Anayasa Hukuku - Temel Kavramlar ve Genel Esaslar
Süheyl Batum
Didem Yılmaz
Serkan Köybaşı
Bu kitap, anayasa hukukunun temel kavram ve genel esaslarını incelemektedir. Söz konusu kavram ve esaslar tarihsel köken ve güncel uygulamalarla bağlantılı şekilde aktarılmaya çalışılmıştır. Bunun amacı, sadece hukuk fakültesi öğrencilerinin değil, hukuka ve anayasa hukukuna ilgi duyan herkesin karmaşık ve teorik olduğu düşünülen bu kavram ve esasları rahatlıkla ve derinlemesine anlamasını kolaylaştırmaktır. Bu doğrultuda metin, çeşitli okuma parçaları ve ileri okuma önerileriyle de zenginleştirilmiştir. Kitabın, hak ve özgürlüklerin güvence altında olduğu çoğulcu bir demokratik düzenin tesisine ve akademik çalışmalara katkıda bulunmasını temenni ederiz.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
I . BÖLÜM
Anayasa Hukuku Kavramı
I. Tanım
II. Anayasa Hukukunun Metodolojisi
III. Anayasa Hukuku Her Şeyden Önce Bir "Hukuk" Mudur?
IV. Hukukun Dalları (Bölümleri) ve "Anayasa Hukuku"
V. Anayasa Hukukunun "Hukuksallaşma" Süreci
VI. Anayasa Hukuku, Sadece "Anayasa'nın"Hukuku Mudur?
VII. Anayasa Hukuku ve Anayasal Sistem ilişkisi
VIII. Demokratik Siyasal Sistemlerin Ayırdedici Niteliği
IX. Anayasal Sistem ve Unsurları
X. Anayasa Hukukunun Kaynakları
II. BÖLÜM
Siyasal İktidar ve Devlet Kavramları
I. Siyasal İktidar Kavramı
A. Siyasal İktidar Tanımı Unsurları
B. Siyasal İktidarın Özelliği
C. Siyasal İktidarın Meşruluğu Kavramı
D. Siyasal İktidar Modelleri
II. Kurumsallaşmış Siyasal İktidar: Devlet
A. Devlet Tanımları (İdeolojik ve Sosyolojik)
B. Devletin Unsurları
III. BÖLÜM
Devlet Biçimleri
I. Üniter Devlet Modeli
A. Merkezi(yetçi) Üniter Devlet
B. Yerinden Yönetimli Üniter Devlet
II. Bölgeli Devlet
III. Karma - (ya da Bileşik) Devlet
A. Devletler Birliği Modeli
B. Devletler Topluluğu Modeli
IV. BÖLÜM
Devletin Organları
I. Devletin Organlarının Oluşumu
A. Yasama Organının Oluşumu
B. Yürütme Organının Oluşumu
C. Yargı Organının Oluşumu
II. Devlet Organlarının İşlevleri (Yatay Kuvvetler Ayrılığı)
A. Yasama Organın İşlevi
B. Yürütme Organının İşlevi
C. Yargı Organının İşlevi
V. BÖLÜM
İşlemler Teorisi
I. Anayasa
II. Kanun
A. Maddi Anlamda Kanun
B. Şekli Anlamda Kanun
III. Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri
A. Kanun Hükmünde Kararname
B. Başkanlık /Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
C. Tüzük
D. Yönetmelik
VI. BÖLÜM
Devletin Hukuksal Çerçevesi - Anayasa
I. Anayasa Kavramı
II. Anayasa Tanımları
A. Maddi Anlamda Anayasa Tanımı
B. Şekli Anlamda Anayasa Tanımı
III. Farklı Anayasa Tanımlarının Hukuksal Sonuçları
IV. Anayasalar Neden "Önemli Belgeler"dir ?
V. Anayasa Türleri
A. Yazılı Anayasalar
B. Yazısız Anayasalar
C. Yazısız (Teamüli) Anayasa mı, Yoksa "Anayasa Teamülleri" mi?
D. Yumuşak (Bükülgen/Esnek) Anayasalar Katı (Sert) Anayasalar
VI. Anayasaların Yapılması ve Değiştirilmesi
A. Asli Kurucu İktidar ve Tali (Türev) Kurucu İktidar
B. Asli Kurucu İktidar Tali Kurucu İktidar Özellikleri
C. Asli Kurucu İktidar Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?
D. Asli Kurucu İktidar Biçimleri (Usul ve Yöntemleri)
E. Demokratik Anayasa Yapım Süreçleri ya da Demokratik Anayasalar Nasıl Yapılır?
F. Tali Kurucu (Anayasayı Değiştiren) İktidar Özellikleri
VII. Anayasacılık Hareketleri
A. Batı'da Anayasacılık Hareketleri
B. 18. Yüzyıl Liberal Anayasacılık Hareketinin Nirengi Noktaları
C. Yazılı Anayasalar Geleneği Daha Sonraları Nasıl Devam Etti?
D. 2. Dünya Savaşı Sonrası Anayasacılık Hareketinin Belirgin Özelliği
E. Günümüz Anayasa Yapma Yönteminin (Anayasacılık Hareketinin) Özelliği
F. Günümüz Anayasacılık Anlayışının ve Hareketinin Siyasal Sonuçları
G. Demokratik Anayasa Yapımının İlk Örnek Modeli
H. Son Dalga Anayasacılık Hareketinin Özgün Bir Örneği: G.Afrika Anayasası
I. Anayasacılık Hareketi ve Doğu Avrupa'da Anayasa Yapma Süreçleri
J. Yeni Anayasacılık Hareketleri ve "Venedik Komisyonu"
VIII. Osmanlı'da ve Türkiye'de Anayasacılık Hareketleri
IX. Anayasaların Üstünlüğü ve Sonuçları
A. Kurallar Kademelenmesi (Normlar Hiyerarşisi)
B. Anayasanın Üstünlüğünün Hukuksal Sonuçları
C. Anayasanın Bağlayıcılığı İlkesi
D. Yasallık ve Anayasallık Denetimi (Hukuksallık Denetimi) Kavramları
VII. BÖLÜM
Hükümet Şekilleri (Ya da Siyasal Rejimler)
I. Siyasal Organların İlişkilerine Göre Siyasal Rejim Tanımı
II. Siyasal Rejimleri Sınıflandırma Ölçüsü Olarak Kuvvetler (Güçler) Ayrılığı Teorisi
III. Siyasal Rejimlerin Sınıflandırması
A. Meclis Hükümeti Sistemi
B. Parlamenter Rejim
C. Başkanlık Rejimi
D. Yarı Başkanlık Rejimi
VIII. BÖLÜM
Demokrasi
I. Demokratik Siyasal Sistem Kavramı (ve Unsurları)
II. Demokrasinin Kökeni ve Gelişimi
III. Demokrasilerin Uygulanma Modelleri (Demokrasi Biçimleri)
A. Doğrudan Demokrasi
B. Temsili Rejim ya da Temsili Demokrasi
C. Yarı Temsili Demokrasi
D. Yarı Doğrudan Demokrasi
IV. Demokrasilerin Kurucu (Onsuz Olmaz) Unsurları
A. Siyasal Katılma (Siyasal Katılım)
B. Siyasal Katılma ve Sivil Toplum
C. Çoğulculuk İlkesi
D. Temel Hak ve Özgürlükler (İnsan Hakları)
E. Hukukun Üstünlüğü İlkesi
IX. BÖLÜM
Anayasa Yargısı
I. Anayasaya Uygunluk Denetimi (Modeller ve Gelişimleri)
A. Siyasal Denetim Modeli
B. Yarı Siyasal Denetim Modeli
C. Yargısal Denetim Modeli
II. Avrupa Modelinin Temel Özellikleri ve Denetim Biçimleri
A. Anayasa Mahkemelerinin Kuruluşu (Oluşumu)
B. Anayasa Mahkemelerinin İşlevi (Görev ve Yetkileri)
C. Anayasa Mahkemelerinin Denetlediği (Normlar) İşlemler
D. Anayasa Mahkemelerinin Denetlemede Kullandığı Normlar
E. Kanunların Anayasaya Uygunluğu Konusunda Şekil ve Esas Denetimi
F. Anayasaya Uygunluk Denetiminde; Önce Denetim Sonradan Denetim
G. Anayasa Mahkemelerine Başvuru Yapabilen Kişi ya da Kurumlar
H. Anayasa Mahkemelerine Başvuru Yolları ve Süreleri
KAYNAKÇA