Ekonomik Yaptırımların Uluslararası Ticari Sözleşmelerden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Çözümüne Etkisi

Dr. Öğr. Üyesi Talat Kaya

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR CETVELİ13
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
I EKONOMİK YAPTIRIM KAVRAMI 21
A Genel21
B Ekonomik Zorlama Araçlarını Tanımlamak Üzere Kullanılan Kavramlar24
1 Önlem (Measure)24
2 Ambargo (Embargo)26
3 Barış İçinde Abluka (Pacific Blockade) 27
4 Boykot (Boycott) 27
5 Misilleme (Retortion)29
6 Karşı-Önlem (Counter-measures)30
C Uygulanan Uluslararası Hukuk Bakımından Ekonomik Yaptırımlar31
II EKONOMİK YAPTIRIMLARIN TARİHSEL GEÇMİŞİ 34
A Birinci Dünya Savaşı Öncesi Dönem 34
B Birinci Dünya Savaşı ve Sonrası Dönem Uygulamaları36
C İkinci Dünya Savaşı ve Sonrası Dönem Uygulamaları 37
D Yakın Dönem Ekonomik Yaptırım Uygulamaları ve Türkiye 39
III EKONOMİK YAPTIRIM TÜRLERİ 47
A İçeriği Bakımından Ekonomik Yaptırımlar47
B Kapsam Bakımından Ekonomik Yaptırımlar 48
C Kaynağı Bakımından Ekonomik Yaptırımlar 50
D Yöneldiği Kişiler Bakımından Ekonomik Yaptırımlar 53
IV EKONOMİK YAPTIRIMLARIN HEDEFİ VE ETKİLERİ57
V EKONOMİK YAPTIRIMLARIN ETKİSİZLEŞTİRİLMESİNE YÖNELİK
ENGELLEME KARARLARI(BLOCKING STATUES)59
10 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLAR VE
ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELER
I GENEL67
II ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELER VE HUKUKİ REJİMİ68
III MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK BAKIMINDAN EKONOMİK YAPTIRIM
KARARLARININ VASIFLANDIRILMASI 79
A Genel79
B Ekonomik Yaptırım Kararlarının Doğrudan Uygulanan Kural Vasfı 81
C Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırım Kararlarının
Vasıflandırılması88
1 Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırım Kararlarının
Maddi Vakıa Olarak Vasıflandırılması88
2 Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırım Kararlarının
Hukuk Kuralı Olarak Vasıflandırılması95
3 Değerlendirme 100
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU UYUŞMAZLIKLARIN
MAHKEME YOLU İLE ÇÖZÜMÜ
I GENEL 105
II ÇOK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN MAHKEMELER TARAFINDAN
ELE ALINIŞI 105
III TEK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN MAHKEMELER TARAFINDAN
ELE ALINIŞI 111
A Ekonomik Yaptırımların Mahkemenin Hukukuna (Lex Fori) Ait
Olması 111
1 Mahkemenin Hukukuna Ait Ekonomik Yaptırımların Uluslararası
Ticari Sözleşmelere Doğrudan Uygulanması 111
2 Tarafların Yetki Anlaşması ile Mahkemenin Hukukuna Ait
Ekonomik Yaptırımların Uygulanmasından Kaçınıp
Kaçınamayacağı Meselesi 117
a Karşılaştırmalı Hukukta Doğrudan Uygulanan Kuralların
Yetki Anlaşmalarına Etkisi 122
b Türk Hukukunda Doğrudan Uygulanan Kuralların Yetki
Anlaşmalarına Etkisi 132
i Yetki Anlaşması ile Türk Mahkemelerinin Yetkili
Kılınması 132
ii Yetki Anlaşması ile Yabancı Mahkemelerin Yetkili
Kılınması 134
İçindekiler 11
B Ekonomik Yaptırım Kararının Sözleşmenin Esasına Uygulanacak
Hukuka (Lex Conractus) Ait Olması141
C Ekonomik Yaptırım Kararının Üçüncü Ülke Hukukuna Ait Olması153
D Sözleşmeye Anasyonel Hukuk Kurallarının Uygulanması ve
Ekonomik Yaptırım Kararları 169
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU UYUŞMAZLIKLARIN
TAHKİM YOLUYLA ÇÖZÜMÜ
I TAHKİM KAVRAMI VE EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU
UYUŞMAZLIKLARIN TAHKİM YOLU İLE ÇÖZÜLMESİ DURUMUNDA
DİKKATE ALINMASI GEREKEN HUSUSLAR175
II EKONOMİK YAPTIRIMLARA KONU SÖZLEŞMELERDEN KAYNAKLANAN
UYUŞMAZLIKLARINTAHKİME ELVERİŞLİLİĞİ183
A Tahkime Elverişlilik Kavramı 183
B Doğrudan Uygulanan Kurallar ve Tahkime Elverişlilik Arasındaki
İlişki 186
C Ekonomik Yaptırımlar ve Tahkime Elverişlilik Arasındaki İlişki195
D Uyuşmazlığın Tahkime Elverişli Olup Olmadığına Karar Verme
Yetkisi 202
1 Hakem Kararı Öncesinde Tahkime Elverişlilik Meselesi203
2 Hakem Kararı Sonrasında Tahkime Elverişlilik Meselesi207
III HAKEMLERİN EKONOMİK YAPTIRIM KARARLARINI UYGULAMA YETKİSİ
VE YÜKÜMLÜLÜĞÜ208
IV ÇOK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN TAHKİMDE ELE ALINIŞI213
V TEK TARAFLI EKONOMİK YAPTIRIMLARIN TAHKİMDE ELE ALINIŞI 215
A Ekonomik Yaptırımların Uyuşmazlığın Esasına Uygulanacak Hukuka
(Lex Contractus) Ait Olması215
1 Sözleşmeye Uygulanacak Hukukun Taraflarca Seçilmesi Halinde
Ekonomik Yaptırımların Uyuşmazlığa Uygulanması 217
a Tarafların Uygulanacak Hukuka Ait Ekonomik Yaptırımların
Sözleşmeye Uygulanmasını Açık Olarak Kararlaştırması 217
b Tarafların Uygulanacak Hukuka Ait Ekonomik Yaptırımların
Sözleşmeye Uygulanması Konusunda Sessiz Kalmaları 218
c Tarafların Uygulanacak Hukuka Ait Ekonomik Yaptırımların
Sözleşmeye Uygulanmamasını Kararlaştırmaları 223
2 Uygulanacak Hukukun Hakemler Tarafından Belirlenmesi
Halinde Ekonomik Yaptırımların Sözleşmeye Uygulanması 225
B Ekonomik Yaptırımların Sözleşmenin Esasına Uygulanacak Hukuk
(Lex Contractus) Dışındaki Bir Hukuka Ait Olması 227
1 Genel227
12 İçindekiler
2 Ekonomik Yaptırımların Tahkim ve Tenfiz Yerleri Dışındaki
Yabancı Bir Hukuka Ait Olması 228
3 Ekonomik Yaptırımların Tahkim Yeri veya Muhtemel Tenfiz
Devleti Hukukuna Ait Olması 238
C Sözleşmeye Anasyonel Hukuk Kurallarının Uygulanması ve
Ekonomik Yaptırımlar 241
BEŞİNCİ BÖLÜM
EKONOMİK YAPTIRIMLARIN
YABANCI MAHKEME KARARLARININ TENFİZİ İLE
HAKEM KARARLARININ İPTALİ VE TENFİZİ
ÜZERİNDE ETKİLERİ
I GENEL 243
II EKONOMİK YAPTIRIMLARIN YABANCI MAHKEME KARARLARININ
TANINMASI VE TENFİZİ ÜZERİNDE ETKİLERİ 245
A Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizine İlişkin Genel
Açıklamalar 245
B Yetki Açısından Ekonomik Yaptırımların Yabancı Mahkeme
Kararlarının Tenfizine Etkisi 248
C Kamu Düzeni Açısından Ekonomik Yaptırımların Yabancı Mahkeme
Kararlarının Tenfizine Etkisi 253
III EKONOMİK YAPTIRIMLARIN HAKEM KARARLARININ İPTALİ VE TENFİZİ
ÜZERİNDE ETKİLERİ 259
A Hakem Kararlarının İptali ve Tenfizine İlişkin Genel Açıklamalar 259
B Tahkime Elverişililik Açısından Ekonomik Yaptırımların Yabancı
Hakem Kararlarının Tenfizine Etkisi 264
C Kamu Düzeni Açısından Ekonomik Yaptırımlarının Yabancı Hakem
Kararlarının Tenfizine Etkisi 266
1 Genel 266
2 Kamu Düzeni Bağlamında Tenfiz Engeli Olarak Ekonomik
Yaptırım Kararları 269
SONUÇ 283
KAYNAKÇA 291