Teşkilat, Planlama ve Uygulama Boyutlarıylaİmar Hukuku
Doç. Dr. Tahir MURATOĞLU
- | İmar Hukukunun Kaynakları |
- | İmar Teşkilatı |
- | İmar Hukukunda Planlar |
- | İmar Uygulamaları |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 15
Birinci Bölüm
İMAR HUKUKUNA GİRİŞ
I. İMAR VE İMAR HUKUKU KAVRAMLARI 17
II. İMAR HUKUKUNUN HUKUK DİSİPLİNİ İÇİNDEKİ YERİ 19
III. HUKUK KURALLARI VE NORMLAR HİYERARŞİSİ 20
A. Anayasa 20
B. Kanunlar 23
C. Milletlerarası Sözleşmeler 26
D. Kanun Hükmünde Kararnameler 27
E. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 29
F. Tüzükler 33
G. Yönetmelikler 35
H. Diğer Düzenleyici İşlemler 41
İkinci Bölüm
İMAR TEŞKİLATI
I. DEVLET TEŞKİLATI 45
A. Yasama 46
B. Yürütme 47
1. Genel Olarak Devletin Yürütme Teşkilatı 49
a. Merkez Teşkilatı 49
aa. Cumhurbaşkanı 49
bb. Bakanlıklar 50
cc. Bağlı Kuruluşlar 51
b. Mülki Teşkilat 51
aa. İl Teşkilatı 52
aaa. Vali 53
bbb. İl İdare Şube Başkanları 54
ccc. İl İdare Kurulu 54
bb. İlçe Teşkilatı 55
aaa. Kaymakam 55
bbb. İlçe İdare Şube Başkanları 56
ccc. İlçe İdare Kurulu 57
cc. Bucak Teşkilatı 57
c. Yurt Dışı Teşkilatı 58
2. İmar Hukuku Alanında Faaliyetlerde Bulunan Bakanlıklar 58
a. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 58
aa. Düzenleme Yetkisi 58
bb. Planlama Yetkisi 63
cc. Uygulama Faaliyetlerinde Bulunma Yetkisi 64
dd. Destekleme ve Koordinasyon Yetkisi 68
ee. Denetim ve İdari Vesayet Yetkisi 69
aaa. Denetim ve İdari Vesayet 69
bbb. İmar Kanunu’nda Yer Alan Denetim ve İdari Vesayet Yetkileri 71
ccc. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve İdari Vesayet Yetkisi 74
ddd. 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Yer Alan Denetim ve İdari Vesayet Yetkileri 75
ff. Yaptırım Yetkisi 77
b. İçişleri Bakanlığı 78
c. Kültür ve Turizm Bakanlığı 78
d. Milli Savunma Bakanlığı 79
e. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 80
f. Tarım ve Orman Bakanlığı 81
g. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı 82
3. İmar Hukuku Alanında Faaliyetlerde Bulunan Bağlı Kuruluşlar 83
a. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı 83
b. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 84
c. Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı 84
C. Yargı 85
1. Anayasa Mahkemesi 85
2. Adli Yargı 86
3. İdari Yargı 89
4. Uyuşmazlık Mahkemesi 92
II. YERİNDEN YÖNETİM KURULUŞLARI 93
A. Yer Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları 94
1. Belediyeler 95
a. Büyükşehir Belediye Teşkilatı Bulunmayan Yerlerdeki Belediyeler 96
aa. Belediyelerin Türleri 96
aaa. İl Belediyeleri 96
bbb. İlçe Belediyeleri 96
ccc. Belde Belediyeleri 96
bb. Belediyelerin Organları 97
aaa. Belediye Meclisi 97
bbb. Belediye Encümeni 99
ccc. Belediye Başkanı 100
cc. Belediyelerin Sınırları ve Mücavir Alan 100
dd. Belediyelerin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 103
b. Büyükşehir Belediye Teşkilatı Bulunan Yerlerdeki Belediyeler 106
aa. Belediyelerin Türleri 106
aaa. Büyükşehir Belediyeleri 106
bbb. Büyükşehir İlçe Belediyeleri 107
bb. Belediyelerin Organları 107
aaa. Büyükşehir Belediyelerinin Organları 107
(1) Büyükşehir Belediye Meclisi 107
(2) Büyükşehir Belediye Encümeni 111
(3) Büyükşehir Belediye Başkanı 112
bbb. Büyükşehir İlçe Belediyelerinin Organları 112
(1) Büyükşehir İlçe Belediye Meclisi 113
(2) Büyükşehir İlçe Belediye Encümeni 116
(3) Büyükşehir İlçe Belediye Başkanı 116
cc. Belediyelerin Sınırları ve Mücavir Alan 116
dd. Belediyelerin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 117
aaa. Büyükşehir Belediyelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 117
bbb. Büyükşehir İlçe Belediyelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 119
2. İl Özel İdareleri 122
a. İl Özel İdarelerinin Organları 123
aa. İl Genel Meclisi 123
bb. İl Encümeni 126
cc. Vali 127
b. İl Özel İdarelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 127
3. Köy İdareleri 129
a. Köy İdaresinin Organları 130
aa. Köy Derneği 130
bb. Köy İhtiyar Meclisi 131
cc. Muhtar 132
b. Köy İdarelerinin İmar Hukuku Alanındaki Görev ve Yetkileri 133
B. Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim Kuruluşları 134
1. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 134
2. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı 135
3. Karayolları Genel Müdürlüğü 136
III. ÖZEL HUKUK TÜZEL KİŞİLERİ 139
A. Organize Sanayi Bölgeleri 139
B. Yapı Denetim Kuruluşları 140
Üçüncü Bölüm
İMAR HUKUKUNDA PLANLAR
I. PLAN VE PLANLAMA KAVRAMLARI 145
II. MEKANLA İLİŞKİLENDİRİLMEYEN PLANLAR 146
A. Kalkınma Planları 147
1. Mahiyeti ve Yapılış Usulü 147
2. Kalkınma Planlarının Bağlayıcılığı 148
3. Kalkınma Planlarının İçeriğinin Bağlayıcılık Yönünden Değerlendirilmesi 152
4. Kalkınma Planlarının Yargısal Denetimi 154
a. Anayasa Mahkemesi Denetimi 154
b. İdari Yargı Denetimi 157
B. Bölge Planları 161
1. Tanım ve Mahiyet 161
2. Yetki 162
3. Bölge Planlarının Bağlayıcılığı 163
4. Bölge Planlarının Yargısal Denetimi 164
III. MEKANSAL PLANLAR 165
A. Mekansal Strateji Planları 165
1. Tanım 165
2. Plan Türleri 166
3. Yapılış Usulü 167
a. Yetki 167
b. Hukuk Kurallarına ve Üst Kademedeki Planlara Uygunluk 167
c. Planların Hazırlanmasında İşbirliği 167
d. Planların Şekli ve İçeriği 170
4. Planların Aleniyeti 171
5. Alt Kademe Planların Mekansal Strateji Planlarına Uygunluğunun Denetlenmesi 171
6. Mekansal Strateji Planlarının Yargısal Denetimi 172
B. Çevre Düzeni Planları 174
1. Tanım 174
2. Plan Türleri 174
a. Bölge veya Havza Düzeyindeki Çevre Düzeni Planları 174
b. İl Çevre Düzeni Planları 176
c. Diğer Çevre Düzeni Planları 179
3. Yapılış Usulü 181
a. Planların Hazırlanışı 181
b. Planların Onaylanması 183
c. Planların İlanı, İtirazlar ve Planların Kesinleşmesi 184
4. Planların Aleniyeti 185
5. Alt Kademe Planların Çevre Düzeni Planlarına Uygunluğunun Denetlenmesi 185
6. Çevre Düzeni Planlarının Yargısal Denetimi 187
C. İmar Planları 192
1. Tanım ve Mahiyet 192
2. Plan Türleri 192
a. Nazım İmar Planları 193
b. Uygulama İmar Planları 194
3. Yetki 194
a. Genel Yetki Kuralları 195
b. Özel Yetki Kuralları 197
aa. Kanunlarda Yer Alan Özel Yetki Kuralları 197
bb. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Yer Alan Özel Yetki Kuralları 201
4. Yapılış Usulü 203
a. Planların Hazırlanışı 203
b. Planların Onaylanması 206
c. Planların İlanı, İtirazlar ve Planların Kesinleşmesi 210
5. Planların Aleniyeti 211
6. Planların İzlenmesi ve İncelenmesi 212
7. İmar Planlarının Yargısal Denetimi 213
8. İlave İmar Planları, Plan Değişiklikleri ve Revizyonları 217
a. İlave İmar Planları 217
b. İmar Planlarının Değiştirilmesi 217
c. Revizyon İmar Planları 219
Dördüncü Bölüm
PLANLARIN UYGULANMASI
I. İMAR PROGRAMLARI 221
A. Mahiyet ve Tanım 221
B. İmar Programı Yapma Zorunluluğu 222
C. İmar Programlarının Yapılışı 224
D. İmar Programlarının Süresi 225
E. İmar Programlarının Hukuki Sonuçları 228
1. Kamulaştırma İşlemlerine Başlanması 228
2. Emlak Vergisi Ödemeleri 228
3. Mevcut Kullanım Şeklinin Devamı 230
4. Muvakkat Yapı İzni Verilmesi 230
5. Süresinde İmar Programına Alınmayan ya da Kamu Mülkiyetine Geçirilmeyen Yerlerin Durumu 232
a. 07.09.2016 Tarihinden Önceki Hukuki Durum 232
b. Mevcut Hukuki Durum 235
II. KAMUYA AİT TAŞINMAZLARIN DEVRİ 239
III. ARAZİ VE ARSA DÜZENLEMESİ 241
A. Tanım ve Mahiyet 242
B. Arazi ve Arsa Düzenlemesi Yetkisi 243
C. Arazi ve Arsa Düzenlemesinin Yapılış Usulü 244
1. Düzenleme Sahasının Belirlenmesi 244
2. Parselasyon Planlarının Hazırlanması 246
3. Parselasyon Planlarının Onaylanması 249
4. Parselasyon Planlarının İlanı, İtirazlar ve Planların Kesinleşmesi 249
5. İmar Parsellerinin Tapu Sicillerine Tescili 251
D. Düzenleme Ortaklık Payı 253
1. Tanım 253
2. Düzenleme Ortaklık Paylarının Kullanılacağı Yerler 254
3. Düzenleme Ortaklık Payı Miktarı 256
4. Düzenleme Ortaklık Payının Hesaplanması 257
a. Daha Önce Düzenleme Ortaklık Payı Alınan Taşınmazlar 258
b. Daha Önce Bedelsiz Pay Alınan Taşınmazlar 260
c. Düzenleme Sırasında Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olan Umumi Hizmetlerde Kullanılmak Üzere Bağışlanan Taşınmazlar 263
d. Kısmen veya Tamamen Kamulaştırılacak Olan Taşınmazlar 264
e. Düzenlemeden Önce Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olan Umumi Hizmetlerde Kullanılan Taşınmazlar 265
f. Düzenleme Sırasında Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olan Umumi Hizmetlere Tahsis Edilen Kamuya Ait Taşınmazlar 268
g. Düzenleme Ortaklık Payına Konu Olanlar Dışındaki Kamu Hizmetlerinde Kullanılan Taşınmazlar 269
h. Kamu Tüzel Kişilerine Ait Olup Bir Kamu Hizmetine Tahsis Edilmeyen Taşınmazlar 271
5. Düzenleme Ortaklık Payının Bedele Dönüştürülmesi 271
6. Düzenleme Ortaklık Payı Kesintilerinin Hukuka Uygunluğu 275
E. Eksik Kalan Kısmın Tamamlanması 278
1. Eksik Kalan Kısmın Kamuya Ait Taşınmazlardan Karşılanması 278
2. Eksik Kalan Kısmın Kamulaştırma Yoluyla Tamamlanması 280
a. Kamulaştırılacak Taşınmazların Belirlenmesi 280
b. Kamulaştırma Sürecinde Başvurulabilecek Usuller 283
c. Eksik Kalan Kısmın Tamamlanması Amacıyla Yapılacak Kamulaştırmalarda Trampa Usulünün Ayırıcı Özellikleri 285
F. Kamu Ortaklık Payı 286
1. Tanım 286
2. Kamu Ortaklık Payına Konu Kullanımlar 287
3. Kamu Ortaklık Payının Hesaplanması 290
4. Kamu Ortaklık Payının Uygulama Alanı 290
5. Kamu Ortaklık Payı Uygulamasının Hukuka Uygunluğu 293
G. Umumi Hizmet Alanlarına Rastlayan Ağaç ve Yapıların Durumu 294
H. Başkasına Ait İmar Parsellerine Rastlayan Ağaç ve Yapıların Durumu 297
I. Arazi ve Arsa Düzenlemesi Sürecinde Yapılan İşlemlerin Yargısal Denetimi 301
1. Parselasyon Planlarının Yargısal Denetimi 301
2. Parselasyon Planları Dışında Kalan Uygulamaların Yargısal Denetimi 306
J. İptal Kararlarının Yerine Getirilmesi 307
IV. İFRAZ VE TEVHİT 311
A. Tanım 311
B. Yetki 312
C. Yapılış Usulü 314
V. ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ 316
VI. İMAR YETKİSİNE SAHİP İDARELERİN MÜLKİYET VEYA TASARRUFUNDAKİ MÜSTAKİL İNŞAATA ELVERİŞLİ OLMAYAN TAŞINMAZLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 320
A. Kanunda Zikredilen Taşınmazların Ortak Özellikleri 320
B. İstikameti Değiştirilen veya Kapanan Yol ve Meydanlarda Hasıl Olan Taşınmazlar 322
C. İmar Planlarına Uygunluğun Sağlanması Yol ve Usulleri 325
VII. İMAR PLANLARINDA KAMU HİZMETLERİNDE AYRILAN ALANLARDA ÖZEL TESİS YAPILMASI 326
VIII. KAMU HİZMETLERİNE TAHSİS EDİLEN TAŞINMAZLARIN BAŞKA AMAÇLARA TAHSİS EDİLMELERİ VE İADE 328
A. İmar Kanunu’nun 11. Maddesi Kapsamında Kamu Tüzel Kişilerinden Devralınan Taşınmazlar 329
B. Düzenleme Ortaklık Paylarıyla Oluşturulan Alanlar 330
1. İmar Kanunu’nun 11. Maddesinin Üçüncü Fıkrasının Düzenleme Ortaklık Paylarıyla Oluşturulan Alanlar Hakkında Uygulanabilirliği 331
2. Kamulaştırma Kanunu’nun 35. Maddesi 332
3. Tapu Kanunu’nun 21. Maddesi 333
4. Arazi ve Arsa Düzenlemeleri Hakkında Yönetmelik’in 17. Maddesinin Altıncı Fıkrası 336
C. Kamulaştırılan Taşınmazlar 337
D. Bağış ve Terkler 338
E. Düzenlemeyi Yapan İdareye Ait Taşınmazlar 341
Kaynakça 343
Kavramlar Dizini 349