SOSYAL DEVLET ANLAYIŞININ GELİŞİMİ VE DÖNÜŞÜMÜ Tarık GÜMÜŞ Birinci Bölüm Sosyal Devletin Ortaya Çıkışı I. Genel Olarak ...3 Iı. Sosyal Devlet Öncesi Dönem ...1 A. Klasik Liberal Anlayışın Ortaya Çıkışı...11 1. Feodal Döneme Tepki Ve Feodalitenin Çöküşü...11 A. Feodal Dönemin Anlamı Ve Temel Özellikleri...11 B. Feodal Sisteme Tepki Ve Feodalitenin Çöküşü...18 2. Ticaretin Gelişmesi Ve Burjuvazinin Etkinliğinin Artması ...21 3. Birey-Devlet İlişkisinde Meydana Gelen Değişiklikler Ve Bireyin Ön Plana Çıkması...27 4. Fikri Planda Ortaya Konulan Düşünceler...32 A. Siyasi Liberalizme İlişkin Düşünceler ..33 B. Ekonomik Liberalizme İlişkin Düşünceler ...38 B. Klasik Liberal Anlayışın Devlet Yönetimine Yansıması.43 1. Genel Olarak43 2. Klasik Liberal Devlet Anlayışında Piyasaya Devlet Müdahalesi ..53 3. Klasik Liberal Devlet Anlayışında Birey Refahı Ve Sosyal Ve Ekonomik Haklar.... 68 Iıı. Klasik Liberal Devletten Sosyal Devlete: Temel Dinamikler ...85 A. Genel Olarak..85 B. Klasik Liberal Anlayışın Yetersizliğinin Anlaşılması Ve Liberalizmin Dönüşümü. 87 C. Sanayileşme Süreci Ve İşçi Sınıfının Mücadeleleri..98 1. Sanayileşme Ve İşçi Sınıfını Doğuran Dinamikler... 100 2. Sanayileşme Çağında İşçi Sınıfının Mücadeleleri Ve Bu Mücadelelerin Çeşitli Ülkelerdeki Gelişim Süreci... 108 3. İşçi Sınıfının Başarıya Ulaşmasında, Sosyalist Ve Komünist Düşüncelerin Etkisi Ve Burjuvazinin Uzlaşmacı Tavrı.....119 D. I. Dünya Savaşı’nın Sosyal Devlet Üzerindeki Etkisi. 123 E. 1929 Dünya Ekonomik Krizi.. 130 F. Sosyal Devletin Fikri Planda Ortaya Çıkışı 136 G. Iı. Dünya Savaşı Ve Sosyal Devletin Gerekliliğinin Anlaşılması 148 H. Demokratik Genişlemeyle Sosyal Yöndeki Taleplerin Uygulamaya Aktarılması 156 İkinci Bölüm Sosyal Devletin İçeriği, Gelişimi Ve Yansımaları I. Kavramsal Çerçeve.. 165 A. Sosyal Devletin Anlamı.165 1. Sosyal Devletin Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi .. 166 A. Sosyal Devlet Ve Refah Devleti 166 B. Sosyal Devlet Ve Sosyalist Devlet .. 168 C. Sosyal Devlet Ve Hukuk Devleti .... 173 2. Sosyal Devlete İlişkin Tanımlama Girişimleri...179 B. Temel Özellikleri 188 1. İnsan Onuruna Yaraşır Asgari Hayat Standartlarının Sağlanması ....188 2. Sosyal Adaleti Sağlama.... 197 3. Devletin Piyasaya Müdahalesi Ve Adil Gelir Dağılımının Sağlanması..204 4. Sosyal Ve Ekonomik Hakların Sağlanması ...221 A. Genel Olarak 221 B. Sosyal Ve Ekonomik Hakların Kişisel Ve Siyasal Haklardan Ayırtedilmesi ...225 C. Sosyal Devlet Açısından Ayırt Edici Nitelikte Olan Haklar İçin Kullanılan Terminoloji....240 D. Sosyal Ve Ekonomik Hakların Anlamı..247 Iı. Devlet Anlayışının Sosyal Devlet Yönünde Gelişimi. 251 A. Genel Olarak ..251 B. Sosyal Devletin Gelişim Sürecinde Benimsenen Sosyal Devlet Modelinin Rolü .... 261 C. Sosyal Devlet Yönünde Yaşanan Gelişimi Açıklamaya Çalışan Yaklaşımlar .273 Iıı. Sosyal Devlet Yönünde Yaşanan Gelişimin Yansımaları... 275 A. Sosyal Devlet Yönünde Yaşanan Gelişimin Devlet Anlayışına Yansımaları.. 275 1. Sosyal Harcamalarda Artış... 275 2. Kamu Hizmetlerinde Genişleme..280 3. Birikim Ve Kalkınma Modellerinin Sosyal Amaçlara Hizmet Etmesi 282 4. Toplumun Belli Bir Refah Düzeyine Kavuşturulmaya Çalışılması.288 B. Sosyal Devlet Yönünde Yaşanan Gelişimin Hak Ve Özgürlük Anlayışına Yansımaları.. 291 1. Genel Olarak .291 2. Anayasa Ve Uluslararası Belgelerde Sosyal Ve Ekonomik Hakların Yer Alması 296 3. Sosyal Ve Ekonomik Hakların Bireyin Refahına Yansımaları314 A. Sosyal Güvenlik Hakkı....314 (1) İngiltere ..322 (2) Abd ..326 (3) Almanya .331 (4) İsveç ....334 (5) Türkiye .....336 B. Çalışma Hakkı ... 338 C. Sağlık Hakkı...344 D. Eğitim Hakkı..348 E. Konut Hakkı.352 F. Toplu Sosyal Haklar... 355 Üçüncü Bölüm Sosyal Devlet Anlayışında Yaşanan Dönüşüm I. Dönüşümü Hazırlayan Faktörler..363 A. Devletin Mali Krizi ... 367 1. Genel Olarak..367 2. Devletin Mali Krizinin Nedenleri . 372 3. Mali Kriz Karşısında Sosyal Devletin Yeniden Yapılandırılması..385 B. Düşünsel Faktör: Neo-Liberal Düşünce 397 1. Genel Olarak..397 2. Neoliberal Düşüncenin Sosyal Devlete Yönelik Eleştirileri, Çözüm Önerileri Ve Karşı Karşıya Kaldığı Eleştiriler... 401 3. Neoliberal Düşünce Karşısında Üçüncü Yol Önerisi.416 C. Küreselleşme Süreci 418 1. Genel Olarak.....418 2. Küreselleşmenin Boyutları Ve Sosyal Devlet Üzerindeki Etkileri. 422 A. Teknolojik Boyutu ..... 423 B. Ekonomik Boyutu ..... 425 C. Siyasi Boyutu ...446 Iı. Sosyal Devlette Yaşanan Dönüşümün Yapısal İfadesi: Düzenleyici Devlet Modeli.451 A. Genel Olarak .....451 B. Ekonomik Boyutu 452 1. Genel Olarak ..452 2. Devletin Düzenleyici İşlevler Üstlenmesi460 A. Özelleştirmeler....460 B. Deregülâsyonlar .464 C. Siyaset Ve Ekonominin Birbirinden Ayrılması ..467 Xvi 3. Sosyal Devletten Rekabet Devletine Geçiş ..472 A. Sosyal Harcamaların Azaltılması . 476 B. İşgücü Maliyetlerinin Ve Etkinliğinin Azaltılması... 479 C. Vergilerin Düşürülmesi..483 C. İdari (Yönetsel) Boyutu..486 Iıı. Sosyal Devlette Yaşanan Dönüşümün Hak Temelindeki İfadesi.. 493 A. Genel Olarak...493 B. Sosyal Güvenlik Hakkı.499 1. İngiltere .....507 2. Abd ..... 512 3. Almanya .... 522 4. İsveç ..... 526 5. Türkiye..529 C. Çalışma Hakkı..535 D. Sağlık Hakkı..538 E. Eğitim Hakkı..545 F. Konut Hakkı..547 G. Toplu Sosyal Haklar.. 552 Sonuç... 561 Kaynakça.. 573
