FİKRİ HUKUK BAKIMINDAN İNTERNET ORTAMINDA MÜZİK SUNUMU Tekin MEMİŞ - Teknoloji Ve Fikri Hukuk - Müzik Değişim Programları - Mp3-Napster-Gnutella - Web Sayfalarında Müzik Sunumu - Teknik Önlemler İÇİNDEKİLER Önsöz 15 Kısaltmalar 17 § 1. GİRİŞ 19 I. Konunun Önemi 19 II. Çalışmada Kullanılan Kavramlar 20 III. İnternet 21 A. İnternetin Doğuşu 21 B. İnternetle İlgili Kavramlar 23 IV. Çalışmanın Amacı, Sınırlanması ve Metot 24 Birinci Bölüm İNTERNET ORTAMINDA HUKUK VE FİKRÎ HAKLAR § 2. SİBER UZAY VE İNTERNETİN HUKUKİ ALTYAPI SORUNLARI 27 I. Genel Açıklamalar 27 II. Problem Örnekleri 29 III. Problemlerin Çözümünde İzlenmesi Gereken Yol 31 A. Girişimler 31 B. Avrupa Birliği Çalışmaları 32 1. Avrupa Birliği Bildirisi 32 2. Öneriler 33 a. Kanunların İcrasının Teknik Sınırları 33 b. İnternet Servis Sunucusu ile Host Sunucuların Rolü 33 c. İnternetteki Anonimlik 34 d. Avrupa Birliği Çapında Adli Makamlarla – Emniyet İşbirliği 34 § 3. İNTERNET ORTAMINDA FİKRÎ HAKLARA GENEL BİR BAKIŞ 35 I. Genel Olarak 35 II. Eserin Niteliği Olarak Dijitalleşme 35 III. Dijitalleşmenin Tehlikeleri 35 IV. Yeni Bir Eser Çeşidi Olarak Multimedya 36 A. Kavram 36 B. Multimedya Çeşitleri 37 §. 4. MÜZİK PARÇALARININ MP3 BİÇİMİNDE SUNULMASI 38 I. Genel Bilgi 38 II. Risk Alanları 38 III. Riskin Büyüklüğü 38 IV. Kontrol İmkansızlığı 40 İkinci Bölüm İNTERNET ÜZERİNDE MÜZİK DEĞİŞİMLERİ VE HUKUKİ SORUNLAR § 5. İNTERNET ÜZERİNDE MP3 DEĞİŞİM PROGRAMLARI 45 I. Mp3 Formatında Müzik Değişimi 45 II. Merkezi Sisteme Dayanan Mp3 Değişim Programları 46 A. Sistemin Teknik Yapısı 46 B. Napster Örneği 46 III. Merkezi Olmayan Sisteme Dayanan Mp3 Değişim Programı 47 A. Sistemin Teknik Yapısı 47 B. Gnutella 48 C. Yeniler: Mojo Nation 49 §. 6. TEKNİK GELİŞMELER VE FİKRÎ HAKLAR ARASINDA ÇELİŞKİ ÖRNEKLERİ 50 I. Teknik Gelişmelerin Fikrî Hukuka Etkisi ve Çelişki Alanları 51 A. Sony - Universal City Studios Davası 51 B. CD - Kaydedici Davası 52 C. Faks - Fotokopi Davası 52 Üçüncü Bölüm DEĞİŞİM PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRMALI HUKUK BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ § 7. ULUSLARARASI SİBER SUÇ SÖZLEŞMESİ 55 I. Siber Suç Sözleşmesinde Telif Hakları 55 II. Sözleşme Açısından İnternette Müzik Sunumları 56 §. 8. ABD HUKUKU 56 I. Genel Olarak 56 II. Konu ile İlgili Dava Süreci 57 A. Olay 57 B. Napster’a Karşı Açılan Davalar 57 III. ABD Hukuku Açısından Olayın Değerlendirilmesi 60 A. “Fair Use (Fair Dealing)- Dürüst Kullanım” Doktrini 60 B. Audio Home Recording Act Of 1992 (Ahra) Bakımından Olayın İncelenmesi 63 C. Düşünce Özgürlüğü Açısından 64 III. Kullanıcıların Eser Sahibinin Haklarını İhlali Dolayısıyla Napster’in Sorumluluğu 64 A. Napster Programı Teknolojisi Fikrî Hakların İhlalini Amaçlamamaktadır 65 B. Us Copyright Law § 512’ye Göre Sorumluluğun Sınırlanması 66 C. Fikrî Hakların Kötüye Kullanımı 67 §. 9. AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU 68 I. Genel Olarak 68 II. Konu ile İlgili Direktif Hükümleri 68 A. Napster Programı Kullanıcılarının Hukuki Durumu 68 B. Napster’in Hukuki Durumu 69 §. 10. ALMAN HUKUKU 73 I. Genel Olarak 73 II. Tartışma Konuları 73 A. Müzik Parçalarının Mp3 Formatına Dönüştürülmesi 73 B. URHG § 23 Anlamında Değişiklik Yapma 74 C. Müzik Eserinin Çoğaltılması 75 D. Şahsen Kullanmaya Mahsus Çoğaltma 76 E. Çoğaltmanın Yasallığı Tartışması 77 F. Müzik Parçalarının İnternet Ortamında Sunucu Tarafından Kopyalanmaya Hazır Bulundurulması 81 G. Fileharing Sistemi İşleticisi Açısından Değerlendirme 84 1. Olay 84 2. Karar Gerekçeleri ve Karar 85 3. Kararın Doktrinde Değerlendirilmesi 89 4. Napster’in Sorumluluğu 91 5. Napster Hakkında Verilen Mahkeme Kararı 94 Dördüncü Bölüm MERKEZİ SİSTEME DAYANMAYAN DEĞİŞİM PROGRAMLARI §. 11. MERKEZİ OLMAYAN SİSTEME DAYANAN MÜZİK DEĞİŞİM PROGRAMLARININ DURUMU 97 A. Alman Hukuku 97 B. Amerikan Hukuku 98 C. Hollanda Hukuku 99 II. Programın Kullanıcıları 99 III. Sorunlar 101 A. İnternet Ortamında Kullanıcı Kimliklerinin Tespiti 101 B. Sınır Ötesi Takibin Nasıl Yapılacağı 103 Beşinci Bölüm TÜRK HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRME §. 12. MÜZİK DEĞİŞİMİ VE TÜRK HUKUKU 107 I. Genel Olarak 107 II. Mp3 Formatına Dönüştürme 107 A. İşlenme Eser Kavramı 107 B. Bir Müzik Parçasının Mp3 Formatına Getirilmesi 108 C. Kanaatim 108 III. Yayma Hakkı 109 A. Yayma Kavramı 109 B. Online Ortamda Sunum ve Yayma Hakkı 111 IV. Çoğaltma Hakkı 112 A. Çoğaltma Kavramı 112 B. Dijital Eser ve Çoğaltma 113 1. Caching (Önbelleğe Kayıt) 113 2. Routing 114 3. Harddiske Kayıt (Ana Belleğe Kayıt) 114 4. CD veya Diskete Kayıt 115 5. Görüntülenme 115 C. Filesharing ve Çoğaltma 115 V. Umuma İletim Hakkı 116 A. Umuma İletim Hakkı Kavramı 116 B. E-Posta veya Peer-To-Peer Sistemi ve Umuma İletim 117 C. Umuma İletim Hakkının İhlali 118 VI. Sorunlar 119 A. Özel Kullanımın Sınırları Açısından 119 1. Genel Olarak Özel (Şahsi) Kullanım 1 19 2. Şahsi Kullanımın Yasal Kopyadan Olması Sorunu 120 3. İnternet Ortamında Çoğaltmanın FSEK m. 38 Bakımından Değerlendirilmesi 121 B. Merkezi Sisteme Dayanan Müzik Değişim Programlarının Durumu 122 Altıncı Bölüm WEB SAYFALARINDA MÜZİK SUNUMLARI §. 13. WEB SAYFALARINDA MÜZİK SUNUMU 125 I. Genel Olarak 125 II. Web Sayfasında Yapılan Müzik Sunumlarının Nitelendirilmesi 125 III. Web Sayfalarındaki Müzik Sunumlarına Karşı Hukuki Mücadeleler 127 IV. Türk Hukuku Açısından Değerlendirme 128 §. 14. WEB SAYFALARINDA FON MÜZİĞİ KULLANIMI 130 I. Genel Olarak 130 II. Hukuki Açıdan Fon Müziklerinin Nitelendirilmesi 130 III. Web Sayfalarında Fon Müziği Sunumlarına Uygulanacak Hükümler 132 §. 15. MÜZİK SİTELERİNE LİNK VE FRAME VERİLMESİNDEN DOĞAN SORUNLAR 134 I. Web Sayfalarına Link ve Frame Verme 134 II. Link Vermenin Fikrî Hukuk Bakımından Değerlendirilmesi 135 III. Müzik Sitelerine Verilen Linkler 138 Yedinci Bölüm İNTERNET SERVİS SAĞLAYICILARININ SORUMLULUĞU §. 16. ARACILARIN SORUMLULUĞU 141 I. Genel Olarak 141 II. Karşılaştırmalı Hukukta Sorumluluk 143 A. ABD Hukuku 143 B. Avrupa Birliği Hukuku 146 C. Alman Hukuku 148 III. Türk Hukukunda Servis Sağlayıcıların Sorumlulukları 150 A. Cezai Sorumluluk 150 B. Hukuki (Medeni) Sorumluluk 151 Sekizinci Bölüm İHLALLERE KARŞI ÇÖZÜM ARAYIŞLARI §. 17. İNTERNET ETİĞİ VEYA OTOKONTROL ÇARE OLABİLİR Mİ 155 I. İnternet Etiği 155 II. Otokontrol 156 III. Bir Sivil Girişim Örneği (Freiwillige Selbstkontrolle Multimedia-Dinstanbieter-Fsm) 156 B. FSM’nin Davranış Kuralları 156 1. Genel Açıklamalar 156 2. Şikayet Usulü 157 3. Şikayetin İncelenmesi ve Karar 157 §. 18. ÇÖZÜM ÖRNEKLERİ 158 I. Alman Hukuki Koruma Sistemi: Rps-Right Protection System 158 A. Sistemin Genel Yapısı ve İşleyişi 158 B. Bu Sistemin Hukuken Değerlendirilmesi 159 II. “İhbar ve Giderme” (Notice and Take-Down) Anlaşmaları 160 III. Arjantin Uygulaması 163 IV. Türkiye Uygulaması 164 A. Olay 164 B. Benzer Olaylarla Farkları 165 1. Almanya-Compuserve Olayı ve Telekom Farkı 165 2. Alman Right-Protection Uygulamasından Farkı 166 3. Finlandiya Uygulaması’ndan Farkı 166 4. Anayasa Açısından Bir Değerlendirme 166 5. Telekoma Tazminat Davası Açılabilir mi 1 67 6. Ceza Hukuku Açısından 167 C. Değerlendirme 168 V. Teknik Çözümler 168 A. ECMS-Elektronic Copyright Management Systems 168 1. Kimlik Tespiti, Bütünlük Korunması, Doğruluk 169 2. Giriş Kontrolü 171 3. Kayıt ve Hesap 172 §. 19. KOPYALANAMAYAN CD’LER 173 I. Genel Olarak 173 III. Karşı Tedbirler 174 A. Kopyalanamayan CD Dönemi 174 IV. Teknik Önlemlerin Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi 175 A. Kopyalanamayan CD’ler ve Ayıp Kavramı 175 1. ABD Hukukunda Kopyalanamayan CD’lere Karşı Açılan Dava 176 2. Alman Hukukunda Kopyalanamayan CD’lere Karşı Açılan Dava 177 B. Şahsi Kullanım İlkesinin İhlali Sorunu 178 1. Genel Olarak Sorunlar 178 2. Sorunlara Yaklaşımlar 178 V. Mukayeseli Hukukta Kopyalamaya Karşı Teknik Önlemlerin Aşılması 180 A. Amerikan Hukuku 180 B. WIPO Belgeleri 181 C. Avrupa Birliği Direktifi 182 D. Alman Hukukunda 184 1. Şahsi Kullanım Amaçlı Kopyalama İlkesine Uygun Düzenleme 185 a. Kanuni Düzenleme 185 b. İdari Çözümler 185 c. İhkakı Hak 186 d. Kombine Bir Çözüm Önerisi 186 2. Şahsi Kullanım Amaçlı Kopyalama İlkesinin İhlal Edilmediği Görüşü 187 III. Türk Hukuku Açısından Bir Değerlendirme 188 A. Genel Olarak 188 B. Kanundaki Durum 189 C. Düzenleme Örneği: Bilgisayar Programları İçin Özel Hüküm 189 IV. Değerlendirme ve Kanaatimiz 189 Sonuç 191 Kaynakça 197
