Tehlike Suçları
Dr. iur. Soner DEMİRTAŞ ( LL.M.)
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 7
KISALTMALAR 15
GİRİŞ .19
Bölüm
SUÇ POLİTİKASI- CEZA HUKUKUNUN AMACI VE
AMAÇTAKİ DEĞİŞİM-TEHLİKE SUÇLARI
Genel Olarak 23
Suç Politikası ve Tehlike Suçları 25
Suç Politikası . 25
Ceza Hukukunun Amacı ve Bu Amaçtaki Değişim. 28
Genel Olarak 28
Önleme Amacının Ön Plana Çıktığı Yönünde Düşünceler 30
Frankfurt Okulu ve “Önleyici Ceza Hukuku” Eleştirisi 30
Klasik Ceza Hukukundan Modern Ceza Hukukuna Yönelim. 33
Jakobs’un “Düşman Ceza Hukuku” Perspektifi 35
Riziko ve Ceza Hukuku . 35
Riziko Kavramı . 35
Beck’in “Riziko Toplumu” Kuramı 36
Riziko Ceza Hukuku/Ceza Hukukunda Riziko . 38
Hukuki Değerlerin Korunması 41
Diğer Görüşler . 43
Özgürlük ve Güvenlik. 50
Ceza Hukuku Korumasının Öne Öne Çekilmesi. 52
Ceza Hukuku Korumasının Öne Çekilmesi Kavramı . 52
Ceza Hukuku Korumasının Öne Çekilmesi Nedenleri. 54
Ceza Hukuku Korumasının Öne Çekilmesi Halleri 57
Ceza Hukuku Korumasını Öne Çeken Kurumlar . 57
(1) Teşebbüs 57
(2) Hazırlık Hareketleri- Kalkışma suçları . 58
(a) Hazırlık Hareketleri . 58
10 İçindekiler
(b) Kalkışma suçları 60
(3) Tehlike Suçları 60
(a) Somut Tehlike Suçları . 61
(b) Soyut Tehlike Suçları. 61
Ceza Hukuku Korumasının Öne Çekildiği Suç Tipi Örnekleri 62
(1) Terör Suçları ve Örgütlü Suçluluk . 62
(2) Bilişim Suçları . 63
(3) Çevre Suçları. 64
Ceza Hukuku Korumasının Tehlike Suçları Aracılığıyla Öne Çekilmesinin Anayasal
Sınırları 65
Genel Olarak 65
Kanunilik İlkesi . 66
Ölçülülük İlkesi. 66
Meşru Amaç. 66
Aracın Elverişliliği (Geeignetheit). 67
Aracın Gerekliliği (Erforderlichkeit) . 68
Orantılılık . 69
Kusur İlkesi. 70
Bölüm
KAVRAMLAR- SUÇ KATEGORİLERİ VE TEHLİKE ZARAR SUÇU AYRIMI
Tehlike ve Tehlikelilik Kavramları . 73
Genel Olarak. 73
Tehlike Teorileri 80
Sübjektif Tehlike Teorisi. 80
Objektif Tehlike Teorisi 82
Normatif Teori . 84
Tehlike Türleri. 85
Genel Olarak 85
Ceza Hukukunda Yeknesak Bir Tehlike Kavramının Varlığı 86
Kanunda ve Öğretide Tehlike Türleri . 86
Somut Tehlike-Soyut Tehlike . 86
Ağır Tehlike/Muhakkak Tehlike-Hafif /Muhakkak Olmayan Tehlike 89
Açık ve Yakın Tehlike-Uzak Tehlike 98
Önemli-Önemsiz Tehlike 99
Diğer Tehlike Ayrımları 99
Teşebbüste Bulunması Gereken Tehlike 101
İçindekiler 11
Yargı Kararlarında Tehlike Kavramı. 102
Tehlike ve Tehlikelilik 104
Tehlikenin Belirlenmesi 108
Tehlike Suçları Bağlamında Önem Arz Eden Suç Kategorileri. 112
Kavramsal Çerçeve 112
Korunan Hukuki Değer. 113
Gerçekliğe Dayanan Hukuki Değer Öğretisi. 114
İdeal Hukuki Değer Öğretisi. 119
Schmidt’in Uzlaştırıcı/Birleştirici Hukuki Değer Kavramı . 123
Suçun Konusu/Hareketin Konusu/Saldırı Konusu ve Hukuki Değerin Konusu
Kavramları-Kavramların Hukuki Değer İle İlişkisi. 126
İdeal Hukuki Değer Öğretisinin Eleştirisi 135
Neticeli Suçlar- Sırf Hareket Suçları Ayrımı . 141
Genel Olarak 141
Neticeli Suçlar 143
Sırf Hareket Suçları 146
Zarar Suçları-Tehlike Suçları Ayrımı 146
Tehlike- Zarar Suçu Ayrımında Esas Alınan Kriterler 146
Suçun Konusu 146
Hukuki Değerin Konusu (Rechtsgutsobjekt) 147
Korunan Hukuki Değer. 149
Zarar Suçları. 152
Tehlike Suçları 153
Karma Yapıda Suçlar 153
Tehlike-Zarar Suçu Ayrımında Hukuki Değerin Konusu 155
Neticeli Suçlar-Sırf Hareket Suçları ile Tehlike Suçları Arasındaki İlişki . 158
Değerlendirme 162
Bölüm
TEHLİKE SUÇLARININ TÜRLERİ VE YAPISI
Genel Olarak Tehlike Suçlarının Düzenlenme Gerekçeleri ve Dogmatik Temelleri 175
Somut Tehlike Suçları. 181
Genel Olarak. 181
Korunan Hukuki Değer 186
Genel Olarak 186
Toplumsal Hukuki Değerlerin Somut Tehlike Suçları Vasıtasıyla Korunması . 189
Somut Tehlike Suçunun Maddi Unsurları . 193
12 İçindekiler
Fail ve Mağdur . 193
Hareket ve Hareketin Meydana Getirdiği Somut Tehlike 195
Hareket 195
Hareketin Meydana Getirdiği Somut Tehlike. 200
(1) Suçun İlgili Olduğu Konunun/Hukuki Değerin/Hukuki Değer Objesinin
Olay Anındaki Varlığı 200
(2) Hukuki Değerin Failin Hareketinin Etki/Tehlike Alanına
Girmesi/Girebilecek Olması? 201
(3) Somut Tehlikenin (Zarar İhtimalinin) Belirlenmesi ve Tehlike (Neticesi)
Teorileri 202
(4) Somut Tehlikeyi Engelleyen Haller/Kurtuluş Nedenleri . 212
(5) Yargı Kararlarında Somut Tehlike . 217
(6) Somut Tehlikenin Hukuki Niteliği . 218
(a) Suçun Unsuru Olarak Somut Tehlike 219
(b) Objektif Cezalandırılabilme Şartı Olarak Somut Tehlike . 226
Nedensellik Bağı ve Objektif İsnadiyet. 235
Nitelikli Unsurlar ve Suçun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Halleri ile
Somut Tehlike Suçları Arasındaki İlişki 239
Somut Tehlike Suçlarında Manevi Unsur 245
Kasıtlı Somut Tehlike Suçları 246
Taksirli Somut Tehlike Suçları 256
Değerlendirme 258
III. Soyut Tehlike Suçları 260
Genel Olarak. 260
Soyut Tehlike Kavramı ve Soyut Tehlike Suçları Bağlamında Yapılan
Çeşitli Ayrımlar . 261
Kavram. 261
Soyut Tehlike Suçları Bağlamında Yapılan Çeşitli Ayrımlar 262
Elverişlilik Suçları . 266
Genel Olarak 266
Öğretideki Temel Görüşler 267
(1) Sınırlı Uygulama Alanı Bulan Somut-Soyut Tehlike Suçları ve Soyut
Tehlike Suçlarının Alt Kategorisi (Schröder, Gallas) 267
(2) Müstakil Bir Kategori Olarak Elverişlilik Suçları (Hoyer) . 271
(3) Zieschang ve Hirsch’in Tehlike Suçları Ayrımı ve Elverişlilik Kavramının
Kullanıldığı Suçların Bu Ayrımdaki Yeri . 277
Öğretideki Diğer Görüşler ve Değerlendirme 282
Soyut Tehlike Suçlarının Hukuki Esasını/Meşruluğunu Açıklayan Teoriler 291
Genel Olarak 291
İçindekiler 13
Soyut Tehlike/Tehlikelilik Teorisi- Tehlike/Tehlikelilik Karinesi Teorisi 293
Genel Tehlikelilik Teorisi 298
Teorilerin Türk Ceza Hukuku Öğretisindeki Yeri 302
Soyut Tehlike Suçlarını Açıklayan ve Uygulama Alanlarının Sınırlandırılmasına
İlişkin Diğer Görüşler . 303
Soyut Tehlike Suçlarını Çeşitli Suç Kategorileri Özelinde Açıklayan Görüşler 322
Konuya İlişkin Yüksek Mahkemelerin Yaklaşımı. 325
Soyut Tehlike Suçlarına Yönelik Eleştiriler/Bu Suçların Ceza Kanunlarından
Kaldırılması veya Sınırlı Alanda Uygulama 327
Korunan Hukuki Değer 331
Soyut Tehlike Suçlarının Unsurları 332
Maddi Unsurlar 332
Mağdur ve Fail . 332
Hareket 333
Netice, Nedensellik Bağı 336
Nitelikli Unsurlar ve Suçun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Halleri ile
Soyut Tehlike Suçları Arasındaki İlişki 338
Manevi Unsur 340
Kasıtlı Soyut Tehlike Suçları . 341
Taksirli Soyut Tehlike Suçları 342
Bölüm
TEHLİKE SUÇLARININ ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ
Teşebbüs 345
Genel Olarak. 345
Somut Tehlike Suçlarına Teşebbüs . 345
Soyut Tehlike Suçlarına Teşebbüs. 354
İştirak . 355
III. İçtima . 356
Zarar Suçları ile Tehlike Suçları Arasında İçtima . 356
Tehlike Suçları Arasında İçtima. 366
SONUÇ.369
KAYNAKÇA 389
