Amaçlı Kuruluşlar . 117
Mali Eylem Görev Gücü (Financial Action Task Force–FATF). 118
Genel Olarak 118
FATF’ın Tavsiye Kararları . 120
FATF’ın 9 Özel Tavsiyesi ve Terörizmin Finansmanının
Önlenmesi . 124
FATF-Türkiye Karşılıklı Değerlendirme Süreci 126
FATF Benzeri Kuruluşlar . 128
Aklama ile Mücadele Amaçlı Küresel Kuruluşlar 131
Egmont Grubu. 131
Wolfsberg Grubu. 133
Basel Komitesi . 134
Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörizmin Finansmanı ile
Mücadele (AML-Anti-Money Laundering, CFT-Combating the
Financing of Terrorism) . 134
Interpol (International Criminal Police Organization-
Uluslararası Kriminal Polis Örgütü) . 135
14 İçindekiler
Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası (International
Monetary Fund –World Bank) . 136
Uluslararası Menkul Kıymetler Komisyonu Örgütü
(International Organization of Securities Commissions–IOSCO) . 136
Uluslararası Sigorta Denetçileri Birliği (International
Association of Insurance Supervisors–IAIS). 137
VIII. AKLAMA SUÇU İLE İLGİLİ ULUSLARARASI HUKUKTA YAPILAN SÖZLEŞMELER 138
Genel Olarak 138
Uyuşturucu ve Psikotrop Maddeler Kaçakçılığına Karşı BM Sözleşmesi
(Viyana Konvansiyonu) 139
Sınıraşan Organize Suçlara Karşı BM Sözleşmesi (Palermo
Konvansiyonu) . 141
Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme 142
Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi 143
AKLAMA SUÇU İLE İLGİLİ AVRUPA BİRLİĞİ VE AVRUPA KONSEYİ
DÜZENLEMELERİ146
Genel Olarak 146
Avrupa Birliği Düzenlemeleri . 146
91/308 Sayılı Direktif 146
2001/97 Sayılı Direktif 147
2005/60 Sayılı Direktif 148
2013/25 Sayılı Direktif 148
2018/843 Sayılı Direktif 149
2018/1673 Sayılı Direktif 149
Avrupa Konseyi Düzenlemeleri 150
Avrupa Konseyi R (80)10 Sayılı Tavsiye Kararı 150
Suçtan Kaynaklanan Gelirlerin Aklanması, Araştırılması, Ele
Geçirilmesi ve El Konulmasına İlişkin Sözleşme (Strasbourg
Sözleşmesi) . 151
Suç Gelirlerinin Aklanmasının Araştırılması, Zaptı ve Müsaderesi ile
Terörizmin Finansmanı Hakkında Avrupa Konseyi Sözleşmesi
(Varşova Sözleşmesi-198 sayılı AK Sözleşmesi) 153
AKLAMA SUÇUNUN KAYIT DIŞI EKONOMİ, YOLSUZLUK, ORGANİZE
SUÇLULUK VE TERÖRİZMİN FİNANSMANI İLE İLİŞKİSİ 155
Genel Olarak 155
Aklama Suçu ve Kayıt Dışı Ekonomi . 156
Genel Olarak. 156
İçindekiler 15
Aklama Suçu ile Kayıt Dışı Ekonomi Arasındaki Farklar 157
Kayıt Dışı Gelirlerin Ekonomik Düzene Etkileri. 160
Kayıt Dışı Ekonominin Nedenleri 161
Aklama Suçu ve Yolsuzluk . 163
Genel Olarak 163
Aklama Suçu ile Yolsuzluk Arasındaki İlişki 165
Aklama Suçu ve Organize Suçluluk 167
Genel Olarak 167
Organize Suçluluğun Özellikleri 170
Aklama Suçu ile Organize Suçluluk Arasındaki İlişki. 172
Aklama Suçu ve Terörizmin Finansmanı 173
Terör ve Terörizm 173
Aklama Suçu ile Terörizmin Finansmanı Arasındaki İlişki. 177
Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Amacıyla Ülkemizde Yapılan
Çalışmalar. 180
Genel Olarak 180
Terörizmin Finansmanı Suçu (6415 s.lı TFÖHK m. 4/1) . 183
Genel Olarak. 183
Suçla Korunan Hukuki Değer 184
Terörizmin Finansmanı Suçunun Unsurları 185
Terörizmin Finansmanı Suçunda Koruma Tedbirleri 190
Terörizmin Finansmanı Suçunda Malvarlığının Dondurulması
Meselesi. 192
Terör ve Terörizmle Mücadelede Uluslararası Hukukun Önemi 194
İKİNCİ BÖLÜM
1. SUÇTAN KAYNAKLANAN MALVARLIĞI DEĞERLERİNİ
AKLAMA SUÇU (TCK m. 282/1)
GENEL AÇIKLAMALAR 199
4208 SAYILI KANUN VE KARAPARANIN AKLANMASININÖNLENMESİ. 202
Genel Olarak ve 4208 Sayılı Kanun’a Göre Karapara Aklama 202
4208 Sayılı Kanun’un Değerlendirilmesi 209
III. AKLAMA SUÇUYLA İLGİLİ MUKAYESELİ HUKUKTAKİ DÜZENLEMELER. 210
Genel Olarak 210
Almanya 211
16 İçindekiler
Genel Olarak. 211
Karapara Aklama ve Hukuka Aykırı Şekilde Elde Edilen Malvarlığı
Değerlerini Kamufle Etme 212
Korunan Hukuki Değer . 212
Suçun Maddi Unsurları . 213
Hukuka Aykırı Yollardan Elde Edilen Malvarlığını Gizleme,
Kamufle Etme veya Kaynağının Araştırılmasını Engelleme 213
Öncül Suç . 218
Suçun Manevi Unsuru 219
Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Haller . 220
Yaptırım 220
Etkin Pişmanlık . 221
İsviçre. 222
Genel Olarak. 222
Korunan Hukuki Değer . 222
Suçun Maddi Unsurları . 223
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerinin Müsadere
Edilmesini, Ortaya Çıkarılmasını ya da Malvarlığı Değerlerinin
Kaynağının Araştırılmasını Engelleme Suçu . 223
Finansal İşlemlerde Dikkat ve Bildirim Yükümlülüğünü Yerine
Getirmeme Suçu 225
Öncül Suç . 226
Suçun Manevi Unsurları . 227
Avusturya. 228
Genel Olarak. 228
Korunan Hukuki Değer . 229
Suçun Maddi Unsurları . 229
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerinin Tasarruf Edilmesi,
Devredilmesi veya Nasıl Elde Edildiğiyle İlgili Yanlış Bilgi
Verilmesi 229
Öncül Suç . 231
Suçun Manevi Unsurları . 231
Etkin Pişmanlık . 232
Lihtenştayn 232
Genel Olarak. 232
Korunan Hukuki Değer . 233
İçindekiler 17
Suçun Maddi Unsurları. 234
Devredilmesi veya Nasıl Elde Edildiğiyle İlgili Yanlış Bilgi Verilmesi 234
Öncül Suç. 235
Suçun Manevi Unsurları. 235
Etkin Pişmanlık. 236
Rusya . 236
Genel Olarak 236
Korunan Hukuki Değer. 237
Suçun Maddi Unsurları. 238
Bir Kimsenin Suç İşleyerek Elde Ettiği Parasal veya Diğer
Malvarlığı Değerlerini Yasallaştırması . 238
Öncül Suç. 239
Suçun Manevi Unsurları. 239
Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Haller. 240
Etkin Pişmanlık. 240
Fransa 241
Genel Olarak 241
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Yasal Yollardan
Edinilmiş Şekilde Gösterme ve Bu Değerleri Gizleme veya
Dönüştürme . 241
Polonya 243
Genel Olarak 243
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerinin Kökenini Gizleme,
Değiştirme veya Üçüncü Bir Kimseye Devretme 244
Norveç . 246
Genel Olarak 246
Hukuka Aykırı Yollardan Elde Edilen Malvarlığı Değerlerini Kabul
Etme, Gizleme, Nakletme, Devretme veya Yatırıma Çevirme 246
Finlandiya 247
Genel Olarak 247
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerinin Yasa Dışı Kaynağının
Gizlenmesi, Değiştirilmesi, Dönüştürülmesi veya Kamufle Edilmesi . 248
Anglosakson Hukuk Sisteminde Aklama Suçu . 249
Amerika Birleşik Devletleri. 249
Genel Olarak 249
18 İçindekiler
Aklama Suçuyla Mücadele Amaçlı Düzenlemeler 251
Banka Sırları Kanunu . 251
ABD Ceza Kanunu’nun 18. Bölümünde Yer Alan
Düzenlemeler 252
ABD Yurtseverlik Yasası (The USA Patriot Act) 253
İngiltere 254
Genel Olarak 254
Aklama Suçuyla Mücadele Amaçlı Düzenlemeler 255
Değerlendirme. 256
AKLAMA SUÇUNUN BENZER SUÇLARLA MUKAYESESİ260
Genel Olarak 260
Aklama Suçunun TCK’da Yer Alan Benzer Suçlarla Mukayesesi. 260
Suç Eşyasını Satın Alma veya Kabul Etme Suçu (m. 165) 260
Bilgi Vermeme Suçu (m. 166) . 266
Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu (m. 281) . 267
Suçluyu Kayırma Suçu (m. 283) 270
Aklama Suçunun 5549 Sayılı Kanun'da Yer Alan Benzer Suçlar ve
Kabahatlerle Mukayesesi. 272
5549 Sayılı Kanun’da Yer Alan Benzer Suçlarla Mukayese . 272
Yükümlülüğün İhlali . 272
Başkası Hesabına İşlem Yapıldığının Beyan Edilmemesi 277
Sırrın İfşaı . 278
5549 Sayılı Kanun’da Yer Alan Benzer Kabahatlerle Mukayese . 279
AKLAMA SUÇUYLA KORUNAN HUKUKİ DEĞER 281
AKLAMA SUÇUNUN UNSURLARI.286
Tipikliğin Maddi Unsurları 286
Genel Olarak. 286
Fiil . 287
Genel Olarak 287
Aklama Suçuna Sebebiyet Veren Seçimlik Hareketler. 289
Suç Kaynaklı Malvarlığı Değerlerini Yurt Dışına Çıkarma 289
Suç Kaynaklı Malvarlığı Değerlerini Gizlemek veya
Aklamak Maksadıyla Çeşitli İşlemlere Tabi Tutma 293
aaa. Gayrimeşru Kaynağı Gizleme . 296
bbb. Meşru Bir Yolla Elde Edildiği Konusunda Kanaat
Uyandırma . 296
İçindekiler 19
Netice. 297
Fail 298
Genel Olarak 298
Öncül Suçun Failinin, Aklama Suçundan da Cezalandırılması
Meselesi 300
Aklama Suçunda Tüzel Kişilerin Sorumluluğu . 302
Mağdur 305
Konu. 307
Genel Olarak 307
Öncül Suç. 310
Genel Olarak. 310
Öncül Suçların Belirlenmesi . 311
Öncül Suçların Belirlenmesinde Kullanılan Sistemler . 313
aaa. Tüm Suçları Öncül Suç Kabul Eden Sistem. 313
bbb. Listeleme Sistemi. 313
ccc. Eşik Sistemi 316
Vergi Suçlarının Öncül Suç Olarak Değerlendirilmesi
Meselesi . 318
Öncül Suçun Aklama Suçu İle İlişkisi . 322
Öncül Suçun Aklama Suçu Üzerindeki Etkileri 324
aaa. Öncül Suçun Yurt Dışında İşlenmiş Olması 325
aaaa. Genel Olarak . 325
bbbb. Mukayeseli Hukuk ve Uluslararası Sözleşme
Hükümleri 328
bbb. Öncül Suçun Soruşturma ve Kovuşturma Usulü,
Öncül Suç Hakkında Verilen Hükmün Aklama Suçuna
Etkileri 329
ccc. Öncül Suçun Tespitinde Bekletici Mesele ve Nispi
Muhakeme Meselesi . 337
ddd. Öncül Suç ve Aklama Suçunun Zaman Bakımından
Uygulanması 344
Aklama Suçunun Zarar ve Tehlike Suçu Ayrımına Göre
Değerlendirilmesi 347
Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Unsurlar 349
Genel Olarak 349
Suçun Kamu Görevlisi Tarafından İşlenmesi (m. 282/3) . 350
20 İçindekiler
Suçun Belli Bir Meslek Sahibi Kimse Tarafından İşlenmesi (m.
282/3) 351
Suçun Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi (m. 282/4) 352
Tipikliğin Manevi Unsurları 353
Genel Olarak. 353
Aklama Suçunun Kasten İşlenmesi . 354
Malvarlığı Değerlerinin Yurt Dışına Çıkarılmasında Manevi
Unsur . 356
Malvarlığı Değerlerinin Gayrimeşru Kaynağını Gizleme veya
Meşru Bir Yolla Elde Edildiği Hususunda Kanaat Uyandırmada
Manevi Unsur 357
Öncül Suçla Aklama Suçunun Manevi Unsur Bakımından
Değerlendirilmesi. 360
Hukuka Aykırılık Unsuru. 362
VII. KUSURLULUK, KUSURLULUĞU AZALTAN VE KALDIRAN SEBEPLER363
VIII. CEZAYI KALDIRAN ŞAHSİ SEBEP OLARAK ETKİN PİŞMANLIK .365
SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 370
Teşebbüs 370
Genel Olarak. 370
Öncül Suçun Teşebbüs Aşamasında Kalması Halinde Aklama
Suçunun Oluşup Oluşmayacağı Meselesi . 373
İştirak . 375
İçtima . 376
YAPTIRIM 380
Genel Olarak 380
Hapis Cezası . 380
Adli Para Cezası 381
Suçun Nitelikli Hallerinde Verilecek Ceza 383
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerinin Müsaderesi 384
Genel Olarak. 384
Uluslararası Hukukta Suç Gelirlerinin Müsaderesi . 385
Türk Hukukunda Suç Gelirlerinin Müsaderesi 387
Suç İşlenerek Elde Edilen Eşyanın Müsaderesi 388
Suç İşlenerek Elde Edilen Kazancın Müsaderesi 390
Aklama Suçu İşlenerek Elde Edilen Kripto Paraların Müsaderesi 392
Tüzel Kişiler Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri . 395
Suçtan Kaynaklanan Malvarlıklarının Geri Alınması . 401
İçindekiler 21
MUHAKEMEYE İLİŞKİN KURALLAR 402
Genel Olarak 402
Aklama Suçunda Zamanaşımı 403
Aklama Suçunda Koruma Tedbirleri 405
Genel Olarak 405
Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma . 405
Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi. 409
Kontrollü Teslimat 411
Diğer Koruma Tedbirleri. 412
Genel Olarak 412
Aklama Suçu İşlenerek Elde Edilen Kripto Paralara Elkoyma 413
Koruma Tedbirleri ve Mali Suçları Araştırma Kurulu 418
Aklama Suçu ve Davaya Katılma 420
2. SUÇTAN KAYNAKLANAN MALVARLIĞI DEĞERİNİ BİLEREK SATIN ALMA,
KABUL ETME, BULUNDURMA VEYA KULLANMA SUÇU (TCK m. 282/2)
GENEL AÇIKLAMALAR 425
SUÇUN UNSURLARI 427
Tipikliğin Maddi Unsurları . 427
Fiil. 427
Fail 431
Mağdur 432
Konu. 432
Daha Ağır Cezayı Gerektiren Nitelikli Unsur 433
Tipikliğin Manevi Unsurları 434
III. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 437
Teşebbüs . 437
İştirak. 437
İçtima. 437
MUHAKEMEYE İLİŞKİN KURALLAR VE YAPTIRIM . 439
SONUÇ 441
KAYNAKÇA 451
