Tanzimat Dönemi Osmanlı Vergi Hukuku

Abdüllatif Şener

Değişim, değişmeyen bir gerçekliktir.

Bugün var olan hiçbir şey geçmişin ne aynısıdır ne de gayrısı... Bugünün kökleri dünde, yarının kökleri bugün ve dündedir. Kitapta yalnızca vergilerin değil; devlet, ekonomi ve toplumsal yapımızın günümüze ulaşan serüveni gözler önüne serilmektedir.

Bu çalışmada Tanzimat Dönemi başlangıç noktası alınmak suretiyle, Türk vergi hukuku ve sisteminin günümüze ulaşan izleri sürülmektedir.

O günden bugüne mali yükümlülüklerin gelişimi, adeta ‘’vergi’’ kavramındaki değişimin tarihi niteliğindedir. Tanzimat’la örfi vergiler kaldırılmış, yerine az çok ödeme gücünü kavramayı amaçlayan yeni bir vergi getirilmiştir. “Vergi’’ bu yeni verginin adıdır. Daha sonraları ise reform düşüncelerinin bir ürünü olarak uygulanan “emlak vergisi’’, “temettü vergisi’’, “patent vergisi’’, “müsakkafat vergisi’’ söz konusu kavramı tekil ve özel anlamından uzaklaştırmış ve Cumhuriyet Dönemi’nde “gelir vergisi’’, “kurumlar vergisi’’, “katma değer vergisi’’ olarak yaygınlaştırmıştır. Diğer yandan “vergi’’ kavramı ile ifade edilmeyen “aşar’’ ve “ağnam’’ gibi geleneksel Osmanlı vergileri hem kavram hem de fiili olarak kaldırılırken “vergi’’, mali yükümlülüklerin tamamını ifade eden bir kavrama dönüşmüştür.

Okuyucu sayfalar ilerledikçe günümüz Türkiye’sindeki devlet, ekonomi ve toplumsal yapının dünden bugüne izlerini sürmeye en elverişli kavramın vergiler olduğunu keşfedecektir.

(Tanıtım Yazısından)