Tenkise Tabi Sağlararası Kazandırmalar

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 17
GİRİŞ 19
BİRİNCİ BÖLÜM
TENKİS KURUMU HAKKINDA GENEL AÇIKLAMALAR
I. MİRAS HUKUKU SİSTEMLERİ 23
II. TÜRK HUKUKUNDA MİRAS PAYI, SAKLI PAY VE TASARRUF
ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMLARI 26
A. Genel Olarak 26
B. Yasal Mirasçılar Ve Yasal Miras Payları 27
C. Saklı Pay Ve Tasarruf Özgürlüğü 30
1. Saklı Pay Kavramı ve Tasarruf Özgürlüğü Kavramı İle İlişkisi 30
2. Saklı Payın Korunması İhtiyacının Temelinde Yatan Düşünce 33
III. TENKİSE ESAS TEREKENİN BELİRLENMESİ 36
A. Genel Olarak 36
B. Net Terekenin Belirlenmesi 37
1. Tereke Aktiflerinin Belirlenmesi 37
2. Tereke Pasiflerinin Belirlenmesi 39
3. Eklenecek Değerlerin Belirlenmesi. 42
a. Genel Olarak 42
b. Parası Mirasbırakan Tarafından Verilen Malların Değerinin Belirlenmesi 43
c. Sağlararası Kazandırmaların Net Terekeye Eklenmesinde Kazandırma Lehdarının Durumunun Dikkate Alınıp
Alınmayacağı Sorunu 46
aa. Genel Olarak 46
bb. Kazandırma Lehdarının Borç Ödemeden Acze Düşmüş
Olması 46
cc. İyiniyetli Kazandırma Lehdarının Dava Konusu
Kazandırmayı Elden Çıkarmış Olması 51

IV. TENKİS DAVASINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER 51
A. Tenkis Davasının Tanımı Ve Konusu 51
B. Tenkis Davasının Hukuki Niteliği 54
C. Tenkis Davasının Tarafları 56
1. Davacılar 56
2. Davalılar 57
D. Tenkis Davasının Koşulları 58
E. Tenkis Davasını Açma Süresi. 60
F. Tenkiste Sıra 63
1. Genel Olarak 63
2. İsviçre Tasarısındaki Tenkiste Sıraya İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi 67
V. TENKİSE TABİ KAZANDIRMALAR 70
A. Genel Olarak 70
B. Sağlararası Kazandırmaların Ölüme Bağlı Tasarruflar İle Karşılaştırılması 71
C. Sağlararası Tenkise Tabi Kazandırmalar (TMK.m.565) 74
1. Genel Olarak 74
2. Kazandırma Kavramı 75
3. TMK.m.565’te Düzenlenen Sağlararası Kazandırmaların Ortak Özellikleri 77
a. Karşılıksız Olma 77
b. Objektif Olarak Saklı Payı İhlal Etme Olgusu 79
D. Diğer Tenkise Tabi Kazandırmalar 81
İKİNCİ BÖLÜM
DENKLEŞTİRMEYE TABİ KAZANDIRMALAR VE TENKİS İLE İLİŞKİSİ
I. DENKLEŞTİRME KURUMUNA İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR 83
A. Denkleştirmenin Tanımı Ve Amacı 83
B. Denkleştirme Türleri 87
C. Kanunun Denkleştirmeden Muaf Tuttuğu Kazandırmalar 90
II. DENKLEŞTİRMENİN KOŞULLARI 91
A. Genel Olarak 91
B. Kazandırmanın Karşılıksız Olması 92

C. Kazandırmanın Mirasbırakanın Sağlığında Yapılmış Olması 93
D. Kazandırmanın Mirasbırakanın Malvarlığından Yapılmış Olması 94
1. Genel Olarak 94
2. Bağışlamalar 95
3. Varsayımsal (Farazi) Malvarlığı Kaymaları 95
a. Bir Malın Veya Hakkın Kullanımının Devredilmesi 96
b. İşgücü Yoluyla Yapılan Kazandırmalar 98
c. Malvarlığı Gelirlerinden Yapılan Kazandırmalar 100
d. Ahlaki Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi İçin Yapılan Kazandırmalar 101
e. Hayat Sigortasında Yasal Mirasçıların Lehdar Olması Durumunda Kazandırmanın Denkleştirmeye Tabi Olup
Olamayacağına İlişkin Tartışmalar 102
E. Kazandırmanın Yasal Mirasçının Miras Payına Mahsuben Yapılmış Olması 103
1. Genel Olarak 103
2. Mirasbırakının Denkleştirmeye Yönelik İrade Beyanının Şekli ve İçeriği. 105
3. Miras Payını Aşan Kazandırmaların Durumu 107
III. TMK. m. 669/II HÜKMÜNÜN KAPSAMININ DEĞERLENDİRİLMESİ. 108
A. Hükmün Kapsamına İlişkin Görüşler 108
B. Görüşümüz 112
IV. DENKLEŞTİRMENİN TARAFLARI 114
A. Denkleştirme Borçlusu 115
B. Denkleştirme Alacaklısı 117
1. Genel Olarak 117
2. Sağ Kalan Eşin Durumu 118
V. DENKLEŞTİRME VE TENKİS KURUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI 123
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TMK.M.565’TE DÜZENLENEN TENKİSE TABİ KAZANDIRMALAR
I. DENKLEŞTİRMEYE TABİ OLMASI GEREKİRKEN DENKLEŞTİRMEDEN KURTULAN KAZANDIRMALAR (TMK.m.565/b.1) 127
A. Genel Olarak 127
B. Mirasbırakanın, Mirasçılık Sıfatını Kaybeden Yasal Mirasçıya Miras
Payına Mahsuben Yapmış Olduğu Sağlararası Kazandırmalar 129

1. Genel Olarak 129
2. TMK.m.565/b.1 ile TMK.m.670 Arasındaki İlişki 130
C. Mirasbırakan Tarafından Denkleştirmeden Muaf Tutulan Kazandırmalar 131
II. MİRAS HAKLARININ ÖLÜMDEN ÖNCE TASFİYESİ AMACIYLA YAPILAN KAZANDIRMALAR 133
A. Genel Olarak 133
B. Mirastan Feragat Sözleşmesine İlişkin Genel Açıklamalar 134
1. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Tanımı ve Amacı 134
2. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 137
3. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Türleri 138
C. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Tasarruf Özgürlüğüne Etkisi 140
D. Mirastan İvazlı Feragat Halinde Tenkise Esas Terekenin
Hesaplanması 142
E. Feragat Sözleşmesinde Verilen İvazın Tenkisi 144
1. Genel Olarak 144
2. Feragat Karşılığı Verilen İvazın Tenkisinde Sıra 145
3. Feragat Karşılığı Verilen İvazın Tenkisine İlişkin Özel Hükümler 145
a. Tenkise Tabi Olacak Miktarın Belirlenmesi 145
b. Feragat Eden Mirasçının Yeniden Mirasçı Sıfatına Sahip
Olma İmkanı 148
III. BELİRLİ NİTELİKLERE SAHİP BAĞIŞLAMALAR 149
A. Genel Olarak 149
B. Hükmün Kişi Bakımından Uygulama Alanının Belirlenmesi 150
C. Hükmün Konu Bakımından Uygulama Alanının Belirlenmesi 151
1. Genel Olarak 151
2. Bağışlamalar 152
a. Bağışlamanın Tanımı ve Konusu 152
b. Bağışlama Niteliğinde Olmayan Karşılıksız Kazandırmalar 154
aa. Genel Olarak 154
bb. Bağışlama Niteliğinde Olmayan Karşılıksız Kazandırmaların TMK.m.565/b.3 Kapsamında Tenkise Tabi Olup Olamayacağına İlişkin Görüşlerin
İncelenmesi 154
aaa. Genel Olarak 154

bbb. Ahlaki Ödevin İfasına İlişkin Olarak Doktrinde
İleri Sürülen Görüşler 156
c. TMK.m.565/b.3 Kapsamında Tenkise Konu Olabilecek
Bağışlama Türleri 160
aa. Karma Bağışlamalar 160
aaa. Genel Olarak 160
bbb. Karma Bağışlamanın Uygulamada Görünüm Şekilleri 163
ccc. Karma Bağışlamanın Muvazaalı Sözleşmelerden
Ayırt Edilmesi 164
ddd. Karma Bağışlamalarda Tenkise Tabi Kazandırma Miktarının Belirlenmesi 166
bb. Gizli Bağışlamalar 167
cc. Mükafatlandırıcı Bağışlamalar (Remuneratorische Schenkungen) 169
D. Mirasbırakanın Serbestçe Dönme Hakkını Saklı Tutarak Yaptığı Bağışlamalar 170
1. Serbestçe Dönme Hakkı Saklı Tutulan Bağışlama Kavramı 170
2. Serbestçe Dönme Hakkı Saklı Tutulan Bağışlamaların Kapsamı 171
E. Mirasbırakanın Ölümünden Önceki Bir Yıl İçinde Adet Üzere Verilen
Hediyeler Dışında Yapmış Olduğu Bağışlamalar 176
IV. MİRASBIRAKANIN SAKLI PAY KURALLARINI ETKİSİZ KILMAK
AMACIYLA YAPTIĞI AÇIK OLAN KAZANDIRMALAR 179
A. Genel Olarak 179
B. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla Yapılan
Kazandırmaların Kapsamı 180
C. Koşulları 184
1. Saklı Payı İhlal Etme Koşulu (Objektif Koşul) 184
2. Kazandırmanın Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla
Yapılmış Olması (Subjektif Koşul) 186
a. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılma Amacı 186
b. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılma Amacının İspatı 187
aa. Genel olarak 187
bb. Kazandırmanın Yapıldığı Tarihte Saklı Paylı Mirasçının Mevcut Olmamasının Saklı Payı İhlal Kastına Etkisi 189
D. Muris Muvazaasının TMK.m.565/b.4 ile İlişkisi 192

1. Muvazaa Kavramına İlişkin Genel Açıklamalar 192
a. Muvazaanın Tanımı ve Türleri 192
b. Muvazaanın Yaptırımı 194
c. Muvazaanın İspatı 196
aa. Taraflar Açısından 196
bb. Üçüncü Kişiler Açısından 199
2. Muris Muvazaasına İlişkin Genel Açıklamalar 200
3. Muris Muvazaasının Unsurları 203
4. Muris Muvazaasının Konu Bakımından Uygulama Alanı 204
5. Muris Muvazaası ile Taraf Muvazaası (TBK.m.19) Arasındaki Farklar 209
a. Amaç Yönünden Farklar 209
b. İspat Yönünden Farklar 212
C. Taraf Sıfatı Yönünden Farklar 213
6. Muvazaalı Olduğu Halde Muvazaa Sebebiyle Tapu Sicilinin Düzeltilmesi Davası ve Tenkis Davasına Konu Olmayan Kazandırmalar 214
7. 1974 Tarihli Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı’na Getirilen Eleştiriler 216
8. Görüşümüz 218
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
DİĞER TENKİSE TABİ KAZANDIRMALAR
I. GENEL OLARAK 221
II. HAYAT SİGORTASI SATIN ALMA DEĞERİ 221
A. Genel Olarak 221
B. Hayat Sigortasına İlişkin Genel Açıklamalar 222
1. Hayat Sigortası Türleri 222
2. Hayat Sigortasında Sigortalı, Sigorta Ettiren ve Lehdar Kavramları 224
3. Sigorta Primi, Sigorta Bedeli ve Satın Alma Değeri Kavramları 225
C. Hayat Sigortası Satın Alma Değerinin Tenkise Tabi Tutulma Koşulları 225
1. Mirasbırakanın Ölümü İhtimaline Karşı Kurulmuş Bir Hayat Sigortasının Varlığı 226

2. Sigorta Ettirenin Mirasbırakan Olması ve Sigorta Primlerinin Mirasbırakan Tarafından Ödenmiş Olması 228
3. Hayat Sigortasının Karşılıksız Olarak Üçüncü Kişi Lehine
Yapılmış Olması veya Üçüncü Kişiye Devredilmesi 228
a. Genel Olarak 228
b. Üçüncü Kişinin Hayat Sigortasında veya Daha Sonra Lehdar Olarak Belirlenmesi 229
c. Mirasbırakanın Sigortacıya Karşı Olan Talep Hakkını
Alacağın Temliki Yoluyla Üçüncü Kişiye Devretmesi 231
d. Mirasbırakanın Sigortacıya Karşı Olan Talep Hakkını Ölüme
Bağlı Tasarrufla Üçüncü Kişiye Vasiyet Etmesi 231
4. Sigorta Alacağının Mirasbırakanın Ölümü Anında Satın Alma
Değerine Sahip Olması 233
III. MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİNİN TENKİSİ 234
A. Genel Olarak 234
B. Sağ Kalan Eşin Mal Rejiminden Doğan Alacağı ile Miras Payı
Arasındaki İlişki 236
C. Artık Değere Katılma Oranını Değiştiren Mal Rejimi Sözleşmelerinin Tenkisi (TMK.m.237/II) 238
1. Genel Olarak 238
2. Mal Rejimi Sözleşmesine İlişkin Genel Açıklamalar 239
a. Mal Rejimi Sözleşmesinin Şekli 239
b. Mal Rejimi Sözleşmesinin Kapsamı 240
c. Evliliğin Sona Erme Sebepleri Açısından Mal Rejimi
Sözleşmesi 244
d. Mal Rejimi Sözleşmesinin Hukuki Niteliği. 245
3. TMK.m.237/II İle Ortak Olmayan Altsoya Getirilen Koruma 248
4. Mal Rejimi Sözleşmesi Karşısında Ortak Olmayan Altsoy
Dışındaki Saklı Paylı Mirasçıların Durumu 249
SONUÇ 255
KAYNAKÇA 263