Kolluğun Başucu Kitabı

Dr. Talha ÖVET

- Açıklamalı Kolluk Görev ve Yetkileri

- Kolluk Yetkilerinde Uygulanacak Prosedür

- Suç Çeşitlerine Göre Kolluğun Soruşturma Teknikleri

- İfade ve Bilgi Almada Sorulacak Sorular

- Kabahatler Kanunu ve Kolluk Yetkileri

- TCK’da Uzlaşmaya Tabi Suçlar Listesi

- Soruşturma Dosyasında Bulunacak Belgeler

- Örnek Fezleke

- Güncel Mevzuat

- Örnek Belge ve Tutanaklar 

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
BEŞİNCİ BASKIYA SUNUŞ 7
İKİNCİ BASKIYA SUNUŞ 8
SUNUŞ 9
İÇİNDEKİLER 11
KISALTMALAR 19
BİRİNCİ BÖLÜM KOLLUK HUKUKU KAPSAMINDA
KOLLUĞUN ÖNEMLİ GÖREV VE YETKİLERİ
A. GENEL YETKİ İLE GENEL DÜZENİ SAĞLAMA YETKİSİ (J.Yntl. Md. 24-25) 21
B. UYARIDA BULUNMA VE EMİR VERME YETKİSİ (J.Yntl. Md.26) 22
C. KAMU VE KİŞİLER ALEYHİNE İŞLENEN EYLEM VE HAREKETLERİ
YASAKLAMA YETKİSİ (J.Yntl. Md.27, PVSK Md.11). 22
Ç. PARMAK İZİ VE FOTOĞRAF ALMA YETKİSİ (J.Yntl. Md.37, PVSK Md. 5) 24
D. DURDURMA ve KİMLİK SORMA YETKİSİ (PVSK 4/A) 27
1. Devriyenin Kişi Durdurma Uygulamasında Güvenlik Tedbirleri 34
2. Kişi Durdurma ve Kontrol Uygulaması Prosedürü 35
E. KOLLUĞA DİRENME 37
1. Kolluğa Direnme ve Saldırı 37
a. Aktif Direnme ve Kolluğun Görev ve Yetkisi 38
b. Pasif Direnme ve Kolluğun Görev ve Yetkisi 40
F. ZOR VE SİLAH KULLANMA YETKİSİ VE PROSEDÜRÜ 42
1. Zor Kullanmanın Unsurları 42
2. Türk Hukukunda Zor Kullanma 43
a. Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu’na Göre Zor Kullanma 43
b. Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre Zor Kullanma 47
3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Doğrultusunda Zor Kullanma 48
4. Ulusal ve Uluslararası Yasal Metinler Ölçüsünde Zor Kullanma Yetkisinin Kullanımı 50
5. Kolluğun Zor ve Silah Kullanmada Uygulayacağı Teknik ve Taktikler 52
a. Risk Durumlarına Göre Müdahale Prosedürü 52
b. Bıçaklı Şahsa Karşı Müdahale Prosedürü 56
c. Elinde Sopa vb. Malzeme Bulunduran Şahsa Karşı Müdahale Prosedürü 58

ç. Elinde Tabanca Bulunduran Şahsa Karşı Müdahale Prosedürü 58
6. Kolluğun Toplumsal Olaylarda Zor Kullanma Teknik ve Taktiği 60
7. Tutuklu ve Hükümlünün Kaçmasının Önlenmesi Halinde Zor ve Silah Kullanılması 64
a. Cezaevi ve Tutukevinden Kaçma Halinde Zor ve Silah Kullanılması 64
b. Nakil ve Sevk Esnasında Kaçma Halinde Zor ve Silah Kullanılması 65
8. Zor ve Silah Kullandıktan Sonra Tutanak ve Dosya Tanzim Edilmesi 66
G. KOLLUK TEÇHİZATININ (İNZİBAT ALETİ) KULLANIMI 73
1. Kelepçe ve Diğer Teçhizatın Kullanımına İlişkin Genel Esaslar 73
a. Konunun Genel Esasları ve İlgili Mevzuat 73
b. Çocuklarla İlgili Mevzuattaki Düzenlemeler 76
c. Kelepçenin Takılması İle İlgili Teknik ve Taktikler 76
ç. Kelepçelemede Dikkat Edilecek Hususlar 81
2. Göz Yaşartıcı Sprey Kullanma 82
3. Cop Kullanımı 87
a. Öncelikli Vuruş Bölgeleri ve Kullanma Aşamaları 88
b. Cop Kullanma Prosedürü 89
Ğ. ARAMALAR VE ARAMALAR PROSEDÜRÜ 90
1. Önleme Araması 90
a. Arama Kararı 91
b. Önleme Araması Yapılma Şekli 93
c. Somut Tehlike 93
ç. Önleme Aramasında Kişi İstisnaları 94
d. Arama Sayılmayacak Haller 96
2. Adli Aramalar 96
a. Aramanın Yapılacağı Yer 97
b Aramanın Zamanı 98
c. Arama Kararı veya Emri 98
ç. Aramanın İcrası 99
d. Arama Sonunda Verilecek Belge 100
e. Aramada Ele Geçirilen Belge ve Kağıtları İnceleme Yetkisi 101
3. Adli ve Önleme Arasındaki Farklar 101
4. Aramalar Prosedürü 106
a. Kişi Arama Prosedürü 106
b. Konut ve İşyerlerinde Arama Prosedürü 107
c. Araç Arama Prosedürü 110
ç. Standart Arama Tutanakları 112

H. YAKALAMA VE GÖZALTINA ALMA YETKİSİ 116
1. Yakalama 116
2. Kolluk görevlilerinin Yakalama Yetkisi 117
3. Gözaltına Alma Yetkisi 122
a. Genel 122
b. Kolluk Amirinin Gözaltına Alma Yetkisi 123
4. Yakalama ve Gözaltına Alma Prosedürü 125
İ. İFADE ALMA YETKİSİ 127
1. İfade Alma ve Sorgu 127
2. İfade Alma veya Sorguda Yasak Usuller 130
3. İfadede Zorunlu Müdafi Bulunması Gereken Durumlar 131
4. 6638 Sayılı Yasa İle Yapılan Düzenleme ve Kolluğun İfade Alması 132
5. Yaşı Küçük Olanların İfadesinin Alınması 134
a. Şüphelilerin İfadesinin Alınması 134
b. Mağdur ve Müşteki Çocukların İfadesinin Alınması 135
c. Tanık Çocukların İfadesinin Alınması 136
6. Bilgi Alma Kavramı 136
İ. MUHAFAZA ALTINA ALMA ve EL KOYMA YETKİSİ 137
J. TEŞHİS YETKİSİ 139
K. YER GÖSTERME YETKİSİ 145
L. ZOR KULLANMA YETKİSİ VEREN BELGELER (MÜZEKKERELER) 145
1. Zorla Getirme Kararı ve İnfazı 147
2. Zorla Getirme Kararının Çeşitleri ve İnfazı: 148
3. Tutuklama Kararı 149
4. Yakalama Emri 149
5. Hapisle Tazyik Kararı 150
6. Kararların İnfazı 150
M. UMUMA AÇIK YERLERİN KONTROLÜ 155
N. YOKLAMA KAÇAĞI, BAKAYA VE ASKERİ FİRARİLERE YAPILACAK İŞLEMLER 159
İKİNCİ BÖLÜM AÇIKLAMALI İDARİ PARA CEZALARI VE
KABAHATLER KANUNU
A. İDARİ PARA CEZALARI 161
B. KABAHATLE KARŞILAŞAN KOLLUĞUN YETKİLERİ 161
C. KABAHATLER KANUNU 163
1. İdari Yaptırım Kararı 163
2. İdari Yaptırım Kararı Uygulanamayacak Kişiler 164

3. Kararların Tebliği 165
4. Başvuru Yolu 166
Ç. ÇEŞİTLİ KABAHATLER 167
1. Emre Aykırı Davranış 167
2. Dilencilik 168
3. Kumar Oynamak 170
4. Sarhoşluk 171
5. Gürültü 172
6. Rahatsız Etme 174
7. Tütün Mamullerinin Tüketilmesi 174
8. Kimliği Bildirmeme 175
9. Afiş Asma 176
10. Silah Taşıma. 178
D. 5729 SAYILI SES VE GAZ FİŞEĞİ ATABİLEN SİLAHLAR HAKKINDA
YAPILACAK İŞLEMLER 179
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NDA YERALAN ve KOLLUĞUN SIKLIKLA KARŞILAŞTIĞI SUÇLARDA YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER
A. KASTEN ÖLDÜRME SUÇU (TCK m.81-83) 183
1. Ceza Hukuku Boyutu 183
2. Kasten Öldürme Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler (TCK
md.81- 82) 184
3. Şüphelinin İfadesinin Alınması 188
4. Mağdurun İfadesinin Alınması 189
5. Tanık İfadelerinin Alınması 189
B. TAKSİRLİ ÖLDÜRME SUÇU (TCK m. 85) 190
1. Ceza Hukuku Boyutu 190
2. Taksirli Öldürme Olaylarında Kollukça Yapılması Gerekenler 191
3. Trafik Kazalarında Şüphelinin İfadesinin Alınması 193
4. Trafik Kazalarında Mağdur İfadesinin Alınması 194
5. Trafik Kazalarında Tanık İfadesinin Alınması 194
C. KASTEN YARALAMA SUÇLARI (TCK m. 86) 194
1. Ceza Hukuku Boyutu 194
2. Kasten Yaralama Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler (TCK
md.86-87) 195
3. Kasten yaralama Olaylarında Mağdurun İfadesinin Alınması 199
4. Şüpheli İfadesinin Alınması 200
5. Tanık İfadesinin Alınması 201

Ç. CİNSEL SALDIRI SUÇU (TCK m. 102) 201
1. Ceza Hukuku Boyutu 201
2. Cinsel Saldırı Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler 204
3. Cinsel Saldırı Olaylarında Mağdurun İfadesinin Alınması 206
4. Şüphelinin İfadesinin Alınması 207
5. Tanık İfadesinin Alınması 208
D. TEHDİT VE ŞANTAJ SUÇLARI (TCK m. 106-107) 208
1. Ceza Hukuku Boyutu 208
2. Tehdit Suçlarında Kollukça Yapılması Gerekenler 208
E. KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU (TCK m. 109) 210
1. Ceza Hukuku Boyutu 210
2. Kollukça Yapılması Gerekenler 211
3. Mağdur İfadesinin Alınması 213
4. Tanık İfadesinin Alınması 215
5. Şüpheli İfadesinin Alınması 215
F. KONUT DOKULMAZLIĞININ İHLALİ SUÇU (TCK m. 116) 216
1. Ceza Hukuku Boyutu 216
2. Kolluk Tarafından Yapılması Gerekenler 216
3. Tanık İfadesinin Alınması 218
4. Şüpheli İfadesinin Alınması 218
G. HIRSIZLIK SUÇU (TCK m. 142) 218
1. Ceza Hukuku Boyutu 218
2. Hırsızlık Suçunda Kollukça Yapılması Gerekenler 219
3. Mağdur İfadesinin Alınması 222
4. Şüphelin İfadesinin Alınması 223
Ğ. YAĞMA SUÇU (TCK m.148) 223
1. Ceza Hukuku Boyutu 223
2. Yağma Suçunda Kollukça Yapılması Gerekenler 224
3. Mağdurun İfadesinin Alınması 226
4. Şüphelinin İfadesinin Alınması 227
H. DOLANDIRICILIK (TCK m. 157) ve BELGEDE SAHTECİLİK SUÇU (TCK
m.204-212) 228
1. Ceza Hukuku Boyutu 228
2. Dolandırıcılık ve Belgede Sahtecilik Olaylarında Kollukça Yapılması Gerekenler 229
3. Resmi Belgede Sahtecilik Suçunda Şüphelinin İfadesinin Alınması 230
4. Sahte Para Suçunda Şüphelinin İfadesinin Alınması 230
İ. UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE İMAL VE TİCARETİ SUÇU
(TCK m. 188) 231

1. Ceza Hukuku Boyutu 231
2. Uyuşturucu Madde Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler (TCK m.188). 233
3. Şüphelinin İfadesinin Alınması 235
İ. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇU (TCK m.79) VE İNSAN TİCARETİ SUÇU (TCK m.80) 235
1. Ceza Hukuku Boyutu 235
2. İnsan Ticareti ve Göçmen Kaçakcılığı İle İlgili Yapılması Gerekenler. 237
J. SORUŞTURMA DOSYASINDA BULUNACAK BELGELER 244
K. UZLAŞMA KAPSAMINDAKİ SUÇLAR 246
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ÖZEL CEZA YASALARINDA YER ALAN ve UYGULAMADA SIKLIKLA KARŞILAŞILAN SUÇLARDA YAPILMASI GEREKENLER İŞLEMLER
A. İZİNSİZ HAŞHAŞ EKİMİ YAPMA SUÇU (3298 Sayılı Kanun m. 4). 249
1. Hukuki Boyut 249
2. Kollukça Yapılması Gerekenler 249
B. İZİNSİZ HİNT KENEVİRİ EKME SUÇU (2313 Sayılı Kanun m. 23/4) 251
1. Hukuki Boyut 251
2. Kenevir Ekim Olaylarında Kolluğun Yapması Gerekenler 252
C. ORMAN KANUNUNA MUHALEFET SUÇLARI 253
1. Hukuki Boyut 253
2. Ağaç Kesme Olayında Kollukça Yapılması Gerekenler 258
3. İşgal ve Faydalanma/Açma Olaylarında Kollukça Yapılması Gerekenler 261
4. Ormanda Ateş Yakma/Anız Yakma Olaylarında Kollukça Yapılması
Gerekenler 261
Ç. 6136 SAYILI YASAYA MUHALEFET OLAYLARI 263
D. KAÇAKÇILIKLA MÜCADALE KANUNUNA MUHALEFET OLAYLARI 265
E. 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA YÖNELİK ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR YASA 268
1. Söz Konusu Yasa‘ya Göre Şiddetin Tanımı 268
2. Şiddet Yasası’ndaki Tedbir Kararları 268
3. Koruyucu Tedbirler Neler Olabilir, Bu Tedbirleri Kimler Alır? 271
4. Mülki Amir Tarafından Verilecek Koruyucu Tedbirler 271
5. Hâkim Tarafından Alınacak Koruyucu Tedbir Kararları 272
6. Önleyici Tedbirler Neler Olabilir, Bu Tedbirleri Kimler Alır? 272
7. Hâkim Tarafından Verilecek Önleyici Tedbir Kararları, Madde 5 (1) 272
8. Kolluk Amiri Tarafından Verilebilecek Koruyucu Tedbirler 273
9. Kolluk Amiri Tarafından Verilebilecek Önleyici Tedbirler 275

BEŞİNCİ BÖLÜM
KOLLUĞU İLGİLENDİREN ÖNEMLİ MEVZUAT
 TÜRK CEZA KANUNU 279
 CEZA MUHAKEMESİ KANUNU 373
 POLİS VAZİFE VE SALȂHİYET KANUNU 477
 JANDARMA TEŞKİLAT, GÖREV VE YETKİLERİ KANUNU 495
 AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN ÖNLENMESİNE DAİR
KANUN 519
 KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE KANUNU 529
 ADLÎ VE ÖNLEME ARAMALARI YÖNETMELİĞİ 545
 YAKALAMA, GÖZALTINA ALMA VE İFADE ALMA YÖNETMELİĞİ 561
 SUÇ EŞYASI YÖNETMELİĞİ 581
 JANDARMA TEŞKİLATI GÖREV VE YETKİLERİ YÖNETMELİĞİ 593
 6284 SAYILI AİLENİN KORUNMASI VE KADINA KARŞI ŞİDDETİN
ÖNLENMESİNE DAİR KANUNA İLİŞKİN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ 619
ALTINCI BÖLÜM
ÖRNEK BELGE VE TUTANAKLAR 635
KAYNAKÇA 669

KAYNAKÇA
AKDOĞAN, Hüseyin ve Yasin KÖSE, “Türk ve ABD Polis Teşkilatlarının Zor Kullanma Politikalarının Karşılıklı Olarak İncelenmesi”, İnsan Hakları Yıllığı, Cilt 29, 2011, 1-15.
ALPERT, Geoffrey - Smith, William (1994), “How Reasonable is the Reasonable Man?: Police and Excessive Force”, The Journal of Criminal Law and Criminology, Cilt 85, No: 2, 481-501.
ALPERT, Geoffrey ve Roger Dunham. “The Force Factor: Measuring Police Use of Force Relative to Suspect Resistance”, Washington, Police Executive Research Forum, 1997.
ALPERT, Geoffrey P. ve Roger G. DUNHAM, Understanding Police Use of Force, Cambridge, Cambridge University Press, 2004.
ASLAN, Ahmet, C. Savcısı ve Soruşturma, Güncellenmiş 3. Baskı, Legal Yayınevi, İstanbul, 2015.
AYDIN, A. Hamdi, Polis Meslek Hukuku, Ankara, 1996.
BAYTEMİR, Erdal , Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar, Adalaet Yayınevi, Anka- ra, 2018.
BITTNER, Egon. The Functions of the Police in Modern Society, Rockville, MD: National Institute of Mental Health, 1970.
BM, 1990, Kanun Adamlarının Zor ve Silah Kullanmalarına Dair Temel Prensipler. CRANK, John P. Understanding Police Culture, Cincinnati, Anderson Publishing,
1998.
DEMİR, C.Korhan, Engin AVCI ve Talha ÖVET, “Hukuki Metinlerden Uygulamaya Kolluk Zor Kullanma Modeli”, Güvenlik Çalışmaları Dergisi, C.17, S.1.
DEMİRBAŞ, Timur, Sanığın Hazırlık Soruşturmasında İfadesinin Alınması, İzmir, 1996.
DEMİRBAŞ Timur, Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması, Seçkin Yayıncılık, Güncellenmiş 4. Baskı,Ankara, 2015.
DOĞAN, Duygu Çağlar, “Ceza Muhakemesinde Adli Arama”, TBB Dergisi, 1011 (92). DÖNMEZER, Sulhi ve ERMAN, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım,
Cilt.1.2.3, 12.Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 1999.
DUTERTRE, Gilles, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarından Alıntılar, 2005.
EKERBİÇER, Beytullah, Adli Polisin El Kitabı, Seçkin Yayınları, Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara, 2015
EROĞLU, Seval, Çalışma Mevzuatımızda Para Cezaları, Mercek, 2004
ERYILMAZ, M. Bedri ve Ayhan BOZLAK, “Hukukumuzda Zor ve Silâh Kullanma Yetki- si”, TBB Dergisi, Sayı 83, 2009, 223-277.

ERYILMAZ, M.Bedri, “Önleme araması ve Uygulamada Karşılaşılan Problem- ler”,mesutbedrieryilmaz.blogspot.com/.../onleme-aramasi-ve-uygulamda.htm (E.T: 12.12.2014),
FEYZİOĞLU, Metin, Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanıklık, Ankara 1996. GEDİKLİ, Mustafa. Savunma Taktikleri, Orantılı Güç Kullanma Uygulamaları,
Ankara, Adalet Yayınevi, 2010.
GEDİKLİ, Mustafa. Durdurma, Kontrol, Arama ve Yakalama Uygulamaları, Ankara, Adalet Yayınevi, 2010.
GEDİKLİ, Mustafa. Zor ve Silâh Kullanma Uygulaması, Ankara, Polis Akademisi Yayınları, 2012.
GELLER, William, “Officer Restraint in the Use of Deadly Force: the Next Frontier in Police Shooting Research”, Journal of Police Science and Administration, Cilt.10, No: 2, 1985, 151-177.
GELLER, William - Toch, Hans (1995), “Improving Our Understanding and Control of Police Abuse of Force: Recommendations for Research and Action”, Geller, William and Toch, Hans (Eds), And Justice for All: Understanding and Controlling Police Abuse of Force, Police Executive Research Forum Washington, DC, 1995, s. 277-337.
GEMALMAZ, M. Semih, İnsan Hakları Komitesinde Yaşam Hakkı ve İşkence Yasağı, 2002.
GÜNAY, Mehmet, “6284 Sayılı Kanuna Göre Koruyucu Ve Önleyici Tedbirler,” TAAD, Yıl:3, Sayı:10 (Temmuz 2012),
GÜNDOĞAN, Kadir ve Cihan KOÇ, Coşkun ÖZBUDAK. Kolluğun Önleyici ve Adli Görevleri, 8’inci baskı, Ankara, Sözkesen Matbaası, 2013.
GÜZELOĞLU, T. Kolluğun Kuvvet ve Silah Kullanma Yetkisi, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2008.
HABERFELD, Maria R. Critical Issues in Police Training, New Jersey, Pearson Education, 2002.
İçişleri Bakanlığı, 2002, İçişleri Bakanlığının 21.10.2002 tarihli, “Trafik Kontrolleri ve Şerit Daraltma Yöntemlerine İlişkin Yönerge”, Ankara.
İNCİ, Z. Özen, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Teşhis”, TBB Dergisi, Sayı 85, 2009. KARAGÜLMEZ, Ali, Suç Olmaktan Çıkarma-İdari Para Cezaları-Açıklamalı
Kabahatler Kanunu, Seçkin Yayınları, Ankara, 2005.
KILIÇKAYA, Necati, Hırsızlık Suçlarını Soruşturma Tekniği, Samsun, 1998. KOÇER, Abdulkadir, İfade Alma ve Çeşitli Suçlarda Soruşturma Usulleri, Sis-
tem Ofset Yayıncılık, Ankara, 2014
KUNTER, Nurullah - Feridun Yenisey, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Mu- hakemesi Hukuku, 11. Baskı, İstanbul 2000.
MERAN, Necati, Kabahatler Kanunu ve Kabahat İçeren Kanunlar, Adalet Yayı- nevi, Ankara, 2008.
Milwaukee Police >Department, “Use of Force Standard Operating Procedure”, 01 Ocak 2013, <http://city.milwaukee.gov/ImageLibrary/Groups/mpdAuthors/
SOP/USEOFFORCE-460.pdf>, 21 Ekim 2013.

KAYNAKÇA 671