Yrd. Doç. Dr. İdil Tuncer KAZANCI

 

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ................................................................................................. 9

KISALTMALAR................................................................................ 19

GİRİŞ.................................................................................................. 21

BİRİNCİ BÖLÜM
İPTAL DAVASI VE İSPAT HAKKINDA
GENEL KAVRAMLAR

§1. GENEL OLARAK TASARRUFUN İPTALİ DAVASI............... 23

       I.  İptal Kavramı ve Tasarrufun İptali Davası

A.. Medenî Hukuk Anlamında İptal

B... İcra ve İflâs Hukuku Anlamında İptalin Medenî Hukuk Anlamında İptalden Farkları

1.    İptal Hakkını Kullanan Bakımından

2.    İptal Hakkının Dayandığı Temel ve İşlevi Bakımından

3.    İptal hakkının Cüz’i Haleflere Etkisi Bakımından

      II.  Tasarrufun İptali Davasının Genel Olarak Koşulları ve
           Dayandığı Sebepler

A.. Borçlunun Hukuki Fiili

B... Takibin Semeresiz Kalması

C... Alacaklının Cebri İcra İmkânının Kısıtlanması

     III.  Davanın Tarafları

A.. Hacizdeki Tasarrufun İptali Davasında Davacı Sıfatı

1.    Genel Olarak Hacizdeki Tasarrufun İptali Davasında
Davacı Sıfatı.................................................................. 44

2.    Aciz Vesikasının Davacı Sıfatının Belirlenmesindeki
Önemi 

B... İflastaki Tasarrufun İptali Davasında Davacı Sıfatı

1.    İflâs İdaresi

2.    Alacaklıların Tasarrufun İptali Davası Açabilmesi

3.    Müflisin Yabancı Ülkede Bulunan Malvarlığı Değerlerinin İflâs Masasına Dahil Edilip Edilmeyeceği Sorunu ve Buna Bağlı Olarak Yabancı İflâs İdaresinin Davacı Sıfatı

4.    Terekenin İflâs Hükümlerine Göre Paylaştırılması Halinde Mirasçıların Davacı Sıfatı

C... İptal Davasında Davalı

1.    Davalı Sıfatını Aslen Haiz Olanlar

2.    Davalı Sıfatını Yansıma Yoluyla Haiz Olanlar

     IV.  Yargılamanın Gösterdiği Temel Özellikler

A.. Yargılama Usûlü

B.. Hakimin Dilekçede Yer Alan İptal Sebebi ile Bağlı Olması

C.. Hakimin Uyuşmazlığı Serbestçe Çözümlemesi

D.. Özel bir Dava Şartı Olarak Aciz Vesikasının İbrazı ve
İspat Bakımından Takibin Semeresiz Kalması ile İlgisi

1... Genel Olarak

2... Aciz Vesikasının Hukuki Niteliği

3... Kesin Aciz Vesikasının Etkileri..................................... 68

a.    Maddi Hukuka İlişkin Etkileri.................................. 69

b.   İcra Hukukuna İlişkin Etkileri.................................. 70

4.    Geçici Aciz Vesikasının Etkileri

5.    Borç Ödemeden Aciz Vesikasının İptal Davası Bakımından Özel Bir Dava Şartı Olması ve Aciz Vesikasının Dava Açmadaki Hukuki Menfaatin Tespitine Etkisi

      V.  Tasarrufun İptali Davasının Sonuçları

A.. Genel Olarak

B... İşlem Lehdarı Üçüncü Kişinin Katlanma Yükümlülüğü

1.    İptale Tabi İşlemin Paradan Başka Bir Değere İlişkin
Olması ve Halen Üçüncü Kişinin Malvarlığında Bulunması Durumunda

2.    İptale Tabi İşlemin Paraya İlişkin Olması veya Değerin Üçüncü Kişinin Malvarlığında Bulunmaması Durumunda................................................................... 79

3.    İptale Tabi İşlemin Bir Hak Devri veya Kurulmasına İlişkin Olması Durumunda

4.    İyiniyetin İade Borcuna Etkisi

C... Borçlu ile İşlem Lehdarı Üçüncü Kişi Arasındaki İlişki

§ 2.  İSPATA İLİŞKİN TEMEL KAVRAM VE KURUMLAR

       I.  İspat Kavramı

      II.  İspatın Konusu Olarak Vakıalar

A.. Koşul Vakıa-Somut Vakıa

B... Müspet Vakıa-Menfi Vakıa

     III.  Karine Kavramı

A.. Genel Olarak

B... Varsayım Kavramı

     IV.  Usûli Yükler

A.. İspat Yükü

B... İddia Yükü

C... Somutlaştırma Yükü

D.. Delil İkame Yükü

1.    Genel Olarak

2.    Belgeyi İbraz Etme Yükümlülüğünün Delil İkamesindeki Yeri..................... 95

a.    Davanın Tarafları Bakımından

b.   Üçüncü Kişiler Bakımından

c.    Belgeyi İbraz Yükümlülüğünün İptal Davasında Uygulama Alanı

      V.  İspat Türleri

A.. Asıl İspat-Karşı İspat-Aksini İspat

B... Doğrudan İspat-Dolaylı İspat

     VI.  İspat Ölçüsü

İKİNCİ BÖLÜM
İPTAL DAVASININ İSPAT BAKIMINDAN
GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER

§3. . İPTAL DAVASINA İLİŞKİN GENEL HUSUSLARIN İSPAT BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİK

       I.  Zarar....................................................................................... 103

A.. Genel Olarak

B... Zarara İlişkin Olarak Somut Olayda Ortaya Çıkması Muhtemel Alt Vakıalar

1.    İcra Takip Semeresinin Azalması

2.    Alacaklılardan Birinin Diğerine Göre Avantajlı Duruma Getirilmesi

3.    Zarar ile İşlem Arasındaki İlliyet Bağı

C... Zarar Koşul Vakıası Bakımından Usûli Yükler

1.    İspat Yükü

2.    Delil İkame Yükü ve Kullanılabilecek İspat Araçları

3.    Somutlaştırma Yükü

      II.  Takibin Semeresiz Kalması

A.. Genel Olarak

B... Takibin Semeresiz Kalması Bakımından Usûli Yükler

1.    İddia ve İspat Yükü

2.    Delil İkame Yükü

3.    Somutlaştırma Yükü

C... İspat Aracı Olarak Aciz Vesikasının Zarar ve
Takibin Semeresiz Kalması Vakıası Bakımından
Aranacak İspat Ölçüsüne Etkisi

     III.  İşlemin Kanunda Belirtilen Süre İçerisinde Gerçekleşmiş Olması

A.. İptal Davasında “Hak Düşürücü” Süre

1.    Genel Olarak

2.    Davanın Hak Düşürücü Süre İçerisinde Açılmasına İlişkin İspat Faaliyeti

B... İptale Tabi İşlemin Gerçekleştiği Dönem

1.    İsviçre Hukuku Bakımından Değerlendirme

2.    Türk Hukuku Bakımından Değerlendirme

a... İİK m. 278 Bakımından Şüpheli Dönem

b... İİK m. 279 Bakımından Şüpheli Dönem

c... İİK m. 280 Bakımından Şüpheli Dönem

3.    Görüşümüz

C... Şüpheli Dönemin İspatında Usûli Yükler

1... İspat Yükü

2... Delil İkame Yükü

3... Somutlaştırma Yükü

4... İspat Ölçüsü

§4. . İVAZSIZ TASARRUFLARDAN KAYNAKLANAN İPTAL DAVASININ İSPAT BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER

       I.  İspatı Gereken Koşul Vakıalar

A.. Genel Olarak İptale Tabi Olan İvazsız Tasarruflar

B... Kanunun İptal Davası Bakımından Bağışlama Sonucuna Bağladığı Diğer Fiiller

1.    Akrabalık İlişkisi Nedeniyle İptal Tabi Tasarruflar

2.    Edimler Arasındaki Oransızlık Nedeniyle İptale Tabi Olan Tasarruflar ve Karma Bağış Kavramı

3.    Karma Bağıştan Kaynaklanan İptal Davası

4.    Kaydı Hayat Şartıyla İrat, Ölünceye Kadar Bakma ve
İntifa Hakkı Tesisi

      II.  İvazsız Tasarruflardan Kaynaklanan İptal Davasında
           Usûli Yükler

A.. İddia ve Somutlaştırma Yükü

B... Delil İkame Yükü

C... İspat Yükü

D.. İspat Ölçüsü

§ 5. ACİZ HALİNDE YAPILAN TASARRUFLARDAN KAYNAKLANAN İPTAL DAVASININ İSPAT BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER

       I.  İspatı Gereken Koşul Vakıalar

A.. Mevcut Borç İçin Önceden Taahhüt Edilmemiş Teminatın Verilmesi

B.. Mutad Olmayan Ödeme Vasıtası ile Yapılan Ödemeler

C.. Vadesi Gelmemiş Borç İçin Yapılan Ödemeler................. 156

D.. Kişisel Hakların Kuvvetlendirilmesi İçin Tapuya
Verilen Şerhler

E... Borçlunun Borca Batık Olması

      II.  Aciz Halinden Kaynaklanan İptal Davasında Usûli Yükler

A.. İddia ve Somutlaştırma Yükü

B... Delil İkame Yükü

C... İspat Yükü

D.. İspat Ölçüsü

E... Kurtuluş Beyyinesi

§6. . ZARAR VERME KASTI İLE YAPILAN TASARRUFLARDAN KAYNAKLANAN İPTAL DAVASININ İSPAT BAKIMINDAN GÖSTERDİĞİ ÖZELLİKLER.......... 168

       I.  Genel Olarak

      II.  İspatı Gereken Koşul Vakıalar

A.. Zarar Verme Kastı

B... İşlemin Diğer Tarafının Borçlunun Kastını ve
İçinde Bulunduğu Durumu Bilmesi

     III.  Zarar Verme Kastından Kaynaklanan İptal Davasında
           Usûli Yükler

A.. İddia ve Somutlaştırma Yükü

B... Delil İkame Yükü

1.    Genel Olarak

2.    Zarar Verme Kastından Kaynaklanan İptal Davasına
Özgü Karineler

a.    Borçlunun Akrabaları Bakımından Getirilen Karine

b.   Ticari İşletmenin Devri Bakımından Getirilen Karine

C... İspat Yükü

D.. İspat Ölçüsü

§7. . TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ KARŞI DAVA OLARAK AÇILABİLECEĞİ BAZI ÖZEL DURUMLAR VE BU DURUMLARIN İSPAT BAKIMINDAN İNCELENMESİ    187

       I.  Hacizdeki İstihkak Davasında Malın Üçüncü Kişiye İntikalini
           Doğuran İşlemin İptali

A.. Hacze Konu Malın Borçlunun Elinde Bulunması Halinde

B... Hacze Konu Malın Üçüncü Kişinin Elinde Bulunması
Halinde............................................................................. 190

      II.  Sıra Cetveline İtiraz

§8. . TASARRUFUN İPTALİ DAVASINDA ÖZELLİK GÖSTEREBİLECEK BAZI DELİLLER

       I.  Ticari Defterler

A.. Ticari Defterlerin Delil Olarak Kullanılabilmesinin
Koşulları

B... Hukuk Muhakemeleri Kanununda Yer Alan Ticari Defterlerin İspat Gücüne İlişkin Hükmün Değerlendirilmesi ve
Bu Hükmün İptal Davasındaki İşlevi

1.    Ticari Defterlerin İspat Gücü

2.    Ticari Defterlerle İspatın İptal Davasındaki
Uygulama Alanı

      II.  Şirket Toplulukları Bünyesinde Tutulan Bağlılık Raporlarının
           Delil Değeri

A.. Şirketler Topluluğuna İlişkin Genel Bilgiler

B... Bağlılık Raporları

1.    Bağlılık Raporunun Amacı

2.    Bağlılık Raporunun Kapsamı

3.    Bağlılık Raporlarının Sunulmasının Delillerin
İbrazı Bakımından İncelenmesi................................... 213

4.    Bağlılık Raporlarının Delil Değeri................................ 216

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İPTAL DAVASIYLA İLGİLİ VE
BAĞLANTILI ÖZEL DURUMLARDA
İSPATA İLİŞKİN ÖZELLİKLER

§ 9. MİRASÇILARIN ALACAKLILARININ KORUNMASI İÇİN AÇILACAK DAVALAR  220

       I.  Genel Olarak........................................................................... 220

      II.  Mirasçının Alacaklıları Tarafından Açılabilecek Tenkis Davası

A.. Davanın Tarafları.............................................................. 222

B... Davanın Konusu ve İspata Konu Vakıalar........................ 223

C... Tasarrufun İptali Davası ile Karşılaştırılması..................... 224

     III.  Mirasçının Alacaklıları Tarafından Açılabilecek Mirasın Reddi
           İşleminin İptali Davası............................................................ 225

A.. Davanın Tarafları.............................................................. 226

B... Davanın Konusu ve İspata Konu Vakıalar........................ 226

C.. Tasarrufun İptali Davası ile Karşılaştırılması..................... 228

§10. ŞİRKET TOPLULUĞUNDA ALACAKLI TARAFINDAN HÂKİMİYETİN HUKUKA AYKIRI KULLANILMASI HALİNDE AÇILABİLECEK TAZMİNAT DAVASI     230

       I.  Genel Olarak.......................................................................... 230

      II.  Davanın Tarafları................................................................... 231

     III.  İspata Konu Vakıalar.............................................................. 231

     IV.  Tasarrufun İptali Davası ile Karşılaştırılması.......................... 232

§ 11.. HÜKMEN TESLİMİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE ZARAR VERME
AMACIYLA TAŞINIR REHİNİNDE UYGULANMASI........ 235

       I.  Genel Olarak........................................................................... 235

      II.  Teminat Amacıyla Yapılan İnançlı Temlikler Bakımından
           İİK m. 279 ve TMK m. 766’nın Uygulanabilirliği................... 236

§ 12.... İCRA VE İFLAS KANUNU ANLAMINDA TAKASA İTİRAZ    239

       I.  Genel Olarak Takas ve İflastaki Yeri...................................... 239

      II.  Takasa İtiraz Edilebilecek Durumlar ve Tasarrufun İptali
           Davası ile Karşılaştırılması...................................................... 242

§13. ANLAŞMALI BOŞANMA YOLUYLA MAL REJİMİNİN TASFİYESİ      244

       I.  İncelenecek Sorun.................................................................. 244

      II.  Türk Medeni Kanunu Kapsamında Alacaklıların
           Mal Rejiminin Tasfiyesinden Korunmaları............................. 246

§14. MUVAZAA VE İNANÇLI İŞLEM........................................... 252

       I.  Muvazaa Nedeniyle Hükümsüzlük Davası............................. 252

A.. Muvazaanın Hukuki Niteliği, Taraflara ve
Üçüncü Kişilere Etkisi....................................................... 252

B... İptal Davası ile Muvazaa Nedeniyle Butlan Davasının
Farkları.............................................................................. 254

1.    Türk/İsviçre Hukuk Sistemi ve Fransız Hukukunda
Durum  ....................................................................... 254

2.    Yargıtay’ın Yaklaşımı.................................................. 257

3.    Hukukumuz Bakımından Tasarrufun İptali ve
Muvazaa Nedeniyle Hükümsüzlük Taleplerinin
Terditli Olarak İleri Sürülmesi..................................... 259

4.    Nispi Muvazaada Gizli İşlemin Tasarrufun İptali
Davasına Konu Olup Olamayacağı Sorunu................. 264

      II.  İnançlı İşlemden Kaynaklanan Davalar.................................. 266

A.. Saf İnançlı İşlemler........................................................... 266

B.. Karma İnançlı İşlemler...................................................... 267

C.. İnançlı Temliklerin İptal Davasının Konusunu
Oluşturabilmeleri............................................................... 267

1.    Teminat Amacıyla Yapılan İnançlı Temlikler.............. 269

2.    Mutad Ödeme Vasıtası Dışında Kalan Borçlunun
Yaptığı Ödemeler........................................................ 272

SONUÇ............................................................................................. 277

KAYNAKÇA.................................................................................... 287