Dr. Aydın ÇELİK
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 15
GİRİŞ .17
BİRİNCİ BÖLÜM
TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUNUN KAPSAMI
GENEL OLARAK 21
Tüketici Sıfatı. 22
Satıcı/Sağlayıcı Sıfatı 24
Tüketici İşlemi . 26
Tüketiciye Yönelik Uygulamalar 31
TÜKETİCİ İŞLEMİ KAPSAMINDA SAYILAN İŞLEMLER 35
Konut ve Tatil Amaçlı Taşınmaz Alımı 35
Hayat Sigortası Poliçesinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar. 37
Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasından Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 39
TÜKETİCİ İŞLEMİ KAPSAMINDA SAYILMAYAN İŞLEMLER. 42
Ticari Amaçla Yapılan İşlemler. 43
Mesleki Amaçla Yapılan İşlemler. 44
Mal Veya Hizmetin Satıcı/Sağlayıcı Niteliği Bulunmayan Kişiden
Alınması. 46
Tüketici İle Yapılmış Bir İşlem Veya Tüketiciye Yönelik Bir Uygulama
Bulunmaması. 47
Müşterek İşlemler (Kararlar) . 49
İvazsız İşlemler 49
Mutlak Ticari Davalar Kapsamında Sayılan İşlemler 49
AVUKAT VE DOKTOR GİBİ KİŞİLERLE YAPILAN SÖZLEŞMELER 52
TÜZEL KİŞİLERİN TÜKETİCİ SIFATINI KAZANMASI 59
Kamu Tüzel Kişilerin Tüketici Sıfatını Kazanması. 59
Dernek ve Vakıfların Tüketici Sıfatını Kazanması. 61
10 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
TACİRLERİN TÜKETİCİ SIFATINI KAZANMASI
GERÇEK KİŞİ TACİRLERDE TÜKETİCİ SIFATININ KAZANILMASI 63
TİCARİ ŞİRKETLERİN TÜKETİCİ SIFATINI KAZANDIĞI HALLER 63
İşin Niteliğine Bakılmaksızın Şirketlerin Tüketici Olabildiği Haller . 63
a) Kanunda Yer Alan Özel Hüküm Gereği 63
b) Tüketicinin Haklarına Halef Olunması. 64
c) Tüketiciye Kefil Olunması 65
d) Uyuşmazlığın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortasından Kaynaklanması . 66
İşin Niteliğine Göre Şirketlerin Tüketici Sayılıp Sayılmayacağı Sorunu 67
a) Doktrindeki Görüşler. 67
b) Yargıtay Uygulaması 69
c) Görüşümüz 73
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ
TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMELERİ 81
TÜKETİCİ KREDİSİ SÖZLEŞMELERİ .84
KONUT FİNANSMANI SÖZLEŞMELERİ .85
ÖN ÖDEMELİ KONUT SATIŞ SÖZLEŞMELERİ 86
İŞ YERİ DIŞINDA KURULAN SÖZLEŞMELER.87
MESAFELİ SÖZLEŞMELER88
FİNANSAL HİZMETLERE İLİŞKİN MESAFELİ SÖZLEŞMELER 89
DEVRE TATİL VE UZUN SÜRELİ TATİL HİZMETİ SÖZLEŞMELERİ .93
PAKET TUR SÖZLEŞMELERİ.94
İ. ABONELİK SÖZLEŞMELERİ 95
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TÜKETİCİ LEHİNE ÖNGÖRÜLEN DÜZENLEMELER
TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNİN YAPILMASI AŞAMASINDA 99
Sözleşmelerin Açık ve Anlaşılır Düzenlenmesi . 99
Tüketici Lehine Yorum Yapılması . 100
Sözleşmelerin Bazı Şekil Şartlarına Tabi Tutulması 103
İçindekiler 11
a) Sözleşmelerin Yazılı Şekilde Yapılması 103
b) Diğer Şekil Şartları 105
Tüketicinin Bilgilendirilmesi ve Yanıltılmasının Önlenmesi . 108
a) Ön Bilgilendirme Yapılması. 109
aa) Genel Olarak 109
bb) Ön Bilgilendirme Gerektiren Özel Durumlar 110
b) Sözleşmenin Bir Nüshasının Tüketiciye Verilmesi 115
c) Fiyat Etiketi Konulması . 116
d) Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Bulunması 117
e) Tüketicinin Bilinçlendirilmesi 120
f) Tüketici Ödüllerinin Belirli Kriterlere Bağlanması. 121
g) Ticari Reklamların Belirli Kriterlere Bağlanması 121
h) Haksız Ticari Uygulamaların Yasaklanması . 124
ı) Zararlı Ürün, Hizmet ve Satış Yönetmelerinin Yasak Olması 125
i) Tüketiciyi İlgilendiren Kararların Yayınlanmasının İstenebilmesi . 126
Bazı Hizmet ve Masraflar İçin Ücret Talep Edilememesi . 126
a) Sözleşme Edimi Kapsamında Olan Hizmetler . 127
b) Mal Veya Hizmet Sunanın Kendi Menfaati Doğrultusunda Yaptığı
Masraflar 130
c) Faiz Dışında Alınacak Bedellerin Merkez Bankası Tarafından
Belirlenmesi 131
Sigorta, Yan Finans Ürün ve Hizmet Alma Zorunluluğu Öngörülememesi 132
Sadece Nama ve Her Bir Taksit İçin Ayrı Senet Düzenlenmesi 133
Şahsi Teminatların Adi Kefalet Sayılması. 134
Tüketiciye Teminat Ve Garanti Verilmesi 134
a) Tüketiciye Teminat Verilmesi . 134
b) Tüketiciye Garanti Verilmesi. 135
Faiz Oranının Sabit Olması. 137
Haksız Şartların Hükümsüz Olması 139
a) Haksız Şartın Tanımı . 139
b) Haksız Şartın Unsurları 143
aa) Tüketiciyle Müzakere Edilmemesi . 143
bb) Tüketici Aleyhine Dengesizliğe Neden Olması . 146
12 İçindekiler
c) Haksız Şartın Tespiti 151
d) Haksız Şartın Geçersizliğinin Sözleşmenin Diğer Hükümlerine Etki
Etmemesi 155
Teşhir Edilen Mal ve Hizmetin Satışından Kaçınılamaması 158
Sipariş Edilmeyen Mal veya Hizmetlerden Hak Talep Edilememesi 160
Süreli Yayınlarda Verilecek Promosyonların Sınırlı Olması 160
TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNİN UYGULANMASI AŞAMASINDA .162
Sözleşme Koşullarının Tüketici Aleyhine Değiştirilememesi ve İleri
Sürülememesi 162
Tüketiciye Satış Sonrası Hizmet Verilmesi . 163
Bileşik Faiz Uygulanamaması . 165
Ayıplı İfaya İlişkin Tüketici Lehine Öngörülen Düzenlemeler. 166
a) Genel Olarak . 166
aa) Ayıplı İfa Kavramı 166
bb) Ayıplı İfa Durumunda Kullanılabilecek Seçimlik Haklar 170
b) Geç İfa ve Montaj Hatalarının Ayıplı İfa Olarak Nitelendirilmesi 174
c) Ayıp İhbarına Gerek Olmaması . 176
d) Altı Ay İçinde Ortaya Çıkan Ayıpların Teslim Tarihinde Var Sayılması. 179
e) Satışa Sunulan Malın Ayıplı Olması Halinde Maldaki Ayıbın Açıkça
Belirtilmesi 180
f) Teknik Düzenlemesine Uygun Olmayan Ürünlerin Piyasaya
Sunulamaması. 180
g) Daha Uzun Zamanaşımı Süresi Öngörülmesi 180
h) Kural Olarak Ürünün Yenisiyle Değiştirilmesi Talebinin
Reddedilememesi . 183
aa) Genel Olarak. 183
bb) Ürünün Değiştirilmesinin Orantısız Güçlük Oluşturması 185
ı) Reklam İçeriklerinden Sorumlu Olunması. 186
Tüketiciye Yapılacak İfanın Sürelere Bağlanması . 187
TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİNİN SONA ERDİRİLMESİ AŞAMASINDA189
Özel Bir Cayma Hakkının Tanınması. 189
a) Cayma Hakkının Tanınma Amacı. 190
b) Cayma Hakkının Hukuki Niteliği 192
c) Cayma Hakkının Kullanılması 192
İçindekiler 13
d) Cayma Hakkının Öngörüldüğü Özel Durumlar 196
e) Cayma Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar 202
Tüketicinin Temerrüdünün Zorlaştırılması 203
Sözleşmeden Dönmenin Zorlaştırılması 206
Tazminat Taleplerinin Sınırlandırılması . 207
Erken Ödemede İndirim Yapılması 208
UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜLMESİ AŞAMASINDA 210
İspat Yükünün Karşı Tarafta Olması 210
Tüketiciye Karşı Sorumlu Olanların Kapsamının Genişletilmiş Olması 212
Belirli Parasal Sınırların Altındaki Uyuşmazlığın Hakem Heyetinde
Çözülebilmesi 217
Tahkim Şartının Geçersiz Olması . 224
Uyuşmazlıklarda Özel Nitelikteki Tüketici Mahkemelerinin Görevli
Olması . 225
Tüketicinin Yargılama Giderlerinden Muaf Tutulması. 227
Uyuşmazlıkların Çözülmesinde Öngörülen Diğer Kolaylıklar. 228
a) Basit Yargılama Usulünün Uygulanması . 228
b) Tüketicinin Yerleşim Yerinde de Dava Açabilmesi 229
c) İlgili Örgüt, Kurum, Kuruluş ve Bakanlığa da Dava Hakkı Tanınması 230
d) Bazı Davaların Arabuluculuğa Tabi Olmaması 230
SONUÇ 231
KAYNAKÇA 239a
