Dr. Ayça ZORLUOĞLU YILMAZ
İÇİNDEKİLER9
KISALTMALAR CETVELİ15
GİRİŞ19
BİRİNCİ BÖLÜM
TEHLİKE SORUMLULUĞU KAVRAMI VE
SORUMLULUĞUN ŞARTLARI
§1.TEHLİKE SORUMLULUĞU KAVRAMI23
I.Genel Olarak23
II.Tehlike Sorumluluğunun Önemi26
III.Tehlike Sorumluluğunun Tarihî Gelişimi28
IV.Tehlike Sorumluluğunun Yabancı Hukuk Sistemlerinde Gelişimi31
V.Tehlike Sorumluluğunun Türk Hukukunda Gelişimi38
VI.Tehlike Sorumluluğunun Kabul Edilmesindeki Düşünceler39
A.Sebebiyet Düşüncesi39
B. Menfaat ve Fayda Sağlama Düşüncesi40
C. Hâkimiyet Düşüncesi41
D. Tehlike Düşüncesi42
VII.TBK md 71 Hükmünün Nitelendirilmesi43
§2. TEHLİKE SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI45
I.Genel Olarak45
II.Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden Bir İşletmenin Varlığı45
A.Tehlike Sorumluluğunda İşletme Kavramı45
B.Önemli Ölçüde Tehlike Arz Etme Kavramı48
1. Genel Olarak48
2. Tehlike ve Risk Kavramları Arasındaki Farkın Değerlendirilmesi49
3. Tehlikeye İlişkin Ayrımlar ve Gelişim Riski51
a. Objektif Unsur55
b. Sübjektif Unsur56
4.Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletmenin Türleri58
III.Tipik Tehlikenin Gerçekleşmesi59
IV.Zarar Doğması60
V.Önemli Ölçüde Tehlike Arz Eden İşletmenin Faaliyeti ile
Doğan Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması61
A. Genel Olarak61
B. İlliyet Bağının Belirlenmesine İlişkin Teoriler62
1. Uygun İlliyet Bağı Teorisi62
2. Normun Koruma Amacı Teorisi64
3. Tipik Tehlike Bağı Teorisi66
C.Değerlendirmelerimiz67
VI.Hukuka Aykırılık Unsurunun Bulunması69
A.Hukuka Aykırılık Teorileri69
1.Sübjektif Hukuka Aykırılık Teorisi69
2.Objektif Hukuka Aykırılık Teorisi70
3.Teorilerin Değerlendirilmesi70
B. Tehlike Sorumluluğu Bakımından Hukuka Aykırılık72
C. Değerlendirmelerimiz75
VII.Tehlike Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Bir Durumun
Bulunmaması77
A.Genel Olarak77
B.Tehlike Sorumluluğunda İlliyet Bağını Kesen Sebeplerin Değerlendirilmesi78
1. Özel Kanunlarda İlliyet Bağının Kesilmesinin Değerlendirilmesi78
2. Mücbir Sebep81
3. Zarar Görenin İlliyet Bağını Kesecek Ağırlıktaki Kusuru83
4. Üçüncü Kişinin İlliyet Bağını Kesecek Ağırlıktaki Kusuru84
İKİNCİ BÖLÜM
BEDENSEL ZARAR KAVRAMI VE
TEHLİKE SORUMLULUĞU BAĞLAMINDA
BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN DÜZENLEMELER
§3. BEDENSEL ZARAR KAVRAMI87
I.Genel Olarak87
II.Beden Bütünlüğünün İhlalinden Doğan Zararlar87
A.Tedavi Giderleri90
B. Kazanç Kaybı, Çalışma Gücünün Azalmasından veya Yitirilmesinden Doğan Kayıplar93
1.Genel Olarak93
2.Kazanç Kaybı (Çalışma Gücünün Geçici Olarak Kaybı)94
3.Çalışma Gücünün Sürekli Olarak Azalması veya
Yitirilmesi95
a. Çalışma Gücündeki Sürekli Azalmanın (Kısmî Kaybın) Oranı95
b. Zarar Görenin Gelir Durumu97
c. Çalışma Süresi ve Başlangıç Anı97
d. Ameliyat ve Devamlı Tedavi97
C.Ekonomik Geleceğin Sarsılması99
III.Ölüm Sebebiyle Doğan Zararlar101
A.Ölümün Meydana Geldiği Ana Göre Zararlar102
1. Ölüm Derhal Meydana Gelmişse (Def’in Masrafları)102
2. Ölüm Derhal Meydana Gelmemişse102
B. Destekten Yoksun Kalma Zararları103
C. Tazminat Talebinin Hukukȋ Niteliği103
D. Destekten Yoksun Kalma Tazminatının Şartları106
1. Destek İlişkisinin Mevcudiyeti106
a.Destek Kavramı106
b.Gerçek Destek107
c.Farazȋ Destek110
2. Bakım Gücü – Bakım İhtiyacı110
3. Destekten Yoksun Kalma Tazminatının Hesaplanmasında
Göz Önüne Alınacak Faktörler112
a. Desteğin Gelir (Malî) Durumu112
b. Yardım Miktarı112
c. Desteğin (Yardımın) Devam Süresi113
§4. TEHLİKE SORUMLULUĞU BAĞLAMINDA BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN DÜZENLEMELER119
I.Genel Olarak119
II.TBK md 71/I’ e Göre Oluşan Bedensel Zararlar119
III.TBK md 71/III’e Göre Tehlike Sorumluluğunun Düzenlendiği
Özel Haller Bakımından Bedensel Zararlar119
A. Genel Olarak119
B. Karayolları Trafik Kanunu Bakımından Bedensel Zararlar120
1. Sorumluluğun Hukukî Niteliği ve Şartları120
2.Bedensel Zararların Tazmini121
a. Genel Olarak Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası121
b. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı122
c. Bakıcı Giderleri125
d. Tedavi Giderleri126
C. Türk Sivil Havacılık Kanunu Bakımından Bedensel Zararlar127
1.Sorumluluğun Hukukî Niteliği127
2. Montreal Konvansiyonu ve Bedensel Zararların Tazmini Esasları128
a. Birinci Kademe Sorumluluk129
b. İkinci Kademe Sorumluluk130
D. Çevre Kanunu Bakımından Bedensel Zararlar130
1. Sorumluluğun Hukukî Niteliği ve Temel Kavramlar130
a. Kirleten Kavramı132
b. Zarar Kavramı132
2. Çevre Hukuku Düzenlemeleri132
a. EMK Düzenlemeleri132
b. Uluslararası Düzenlemeler133
c. Türk Hukuku Düzenlemeleri134
3. Bedensel Zararların Tazmini135
E. Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun Bakımından Bedensel Zararlar137
1. Sorumluluğun Hukukî Niteliği137
2. Paris Sözleşmesi139
3. Bedensel Zararların Tazmini140
4. Fukushima Nükleer Santral Kazasının Değerlendirilmesi142
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TEHLİKE SORUMLULUĞUNDA
BEDENSEL ZARARLARIN TAZMİNİ
§5.TBK md 71/I’e GÖRE BEDENSEL ZARARLARIN TAZMİNİ149
I.Tehlike Sorumluluğunda Tazminata İlişkin Temel Kavramlar149
A. Genel Olarak149
B. Tazminat Talebinin Tarafları149
1. Tazminat Alacaklısı149
2. Tazminat Borçlusu151
a. İşletme Sahibi152
b. İşleten153
C. Tazminata İlişkin Özellik Arz Eden Durumlar153
1. Birden Fazla Kişinin Sorumlu Tutulması153
a. Sorumlular Bakımından Dış İlişki154
b. Sorumlular Arasında İç İlişki154
2. Tehlike Sorumluluğu ile Diğer Sorumlulukların Yarışması155
a. Tehlike Sorumluluklarının Yarışması156
b. Tehlike Sorumluluğu ile Olağan Sebep Sorumluluğunun Yarışması157
c. Tehlike Sorumluluğu ile Kusur Sorumluluğunun Yarışması159
3. Sigorta Şirketinin Zararlardan Sorumlu Tutulması161
II. Tehlike Sorumluluğunda Maddî Tazminat164
A. Genel Olarak164
B. Maddî Tazminatın Türleri165
1. Aynen Tazmin165
2. Nakden Tazmin165
C. Maddî Tazminattan İndirim Sebepleri165
1. Zarar Görenin Rızası166
2. Zarar Görenin Ortak Kusuru166
3. Tazminat Miktarının Zarar Verenin Malî Durumunu Kötüleştirmesi167
4. Beklenmeyen Hal168
III.Tehlike Sorumluluğunda Manevî Tazminat168
A. Genel Olarak168
B. Bedensel Zarardan Doğan Manevî Tazminatın Şartları170
1. Yaşama Hakkının, Vücut Bütünlüğünün ve
Ruhsal Bütünlüğün İhlȃli170
2. Manevî Zarar170
3. İlliyet Bağı173
C. Ağır Bedensel Zarar Halinde Manevî Tazminat173
IV. Tehlike Sorumluluğuna Üst Sınır Getirilmesi174
§6. TBK md 71/IV’DE YER ALAN DENKLEŞTİRME KAVRAMININ HUKUKÎ NİTELİĞİ VE BEDENSEL ZARARLARIN TAZMİNİ HALİNDE UYGULANABİLİRLİĞİ179
I. Denkleştirme ve Fedakârlığın Denkleştirilmesi Kavramları179
A. Denkleştirme179
1. Zarar180
2. Zarar ile Denkleştirilebilecek Bir Yararın Varlığı180
3. Zarar ile Yarar Arasında Uygun İlliyet Bağının Bulunması181
4. Denkleştirme Aleyhine Bir Kanunî Düzenleme veya Taraf İradesi Bulunmaması181
B. Fedakârlığın Denkleştirilmesi182
C. TBK md 71/IV’de Yer Alan Düzenlemenin Hukukî Niteliği186
1. Genel Olarak186
2. Fedakârlığın Denkleştirilmesi Görüşü186
3. Örtülü Boşluk Sonucu Tazminat Görüşü188
4. Faydaların İndirilmesi Görüşü189
5. Denkleştirme Görüşü190
6. Koruma Normu Görüşü192
II. TBK md 71/IV’ün Bedensel Zararlar Bakımından
Uygulanabilirliği193
A. Genel Olarak193
B. Bedensel Zararlar Açısından Uygulanabilirliği193
§7.ZAMANAŞIMI197
SONUÇ205
KAYNAKÇA*213
ÖZET255
SUMMARY257
