Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme Prof. Dr. Selim Kaneti'nin Anısına Adanmıştır - Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmenin Benzer Müesseselerden Ayrılması Ve Gelişmesi - Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmede Taraflar Arasındaki İlişkiler Sayfa Prof. Dr. Selim Kaneti’nin Özgeçmişi III Prof. Dr. Selim Kaneti ve inanılmaz Çalışma Gücü V Birinci Bası için Önsöz VII Avant - Propos IX İkinci Basıya Önsöz XI İçindekiler XIII Bibliyografya XXI Kısaltmalar XXXVIII § 1. Giriş 1 I. Sözleşmelerin Etki Alanı ve Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme 1 I. Eski kural: Alteri stipulari nemo potest 1 II. Modem eğilimler 2 1. Genel olarak 2 2. Dikte edilmiş sözleşme 3 3. Eylemsel sözleşme ilişkileri 3 4. Temel edimsiz borç ilişkileri 5 III. Sonuç 7 IL Kavram ve Çeşitleri 9 Dİ- Üçüncü Şahıs ve Yararı 11 a) Üçüncü şahıs 11 b) Üçüncü şahıs yaran 12 IV- incelemenin Sınırlandırılması ve Amacı 15 Birinci Bölüm TAM ÜÇÜNCÜ ŞAHIS YARARINA SÖZLEŞMENİN BENZER MÜESSESELERDEN AYRILMASI VE GELİŞMESİ . İ 2. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmenin Basit Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmeden Ayrılması Sayfa I. Genel Olarak 21 II. Tarafların İradesi 22 L Sözleşmenin yorumunu gerektiren durumlar 22 1. Sonuçlandıncı olgular 23 2. Tarafların açıkça üçüncü şahsa talep hakkı tanıdıkları durumlar 23 3. Sözleşmede üçüncü şahsın menfaatinin gözetilmiş olması 24 4. Sözleşmenin amacı 27 5. Üçüncü şahsa talep hakkı tanınmayan durumlar 27 6. Şirkete ortak alma 28 7. Borç üstlenme 29 8. Malikin kiracı yararına sözleşme kurması 37 10. Kaydı hayatla irat ve ölünceye kadar bakma sözleşmesi 37 III. Teamül Gereğince 38 a) Kapıcı ücreti kararlaştırılması 38 b) îfa yardımcılarına bahşiş kararlaştırılması 39 c) Hısımlar yararına sözleşmeler 39 d) Diğeıyömekler 39 IV. Özel Kanun Hükmü Gereğince 40 1. İşçiler yararına kurulan sigorta sözleşmesi 40 2. Çeşitli sigorta sözleşmeleri 42 a) Hayat sigortası 42 b) Kaza sigortası 42 c) Kaza sebebiyle mali mesuliyet sigortası 42 d) Karayolları trafik malî mesuliyet sigortası 43 e) Başkasına ait malın sigortası 43 3. Taşıma sözleşmelerinde 44 4. Malvarlığı veya işletme devri sözleşmelerinde 45 § 3. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmenin Üçüncü Şahsı Koruyucu Etkili Sözleşmeden Ayrılığı 47 I. Üçüncü Şahsı Koruyucu Etkili Sözleşme 47 a) Kavram 47 b) Üçüncü şahsı koruyucu sözleşmenin doktrindeki halihazır problemleri 50 Sayfa I. Hukukî dayanağı 50 II. Hangi ilişkilerde söz konusu olduğu 53 III. Hangi zararların tazminine hizmet ettiği 54 IV. Korumanın çevresine kimlerin gireceği 54 1. Üçüncü Şahsı Koruyucu Etkili Sorumluluktan Kurtulma Sözleşmesi 55 IH. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmenin Üçüncü Şahsı Koruyucu Etkili Sözleşmelerden Ayrılığı 57 § 4. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmenin Diğer Benzer Müesseselerden Ayrılığı 59 1. Temsilden Ayrılığı 59 a) Havaleden Ayrılığı 61 2. Vekâletsiz Iş Görmeden Ayrılığı 64 5 5. Tam Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşmenin Gelişmesi 65 I. Roma Hukukunda 65 1. Kural: Alteri stipulari nemo potest 65 2. Başvurulan çareler 66 b) Alman Hukukunda 69 a) Cermen gelenek hukukunda 69 b) Müşterek hukukta 70 a) Başlangıçta 70 b) XIX. yüzyıl Alman hukuk literatüründe 71 aa. Romanist görüş 71 bb. Cermanist görüşler 72 c) Alman Medenî Kanunu 74 IH Fransız Hukukunda 75 3. İsviçre Hukukunda 77 14. Üçüncü Şahıs Yararına Önsözleşme 79 L Kavram 79 H Pacta de Contrahendo Cum Tertio 79 HL Seçimlik Sözleşmeyle Yakınlığı 80 IV Örnekler 81 Sayfa I. Bir bankacılık hizmeti 109 II. Formüler sözleşmenin içeriği 109 V. Alacaklının İfayı Talep Hakkı 111 1. BK. md. 11 l/II hükmü ve diğer ihtimaller 111 2. Alacaklının ifanın üçüncü şahsa yapılmasını talep hakkı 112 3. Alacaklının kendisine yapılmasını talep hakkı 114 4. Şahıs bakımından seçimlik borç 115 5. Talep hakkı olmayan alacaklıya ifa 116 VI. Alacaklının Borçlunun Sözleşmeye Aykırı Davranışlarından Doğan Yetkileri 117 a) Genel olarak 117 b) Borçlunun temerrüde düşmesi 118 1. Temerrüt ihtarının yapılması 118 2. Temerrüdün sonuçlan 120 aa. İfa ile gecikme tazminatı 121 bb. İfanın reddi ile müsbet zararın tazmini talebi 121 cc. Sözleşmeden dönme ve menfi zararın tazmini talebi 124 aaa) Sözleşmeden dönme 124 bbb) Menfi zararın tazmini talebi 127 c) Kusurlu imkânsızlık 128 d) Sözleşmeye olumlu aykırılık 130 e) Culpa in contrahendo 130 VH_ Borçlunun Alacaklının Sözleşmeye Aykırı Davranmasından Doğan Yetkileri, Özellikle Dönmenin Üçüncü Şahsa Yapılmış İfaya Etkisi 131 Vm. Alacaklının irade Bozukluğu ve Ehliyet Durumunun Etkisi 133 J. İrade bozukluğu 133 2. Alacaklının ehliyet durumu 133 I S. Alacaklı ile Üçüncü Şahıs Arasında Kazandırma (Değer) İlişkisi 135 L Kazandırma (Değer) İlişkisi Kavramı 135 Sayfa L Terim meselesi 135 I. Alacaklının menfaati 137 II. Alacaklının üçüncü şahıs yararına ifayı talebe hakkı varsa 138 1. Üçüncü Şahsa Yapılan Kazandırma 138 L Doğrudan kazandırma 138 a) Kazandırmanın sebebi 140 b) Kazandırmanın konusu 143 2. Değer ilişkisinin Feshi 145 3. Alacaklının Geri Alma Yetkisi 147 1. Geri alma yetkisi 147 2. Geri alma hakkının kullanılması 152 3. Geri almanın hükümleri 153 V. Alacaklının Alacaklıları Karşısında Üçüncü Şahsm Hakkı 158 a) Genellikle 158 b) Üçüncü şahıs yararına hayat sigortası sözleşmesinde 163 § 9. Üçüncü Şahıs ile Borçlu Arasındaki Dış İlişki 171 a) Dış ilişkinin Anlamı 171 b) Üçüncü Şahsm Hakkının Niteliği 176 A. Üçüncü şahsm hakkım açıklayan görüşler 176 B. Üçüncü şahsın hakkının özellikleri 177 a. Doğrudan kazanılmış bir haktır 177 b. Derhal kazanılmış bir haktır 180 c. Geri alınabilir bir haktır 181 d. Alacaklı ile borçlu arasındaki sözleşmeye dayanır 181 e. Üçüncü şahıs hakkı üzerinde tasarruf edebilir 182 c) Üçüncü şahsın edimi kabul veya red açıklaması 183 a. Edimin kabul veya veya red açıkalması 183 b. Edimi kabul açıklaması* 185 a. Edimi kabul açıklamasının mahiyeti 185 b. Edimi kabul açıklaması üçüncü şahıs tarafından yapılmalıdır 188 I. Edimi kabul açıklaması borçluya yöneltilmelidir 189 1. Edimi kabul açıklamasının hükümleri 191 3. Edimi red açıklaması 192 a) Edimi red açıklamasının mahiyeti 192 b) Hakkın kullanılabileceği an 193 c) Edimi red açıklamasının yapılması 195 d) Edimi red açıklamasının edimi red açıklaması ile yarışması (telâhuku) ihtimali 196 e) Edimi red açıklamasının hükümleri, özellikle reddedilen edimin akıbeti 196 aa. Genel olarak 196 bb. Reddedilen edimin akıbeti 196 aaa. Edimi red açıklamasından sonra eylemsel ifanın alacaklı adına kabulü 197 bbb. Edimi red açıklamasından sonra eylemsel ifanın alacaklı adına kabulü 198 ccc. Edimi red açıklamasından sonra eylemsel ifanın reddi 199 ddd. Edimin red ile imkânsız hale gelmesi 203 eee. Üçüncü şahsa yapılacak edim önemsiz ise 203 fff. Edimi red açıklaması üzerine alacaklının yeni yararlanan yeni yararlanan seçip seçemeyeceği 204 IV'. Üçüncü şahsın borçluya karşı dâva hakkı 204 1. Genel olarak 204 2. Sözleşmenin sinallagması kimler arasındadır 205 3. Üçüncü şahsın tek başına yetkili olması durumunda 206 4. Basit üçüncü şahıs yararına sözleşmede 207 5. Tam üçüncü şahıs yararına sözleşmede 208 6. Cezai şart kararlaştırmışsa 209 V Borçlunun üçüncü şahsa karşı ileri sürebileceği savunmalar 209 a) Borçlunun savunmalarının bağlı olduğu rejim , 209 b) Sözleşmenin hükümsüzlüğü 214 c) îrade bozukluğu 214 d) Sözleşmenin ifa edilmediği defi 216 e) Satım sözleşmesinde özel durum 217 I. Borçlunun sözleşmeden dönmesi 218 II. Borçlunun şahsî defileri 220 1. Takas hakkı 220 aa. Borçlunun alacaklıda olan alacağını takas etmesi 220 bb. Borçlunun üçüncü şahısta olan alacağını takas etmesi 221 2. Bağışlayanın durumunun bozulması veya bağışlananın uygunsuz hareketi (nankörlüğü) 222 III. Hapis hakkı 222 IV. Şahsî hapis hakkı 222 a) Üçüncü Şahsa İfanın Sonuçlan 223 1. Dış ilişkide 223 2. Kapama ilişkisinde 227 3. Kazandırma (değer) ilişkisinde 229 b) Sebepsiz Kazanma 230
