%3
İmar Hukuku Tahir Muratoğlu

İmar Hukuku


Basım Tarihi
2025-01
Sayfa Sayısı
351
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750298394
Boyut
16x24
Baskı
5



Prof. Dr. Tahir MURATOĞLU

 

 

İÇİNDEKİLER
 
Önsöz 
 
5
Kısaltmalar 
 
15
Birinci Bölüm
 
 
İMAR HUKUKUNA GİRİŞ
 
 
I. İMAR VE İMAR HUKUKU KAVRAMLARI 
 
17
II. İMAR HUKUKUNUN HUKUK DİSİPLİNİ İÇİNDEKİ YERİ 
 
19
III. HUKUK KURALLARI VE NORMLAR HİYERARŞİSİ 
 
20
A. Anayasa 
 
21
B. Kanunlar 
 
24
C. Milletlerarası Sözleşmeler 
 
26
D. Kanun Hükmünde Kararnameler 
 
28
E. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 
 
30
F. Tüzükler 
 
36
G. Yönetmelikler 
 
38
H. Diğer Düzenleyici İşlemler 
 
44
İkinci Bölüm
 
 
İMAR İLE İLGİLİ FAALİYETLER YÜRÜTEN TEŞKİLAT
 
 
I. DEVLET TEŞKİLATI 
 
47
A. Yasama 
 
48
B. Yürütme 
 
49
1. Genel Olarak Devletin Yürütme Teşkilatı 
 
51
a. Merkez Teşkilatı 
 
51
aa. Cumhurbaşkanı 
 
51
bb. Bakanlıklar 
 
52
cc. Bağlı Kuruluşlar 
 
53
b. Mülki Teşkilat 
 
53
aa. İl Teşkilatı 
 
54
aaa. Vali 
 
55
bbb. İl İdare Şube Başkanları 
 
56
ccc. İl İdare Kurulu 
 
56
bb. İlçe Teşkilatı 
 
57
aaa. Kaymakam 
 
58
bbb. İlçe İdare Şube Başkanları 
 
59
ccc. İlçe İdare Kurulu 
 
59
cc. Bucak Teşkilatı 
 
59
c. Yurt Dışı Teşkilatı 
 
60
2. İmar Hukuku Alanında Faaliyetlerde Bulunan Bakanlıklar 
 
60
a. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 
 
61
aa. Düzenleme Yetkisi 
 
61
bb. Planlama Yetkisi 
 
64
cc. Uygulama Faaliyetlerinde Bulunma Yetkisi 
 
65
dd. Destekleme ve Koordinasyon Yetkisi 
 
67
ee. Denetim ve İdari Vesayet Yetkisi 
 
68
aaa. Denetim ve İdari Vesayet 
 
69
bbb. İmar Kanunu’nda Yer Alan Denetim ve İdari Vesayet Yetkileri 
 
71
ccc. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve İdari Vesayet Yetkisi 
 
73
ddd. 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Yer Alan Denetim ve İdari Vesayet Yetkileri 
 
75
ff. Yaptırım Yetkisi 
 
75
b. İçişleri Bakanlığı 
 
76
c. Kültür ve Turizm Bakanlığı 
 
76
d. Milli Savunma Bakanlığı 
 
78
e. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 
 
78
f. Tarım ve Orman Bakanlığı 
 
80
g. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 
 
81
3. İmar Hukuku Alanında Faaliyetlerde Bulunan Bağlı Kuruluşlar 
 
81
a. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 
 
82
b. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 
 
82
c. Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı 
 
83
C. Yargı 
 
83
1. Anayasa Mahkemesi 
 
84
2. Adli Yargı 
 
85
3. İdari Yargı 
 
87
4. Uyuşmazlık Mahkemesi 
 
90
II. YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI 
 
92
A. Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları 
 
93
1. Belediyeler 
 
93
a. Büyükşehir Belediye Teşkilatı Bulunmayan Yerlerdeki Belediyeler 
 
94
aa. Belediyelerin Türleri 
 
94
aaa. İl Belediyeleri 
 
94
bbb. İlçe Belediyeleri 
 
95
ccc. Belde Belediyeleri 
 
95
bb. Belediyelerin Organları 
 
95
aaa. Belediye Meclisi 
 
95
bbb. Belediye Encümeni 
 
97
ccc. Belediye Başkanı 
 
98
cc. Belediyelerin Sınırları ve Mücavir Alan 
 
99
dd. Belediyelerin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 
 
102
b. Büyükşehir Belediye Teşkilatı Bulunan Yerlerdeki Belediyeler 
 
103
aa. Belediyelerin Türleri 
 
104
aaa. Büyükşehir Belediyeleri 
 
104
bbb. Büyükşehir İlçe Belediyeleri 
 
105
bb. Belediyelerin Organları 
 
105
aaa. Büyükşehir Belediyelerinin Organları 
 
105
(1) Büyükşehir Belediye Meclisi 
 
105
(2) Büyükşehir Belediye Encümeni 
 
108
(3) Büyükşehir Belediye Başkanı 
 
109
bbb. Büyükşehir İlçe Belediyelerinin Organları 
 
110
(1) Büyükşehir İlçe Belediye Meclisi 
 
110
(2) Büyükşehir İlçe Belediye Encümeni 
 
112
(3) Büyükşehir İlçe Belediye Başkanı 
 
112
cc. Belediyelerin Sınırları ve Mücavir Alan 
 
112
dd. Belediyelerin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 
 
113
aaa. Büyükşehir Belediyelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 
 
113
bbb. Büyükşehir İlçe Belediyelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 
 
114
2. İl Özel İdareleri 
 
117
a. İl Özel İdarelerinin Organları 
 
118
aa. İl Genel Meclisi 
 
118
bb. İl Encümeni 
 
120
cc. Vali 
 
121
b. İl Özel İdarelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 
 
121
3. Köy İdareleri 
 
123
a. Köy İdaresinin Organları 
 
125
aa. Köy Derneği 
 
125
bb. Köy İhtiyar Meclisi 
 
125
cc. Muhtar 
 
126
b. Köy İdarelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 
 
127
B. Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları 
 
128
1. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 
 
129
2. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı 
 
130
3. Karayolları Genel Müdürlüğü 
 
131
4. Kentsel Dönüşüm Başkanlığı 
 
133
III. ÖZEL HUKUK TÜZEL KİŞİLERİ 
 
134
A. Organize Sanayi Bölgeleri 
 
134
B. Yapı Denetim Kuruluşları 
 
136
Üçüncü Bölüm
 
 
İMAR HUKUKUNDA PLANLAR
 
 
I. PLAN VE PLANLAMA KAVRAMLARI 
 
139
II. MEKANLA İLİŞKİLENDİRİLMEYEN PLANLAR 
 
140
A. Kalkınma Planları 
 
141
1. Mahiyeti ve Yapılış Usulü 
 
141
2. Kalkınma Planlarının Bağlayıcılığı 
 
142
3. Kalkınma Planlarının İçeriğinin Bağlayıcılık Yönünden Değerlendirilmesi 
 
146
4. Kalkınma Planlarının Yargısal Denetimi 
 
148
a. Anayasa Mahkemesi Denetimi 
 
148
b. İdari Yargı Denetimi 
 
151
B. Bölge Planları 
 
155
1. Tanım ve Mahiyet 
 
155
2. Yetki 
 
156
3. Bölge Planlarının Bağlayıcılığı 
 
157
4. Bölge Planlarının Yargısal Denetimi 
 
158
III. MEKANSAL PLANLAR 
 
159
A. Mekansal Strateji Planları 
 
160
1. Tanım 
 
160
2. Plan Türleri 
 
160
3. Yapılış Usulü 
 
161
a. Yetki 
 
161
b. Hukuk Kurallarına ve Üst Kademedeki Planlara Uygunluk 
 
161
c. Planların Hazırlanmasında İşbirliği 
 
162
d. Planların Şekli ve İçeriği 
 
164
4. Planların Aleniyeti 
 
165
5. Alt Kademe Planların Mekansal Strateji Planlarına Uygunluğunun Denetlenmesi 
 
165
6. Mekansal Strateji Planlarının Yargısal Denetimi 
 
167
B. Çevre Düzeni Planları 
 
168
1. Tanım 
 
168
2. Plan Türleri 
 
168
b. İl Çevre Düzeni Planları 
 
170
c. Diğer Çevre Düzeni Planları 
 
173
3. Yapılış Usulü 
 
175
a. Planların Hazırlanışı 
 
175
b. Planların Onaylanması 
 
176
c. Planların İlanı, İtirazlar ve Planların Kesinleşmesi 
 
178
4. Planların Aleniyeti 
 
178
5. Alt Kademe Planların Çevre Düzeni Planlarına Uygunluğunun Denetlenmesi 
 
179
6. Çevre Düzeni Planlarının Yargısal Denetimi 
 
180
C. İmar Planları 
 
186
1. Tanım ve Mahiyet 
 
186
2. Plan Türleri 
 
186
a. Nazım İmar Planları 
 
187
b. Uygulama İmar Planları 
 
188
3. Yetki 
 
188
a. Genel Yetki Kuralları 
 
189
b. Özel Yetki Kuralları 
 
191
aa. Kanunlarda Yer Alan Özel Yetki Kuralları 
 
191
bb. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Yer Alan Özel Yetki Kuralları 
 
195
4. Yapılış Usulü 
 
196
a. Planların Hazırlanışı 
 
196
b. Planların Onaylanması 
 
200
c. Planların İlanı, İtirazlar ve Planların Kesinleşmesi 
 
203
5. Planların Aleniyeti 
 
205
6. Planların İzlenmesi ve İncelenmesi 
 
205
7. İmar Planlarının Yargısal Denetimi 
 
206
8. İlave İmar Planları, Plan Değişiklikleri ve Revizyonları 
 
210
a. İlave İmar Planları 
 
211
b. İmar Planlarının Değiştirilmesi 
 
211
c. Revizyon İmar Planları 
 
212
Dördüncü Bölüm
 
 
PLANLARIN UYGULANMASI
 
 
I. İMAR PROGRAMLARI 
 
215
A. Mahiyet ve Tanım 
 
215
B. İmar Programı Yapma Zorunluluğu 
 
216
C. İmar Programlarının Yapılışı 
 
218
D. İmar Programlarının Süresi 
 
219
E. İmar Programlarının Hukuki Sonuçları 
 
222
1. Kamulaştırma İşlemlerine Başlanması 
 
222
2. Emlak Vergisi Ödemeleri 
 
222
3. Mevcut Kullanım Şeklinin Devamı 
 
224
4. Muvakkat Yapı İzni Verilmesi 
 
225
5. Süresinde İmar Programına Alınmayan ya da Kamu Mülkiyetine Geçirilmeyen Yerlerin Durumu 
 
226
a. 07.09.2016 Tarihinden Önceki Hukuki Durum 
 
226
b. Mevcut Hukuki Durum 
 
230
II. KAMUYA AİT TAŞINMAZLARIN DEVRİ 
 
234
III. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ 
 
237
A. Tanım ve Mahiyet 
 
237
B. Arazi ve Arsa Düzenlemesi Yetkisi 
 
239
C. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Yapılış Usulü 
 
240
1. Düzenleme Sahasının Belirlenmesi 
 
240
2. Parselasyon Planlarının Hazırlanması 
 
242
3. Parselasyon Planlarının Onaylanması 
 
244
4. Parselasyon Planlarının İlanı, İtirazlar ve Planların Kesinleşmesi 
 
245
5. İmar Parsellerinin Tapu Sicillerine Tescili 
 
247
D. Düzenleme Ortaklık Payı 
 
249
1. Tanım 
 
249
2. Düzenleme Ortaklık Paylarının Kullanılacağı Yerler 
 
250
3. Düzenleme Ortaklık Payı Miktarı 
 
252
4. Düzenleme Ortaklık Payının Hesaplanması 
 
253
a. Daha Önce Düzenleme Ortaklık Payı Alınan Taşınmazlar 
 
253
b. Daha Önce Bedelsiz Pay Alınan Taşınmazlar 
 
256
c. Düzenleme Sırasında Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olan Umumi Hizmetlerde Kullanılmak Üzere Bağışlanan Taşınmazlar 
 
259
d. Kısmen veya Tamamen Kamulaştırılacak Olan Taşınmazlar 
 
261
e. Düzenlemeden Önce Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olan Umumi Hizmetlerde Kullanılan Taşınmazlar 
 
262
f. Düzenleme Sırasında Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olan Umumi Hizmetlere Tahsis Edilen Kamuya Ait Taşınmazlar 
 
265
g. Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olanlar Dışındaki Kamu Hizmetlerinde Kullanılan Taşınmazlar 
 
266
h. Kamu Tüzel Kişilerine Ait Olup Bir Kamu Hizmetine Tahsis Edilmeyen Taşınmazlar 
 
267
5. Düzenleme Ortaklık Payının Bedele Dönüştürülmesi 
 
268
6. Düzenleme Ortaklık Payı Kesintilerinin Hukuka Uygunluğu 
 
272
E. Düzenleme Ortaklık Paylarıyla Oluşturulamayan Umumi Hizmet Alanlarının Temini 
 
274
1. İhtiyaç Duyulan Alanların Kamuya Ait Taşınmazlardan Karşılanması 
 
274
2. İhtiyaç Duyulan Alanların İmar Hakkı Aktarımı Yoluyla Oluşturulması 
 
276
a. İmar Hakkı Aktarımına Konu Olan Taşınmazların Özellikleri 
 
277
b. İmar Hakkı Aktarımı Usulü 
 
279
c. İmar Hakkı Aktarımına İlişkin Düzenlemelerin Eleştiriye Açık Yönleri 
 
282
3. İhtiyaç Duyulan Alanların Kamulaştırma Yoluyla Elde Edilmesi 
 
284
a. Kamulaştırılacak Taşınmazların Belirlenmesi 
 
284
b. Kamulaştırma Sürecinde Başvurulabilecek Usuller 
 
285
c. İhtiyaç Duyulan Alanların Elde Edilmesi Amacıyla Yapılacak Kamulaştırmalarda Trampa Usulünün Ayırıcı Özellikleri 
 
287
4. İhtiyaç Duyulan Alanların Özel Mülkiyetteki Taşınmazların Bağışlanması Yoluyla Elde Edilmesi 
 
288
F. Kamu Ortaklık Payı 
 
289
1. Tanım 
 
289
2. Kamu Ortaklık Payına Konu Kullanımlar 
 
290
3. Kamu Ortaklık Payının Hesaplanması 
 
292
4. Düzenleme Ortaklık Paylarıyla Oluşturulamayan Kamu Hizmet Alanlarının Temini 
 
293
G. Umumi Hizmet Alanlarına Rastlayan Ağaç ve Yapıların Durumu 
 
293
H. Başkasına Ait İmar Parsellerine Rastlayan Ağaç ve Yapıların Durumu 
 
296
I. Arazi ve Arsa Düzenlemesi Sürecinde Yapılan İşlemlerin Yargısal Denetimi 
 
300
1. Parselasyon Planlarının Yargısal Denetimi 
 
300
2. Parselasyon Planları Dışında Kalan Uygulamaların Yargısal Denetimi 
 
305
J. İptal Kararlarının Yerine Getirilmesi 
 
307
IV. İFRAZ VE TEVHİT 
 
311
A. Tanım 
 
311
B. Yetki 
 
311
C. Yapılış Usulü 
 
314
V. ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ 
 
316
VI. İMAR YETKİSİNE SAHİP İDARELERİN MÜLKİYET VEYA TASARRUFUNDAKİ MÜSTAKİL İNŞAATA ELVERİŞLİ OLMAYAN TAŞINMAZLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 
 
319
A. Kanunda Zikredilen Taşınmazların Ortak Özellikleri 
 
320
B. İstikameti Değiştirilen veya Kapanan Yol ve Meydanlarda Hasıl Olan Taşınmazlar 
 
322
C. İmar Planlarına Uygunluğun Sağlanması Yol ve Usulleri 
 
325
VII. İMAR PLANLARINDA KAMU HİZMETLERİNE AYRILAN ALANLARDA ÖZEL TESİS YAPILMASI 
 
326
VIII. KAMU HİZMETLERİNE TAHSİS EDİLEN TAŞINMAZLARIN BAŞKA AMAÇLARA TAHSİS EDİLMELERİ VE İADE 
 
328
A. İmar Kanunu’nun 11. Maddesi Kapsamında Kamu Tüzel Kişilerinden Devralınan Taşınmazlar 
 
329
B. Düzenleme Ortaklık Paylarıyla Oluşturulan Alanlar 
 
330
1. İmar Kanunu’nun 11. Maddesinin Üçüncü Fıkrasının Düzenleme Ortaklık Paylarıyla Oluşturulan Alanlar Hakkında Uygulanabilirliği 
 
331
2. Kamulaştırma Kanunu’nun 35. Maddesi 
 
332
3. Tapu Kanunu’nun 21. Maddesi 
 
333
4. Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik’in 17. Maddesinin Altıncı Fıkrası 
 
336
C. Kamulaştırılan Taşınmazlar 
 
337
D. Bağış ve Terkler 
 
338
E. Düzenlemeyi Yapan İdarelere Ait Taşınmazlar 
 
342
Kaynakça 
 
343
Kavram Dizini 
 
349
Kapat