Temel Hukuk Bilgisi
Basım Tarihi
2023-09
Sayfa Sayısı
488
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750286766
Boyut
16x24
Baskı
13
Prof. Dr. Halil KALABALIK
Dr. Öğretim Üyesi Doğa Ekrem DOĞANCI
İÇİNDEKİLER
Onüçüncü Baskıya Önsöz
5
Onikinci Baskıya Önsöz
7
Beşinci Baskıya Önsöz
8
Kısaltmalar
25
Birinci Kısım:
HUKUKA GİRİŞ
Bölüm 1
TOPLUM DÜZENİ VE
TOPLUM DÜZENİNİ SAĞLAYAN KURALLAR
I. TOPLUMSAL HAYAT
29
II. TOPLUM HAYATINI DÜZENLEYEN KURALLAR
30
A. Din Kuralları
30
B. Ahlâk Kuralları
31
C. Görgü Kuralları
32
D. Hukuk Kuralları
32
1. Kavram ve Tanım
32
2. Hukuk Kuralları ile Toplum Hayatını Düzenleyen Diğer Kurallar Arasındaki Farklılıklar ve İlişkiler
33
a. Din Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
34
b. Ahlâk Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
35
c. Görgü (Nezaket) Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında
37
3. Hukuk Kuralının Unsurları
38
a. Düzenleme Konusu
38
b. İrade (Emir)
38
c. Yaptırım (Müeyyide)
39
aa. Ceza Hukukunda
40
bb. İdare Hukukunda
42
cc. Özel Hukukta
42
4. Hukuk Kuralının Özellikleri
50
5. Hukuk Kurallarının Niteliklerine Göre Ayrımı
51
a. Emredici Hukuk Kuralları
52
b. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları
52
c. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları
53
ç. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları
54
d. Düzen Kuralları
55
III. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI
55
IV. HUKUKUN AMAÇLARI
60
A. Dirlik ve Düzeni Sağlama
61
B. Hukuki Güvenliği Sağlama
61
C. Adaleti Sağlama
61
Ç. Yeniliklere ve Değişimlere Uyum Sağlayacak Tedbirleri Alma
64
V. HUKUK KURALLARININ OLUŞUMUNA TEORİK YAKLAŞIM: HUKUK OKULLARI
65
A. Doğal Hukuk Okulu
65
B. Sosyolojik Hukuk Okulu
66
C. Tarihçi Hukuk Okulu
67
Ç. Analitik Hukuk Okulu
67
Bölüm 2
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
I. ASLİ KAYNAKLAR
69
A. Yazılı Kaynaklar
69
1. Anayasa
70
2. Kanunlar
75
3. Uluslararası Anlaşmalar
78
4. Kanun Gücünde Olan Diğer Kaynaklar
80
5. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri
82
6. Yönetmelikler (=Talimatnameler)
83
B. Örf ve Adet Hukuku
84
1. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları
85
2. Örf ve Âdetin Türleri
86
3. Örf ve Âdetin Tespiti
87
4. Örf ve Adetin Fonksiyonları
87
5. Örf ve Âdetin Önemi
88
II. YARDIMCI KAYNAKLAR
89
A. Yargı (Mahkeme) Kararları
90
B. Bilimsel Görüşler (Doktrin=Öğreti)
91
III. HÂKİMİN HUKUK YARATMASI
93
A. Hâkimin Hukuk Yaratması Kavramı
93
B. Hukuk Yaratma Yetkisinin Kullanım Alanı: Hukukta Boşluk
94
C. Hukukta Boşlukların Giderilmesi
97
IV. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ
98
Bölüm 3
HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI
I. ANLAM BAKIMINDAN
101
A. Yorum Türleri
102
1. Yasama Yorumu
102
2. Yargı Yorumu
103
3. Bilimsel Yorum
103
B. Yorum Metotları
103
1. Lafzî (Deyimsel, Söze Göre) Yorum Metodu
104
2. Kavramcı Yorum Metodu
105
3. Tarihsel Yorum Metodu
106
4. Objektif Amaca Göre Yorum Metodu
107
5. Menfaatler İçtihadı Metodu
107
6. Değer İçtihadı Metodu
108
7. İdeal Bir Muhatabın Araştırılması Metodu
108
8. Sistematik Yorum Metodu
108
C. Hukuk Kurallarının Uygulanmasında Mantık Kuralları
109
1. Kıyas
109
2. Evleviyet (Öncelik)
110
3. Aksi ile Kanıt
111
II. ZAMAN BAKIMINDAN
112
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi
112
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması
113
1. Kanunların Yürürlükten Kalkması
113
2. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yürürlükten Kalkması
114
3. Yönetmeliklerin Yürürlükten Kalkması
115
C. Hukuk Kurallarının Çatışması
115
Ç. Kanunların Geçmişe Yürümesi
116
1. Kural: Kanunlar Geçmişe Yürümez
116
2. Kanunların Geçmişe Yürümemesi Kuralının İstisnaları
117
III. YER BAKIMINDAN
119
A. Mülkîlik (Yersellik, Ülkesellik) İlkesi
119
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi
119
Bölüm 4
KANUNLAŞTIRMA VE İKTİBAS
I. TANIM
121
II. KANUNLAŞTIRMANIN AMACI VE SEBEPLERİ
122
III. KANUNLAŞTIRMA METODLARI
123
A. Somut Olay Metodu
123
B. Soyut Kural Metodu
124
IV. KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ
124
A. Batıda
124
B. Türkiye’de
125
1. Osmanlı Devleti Döneminde
125
2. Cumhuriyet Döneminde
128
Bölüm 5
HUKUK SİSTEMLERİ
I. KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ
133
II. ANGLO–SAKSON SİSTEMİ
135
A. Özellikleri
135
B. Kara Avrupası Sisteminden Farklı Yönleri
136
III. İSLAM HUKUK SİSTEMİ
136
A. Kavram
136
B. Kaynakları
137
IV. SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ
138
Bölüm 6
HUKUK KURALLARININ SINIFLANDIRILMASI
I. SINIFLANDIRMANIN ÖNEMİ
141
II. KAMU HUKUKU–ÖZEL HUKUK AYRIMI
141
A. Ayrımın Ölçütleri
142
B. Ayrımı Reddeden Görüşler
144
C. Uygulamada Kamu Hukuku–Özel Hukuk Ayrımı
145
III. HUKUKUN SINIFLANDIRILMASI
145
A. Kamu Hukuku
145
1. Anayasa Hukuku
146
2. İdare Hukuku
147
3. Ceza Hukuku
149
4. Milletlerarası Hukuk (Devletler Genel Hukuku)
151
5. Vergi Hukuku
153
6. Sosyal Güvenlik Hukuku
154
7. Maden Hukuku
156
8. Çevre Hukuku
156
9. Genel Kamu Hukuku
158
10. Yargılama Usulü Hukuku
158
B. Özel Hukuk
160
1. Medeni Hukuk
160
2. Ticaret Hukuku
162
3. Tüketici Hukuku
164
4. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku
165
C. Karma Hukuk
166
1. Medeni Yargılama Hukuku
167
2. Noterlik Hukuku
167
3. İş Hukuku
168
4. Hava Hukuku
168
5. Bankacılık Hukuku
169
6. Sermaye Piyasası Hukuku
170
7. Toprak Hukuku
170
8. İmar Hukuku
170
9. Devletler Özel Hukuku
171
10. Tıp Hukuku
173
11. Bilişim Hukuku
173
12. Rekabet Hukuku
174
İkinci Kısım:
HUKUKUN TEMEL KAVRAM VE KURUMLARI
Bölüm 7
HAK
I. TANIM
177
A. İrade Teorisi
177
B. Menfaat Teorisi
177
C. Karma Teori
178
II. İNSAN HAKLARI (HUMAN RIGHTS)
178
A. Kavram, Tanım ve Nitelikleri
178
B. İnsan Haklarının Türleri
180
1. Kişi Hakları ve Ödevleri
180
2. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve Ödevler
181
3. Siyasi Hak ve Ödevler
181
C. İnsan Haklarının Düzenlenmesi
181
1. Önleyici Sistem
181
2. Düzeltici Sistem
182
Ç. İnsan Haklarının Sınırlanması, Kullanılmasının Durdurulması, Kötüye Kullanılmaması
183
1. İnsan Haklarının Sınırlanması
183
2. İnsan Haklarının Kötüye Kullanılmaması
183
3. İnsan Haklarının Kullanılmasının Durdurulması
183
D. İnsan Haklarının Korunması
184
1. Milli Düzeyde
184
2. Uluslararası Düzeyde
186
a. Birleşmiş Milletler Düzeyinde
186
b. Bölgesel Düzeyde
188
III. ÖZEL HAKLAR
191
A. Niteliklerine Göre
192
1. Mutlak Haklar
192
2. Nispî Haklar
196
B. Konularına Göre
199
C. Devredilip Devredilememelerine Göre
199
Ç. Amaçlarına Göre
201
1. Yenilik Doğuran Haklar
201
2. Alelâde Haklar
202
D. Bağımsız veya Başka Bir Hakka Bağlı Olmalarına Göre
203
IV. HAKLARIN KAZANILMASI
203
A. Aslen Kazanılması
203
B. Devren Kazanılması
204
C. Hakların Tesisen Kazanılması
205
Ç. Hakların Kazanılmasında İyiniyet
205
1. Kavram ve Şartları
205
2. İyiniyetin Korunması
208
3. İyiniyetin İspatı
209
4. İyiniyetin Etkisi
209
5. İyiniyetin Korunduğu Başlıca Haller
209
V. HAKLARIN KAYBEDİLMESİ
214
A. Hukukî Olaylarla Kaybı
214
B. Hakkın Hukuki Fiillerle Kaybı
216
C. Hukuki İşlemlerle Kaybı
216
VI. DÜRÜST DAVRANMA İLKESİ VE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI YASAĞI
217
A. Dürüstlük Kuralının Uygulama Alanı
218
1. Kanundan veya Sözleşmeden Doğan Hakların Kullanılması Ve Borçların Yerine Getirilmesinde
218
2. Kanunların Yorumlanmasında ve Tamamlanmasında
219
3. Hukukî İşlemlerde
220
4. Davranışa Hukuki Sonuç Bağlayarak Tamamlama
223
B. Hakkın Kötüye Kullanılması
224
1. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Şartları
225
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Uygulama Alanı
226
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları
228
VII. HAKLARIN KORUNMASI
229
A. Devlet Eli ile Korunması
229
1. Talep Hakkı
229
2. Dava Hakkı
230
a. Dâva Çeşitleri
231
b. Dâvada İspat
232
c. Dâvaya Karşı Savunma Yolları
236
ç. Cebrî İcra Yolu (İcra ve İflas Hukuku)
241
3. Tahkim Yargılaması Yolu
241
4. Arabuluculuk
243
B. Hakkın Hak Sahibi Tarafından Korunması
246
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa)
246
2. Zaruret Hali
247
3. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma
248
Bölüm 8
HUKUKİ OLAY, FİİL VE İŞLEMLER
I. HUKUKİ OLAYLAR
249
II. HUKUKÎ FİİLLER
250
A. Hukuki Fiil Kavramı
250
B. Hukuki Fiil Türleri
250
1. Hukuka Aykırı Fiiller
250
2. Hukuka Uygun Fiiller
251
III. HUKUKÎ İŞLEMLER
252
A. Hukuki İşlem Kavramı ve Unsurları
252
1. Kurucu Unsurlar
253
2. Geçerlik Unsurları
255
3. Etkinlik Unsurları (Tamamlayıcı Unsurlar)
256
B. Hukuki İşlemin Sakatlığı ve Çeşitleri
256
1. İrade ile Açıklanması Arasındaki Kasıtlı Uygunsuzluk
256
2. İrade ile Açıklanması Arasında Kasıtlı Olmayan Uygunsuzluk
259
a. Hata (Yanılma)
259
b. Hile (Aldatma)
260
c. Tehdit – İkrah (Korkutma)
261
ç. Hata (Yanılma), Hile (Aldatma) ve Tehdidin (Korkutmanın) Hükmü
261
C. Hukuki İşlemlerin Türleri
262
1. Tarafların Sayısı Bakımından
262
a. Tek Taraflı Hukukî İşlemler (Unilateral Transactions)
262
b. İki ve Çok Taraflı Hukukî İşlemler
262
2. Hüküm ve Sonuçlarını Doğurdukları Ana Göre
270
3. İvazlı ve İvazsız İşlemler
270
4. Malvarlığına Yaptıkları Etkilere Göre
270
5. Sebebe Bağlı Olan ve Olmayan İşlemler
272
a. Sebebe Bağlı İşlemler
272
b. Sebebe Bağlı Olmayan İşlemler
273
c. Ayrımın Sonuçları
273
6. Kamu Hukuku İşlemleri
274
a. Yasama İşlemleri
274
b. Yargısal İşlemler
275
c. İdarî İşlemler
276
Bölüm 9
KİŞİLER HUKUKU
I. GERÇEK KİŞİLER (REAL PERSONS)
279
A. Kişiliğin Başlangıcı
280
B. Kişiliğin Sona Ermesi
281
1. Ölüm Karinesi
281
2. Gaiplik
282
C. Kişilerin Ehliyetleri
283
1. Hak Ehliyeti
283
2. Fiil Ehliyeti
285
a. Fiil Ehliyetinin Şartları
285
b. Fiil Ehliyetinin Kapsamı
287
c. Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişiler
288
II. TÜZEL KİŞİLER
293
A. Tüzel Kişiliğin Başlangıcı
294
1. Serbest Kuruluş Sistemi
294
2. İzin (Müsaade) Sistemi
295
3. Tescil Sistemi
295
B. Tüzel Kişilerin Türleri
296
1. Yapılarına Göre
296
2. Tabi Oldukları Hukuka Göre
296
a. Kamu Tüzel Kişileri
297
b. Özel Hukuk Tüzel Kişileri
299
3. Amaçları Bakımından
299
4. Kuruluş Tarzları ve Faaliyet Konuları Bakımından
300
C. Tüzel Kişiliğin Ehliyetleri
300
1. Hak Ehliyeti
300
2. Fiil Ehliyeti
300
Ç. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi
301
1. Sona Erme Şekilleri
301
2. Sona Eren Tüzel Kişiliğin Mallarının Durumu
303
D. Dernekler ve Vakıflar
303
1. Dernekler
303
2. Vakıflar
306
III. KİŞİLERİN HISIMLARI
308
A. Kan Hısımlığı
308
1. Altsoy – Üstsoy Hısımlığı
308
2. Yansoy Hısımlığı
308
3. Kan Hısımlığının Derecesi
309
B. Sözleşmeye Dayanan Hısımlık
309
1. Kayın Hısımlığı
309
2. Evlatlık İlişkisinden Doğan Hısımlık
310
C. Hısımlık İlişkisinin Hukuki Sonuçları
310
IV. KİŞİLERİN ADLARI (İSİMLERİ) VE KORUNMASI
311
A. Ad Çeşitleri
311
1. Öz Ad
311
2. Soy Adı
312
3. Zorunlu Olmayan Diğer Adlar
314
4. Ticaret Unvanı
314
5. İşletme Adı
315
6. Tüzel Kişilerin Adları
315
7. İnternette Kullanılan Adlar
315
B. Adın Değiştirilmesi
316
C. Adın Korunması
316
Ç. Adın Düzeltilmesi
317
V. KİŞİLERİN YERLEŞİM YERİ
317
A. Yerleşim Yerinin Tabi Olduğu İlkeler
318
B. Gerçek Kişilerin Yerleşim Yeri
318
C. Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri
320
Bölüm 10
ÂİLE HUKUKU
I. NİŞANLANMA
322
II. EVLENME
325
A. Evliliğin Şartları
325
1. Esasa ilişkin Şartlar
325
2. Şekle ilişkin Şartlar
327
a. Evlenme İradesinin Bizzat Açıklanması
327
b. Resmî Şekil
328
B. Evliliğin Genel Hükümleri
329
C. Evlilik Birliğinin Korunması
331
Ç. Eşlerin Mallarının Yönetimi
332
D. Evliliğin Sona Ermesi
336
1. Ölüm ve Gaiplik
336
2. Evlenmenin Geçersizliği
336
3. Evlenmenin Butlanı
337
4. Boşanma
340
a. Boşanmanın Sebepleri
340
b. Boşanmanın Hukukî Sonuçları
342
III. SOYBAĞI
344
A. Tanım ve Çeşitleri
344
B. Çocuk ile Ana Arasında Soy Bağının Kurulması
345
C. Çocuk ile Baba Arasında Soy Bağının Kurulması
345
1. Evlilik Yoluyla
345
2. Tanıma Beyanı ile
348
3. Babalık Davası ile
349
Ç. Evlat Edinme
350
D. Soy Bağının Hükümleri
352
1. Soybağının Velayet Hakkına Bağlı Olmayan Hükümleri
352
2. Soy Bağının Velayet Hakkına Bağlı Olan Hükümleri
354
IV. AİLE TOPLULUĞU
361
V. VESAYET
364
Bölüm 11
MİRAS HUKUKU
I. MİRASÇILAR
372
A. Kanuni Mirasçılık
372
B. İradî (Mansup) Mirasçılık
373
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR
376
III. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
382
IV. MİRASIN GEÇİŞİ
383
V. MİRASIN GEÇİŞİNDE MİRASÇILARIN KARARI
384
VI. MİRAS ORTAKLIĞI VE MİRASIN PAYLAŞIMI
386
VII. MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI
389
Bölüm 12
EŞYA HUKUKU
I. EŞYA KAVRAMI VE UNSURLARI
391
II. TAPU SİCİLİ
393
A. Kavram
393
B. Tapu Siciline Egemen Olan İlkeler
394
C. Tapu Sicilinin Unsurları
396
Ç. Tapu Sicili İşlemleri
397
1. Kayıt
397
2. Tescil
397
3. Şerh
399
4. Beyanlar
400
D. Elektronik Tapu Sicili
401
II. ZİLYETLİK
403
A. Zilyetliğin Unsurları
403
B. Zilyetliğin konusu
404
C. Zilyetliğin Türleri
405
Ç. Zilyetliğin Kazanılması
405
D. Zilyetliğin Korunması
407
1. Savunma Hakkı
407
2. Zilyetliği Koruyan Davalar
408
3. Zilyetliğin İdari Yoldan Korunması
408
4. Zilyetliğin Hak Karinesi Olarak Korunması (Taşınır Davası)
409
E. İade ile Yükümlü Zilyedin Sorumluluğu
410
III. MÜLKİYET
410
A. Malikin Mülkiyet Hakkından Doğan Yetki ve Ödevleri
411
1. Malikin Yetkileri
411
2. Malikin Ödevleri
412
B. Konusu ve Kapsamı
413
1. Bütünleyici Parça
413
2. Eklenti
414
3. Mülkiyetin Türleri
414
a. Tek Mülkiyet
414
b. Ortak Mülkiyet
415
4. Taşınmaz Mülkiyeti
418
5. Taşınır Mülkiyeti
420
IV. SINIRLI AYNİ HAKLAR
422
A. İrtifak Hakları
423
B. Rehin Hakları
425
1. Taşınmaz Rehni
425
a. İpotek
427
b. İrat Senedi
428
c. İpotekli Borç Senedi
428
2. Taşınır Rehni
429
a. Teslime Bağlı Rehin
430
b. Hapis Hakkı
431
Bölüm 13
SORUMLULUK
I. HUKUKİ SORUMLULUK
433
A. Medeni ve Borçlar Hukukunda
433
1. Kaynakları Bakımından
433
a. Kanunî Sorumluluk
433
b. Hukukî İşlemlerden Kaynaklanan Sorumluluk
434
c. Haksız Fiil Sorumluluğu
434
aa. Kusura Dayanan Sorumluluk
435
bb. Kusursuz Sorumluluk
437
2. Hukukî Sonuçları Bakımından
439
a. Kişilik Varlığı ile Sorumluluk
439
b. Malvarlığı ile Sorumluluk
439
aa. Sınırsız Sorumluluk
440
bb. Sınırlı Sorumluluk
440
B. İdare Hukukunda
441
1. İdarenin Kusura Dayanan Sorumluluğu
441
a. Hizmet Kusuru
442
b. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller
443
c. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı
443
2. Kusursuz Sorumluluk
444
II. CEZAİ SORUMLULUK
444
A. Kavram
444
B. Cezai Sorumluluğun Şartları
446
III. CUMHURBAŞKANI’NIN, CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARININ VE BAKANLARIN SORUMLULUĞU
447
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu
447
1. Siyasi sorumluluğu
447
2. Cezai Sorumluluğu
448
B. Cumhurbaşkanı Yardımcılarının ve Bakanların Sorumluluğu
448
1. Cumhurbaşkanına Karşı Sorumluluğu
448
2. Cezai Sorumluluğu
449
3. Cezai Sorumluluğu
450
Bölüm 14
YARGI VE TEŞKİLATI
I. YARGI FONKSİYONU VE YETKİSİ
451
II. YARGI SİSTEMLERİ
452
A. Yargı Birliği Sistemi
452
B. İdari Yargı Sistemi
452
C. Karma Sistem
453
III. YARGI YOLLARI
453
A. Anayasa Yargısı
453
1. Soyut Norm Denetimi
453
2. Somut Norm Denetimi (Def’i Yolu)
454
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği
454
4. Yüce Divan Denetimi
454
5. Bireysel Başvuru Yolu
455
B. Disiplin Mahkemeleri
456
C. Adli Yargı
456
1. İlk Derece Mahkemeleri
457
a. Ceza Yargısı ve Ceza Mahkemeleri
457
b. Medeni Yargılama ve Hukuk Mahkemeleri
458
2. Bölge Adliye Mahkemeleri
460
3. Yargıtay
461
Ç. İdari Yargı
462
1. Temyiz Yeri: Danıştay
463
2. Bölge İdare Mahkemeleri
464
3. İdare ve Vergi Mahkemeleri
465
E. Seçim Yargısı ve Yüksek Seçim Kurulu
466
F. Hesap Yargısı ve Sayıştay
467
G. Uyuşmazlık Mahkemesi
467
Kaynakça
469
Kavram Dizini
477
Yorumlar
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.