Tck Genel Hükümler 2 Cilt Takım

"TCK GENEL HÜKÜMLER 2 CİLT TAKIM



Mehmet TAN



- Temel İlkeler ve Tanımlar

- Kanunun Uygulama Alanı

Ceza Sorumluluğunun Şahsîliği, Kast ve Taksir

- Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler

- Suça Teşebbüs

- Suça İştirak

- Suçların İçtimaı

- Cezalar

- Güvenlik Tedbirleri

- Dava ve Cezanın Düşürülmesi



İÇİNDEKİLER



TAKDİM 5

Kısaltmalar 23

TÜRK CEZA KANUNU GENEL GEREKÇESİ 25

TÜRK CEZA YASASINDA İLK DEFA SUÇ HALİNE GETİRİLEN FİİLLER 55



TÜRK CEZA KANUNU Birinci Kitap

GENEL HÜKÜMLER Birinci Kısım

TEMEL İLKELER, TANIMLAR VE UYGULAMA ALANI Birinci Bölüm

TEMEL İLKELER VE TANIMLAR



MADDE 1- Ceza Kanununun Amacı 57

Gerekçe 57

Açıklamalar 57

MADDE 2- Suçta ve Cezada Kanunîlik İlkesi 62

Gerekçe 63

Açıklamalar 63

1. Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi 65

2. İdarenin Düzenleyici İşlemlerle Suç ve Ceza Koyamaması 69

3. Kıyas Yasağı 74

4. Kanunilik İlkesi ve Yorum Yetkisi 80

5. Milletlerarası Anlaşmaların Kanun Kuvvetinde Olması 84

6. Kanunilik İlkesinin Kabahat Sayılan Fiillerde Uygulanması 84

İçtihatlar 85

MADDE 3- Adalet ve Kanun Önünde Eşitlik İlkesi 88

Gerekçe 88

Açıklamalar 88

1. Suç ve Ceza Arasındaki Oran 89

2. Suç ve Güvenlik Tedbiri Arasındaki Oran 91

3. Ceza Yasasının Uygulanmasında Genellik ve Eşitlik Esası 92

İçtihatlar 92

MADDE 4- Kanunun Bağlayıcılığı 94

Gerekçe 94

Açıklamalar 94

1. Ceza Yasasını Bilmemek 95

2. Ceza Yasası Dışındaki Yasaları Bilmemek 100

3. Sosyal Kuralları Bilmemek 103

4. Mazeret ve Kusur Arasındaki İlişki 104

İçtihatlar 108

MADDE 5- Özel Kanunlarla İlişki 109

Gerekçe 109

Açıklamalar 109

1. Genel Hükümlerin Yarışması 111

2. Özel Ceza Yasasında Hüküm Bulunmaması 111

3. Özel Hükümlerin Yarışması 111

İçtihatlar 112

MADDE 6- Tanımlar 113

Gerekçe 114

Açıklamalar 115

1. Vatandaş 115

2. Çocuk 116

3. Kamu Görevlisi 116

4. Yargı Görevlileri 126

5. Silah 127

5.1. Ateşli Silâhlar 128

5.2. Patlayıcı Maddeler 129

5.3. Saldırı ve Savunmada Kullanılmak Üzere Yapılmış Her Türlü Kesici, Delici veya

Bereleyici Alet 129

5.4. Saldırı ve Savunma Amacıyla Yapılmış Olmasa Bile Fiilen Saldırı ve Savunmada

Kullanılmaya Elverişli Diğer Şeyler 134

5.5. Yakıcı, Aşındırıcı, Yaralayıcı, Boğucu, Zehirleyici, Sürekli Hastalığa Yol Açıcı Nükleer, Radyoaktif, Kimyasal, Biyolojik Maddeler 143

5.6. Silahtan Sayılan ve Sayılmayan Aletlerin Belirlenmesi 143

5.7. Silahın Mobil Olup Olmaması 148

5.8. Vücut Organlarının ve Hayvanların Silah Sayılıp Sayılmaması 150

5.9. Suç Ortaklarından Birisinde Silah Bulunması 152

5.10. Silah ile Suç Arasında Nedensellik Bağı Bulunması 152

6. İtiyadi Suçlu 153

7. Suçu Meslek Edinen Kişi 154

8. Örgüt Mensubu Suçlu 154

9. Basın ve Yayın Yolu 156

10. Gece Vakti 156

İçtihatlar 157



İkinci Bölüm

KANUNUN UYGULAMA ALANI



MADDE 7- Zaman Bakımından Uygulama 163

Gerekçe 164

Açıklamalar 164

1. Temel Kural; Bir Fiil Hakkında Yürürlükte Olan Yasa Tatbik Edilir 167

1.1. Kuralın Kapsamı 167

1.2. Suçun İşlendiği Zaman 168

1.3. Ceza Kanunlarının Yürürlüğe Girmesi ve Yürürlükten Kalkması 172

1.3.1. Mevcut Kanunun İlgası 174

1.3.2. Yeni Kanun İhdası 176

1.3.3. Mevcut Kanunun Değiştirilmesi 177

1.3.4. Metrukiyet 177

2. Temel Kuralın İstisnası; Lehe Olan Yasa Hükmünün Uygulanması 177

2.1. Lehe Olan Yasanın Saptanması 178

2.1.1. Cezanın Türü ve Süresi Bakımından Lehe Olan Yasanın Tespiti 179

2.1.2. İnfaza İlişkin Hükümler Açısından Lehe Yasanın Uygulanması 181

2.1.3. Güvenlik Tedbirleri Bakımından Lehe Yasanın Uygulanması 185

2.1.4. Kovuşturma Şartları Bakımından Lehe Yasanın Uygulanması 188

2.1.5. Zamanaşımı Bakımından Lehe Yasanın Uygulanması 189

2.1.6. Usul Kuralları Bakımından Lehe Yasanın Uygulanması 191

2.1.7. Mahkeme Harçları ve Avukatlık Ücret Tarifelerindeki Değişiklikler Bakımından Lehe

Yasanın Uygulanması 192

2.1.8. İçtimalı Hükümlerde Lehe Yasanın Tespiti 193

2.1.9. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasında Lehe Yasanın Tespiti 196

3. Lehe Olan Yasanın Uygulanması (Blok Uygulama Esası) 199

4. Kesinleşmiş Hükümlerde Lehe Yasanın Uygulanması 209

5. Geçici Kanunların Zaman Bakımından Uygulanması 215

6. Lehe Yasanın Uygulanması İlkesinin Şümulünde Olmayan Haller 216

6.1. İdari İşlemler ve Kararlar ile Yapılan Değişiklikler 216

6.2. Anayasa Mahkemesince Verilen İptal Kararları 218

6.3. İçtihadı Birleştirme Kararlarında Yapılan Değişiklikler 219

İçtihatlar 221

MADDE 8- Yer Bakımından Uygulama 248

Gerekçe 248

Açıklamalar 249

1. Suçun İşlendiği Yerin Tespiti 253

2. Türk Ceza Yasası Bakımından Türk Devletinin Ülkesi Sayılan Yerler 255

2.1. Gerçek Manada Türk Ülkesi Sayılan Yerler 256

2.1.1. Türk Kara ve Hava Sahaları 256

2.1.2. Türk Karasuları 258

2.1.3. İç Sular 259

2.2. Farazi Manada Türk Ülkesi Sayılan Yerler 259

2.2.1. Açık Deniz ve Hava Sahasındaki Türk Araçları 259

2.2.2. Askeri Deniz ve Hava Araçları 260

2.2.3. Kıta Sahanlığı veya Münhasır Ekonomik Bölgede Bulunan Sabit Platformlar 261

2.2.4. Diplomasi Binaları 263

3. Yetki 263

MADDE 9- Yabancı Ülkede Hüküm Verilmesi 266

Gerekçe 266

Açıklamalar 266

MADDE 10- Görev Suçları 269

Gerekçe 269

Açıklamalar 269

MADDE 11- Vatandaş Tarafından Yabancı Ülkede İşlenen Suç 271

Gerekçe 271

Açıklamalar 272

1. Maddenin Uygulanma Şartları 273

1.1. Fail Fiilin İşlendiği Sırada Türk Vatandaşı Olmalıdır 273

1.2. Fail Türkiye’de Bulunmalıdır 273

1.3. Bu Suçtan Dolayı Yabancı Ülkede Hüküm Verilmemiş Olmalıdır 274

1.4. Fiil Türk Yasalarına Göre Suç Teşkil Etmeli ve Kovuşturulması Mümkün Bulunmalıdır 276

1.5. Fiil TCK. 13. Maddede Yazılı Suçları Teşkil Etmemelidir 276

1.6. Suç Yabancı Ülkede İşlenmiş Olmalıdır 276

2. Aşağı Haddi Bir Yıl ve Daha Fazla Hapis Cezası Gerektiren Suçlar 277

3. Aşağı Haddi Bir Yıldan Az Hapis Cezası Gerektiren Suçlar 277

4. İstisnai Hüküm 277

5. Uygulanması Gereken Ülke Yasası 278

İçtihatlar 278

MADDE 12- Yabancı Tarafından Yabancı Ülkede İşlenen Suç 280

Gerekçe 281

Açıklamalar 281

1. Yabancının Türkiye Zararına Suç İşlemesi 282

2. Yabancının Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Özel Hukuk Tüzel Kişi veya Türk Gerçek Kişi Aleyhine Suç İşlemesi 284

3. Yabancının Yabancı Ülkede Yabancı Aleyhine Suç İşlemesi 285

4. İstisnai Hüküm 286

5. Uygulanması Gereken Ülke Yasası 286

MADDE 13- Diğer Suçlar 287

Gerekçe 287

Açıklamalar 288

1. c, d, e, f, g, h, i Bentlerinde Yer Alan Suçlar 291

2. a ve b Bentlerinde Yer Alan Suçlar 292

3. TCK. 13. Maddede Yazılı Suçlarda Adalet Bakanının Soruşturma Talebi 293

4. TCK. 13/1. Maddede Yazılı Suçların Kovuşturulması Failin Türkiye’de Bulunması Şartına Bağlı Değildir 294

5. TCK. 9-13. Maddelerin Non Bis in Idem Kuralı Açısından Değerlendirilmesi 294

5.1. Non bis in idem Kuralının Uygulandığı Haller 294

5.2. Non bis in idem Kuralının Uygulanmadığı Haller 295

MADDE 14- Seçimlik Cezalarda Soruşturma 296

Gerekçe 296

Açıklamalar 296

MADDE 15- Soruşturma Koşulu Olan Cezanın Hesaplanması 297

Gerekçe 297

Açıklamalar 297

MADDE 16- Cezadan Mahsup 298

Gerekçe 298

Açıklamalar 298

İçtihatlar 299

MADDE 17- Hak Yoksunlukları 300

Gerekçe 303

Açıklamalar 303

MADDE 18- Geri Verme 306

Gerekçe 307

Açıklamalar 308

1. Suçluların İade Edilme Koşulları 309

1.1. Yabancı Ülkede Soruşturma Açılmış veya Hüküm Verilmiş Olmalıdır 309

1.2. Fail Yabancı Olmalıdır 310

1.3. Fiil Türk Kanunlarına Göre Suç Sayılmalıdır 310

1.4. Fikrî, Siyasî ya da Sırf Askerî Suç Niteliğinde Olmamalıdır 310

1.4.1. Fikir Suçu 310

1.4.2. Siyasi Suç 311

1.4.3. Askeri Suç 315

1.5. Türkiye Devletinin Güvenliğine Karşı İşlenmemiş Olmalıdır 315

1.6. İade Talebine Konu Suç Türk Devletinin, Türk Vatandaşının veya Türk Kanunlarına Göre Kurulmuş Bir Tüzel Kişinin Zararına İşlenmemiş Olmalıdır 315

1.7. Türkiye’nin Yargılama Yetkisine Giren Bir Suç Söz Konusu Olmamalıdır 316

1.8. Suç Dava/Ceza Zamanaşımına veya Affa Uğramamış Olmalıdır 316

1.9. Yabancı Ülkenin Talebi Olmalıdır 316

1.10. İade Talep Eden Ülkede Irk, Din, Vatandaşlık, Sosyal Grup, Siyasi Görüş Ayrımcılığı Olmamalı, Ayrıca İşkence ve Kötü Muamele İhtimali Bulunmamalıdır 316

1.11. Suçlu Hakkında, Türkiye de Mevcut Bir Soruşturma Bulunmamalıdır 317

1.12. İade Talep Eden Ülkede Ölüm Cezası Olmamalıdır 317

1.13. Fiil Muayyen Bir Cezayı Gerektirmelidir 317

1.14. Suçlunun İadesi İçin İki Ülke Arasında İade Konusunda Bir Sözleşme Bulunmalıdır 317

1.15. Mahkeme İade Talebinin Kabul Edilebilir Olduğuna Karar Vermelidir 318

1.16. İade Kararının Uygulanmasına Bakanlar Kurulu Karar Vermelidir 318

2. Görevli ve Yetkili Mahkeme 319

3. Kararın İnfazı 319

4. Koruma Tedbirleri 320

5. Türk Vatandaşı İade Edilemez 321

6. Uluslararası Ceza Divanına Taraf Olmanın Gerektirdiği Yükümlülükler 322

7. İadede Tahsis İlkesi 323

İçtihatlar 325

MADDE 19- Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması 327

Gerekçe 327

Açıklamalar 328

İçtihatlar 330



İkinci Kısım

CEZA SORUMLULUĞUNUN ESASLARI Birinci Bölüm

CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSÎLİĞİ, KAST VE TAKSİR



MADDE 20- Ceza Sorumluluğunun Şahsîliği 332

Gerekçe 332

Açıklamalar 333

1. Cezaların Şahsiliği 334

2. Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu 335

2.1. Ceza Yanlısı Görüşler 336

2.2. Ceza Karşıtı Görüşler 337

2.3. Türk Ceza Hukukundaki Durum 341

2.4. Değerlendirme 344

3. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri Uygulanması 345

4. Tüzel Kişilerin Cezaen Sorumlu Olmamasının Sonuçları 348

İçtihatlar 349

MADDE 21- Kast 350

Gerekçe 350

Açıklamalar 351

1. Kusurluluğun Tanımı 354

2. Kusurluluğu Açıklayan Görüşler 354

3. Kastın Tanımı 356

4. Kastı Açıklayan Görüşler 358

5. Kast ve Suç Kastı Kavramları 362

6. Haksızlık Biçimi Olarak Kast ve Taksir 368

7. Kastın Unsurları 380

7.1. Bilmek 383

7.2. İstemek 389

7.3. Hukuka Aykırı Hareket Etmek Bilinci 403

8. İhmali Suçlarda Bilmek ve İstemek 407

9. Kastın Fiilin İcra Edildiği Sırada Mevcut Olması 409

10. Saik, Amaç ve Kast 411

11. Özel Kast 420

12. Olası Kast 423

13. Olası Kast ve Bilinçli Taksir 438

14. Kastın Türleri 448

14.1. Doğrudan Kast 449

14.2. Dolaylı-Muhtemel-Olası Kast 450

14.3. Genel Kast ve Özel Kast 450

14.4. Ani Kast ve Düşünce Kastı 451

14.5. Başlangıç Kastı ve Eklenen Kast 451

14.6. Weber Kastı 452

15. Kastın Tespiti 455

16. Yaralama ve Adam Öldürmeye Teşebbüs Suçlarında Kastın Tespitinde Esas Alınacak Ölçütler 468

16.1. Suçu İşlemek İçin Bir Neden veya Husumet Bulunup Bulunmadığı 472

16.2. Aracın Elverişliliği ve Kullanılış Şekli 474

16.3. Darbe veya İsabet Alan Bölgenin Hayati Önemi 477

16.4. Failin Olay Öncesi Davranışları 480

16.5. Failin Olay Sırasındaki Davranışları ve Sözleri 480

16.6. Failin Olay Sonrası Davranışları 482

16.7. Mağdurun Hayati Bölgelerinin Hedef Alınması ve Hayati Tehlike Geçirmesi 483

16.8. Darbe Sayısı ve Şiddeti veya Atış Sayısı 485

16.9. Suçun Tahrik Altında İşlenip İşlenmediği 489

17. Yaralama ve Öldürmeye Teşebbüs Suçlarında Kastın İspatlanması 490

17.1. Karine Usulü 491

17.2. İspat Usulü 492

18. Kastın Bölünmesi Meselesi 493

19. İsnat Yeteneği ve Kusurluluk 495

İçtihatlar 500

MADDE 22- Taksir 515

Gerekçe 515

Açıklamalar 517

1. Taksirin Hukuki Esası 520

2. Taksirin Şartları 524

2.1. Taksirle İşlenebilir Bir Suç Olmalıdır 524

2.2. Hareketin İradi Olması Gerekir 525

2.3. Hareketle Netice Arasında İlliyet Bağının Bulunması Gerekir 528

2.4. Neticenin Öngörülebilir Olması gerekir 539

2.5. Neticenin İstenmemiş Olması gerekir 541

2.6. Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Davranılmış Olması gerekir 543

3. Taksirli Suçlarda Öngörme Yeteneği 545

4. Kaza ve Tesadüf 547

5. Taksirin Şekilleri 549

5.1. Tedbirsizlik 549

5.2. Dikkatsizlik ve Özensizlik 550

5.3. Meslek ve Sanatta Acemilik 551

5.4. Nizamat, Evamir ve Talimatlara Riayetsizlik 552

6. Bilinçli Taksir 553

7. Bilinçli Taksir ve Olası Kast 560

8. Kusur Oranı 564

9. Taksirli Suça İştirak 566

10. Taksirli Suçta Teşebbüs ve Teselsül 570

11. Taksirli Suçlarda Fikri İçtima 572

12. Taksirli Suç Neticesinde Failin Şahsi veya Ailevi Zarara Uğraması 573

13. Trafik Kazalarında Bilinçli Taksir 576

İçtihatlar 582

MADDE 23- Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 595

Gerekçe 595

Açıklamalar 596

1. Genel Olarak Sebeplerin Çokluğu Sorunu 601

1.1. Sebeplerin Çokluğunu Açıklayan Teoriler 605

1.1.1. Şart Teorisi 607

1.1.2. Etkin Sebebi Tayine Yönelen Teoriler 610

1.1.3. Uygun Sebebi Tayine Yönelen Teoriler 611

1.2. Sebeplerin Birbirine ve Kusurluluğa Etkisi 614

1.2.1. Eklenen Şartın İlliyet Bağını Koparması 622

1.2.2. Eklenen Şartın İlliyet Bağını Zayıflatması 627

1.3. Sebeplerin Çokluğu Halinde Çift Suç Görüşü 630

1.4. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağı 633

2. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlarda Kusurlu Sorumluluğun Şartları 635

2.1. Kastedilen Bir Suç Olmalıdır 636

2.2. Fail Ağır Neticenin Meydana Gelmesinde Kusurlu Olmalıdır 641

2.3. Kast Edilen Neticeden Daha Ağır Bir Netice Gerçekleşmiş Olmalıdır 644

2.4. Failin Hareketi ile Netice Arasında İlliyet Bağı Olmalıdır 644

2.5. Fail Yükümlülük Altında Olmamalıdır 648

3. Kastedilenden Daha Ağır Bir Neticenin Meydana Gelmesi 649

3.1. Öldürme Kastıyla Gerçekleştirilen Fiile Bilinmeyen Başka Bir Sebebin Eklenmesi 652

3.1.1. Harekete Eklenen Bu Sebebin Önceden Mevcut Olması 653

3.1.2. Harekete Eklenen Sebebin Daha Sonra Oluşması 656

3.1.3. Öldürmek Kastıyla İşlenen Eyleme Bilinmeyen Başka Bir Sebebin Eklenmesi Halinde

Kusurlu Sorumluluğun Şartları 662

3.2. Etkili Eyleme Bilinmeyen Başka Bir Sebebin Eklenmesi Sonucu Ölüme Neden Olmak 663

3.2.1. Harekete Fennen Saptanamayan Başka Bir Sebebin Eklenmesi 665

3.2.2. Harekete Fennen Saptanabilen Başka Bir Sebebin Eklenmesi 668

3.2.3. Etkili Eyleme Bilinmeyen Başka Bir Sebebin Eklenmesi Sonucu Meydana Gelen Ölüm

Neticesinden Kusurlu Sorumluluğun Şartları 685

3.3. Nitelikli Etkili Eylem Sonucu Kastı Aşan Adam Öldürmek 687

3.3.1. Nitelikli Etkili Eylem Sonucu Kastı Aşan Adam Öldürmek Suçunun Unsurları 688

3.3.2. Nitelikli Etkili Eylem Sonucu Kastı Aşan Adam Öldürmek ve Kasten Adam Öldürmek Suçu 700

3.4. Kasten Yaralama Suçunda Sınırın Aşılarak, Ağır Yaralama Suçunun İşlenmesi 705

3.4.1. Kastı Aşmak Suretiyle İşlenen Ağır yaralama Suçundan Kusurlu Sorumluluğun Şartları 706

3.4.2. Nitelikli Yaralanmanın Hareketin Zaruri Sonucu Olması 712

4. Eklenen Sebep Sayılmayan Haller 714

5. Ölüm Neticesinin Hareketin Zorunlu Sonucu Olması 719

6. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlara İştirak 727

7. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlara Teşebbüs 735

8. Kastı Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlarda Hata 735

9. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlarda Hukuka Aykırılık Unsuru 736

10. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlarda Kusurluluk ve Nedensellik İlişkisi 738

11. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlarda Tahrik Hükmünün Uygulanması 740

12. Kastedilenden Başka Bir Neticenin Meydana Gelmesi 741

İçtihatlar 747



İkinci Bölüm

CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN VEYA AZALTAN NEDENLER



MADDE 24- Kanunun Hükmü ve Amirin Emri 760

Gerekçe 760

Açıklamalar 761

1. Genel Olarak Hukuka Aykırılık 761

1.1. Hukuka Aykırılık Unsurunun Suç Teorisindeki Yeri 762

1.2. Hukuka Aykırılık Unsurunu Açıklayan Teoriler 771

1.3. Hukuka Uygunluk Sebepleri ve Hata 773

1.4. Hukuka Uygunluk Sebepleri ve Kusurluluk 774

2. Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Kanunun Hükmünü İcra ve Yetkili Merciin Emrini İfa 775

2.1. Kanunun Hükmünü İcra 776

2.2. Yetkili Merciin Emrini İfa 795

2.2.1. Yerine Getirilmesi Zorunlu Olan Bir Emri Uygulanması Halinde Sorumluluk 796

2.2.2. Konusu Suç Teşkil Eden Emrin İcrası Halinde Sorumluluk 798

2.2.3. Yasaya Uygunluğunun Denetlenmesinin Yasaklanması Halinde Sorumluluk 800

3. Hukuka Aykırı Olan veya Suç Teşkil Eden Bir Emrin Hataen Yerine Getirilmesi 806

İçtihatlar 808

MADDE 25- Meşru Savunma ve Zorunluluk Hâli 811

Gerekçe 812

Açıklamalar 812

1. Meşru Savunma 812

1.1. Meşru Savunmayı Açıklayan Teoriler 815

1.2. Meşru Savunmanın Şartları 819

1.2.1. Saldırıya İlişkin Şartlar 820

1.2.2. Savunmaya İlişkin Şartlar 840

1.3. Saldıranın Müdafaa Hakkı 854

1.4. Düello (Karşılıklı Meşru Savunma) 855

1.5. Meşru Savunma Halinde Verilecek Karar 856

1.6. Meşru Savunmada Sınırın Telaş, Korku ve Heyecanla Aşılması 857

1.7. Iztırar Halinde Bulunan Kişiye Karşı Meşru Savunma 864

1.8. Haksız Tahrik ve Yasal Savunma 865

1.9. Meşru Savunma Koşullarının Varlığı Konusunda Hata 865

1.10. Meşru Savunma Halinde Şahısta ve Hedefte Hata 870

1.11. Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma 871

1.12. Meşru Savunma ve Offendicula Araçları 871

1.12.1. Pasif Offendicula Araçları 872

1.12.2. Aktif offendicula Araçları 873

2. Iztırar Hali 874

2.1. Iztırar Halini Açıklayan Teoriler 875

2.2. Iztırar Halinin Şartları 876

2.2.1. Tehlikeye İlişkin Koşullar 877

2.2.2. Korunmaya İlişkin Şartlar 882

2.3. Meşru Savunma ile Iztırar Halinin Birlikte Bulunması 885

2.4. Özel Iztırar Halleri 886

2.5. Üçüncü Kişinin Iztırar Halinde Bulunması 886

2.6. Iztırar Halinde Verilecek Karar 886

3. Meşru Savunma ve Iztırar Hali Arasındaki Farklar 887

Meşru Müdafaa ile İlgili İçtihatlar 888

Iztırar Hali ile İlgili İçtihatlar 906

MADDE 26- Hakkın Kullanılması ve İlgilinin Rızası 909

Gerekçe 909

Açıklamalar 909

1. Hakkın Kullanılması 909

1.1. Uygulama Şartları 911

1.1.1. Sübjektif Bir Hakkın Bulunması Lazımdır 911

1.1.2. Hakkın Fail Tarafından Doğrudan Doğruya Kullanılmasının Mümkün Olması Gerekir 911

1.1.3. Fail Hakkını Makul Sınırlar İçinde Kullanmalıdır 912

1.1.4. Hakkın İcrası ile İşlenen Suç Arasında Fikri Bir Bağlantı Bulunmalıdır 913

1.1.5. Hakkın İcrası Sayılan Eylem Kusursuz Olmalıdır 913

1.1.6. Hakkın İcrası Sayılan Eylem ile İhlal Edilen Hak Arasında Oran Bulunmalıdır 913

1.2. Hakkın İcrası Sayılan Haller 914

1.2.1. Zilyetliğin Korunması 914

1.2.2. Savunma Hakkı 917

1.2.3. Basının Haber Vermek Hakkı 920

1.2.4. Spor Hareketleri 922

1.2.5. Bankacılık Faaliyeti 923

1.2.6. Terbiye ve Disiplin Hakkı 923

1.2.7. Şikayet, Dava ve İhbar Hakkı 925

1.2.8. Hakkın Korunması 927

2. Mağdurun Rızası 927

2.1. Uygulama Şartları 930

2.1.1. Mağdur Rıza Açıklamaya Ehil Olmalıdır 930

2.1.2. Mağdur Hak Üzerinde Serbestçe Tasarruf Edebilmelidir 939

2.1.3. Rıza Mağdur Tarafından Açıklanmalıdır 945

2.1.4. Rıza Suç İşlenmeden Önce veya En Geç Suçun İşlenmesi Sırasında Açıklanmalıdır 949

2.1.5. Rıza Konusu ile Eylem Konusunun Aynı Olması Gerekir 950

2.1.6. Rıza Geçerli Olmalıdır 950

2.1.7. Rıza Ahlaka ve Adaba Aykırı Olmamalıdır 952

İçtihatlar 953

MADDE 27- Sınırın Aşılması 958

Gerekçe 958

Açıklamalar 958

1. Maddenin Uygulanma Şartları 960

1.1. Bir Hukuka Uygunluk Sebebi Bulunmalıdır 960

1.2. Sınırın Aşılması Araçta Gerçekleşmelidir 961

1.3. Sınırın Aşılması Suretiyle İşlenen Suç Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olmalıdır 962

1.4. Fail Kusurlu Olmalıdır 963

2. Meşru Savunmada Sınırın Korku, Panik ve Heyecan Gibi Nedenlerle Aşılması 967

3. Hukuka Uygunluk Nedeninde Yanılma ve Kastın Aşılması 979

4. Meşru Savunmada Sınırın Aşılması ve Tahrik 980

5. Meşru Savunmada Sınırın Aşılmasında Kullanılacak Ölçü 984

6. Offendicula Araçlarında Sınırın Aşılması 987

7. Sınırın Aşılması Halinde Verilecek Ceza 990

İçtihatlar 992

MADDE 28- Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 1002

Gerekçe 1002

Açıklamalar 1002

1. Cebir ve Şiddet 1004

2. Korkutma (İkrah) ve Tehdit 1008

3. Zorlamanın Koşulları 1010

3.1. Zorlama Objektif Olarak Yeterli Olmalıdır 1011

3.2. Zorlamanın Mağduru Masum Fail Olmalıdır 1011

3.3. Zorlamaya Konu Hak ile İhlal Edilen Hak Arasında Oran Bulunmalıdır 1011

3.4. Zorlama Karşı Konulamaz Olmalı veya Kurtulma İmkânı Olmamalıdır 1012

3.5. Zorlama Filhal Mevcut Olmalıdır 1013

3.6. Zorlama ile Suç Arasında İlliyet Bağı Olmalıdır 1013

4. Mücbir Sebep 1013

5. Kaza ve Tesadüf 1016

6. İstenemezlik İlkesi 1016

İçtihatlar 1018

MADDE 29- Haksız Tahrik 1019

Gerekçe 1019

Açıklamalar 1019

1. Haksız Tahrikin Koşulları 1021

1.1. Faile veya Başkasına Yönelmiş Bir Fiil Olmalıdır 1021

1.2. Fiil Haksız Olmalıdır 1024

1.3. Fail, Hiddet veya Şiddetli Elemin Etkisi Altında Kalmalıdır 1035

1.4. Failin İşlediği Suç Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olmalıdır 1036

1.5. Haksız Tahrik Mağdurdan Sadır Olmalı ya da Mağdurun Önleme Sorumluluğu Bulunmalıdır 1038

1.6. Kasten İşlenmiş Bir Suç Olmalıdır 1040

1.7. Tahrik Fiili ile Suç Arasında Oran Bulunmalıdır 1041

2. Tahrikte Zaman Aralığı 1043

3. Tahrik Sayılan Eylemin Cezalandırılmış Olması 1045

4. Mefruz Tahrik 1047

5. Tahrik Altında Suç İşlenirken Hedefte veya Şahısta Hata Yapılması 1049

6. Karşılıklı Tahrik - Etki Tepki Dengesi 1050

7. Tahrikin Derecesi 1054

8. İştirak Halinde Tahrik İndiriminin Uygulanması 1059

9. Meşru Savunma ve Tahrik 1060

10. Hakaret Suçunda Tahrik 1064

11. Tahrikin İspatı 1064

12. Kan Gütme ve Töre Saikinin Bulunması Halinde Tahrik Hükmünün Uygulanması 1068

13. Tasarlama ve Tahrik 1072

14. Takdiri İndirim ve Tahrik 1073

15. Kastı Aşan Suçlar ve Tahrik 1073

16. Tahrik Halinde Verilecek Ceza 1074

İçtihatlar 1075

MADDE 30- Hata 1098

Gerekçe 1098

Açıklamalar 1099

1. Hata Kavramı ve Hata Türleri 1104

1.1. Kasta Dayalı Olmayan Hata 1105

1.2. Kasta Dayalı Hata 1110

1.2.1. Şahısta Hata 1111

1.2.2. Hedefte Hata 1114

1.2.3. Konuda Hata 1120

1.2.4. Suçta Sapma 1122

1.2.5. Tek ve Çok Neticeli Hata 1123

1.2.6. Asli Failin Belli Olmaması ve Hata 1129

1.2.7. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlarda Hata 1130

1.2.8. Nedensellik Bağında Hata 1130

2. Suçun Nitelikli Haline İlişkin Hata 1135

3. Cezayı Kaldıran veya Azaltan Sebeplere İlişkin Kaçınılmaz Hata 1140

3.1. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran Nedenlerde Kaçınılmaz Hata 1142

3.2. Ceza Sorumluluğunu Azaltan Nedenlerde Kaçınılmaz Hata 1148

3.3. Hatanın Kaçınılmaz Olması 1151

4. Hata Halinde Cezayı Azaltan, Artıran ve Kaldıran Sebeplerin Uygulanması 1153

4.1. Şahısta ve Konuda Hata Halinde Cezayı Artıran Sebeplerin Uygulanması 1157

4.2. Şahısta ve Konuda Hata Halinde Cezayı Azaltan veya Kaldıran Sebeplerin Uygulanması 1159

5. Fiilin Haksızlığı Konusunda Kaçınılmaz Hataya Düşülmesi 1161

5.1. Hukuki Hatanın Kusura Etkisi 1170

5.2. Hatanın Kaçınılmaz Olması 1175

6. Mefruz Suç 1181

İçtihatlar 1182

MADDE 31- Yaş Küçüklüğü 1185

Gerekçe 1187

Açıklamalar 1188

1. Genel Olarak İsnat Yeteneği 1189

1.1. İsnat Yeteneğinin Hukuki Esası 1189

1.2. İsnat Yeteneğinin Unsurları 1190

1.3. İsnat Yeteneği ve Kusurluluk 1192

1.4. İsnat Yeteneğinin Fiilin İşlendiği Sırada Bulunması Prensibi 1198

2. İsnat Yeteneğini Kaldıran Sebep Olarak Yaş Küçüklüğü 1200

2.1. Gayrı Mümeyyiz Küçükler (0-12 yaş) 1202

2.2. Temyiz Kudreti Saptanması Gereken Küçükler (12-15 yaş) 1205

2.3. Mümeyyiz Küçükler (15-18 yaş) 1209

3. On Sekiz Yaşın Hesabı 1210

4. Yaş Tashihi 1210

5. 15 Yaşını Doldurmamış Gayrı Mümeyyizler Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri 1211

5.1. Akıl Hastası Çocuklar Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri 1212

5.2. Sağlıklı Çocuklar Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirleri 1212

İçtihatlar 1213

MADDE 32- Akıl Hastalığı 1217

Gerekçe 1218

Açıklamalar 1219

1. Cezai Ehliyete Tesir Eden Ruhsal Bozukluklar 1223

2. Cezai Ehliyete Tesir Etmeyen Ruhsal Bozukluklar 1231

3. Gözlem Altına Alma veya Güvenlik Tedbirine Karar Verme Şartları 1232

3.1. Tam veya Kısmi Akıl Hastalığının Bulunması Gerekir 1232

3.1.1. Tam Akıl Hastalığı 1234

3.1.2. Kısmi Akıl Hastalığı 1235

3.2. Kovuşturulabilir Suç İsnadı Altında Olmak Gerekir 1237

3.3. Akıl Hastalığına İşaret Eden Ciddi Bulguların Olması Gerekir 1241

4. Gözlem Altına Almakta Yetki, Süre ve Yöntem 1243

4.1. Gözlem Altına Almak Yetkisi 1243

4.2. Gözlem Altına Almada Yöntem 1244

4.3. Gözlem Süresi 1244

4.4. Gözlem Yeri 1244

5. Akıl Hastalığı ve Ceza Ehliyeti 1249

6. Akıl Hastalığının Suçun İşlendiği Sırada Bulunması Gerekir 1250

6.1. Hastalığın İlk Soruşturma Sırasında Fark Edilmesi 1251

6.2. Hastalığın Son Soruşturma Sırasında Fark Edilmesi 1252

7. Akıl Hastalığının Yargılama Sırasında Nüksetmesi 1252

8. Akıl Hastalığın İnfaz Sırasında Nüksetmesi 1254

9. Tam Akıl Hastası Hakkında Verilecek Karar 1255

10. Kısmi Akıl Hastası Hakkında Verilecek Karar 1258

11. Akıl Hastası Sanığın Sorgusu Yapılmalıdır 1260

12. Müsadere 1262

13. Yargılama Gideri 1262

İçtihatlar 1263

MADDE 33- Sağır ve Dilsizlik 1277

Gerekçe 1277

Açıklamalar 1277

1. Madde Hükmünün Uygulanma Koşulları 1278

1.1. Sağır ve Dilsizlik Doğuştan Olmalı veya Küçük Yaşlarda Oluşmalıdır 1278

1.2. Sağır ve Dilsizlik İkisi Bir Arada Olmalıdır 1278

1.3. Sağır ve Dilsizliğin Mevcudiyeti Tıbbi Olarak Saptanmalıdır 1279

2. Sağır ve Dilsizlikte Yaş Grupları 1279

MADDE 34- Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 1281

Gerekçe 1281

Açıklamalar 1281

1. Alkol ve Uyuşturucu Maddelerin Etkileri 1284

2. Sebebi Serbest Hareketler (Actiones Liberae in Causa) Teorisi 1287

3. İrade Dışı Alınan Alkol veya Uyuşturucu Madde (Sebebi Serbest Olmayan Arızi Hal) 1289

4. İradi Olarak Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullanmak (Sebebi Serbest Olan Arızi Hal) 1291

4.1. Tasarlayarak Alkol veya Uyuşturucu Madde Almak 1292

4.2. Kasten Alkol veya Uyuşturucu Madde Almak 1293

4.3. Taksirle Alkol veya Uyuşturucu Madde Almak 1294

4.4. Kaza veya Tesadüf Neticesi Alkol veya Uyuşturucu Madde Almak 1296

5. Algılama ve Davranışlarını Yönlendirme Yeteneğinin Önemli Derecede Azalması veya Tamamen Kalkması 1297

6. Arızi Hale Kusurlu Olarak Düşmek ile Suçu Kusurlu Olarak İşlemek Arasındaki Fark 1298

7. İsnat Yeteneğinin Bulunması Gerektiği Zaman 1303

8. Alkol/Uyuşturucu Madde Tesiriyle İşlenen Suçlarda Hukuka Uygunluğu Sağlayan,

Suça Tesir Eden, Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Sebeb Bulunması 1304

9. Geçici Nedenler 1305

10. Madde Bağımlısı Kişilerin Cezai Ehliyeti 1308

İçtihatlar 1310



Üçüncü Bölüm

SUÇA TEŞEBBÜS



MADDE 35- Suça Teşebbüs 1335

Gerekçe 1335

Açıklamalar 1336

1. Teşebbüsün Hukuki Esası 1339

2. Hazırlık Hareketleri ve Teşebbüs 1340

3. Suça Teşebbüsün Şartları 1355

3.1. Kastın Bulunması 1355

3.2. İcra Hareketlerine Başlanmış Olması 1357

3.3. Vasıta, Konu ve Hareketlerin Elverişli Olması 1365

3.4 . Failin İradesi Dışında Gerçekleşen Bir Sebeple Neticenin Meydana Gelmemesi 1370

4. Tam ve Eksik Teşebbüs 1375

5. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar 1378

5.1. Taksirli Suça Teşebbüs 1379

5.2. Neticesi Harekete Bitişik Suça Teşebbüs 1380

5.3. İhmali Suça Teşebbüs 1380

5.4. İtiyadi Suça Teşebbüs 1382

5.5. Kastın Aşılması Suretiyle İşlenen Suçlara Teşebbüs 1382

5.6. Olası Kasıtla İşlenen Suçlara Teşebbüs 1383

5.7. Kabahat Nevinden Suçlara Teşebbüs 1387

5.8. İşlenemez Suça Teşebbüs 1388

5.9. Şekli Suça Teşebbüs 1389

6. Neticenin Telafi Edilmesi 1390

7. Teşebbüsün Cezası 1391

8. Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme 1392

9. Teşebbüs ve Etkin Pişmanlık 1394

İçtihatlar 1395

MADDE 36- Gönüllü Vazgeçme 1445

Gerekçe 1445

Açıklamalar 1445

1. Gönüllü Vazgeçmenin Şartları 1446

1.1. Gönüllü Vazgeçme Netice Gerçekleşmeden Önce Meydana Gelmelidir 1446

1.2. Gönüllü Vazgeçmenin İradi Olması Gerekir 1447

1.3. Netice Gerçekleşmemiş Olmalıdır 1451

2. İştirak Halinde Gönüllü Vazgeçmek 1452

3. Gönüllü Vazgeçmek Halinde Verilecek Ceza 1454

4. Teşebbüs ve Gönüllü Vazgeçme 1457

İçtihatlar 1458



Dördüncü Bölüm

SUÇA İŞTİRAK



MADDE 37- Faillik 1460

Gerekçe 1460

Açıklamalar 1461

1. İştirakin Hukuki Esası 1473

2. İştirakin Şartları 1479

2.1. Birlikte Suç İşleme Kararı (İştirak İradesi) Olması Gerekir 1480

2.1.1. İştirak Kasten İşlenen Suçlarda Mümkündür 1483

2.1.2. İştirak İradesi Suç İşlenmeden Önce veya En Geç Suçun İşlenmesi Sırasında Oluşmalıdır 1485

2.1.3. Taksirle İşlenen Suçlara İştirak 1487

2.1.4. Olası Kastla İşlenen Suçlara İştirak 1491

2.1.5. Suça Katılma İradesinin Tek Yanlı Olarak Bulunması 1491

2.1.6. Kavga Suçu ve İştirak 1495

2.1.7. İştirak İradesi Olmaksızın Birlikte Suç İşleme 1499

2.1.8. İsnat Yeteneği Olmayan Kişilerin Suça Katılması 1502

2.2. Suç İşleme Kararının Aynı Suça İlişkin Olması 1503

2.2.1. İştirak Anlaşmasına Aykırı Bir Suç İşlenmesi 1510

2.2.2. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Hata 1523

2.3. Birden Fazla Failin Fonksiyonel Şekilde Suça Katılması 1528

2.3.1. Eylemlerin Birbirini Tamamlaması veya Tekrarlaması 1541

2.3.2. İhmali Eylemle Suça İştirak Edilmesi 1544

2.4. Cezayı Gerektiren Bir Fiilin Bulunması 1549

2.5. Hareketlerin Nedensellik Değeri Taşıması 1551

3. Asli Failin Belli Olmaması 1557

4. Dolaylı Faillik 1564

5. Toplu Suç 1577

6. Çok Failli Suçlar 1578

6.1. Tek Cepheli Çok Failli Suçlar 1579

6.2. İki Cepheli Çok Failli Suçlar 1580

6.3. Çok Failli Suçlara İştirak (Zorunlu İştirak) 1581

7. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Hukuka Aykırılık Unsurunun Oluşmaması 1582

8. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi Bulunması 1582

9. Teşebbüs Derecesinde Kalan Bir Suça İştirak 1583

10. Mütemadi, Mürekkep, Muhtelit, Müterakki ve Müselsel Suça İştirak 1584

11. İtiyadi Suça İştirak 1586

12. Özgü Suçlara İştirak 1587

13. Ajanların Suça İştirak Etmeleri Halinde Sorumlulukları 1590

13.1. Ajan Yetkili Bir Kamu Organı Tarafından Görevlendirilmiş Olmalıdır 1595

13.2. Ajan Bir Suçu Ortaya Çıkarmak İçin Görevlendirilmiş Olmalıdır 1595

13.3. Suçun İcra Hareketleri Başlamadan Müdahale Edilmiş Olmalıdır 1596

13.4. Ajan Asli Fail Olarak Suça Katılmamış Olmalıdır 1597

14. Gizli Soruşturmacı ve Kışkırtıcı Ajan 1598

İçtihatlar 1601

MADDE 38- Azmettirme 1608

Gerekçe 1608

Açıklamalar 1608

1. Azmettirme Suretiyle Suça İştirakin Şartları 1610

1.1. Asli Maddi Failde Azmettirme Sonucunda Verilmiş Suç İşleme Kararı Olmalıdır 1610

1.2. Azmettirmeye Konu Suç Belli Olmalıdır 1613

1.3. Azmettirmeye Konu Suç En Azından Teşebbüs Derecesinde Kalmış Olmalıdır 1614

1.4. Azmettirmeye Konu Suç ile İşlenen Suç Aynı Olmalıdır 1615

1.5. Azmettirmeye Konu Suç Kasti Bir Suç Olmalıdır 1617

2. Azmettirilen Asli Maddi Failin Hata Yapması 1618

3. Usul Füru İlişkisi Bulunması veya Azmettirilenin Çocuk Olması 1620

4. Asli Maddi Failin Azmettireni Ele Vermesi 1620

5. Suçun İşlenmesinde Asli Maddi Failin Çıkarının Bulunması 1622

6. Azmettirenin Suçun İcrasına Katılması 1622

7. Azmettirme ve Dolaylı Faillik 1623

8. Azmettirme ve Suç İşleme Kararını Teşvik veya Takviye 1624

9. Azmettirme ve Saik 1626

10. Azmettirenin Mağdur Olması 1627

11. Müselsel, Birlikte veya İştirak Halinde Azmettirme 1628

İçtihatlar 1629

MADDE 39- Yardım Etme 1631

Gerekçe 1631

Açıklamalar 1631

1. Feri Manevi İştirak Halleri 1639

1.1. Teşvik Etmek 1640

1.2. Suç İşleme Kararını Kuvvetlendirmek 1643

1.3. Suç İşlendikten Sonra Yardımda Bulunacağını Vaat Etmek 1644

1.4. Yol Göstermek 1647

2. Feri Maddi İştirak Halleri 1648

2.1. Fiilin İşlenmesinde Kullanılan Araçları Sağlamak 1648

2.2. Suçun İşlenmesinden Önce veya İşlenmesi Sırasında Yardımda Bulunmak 1651

3. Asli İştirak ve Feri İştirak Ayrımı 1656

4. Zorunlu Feri İştirak 1658

5. Kavga Suçu ve İştirak 1659

6. Dolaylı Faillik ve İştirak 1660

İçtihatlar 1661

MADDE 40- Bağlılık Kuralı 1669

Gerekçe 1669

Açıklamalar 1670

1. Suça Tesir Eden Şahsi ve Fiili Sebeplerin Sirayeti 1674

1.1. Suça Tesir Eden Şahsa Bağlı Artırım Sebeplerinin Sirayeti 1678

1.1.1. Asli Failler Arasında ŞBAS’lerin Sirayeti 1682

1.1.2. Asli Failde Bulunan ŞBAS’lerin Feri Faile Sirayeti 1684

1.1.3. Feri Failde Bulunan ŞBAS’lerin Asli Faile Sirayeti 1685

1.1.4. Azmettirende ve Asli Maddi Failde Bulunan Bulunan ŞBAS’lerin Sirayeti 1686

1.1.5. Gönüllü Vazgeçme Hükümlerinin Sirayeti 1687

1.1.6. Etkin Pişmanlık Hükümlerinin Ortaklara Sirayeti 1687

1.2. Şahsa Bağlı İndirim ve Cezasızlık Sebeplerinin Sirayeti 1688

1.2.1. Suç İşlenmeden Önce Bulunan Şahsi Cezasızlık Sebepleri 1692

1.2.2. Suç İşlendikten Sonra Ortaya Çıkan Şahsi Cezasızlık Sebepleri 1693

1.3. Fiile Bağlı Artırım Nedenlerinin Sirayeti 1696

1.4. Fiile Bağlı İndirim Nedenlerinin Sirayeti 1697

2. Mağdurun Şahsından Kaynaklanan Artırım ve İndirim Sebeplerinin Faillere Sirayeti 1698

3. Her Ortağın Kendi Kusurlu Fiiline Göre Cezalandırılması 1699

4. Özgü Suçlara İştirak 1702

5. Özgü Suç ve Dolaylı Faillik 1705

6. Bağlılık Kuralında Suçun Teşebbüs Aşamasına Gelmiş Olması Şartı 1706

7. Nedensellik Bağının Ortada Kalması Halinde Sebeplerin Sirayeti 1708

8. İştirak İradesi Olmaksızın Birlikte Suç İşleme Halinde Sebeplerin Sirayeti 1708

9. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Sirayeti 1709

10. İştirak Halinde Sirayeti Söz Konusu Olan Diğer Sebepler 1709

11. Çok Failli Suçlarda Sirayet 1711

12. Sirayet ve Fikri İçtima 1711

İçtihatlar 1712

MADDE 41- İştirak Hâlinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 1714

Gerekçe 1714

Açıklamalar 1714

1. Gönüllü Vazgeçme Hükmünün Uygulanabileceği Haller 1715

1.1. Gönüllü Vazgeçme Bulunmasına Rağmen Suçun Başka Bir Sebeple İşlenememiş Olması 1715

1.2. Gönüllü Vazgeçmeye Rağmen Suçun İşlenmesi 1715

1.3. Gönüllü Vazgeçenin Çabası Sayesinde Suçun İşlenmemiş Olması 1716

2. Gönüllü Vazgeçmenin Suç Ortakları Açısından İncelenmesi 1716

2.1. Asli Maddi Failin Gönüllü Vazgeçmesi 1717

2.1.1. İcra Hareketleri Başlamadan Gönüllü Vazgeçme 1717

2.1.2. İcra Hareketleri Başladıktan Sonra Gönüllü Vazgeçme 1717

2.2. Azmettirenin Gönüllü Vazgeçmesi 1718

2.2.1. İcra Hareketleri Başlamadan Gönüllü Vazgeçme 1718

2.2.2. İcra Hareketleri Başladıktan Sonra Gönüllü Vazgeçme 1719

2.3. Feri Maddi Şeriklerin Gönüllü Vazgeçmesi 1719

2.3.1. İcra Hareketleri Başlamadan Gönüllü Vazgeçme 1720

2.3.2. İcra Hareketleri Başladıktan Sonra Gönüllü Vazgeçme 1720

2.4. Feri Manevi Şeriklerin Gönüllü Vazgeçmesi 1721

2.4.1. İcra Hareketleri Başlamadan Gönüllü Vazgeçme 1721

2.4.2. İcra Hareketleri Başladıktan Sonra Gönüllü Vazgeçme 1721



Beşinci Bölüm

SUÇLARIN İÇTİMAI



MADDE 42- Bileşik Suç 1722

Gerekçe 1722

Açıklamalar 1722

1. Bir Suçun Unsur Teşkil Etmesi 1725

2. Bir Suçun Ağırlatıcı Neden Teşkil Etmesi 1727

3. İki Suç Arasında Amaç ve Araç İlişkisinin Olması 1730

4. Bileşik Suçu Oluşturan Suçların Birbirine Tesiri 1733

5. Kanuni İçtima ve Teorik İçtima 1733

5.1. Aşama Suçu ile Son Aşama Suçu Arasında arızi Zorunluluk Olması 1735

5.2. Aşama Suçu ile Son Aşama Suçu Arasında Tabii Zorunluluk olması 1736

5.3. Bu Kuralların Uygulanması İçin Ön Koşullar 1737

5.4. Sonuçlar 1737

6. Fikri İçtima ve Bileşik Suç 1738

İçtihatlar 1739

MADDE 43- Zincirleme Suç 1741

Gerekçe 1741

Açıklamalar 1741

1. Tek Zamanlı-Çok Mağdurlu Müselsel Suç 1744

1.1. Aynı Tip Suç Olması Gerekir 1746

1.2. Mağdurlar Birden Fazla Olmalıdır 1747

1.3. Tek Fiil İcra Edilmiş Olmalıdır 1748

1.4. Mağdurların Çokluğu Fail Tarafından Bilinmelidir 1755

1.5. Suç Kasten Öldürme, Kasten Yaralama, İşkence veya Yağma Suçu Olmamalıdır 1755

2. Çok Zamanlı - Tek Mağdurlu Müselsel Suç 1755

2.1. Fiiller Bir Suç İşleme Kararı Altında İşlenmiş olmalıdır 1755

2.2. Aynı Tip Suç Değişik Zamanlarda İşlenmiş Olmalıdır 1764

2.3. Kasten Öldürme, Kasten Yaralama, İşkence veya Yağma Suçu Olmamalıdır 1770

2.4. Suçlar Aynı Mağdura Karşı İşlenmelidir 1771

2.5. Suçlar Kovuşturulabilir ve Cezalandırılabilir Olmalıdır 1775

2.6. Suçun Yapısı Teselsüle Elverişli Olmalıdır 1776

3. Müselsel Suça Dahil Suç Hakkında Daha Önce Hüküm Verilmiş Olması 1778

4. Müselsel Suçun Bölünmesi veya Hukuki Kesintiye Uğraması 1778

5. Müselsel Suçun Benzeri Suç Tiplerinden Farkı 1779

5.1. Geçitli Suç ve Müselsel Suç 1780

5.2. Mütemadi Suç ve Müselsel Suç 1780

5.3. Bileşik Suç ve Müselsel Suç 1780

5.4. Fikri İçtima ve Müselsel Suç 1781

5.5. Ontolojik Yorum ve Müselsel Suç 1781

6. Kabahat Suçunda Teselsül 1782

İçtihatlar 1784

MADDE 44- Fikri İçtima 1802

Gerekçe 1802

Açıklamalar 1802

1. Fikri İçtimaın Koşulları 1804

1.1. Fiil Tek Olmalıdır 1804

1.2. Netice Birden Fazla Yasa Maddesinde Düzenlenmiş Olmalıdır 1820

1.3. İki Yasa Hükmü Arasında Özel-Genel Kanun İlişkisi Olmamalıdır 1821

1.4. Teorik İçtima Kuralları Aşılmış Olmalıdır 1823

1.5. Fiil Aynı Zamanda İcra Edilmiş Olmalıdır 1823

1.6. Ayrı veya Aynı Nitelikte Hukuki Yararlar İhlal Edilmiş Olmalıdır 1824

1.7. Eylem Her Suç Açısından Tipe Uygun, Hukuka Aykırı ve Kusurlu Olmalıdır 1828

1.8. Her Suç Kovuşturulabilir ve Cezalandırılabilir Olmalıdır 1828

2. Teorik İçtima ve Fikri İçtima 1829

2.1. Müterakki Suç ve Fikri İçtima 1832

2.2. Muhtelit Suç ve Fikri İçtima 1832

3. Mürekkep Suç ve Fikri İçtima 1833

4. Hareketin Ontolojik Yorumu ve Fikri İçtima 1835

5. Seçimlik Hareketli Suç ve Fikri İçtima 1837

6. Disiplin Suçu ve Fikri İçtima 1839

7. Cürüm ile Kabahat Arasında Fikri İçtima 1839

8. Hata ve Fikri İçtima 1839

9. Fikri İçtima Halinde Uygulanacak Yasanın Tespiti 1841

10. Sonuç 1841

İçtihatlar 1843



Üçüncü Kısım

YAPTIRIMLAR Birinci Bölüm

CEZALAR



MADDE 45- Cezalar 1854

Gerekçe 1855

Açıklamalar 1855

İçtihatlar 1861

MADDE 46- Hapis Cezaları 1863

Gerekçe 1863

Açıklamalar 1863

MADDE 47- Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 1865

Gerekçe 1866

Açıklamalar 1866

MADDE 48- Müebbet Hapis Cezası 1868

Gerekçe 1868

Açıklamalar 1868

MADDE 49- Süreli Hapis Cezası 1869

Gerekçe 1869

Açıklamalar 1869

1. Kısa Süreli Hapis Cezası 1869

2. Uzun Süreli Hapis Cezası 1870

MADDE 50- Kısa Süreli Hapis Cezasına Seçenek Yaptırımlar 1871

Gerekçe 1874

Açıklamalar 1875

1. Takdiri Olarak Hapis Cezasının İkame Yaptırıma Çevrilmesi 1878

1.1. Hapis Cezasının Kısa Süreli Olması Gerekir 1878

1.2. Mahkemede Olumlu Kanaat Hasıl Olması Gerekir 1879

2. Hapsin Zorunlu Olarak İkame Yaptırıma Çevrilmesi 1880

2.1. Hapis Cezasının 30 Gün veya Daha Az Olması Gerekir 1880

2.2. Daha Önce Hürriyeti Bağlayıcı Cezaya Mahkum Olmamak Lazımdır 1881

2.3. Yaş Haddi Nedeniyle Kısa Süreli Hapis Cezasının Zorunlu Olarak İkame Yaptırıma Çevrilmesi 1881

3. Seçenekli Yaptırımlarda Hapis Cezasının Para Cezasına Çevrilmesi 1882

4. Hapis Cezası Yerine Uygulanacak İkame Yaptırımlar 1883

4.1. Adli Para Cezasına Çevirme 1883

4.2. Aynen İade, Tazminat veya Eski Hale Getirme 1888

4.3. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme 1891

4.4. Belirli Yerlere Gitmekten veya Etkinlikleri Yapmaktan Men 1894

4.5. Kamuya Yararlı Bir İşte Gönüllü ve Karşılıksız Çalıştırma 1898

4.6. Ehliyet ve Ruhsatın Geri Alınması veya Meslek ve Sanattan Men 1903

4.7. Hapis Cezası Yerine Uygulanacak Seçenek Yaptırımların Süresi 1905

5. Kısa Süreli Hapis Cezasının İkame Yaptırıma Çevrilmesinin Sonuçları 1906

5.1. İkame Yaptırımın Yerine Getirilememesi 1906

5.1.1. İkame Yaptırımın Mahkumun Kusuru Nedeniyle Yerine Getirilememesi 1906

5.1.2. İkame Yaptırımın Objektif Nedenlerle Yerine Getirilememesi 1909

5.2. İkame Yaptırımın Yerine Getirilmesi 1909

6. Taksirli Suçlarda Hapis Cezasının İkame Yaptırıma Çevrilmesi 1909

7. Uygulamada Geçerli Olan Hükümlülük 1910

8. Özel İnfaz Rejimi 1910

9. HAGB’na Karar Verilmesi Halinde Seçenek Yaptırımların Uygulanması 1911

10. Seçenek Yaptırımların Uygulanmasında Gözetilecek Diğer Hususlar 1914

İçtihatlar 1917

MADDE 51- Hapis Cezasının Ertelenmesi 1926

Gerekçe 1928

Açıklamalar 1928

1. Ertelemenin Kapsamı 1932

2. Erteleme Koşulları 1933

2.1. Hapis Cezası Süresinin 2 Yılı Geçmemesi Gerekir 1934

2.2. Sanığın İyi Halli Olması Gerekir 1938

2.3. Sanığın Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkum Olmaması Gerekir 1943

3. Erteleme Kararının Şarta Bağlanması 1949

4. Denetim Süresi Tayin Edilmesi 1951

5. Denetim Süresi Tedbirleri 1953

6. Denetim Uzmanı Tayini 1956

7. Deneme Süresinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmesi 1957

8. Deneme Süresinde Alınan Önlemlere Mahkumun Uymaması 1960

9. Görevli Mahkeme 1961

9.1. Yükümlülüklere Uymama Halinde Görevli Mahkeme 1961

9.2. Kasti Bir Suç İşlenmesi Halinde Görevli Mahkeme 1962

10. Deneme Süresinin İyi Halli Olarak Geçirilmesi 1963

11. Deneme Sürelerinin ve Cezaların İçtimaı 1964

12. Erteleme Halinde Ceza Zamanaşımı 1964

13. Erteleme Halinde Hak Yoksunlukları 1964

13.1. Uzun Süreli Hapis Cezalarının Ertelenmesi Halinde Hak Yoksunlukları 1964

13.2. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Ertelenmesi Halinde Hak Yoksunlukları 1965

13.3. On Sekiz Yaşından Küçük Kişilere Verilen Hapis Cezalarının Ertelenmesi Halinde Hak Yoksunlukları 1965

14. HAGB ve Erteleme 1965

İçtihatlar 1967

MADDE 52- Adlî Para Cezası 1975

Gerekçe 1977

Açıklamalar 1978

1. Adli Para Cezalarının Özellikleri 1980

2. Para Cezalarının Tasnifi 1981

2.1. Tazminat Kabilinden Para Cezaları 1981

2.2. Disiplin Para Cezaları 1982

2.3. İdari Para Cezaları 1982

2.4. Kamu Para Cezaları 1983

2.4.1. Nispi Para Cezaları 1983

2.4.2. Maktu Para Cezaları 1984

2.5. Medeni Para Cezaları 1984

3. Adli Para Cezası Olarak Gün Para Cezası Sistemi 1985

4. Adli Para Cezasının Hesabı 1985

4.1. Gün Sayısının Saptanması 1986

4.1.1. Hapis Cezası Yanında Seçimlik Olarak Belirtilen Adli Para Cezasının Hesabı 1987

4.1.2. Hapis Cezası Yanında Zorunlu Olarak Belirtilen Adli Para Cezasının Hesabı 1987

4.2. Saptanan Gün Sayısı Üzerinden Artırım ve İndirimlerin Yapılması 1988

4.3. Tam Gün Sayısı Karşılığı Para Cezası Miktarının Belirlenmesi 1988

4.4. Tam Gün Sayısı ile Bir Gün Karşılığı Adlî Para Cezası Miktarının Çarpılması 1989

4.5. Mehil Verme ve Taksitlendirme 1990

5. Adli Para Cezasının Ödenmemesi 1993

5.1. Doğrudan Verilen Para Cezalarının Ödenmemesi 1995

5.2. Hapisten Çevrilen Para Cezasının Ödenmemesi 1997

6. Adli Para Cezasının İçtimaı 1999

7. Adli Para Cezasının İnfazı 2000

İçtihatlar 2003



İkinci Bölüm

GÜVENLİK TEDBİRLERİ



MADDE 53- Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakılma 2011

Gerekçe 2013

Açıklamalar 2013

1. Güvenlik Tedbirlerinin Tanımı 2017

2. Güvenlik Tedbirlerinin Niteliği 2018

3. Hak Yoksunluklarının Süresi ve İnfazı 2022

4. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakmanın Şartları 2023

4.1. Suçun Kasıtlı Olması Gerekir 2023

4.2. Hapis Cezası Verilmiş Olması Gerekir 2024

5. Uygulanacak Hak Yoksunlukları: (TCK. 53/1 m) 2025

5.1. Sürekli, Süreli veya Geçici Bir Kamu Görevinin Üstlenilmesinden Yasaklanma 2025

5.2. Seçme ve Seçilme Ehliyetinden ve Diğer Siyasî Hakları Kullanmaktan Yasaklanma 2025

5.3. Velayet Hakkından; Vesayet veya Kayyımlığa Ait Bir Hizmette Bulunmaktan Yasaklanma 2026

5.4. Vakıf, Dernek, Sendika, Şirket, Kooperatif ve Siyasî Parti Tüzel Kişiliklerinin Yöneticisi

veya Denetçisi Olmaktan Yasaklanma 2026

5.5. Bir Kamu Kurumunun veya Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşunun İznine Tâbi

Bir Meslek veya Sanatı, Kendi Sorumluluğu Altında Serbest Meslek Erbabı veya Tacir

Olarak İcra Etmekten Yasaklanma 2026

6. Hak Yoksunluklarının Uygulanmadığı Haller 2027

6.1. Hak Yoksunluklarının Mutlak Olarak Uygulanmadığı Haller 2027

6.2. Hak Yoksunluklarının Kısmen Uygulanmadığı Haller 2027

7. Bazı Suçlarla İlgili Olarak İnfazdan Sonra Başlamak Üzere Özel ve İlave Yasaklama Kararı Verilmesi 2029

7.1. Hak ve Yetkilerden Birinin Kötüye Kullanılması Suretiyle İşlenen Suçlarda İlave Yasaklama Kararı 2030

7.2. Taksirle İşlenen Suçlarda Verilen Özel Yasaklama Kararı 2033

8. Erteleme Halinde Yasaklama Kararı 2035

9. Hükümde Hak Yoksunluklarına Yer Verilmemiş Olması 2035

10. Sonuç 2038

İçtihatlar 2041

MADDE 54- Eşya Müsaderesi 2048

Gerekçe 2049

Açıklamalar 2049

1. Müsaderenin Hukuki Niteliği 2054

2. Müsadere Kararı Verilmesinin Şartları 2057

2.1. Kasten İşlenmiş Bir Suç Olmalıdır 2057

2.2. Suç Sabit Olmalıdır 2059

2.2.1. Sanığın Ölümü Nedeniyle Düşme Kararı Verilmesi Halinde Müsadere 2064

2.2.2. Mahkumun Ölümü Halinde Müsadere 2066

2.2.3. Uzlaşma, Af veya Şikayetten Vazgeçme Nedeniyle Düşme Kararı Verilmesi Halinde

Müsadere 2068

2.2.4. Zamanaşımından Düşme Kararı Verilmesi Halinde Müsadere 2070

2.2.5. Ceza Tayinine Yer Olmadığına Karar Verilmesi Halinde Müsadere 2072

2.2.6. Ön Ödeme Nedeniyle Davanın Düşmesi Halinde Müsadere 2073

2.2.7. Şahsi Cezasızlık, Etkin Pişmanlık, Karşılıklı Hakaret, Haksızlık İçeriğinin Azlığı, Gönüllü

Vazgeçme Halinde Müsadere 2074

2.2.8. HAGB Halinde Müsadere 2074

2.2.9. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Varlığı ve Sınırın Aşılması Halinde Müsadere 2075

2.2.10. Fikri ve Teorik İçtima Halinde Müsadere 2076

2.2.11. Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı ve Müsadere 2076

2.3. Eşya Suçta Kullanılmış, Suça Tahsis Edilmiş ya da Suçtan Meydana Gelmiş Olmalıdır 2076

2.3.1. Suçta Kullanılan Eşya 2077

2.3.2. Suça Tahsis Edilen Eşya 2081

2.3.3. Suçtan Meydana Gelen Eşya 2082

2.4. Müsadereye Konu Bir Eşya Mevcut Olmalıdır 2085

2.5. Eşya İyi Niyetli Üçüncü Şahsa Ait Olmamalıdır 2088

2.5.1. Nakil Vasıtalarının Suçta Kullanılması Halinde Aidiyet ve İyi Niyet 2093

2.5.2. Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Yapılan Satışlarda İyi Niyet 2096

2.5.3. Zorunlu Müsaderede İyi Niyet 2098

2.5.4. Devlete Ait Olan Eşyaların Müsaderesi 2098

3. İnzibati Müsadere 2100

4. Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi (Zorunlu Müsadere) 2105

5. Karşılık Değer ve İkame Değer Müsaderesi 2107

6. Müsadereden Vazgeçilmesi (Oran İlkesi) 2110

7. Kısmi Müsadere 2111

8. Müşterek veya İştirak Halinde Mülkiyette Müsadere 2112

9. Tüzel Kişilere Ait Eşyanın Müsaderesi 2114

10. Müsadere Usulü 2116

10.1. Esas Dava ile Birlikte Müsadere Davası Açılması 2116

10.2. Bağımsız Müsadere Davası Açılması 2117

10.2.1. Esas Dava ile Birlikte Müsadere Kararı Verilmemiş Olması 2117

10.2.2. Kamu Davası Açılmadan Bağımsız Müsadere Davası Açılması (Bizatihi Suç Teşkil

Eden Eşyanın Müsaderesi): 2120

10.3. Ön Ödeme Halinde Müsadere Davası 2121

10.4. Talep ve Dava Olmadan Müsadere Olmaz 2121

10.5. Görevli ve Yetkili Mahkeme 2124

11. İyi Niyetli Üçüncü Şahsın veya Eşya Sahibinin Müsadere Davasındaki Sıfatı 2125

12. İade Davası ve Usulü 2126

13. Müsadere Kararlarında Kanun Yolu 2128

13.1. Duruşma Açılarak Verilen Müsadere Kararlarında Kanun Yolu 2129

13.2. Duruşmasız Verilen Müsadere Kararlarında Kanun Yolu 2132

13.3. İade Davasında Kanun Yolu 2132

14. Müsadere Dava ve Ceza Zamanaşımı 2132

15. Müsadere ve Elkoyma 2135

16. Kabahat Suçlarında Mülkiyetin Kamuya Geçirilmesi ve Müsadere 2136

17. TCK. 5. Madde ve Müsadere Hükmü 2137

İçtihatlar 2140

MADDE 55- Kazanç Müsaderesi 2158

Gerekçe 2158

Açıklamalar 2158

1. Maddi Menfaat Müsaderesi 2162

1.1. Suçun İşlenmesi ile Elde Edilen Menfaatler 2162

1.2. Suçun Konusunu Oluşturan Menfaatler 2163

1.3. Suçun İşlenmesi Amacıyla Elde Edilen Menfaatler 2163

2. Maddi Menfaatin Değerlendirilmesi ve Dönüştürülmesi Suretiyle Elde Edilen Menfaatin Müsaderesi (Kaim Değer Müsaderesi) 2164

2.1. Dönüştürme 2165

2.2. Değerlendirme 2165

3. Karşılık Değerin Müsaderesi 2166

4. Maddi Menfaatin veya Karşılık Değerin Müsadere Edilebilmesi İçin Bunların Mağdura

İade Edilememesi Gerekir 2168

5. İyi Niyetli Üçüncü Kişilere Ait Maddi Menfaatler Müsadere Edilemez 2172

6. Zorunlu ve İnzibati Müsadere Davalarının Mirasçılara Karşı Yürütülmesi 2173

İçtihatlar 2176

MADDE 56- Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 2178

Gerekçe 2178

Açıklamalar 2178

İçtihatlar 2180

MADDE 57- Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 2181

Gerekçe 2183

Açıklamalar 2183

1. Maddenin Uygulanma Şartları 2184

1.1. Suçun Sabit Olması veya İsnadın Bulunması 2184

1.2. Akıl Hastalığının Tıbben Saptanması 2186

2. Gözlem Altına Almakta Yetki ve Yöntem 2186

2.1. Hastalığın İlk Soruşturma Sırasında Fark Edilmesi 2186

2.2. Hastalığın Son Soruşturma Sırasında Fark Edilmesi 2187

2.3. Akıl Hastalığının Yargılama Sırasında Nüksetmesi 2187

2.4. Hastalığın İnfaz Sırasında Ortaya Çıkması 2188

3. Gözlem Altına Alma Kararına İtiraz 2189

4. Gözlem Süresi 2189

5. Gözlem Yeri 2189

6. Tam ve Kısmi Akıl Hastalığı 2190

6.1. Akıl Hastalığının Hareket ve Şuur Serbestisini Tamamen Kaldırmış Olması 2190

6.2. Akıl Hastalığının Hareket ve Şuur Serbestisini Kısmen Kaldırmış Olması 2191

7. Muhafaza Altına Alınan Akıl Hastası Sanığın Serbest Bırakılması 2191

8. Sanığın Mutat Aralıklarla Kontrole Gönderilmesi 2192

9. Yeniden Güvenlik Tedbirine Hükmedilmesi 2192

10. Bağımlı Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirine Karar Verilmesi 2192

11. Usul Sorunları 2193

İçtihatlar 2194

MADDE 58- Suçta Tekerrür ve Özel Teh