Terekenin Korunması Önlemleri

TEREKENİN KORUNMASI ÖNLEMLERİ

 

Yrd. Doç. Dr. Zekeriya KURŞAT

   - Genel Olarak Terekenin Korunması Önlemleri

   - Terekenin Kaydedilmesi ve Mühürlenmesi

   - Terekenin Resmen Yönetilmesi

   - Ölüme Bağlı Tasarruflar ile İlgili Önlemler

   - Mirasçılık Belgesi

   - Koruma Önlemlerinin Uygulanması ve Sona Ermesi

 

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER.. 1

KISALTMALAR.. 13

KAYNAKÇA.. 15

§ 1. Giriş. 23

I. KISIM... 27

GENEL OLARAK TEREKENİN KORUNMASI ÖNLEMLERİ 27

§ 2. Terekenin Korunması Kavramı, Kurumun Amacı, GeneL ESASLARI ve Önlemlerin ÇeşitleRİ 29

2.1. Terekenin Korunması Kavramı ve Kurumun Amacı 29

2.1.1. Terekenin Korunması Kavramı 29

2.1.2. Kurumun Amacı 29

2.2. Terekenin Koruması Önlemlerinin Genel Esasları 32

2.2.1. Terekenin Korunması, Mirasın Geçişi, Bölüştürülmesi yahut Tasfiyesi Anlamına Gelmez 32

2.2.2. Terekenin Korunması Kurumu Tali Bir Kurumdur 33

2.2.3. Terekenin Korunması, Özel Hukuk Kişileri Eliyle Yürütülen Bir Kurum Değildir 33

2.2.4. Koruma Önlemlerine İlişkin Hükümler Birer Düzen Hükmü Niteliğindedir 33

2.2.5. Koruma Önlemlerine İlişkin Hükümler Kamu Düzenine İlişkindir ve Emredici Niteliktedir 35

2.2.6. Koruma Önlemlerinin Alınabilmesi İçin Kural Olarak Talep Gerekmez. 36

2.2.7. Koruma Önlemleri Kanunda Sınırlayıcı Bir Şekilde Sayılmamıştır 37

2.2.8. Koruma Önlemleri Miras Paylarını Değil Terekenin Tamamını Hedef Alır 37

2.3. Koruma Önlemlerinin Çeşitleri 38

§ 3. Genel Önlemler (Hâkimin Genel Olarak Önlem Alma Yetkisi) 40

II. KISIM... 45

TEREKENİN KAYDEDİLMESİ VE MÜHÜRLENMESİ 45

§ 4. Terekenin Deftere Kaydedilmesi 47

4.1. Terekenin Deftere Kaydedilmesi Kavramı, Kurumun Amacı, Benzer Kurum-larla İlişkisi: 47

4.1.1. Kavram.. 47

4.1.2. Kurumun Amacı 48

4.1.3. Benzer Kurumlarla İlişki 49

4.2. Terekenin Deftere Geçirilmesi ile Mühürlenmesi Arasındaki İlişki: 52

4.3. Terekenin Deftere Kaydedilmesini Gerektiren Haller: 54

4.3.1. Mirasçılar Arasında Vesayet Altına Alınmış veya Alınması Gereken Kimse-nin Bulunması 54

4.3.2. Mirasçılardan Temsilcisi Olmayan Birinin Uzun Süreden Beri Bulunama-ması 56

4.3.2.1. Uzun Süreden Beri Bulunamama. 57

4.3.2.2. Temsilcinin Bulunmaması 59

4.3.3. Mirasçılardan veya İlgililerden Birinin Talebi 60

4.4. Deftere Kaydedilecek Tereke Değerleri: 62

4.4.1. Kaydedilmesi Gereken Unsurlar 62

4.4.2. Tereke Unsurlarının Tespiti Bakımından Bilgi Verme Yükümlülüğü. 66

4.5. Terekenin Deftere Kaydedilmesinin Zamanı: 67

4.6. Terekenin Deftere Kaydedilmesi Usulü: 69

4.7. Terekenin Deftere Kaydedilmesinin Sonuçları: 70

§ 5. Terekenin Mühürlenmesi 73

5.1. Terekenin Mühürlenmesi Kavramı 73

5.2. Terekenin Mühürlenmesinin Amacı ve İşlevi 74

5.3. Mühürlemenin Uygulanışı 75

5.3.1. Terekenin Mühürlenme Yeri ve Zamanı 75

5.3.2. Mühürlemenin Kapsamı 77

5.3.2.1. Genel Olarak. 77

5.3.2.2. Mirasbırakanla Birlikte Oturanların İhtiyaçlarının Göz önünde Bu-lundurulması 79

5.3.2.3. Alacaklıların Talebi Üzerine Yapılan Mühürleme. 80

5.3.3. Mühürleme İşleminin Uygulanış Usulü: 81

5.4. Mühürlemeye Aykırı Davranışlar ve Sonuçları 82

III. KISIM... 85

TEREKENİN RESMEN YÖNETİLMESİ 85

§ 6. Terekenin Resmen Yönetilmesi 87

6.1. Terekenin Resmen Yönetilmesi Kurumunun Genel Olarak Tanıtımı 88

6.1.1. Terekenin Resmen Yönetilmesi Kavramı 88

6.1.2. Kurumun Amacı 90

6.1.3. Yakın Kurumlarla İlişkisi 91

6.2. Resmi Yönetimi Gerektiren Haller. 93

6.2.1. Genel Olarak. 93

6.2.2. Kanunda Belirtilen Sebepler 94

6.2.2.1 Temsilci Bırakmaksızın Ortadan Uzun Süre Kaybolan ve Buluna-mayan Mirasçının Varlığı 94

6.2.2.2. Hak İddia Edenlerin Hiçbirinin Mirasçılık Sıfatlarını İspat Edeme-meleri veya Mirasbırakanın Herhangi Bir Mirasçısının Bulunup Bulunmadığının Şüpheli Olması 97

6.2.2.2.1. Mirasçı Olduklarını İddia Eden Kişilerin Hiçbirinin Bunu İspat Edememesi 98

6.2.2.2.2. Mirasbırakanın Mirasçısının Bulunup Bulunmadığının Şüpheli Olması 99

6.2.2.3. Mirasçıların Tamamının Tespit Edilememesi 100

6.2.2.4 Kanunun Diğer Yerlerinde Belirtilen Haller 101

6.2.2.4.1. Kendisine Teslim Edilen Vasiyetnameyi İnceleyen Hâki-min Terekenin Resmen Yönetilmesi Kararı Vermesi (MK. m. 595/f. son) 102

6.2.2.4.2. Ön Mirasçının Güvence Göstermemesi veya Artmirasçının Beklenen Haklarını Tehlikeye Düşürmesi Durumunda Mirasın Resmen Yönetilmesi (MK. m.523/f. 3) 106

6.2.2.4.3. Mirasın Açıldığı Anda Sağ Olup Olmadığı İspat Edileme-yen Mirasçının Miras Payının Resmen Yönetilmesi (MK. m. 586/f. 1) 108

6.2.2.4.4. Miras Sebebiyle İstihkak Davasında Koruma Önlemi Ola-rak Terekenin Resmen Yönetilmesi Kararı Verilebilmesi (MK. m. 637/f. son) 109

6.2.2.4.5. Resmi Tasfiye Uyarınca Terekenin Yönetilmesi (MK. m. 634/f. 1) 110

6.2.2.4.6. Mirasçılardan Birinin Ödemeden Acziyet İçerisinde Olma-sı Halinde Diğer Mirasçıların Haklarının Korunması İçin Terekenin Resmen Yönetilmesi (MK. m. 640/f. son) 111

6.2.3. MK. m. 427, 589 ve 592’nin Birlikte Değerlendirilmesi 112

6.2.3.1. MK. m. 592/f. 1/b. 1’in Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendiril-mesi 112

6.2.3.2. MK. m. 592/f. 1/b. 2’in Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendiril-mesi 117

6.2.3.3. MK. m. 592/f. 1/b. 3’ün Benzer Hükümlerle Birlikte Değerlendiril-mesi 118

6.2.4. HUMK. m. 41’in Değerlendirilmesi 119

6.3. Resmi Yönetimin İşleyişi 119

6.4. Tereke Resmi Yöneticisi 120

6.4.1. Atanması 120

6.4.1.1. Genel Olarak. 120

6.4.1.2. Tereke Resmi Yöneticisinin Sulh Hâkimi Tarafından Belirlenmesi 120

6.4.1.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Kanun Tarafından Belirlenmesi 122

6.4.1.3.1. Mirasbırakanın Vasiyeti Yerine Getirme Görevlisi Atamış Olması 123

6.4.1.3.2. Mirasbırakanın Veli yahut Vasisinin Bulunması 128

6.4.1.3.3. Her İki Durumun Birleşmesi Hali 129

6.4.2. Hukuki Durumu yahut Niteliği 130

6.4.3. Görev ve Yetkileri 136

6.4.3.1. Genel Olarak. 136

6.4.3.2. Tereke Resmi Yöneticisinin Yetki ve Görev Sınırı 137

6.4.3.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Eşit Muamele, Sadakat ve Özen Yü-kümlülüğü 143

6.4.3.3. Tereke Resmi Yöneticisinin Temsil Yetkisi 144

6.4.3.4. Tereke Resmi Yöneticisinin Kanunda Sayılan Görevleri 148

6.4.3.4.1. Terekenin Deftere Kaydedilmesi 148

6.4.3.4.2. Gereken Koruma Önlemlerinin Alınması 149

6.4.3.4.3. Terekedeki Malların Satılması 150

6.4.3.4.4. Mirasbırakanın Alacaklarının Tahsili ve Borçlarının Öden-mesi 151

6.4.3.4.5. Vasiyetlerin Yerine Getirilmesi 152

6.4.3.4.6. Terekeye Dâhil Para ve Yatırımlarla İlgili Görevler 153

6.4.3.4.7. Terekedeki İşletmelerle İlgili Görevler 155

6.4.3.5. Tereke Resmi Yöneticisinin Görev ve Yetkilerinin Genel Değerlen-dirmesi 156

6.4.4. Tereke Resmi Yöneticisinin Ücret ve Masraf Talep Edebilmesi 157

6.4.5. Sorumluluğu ve Denetlenmesi 159

6.5. Resmi Yönetimin Sona Ermesi 164

§ 7. Mirasçıların İlan Suretiyle Saptanması Usulü veya Mirasçıla-rın Çağrılması 168

7.1. Mirasçıların Çağrılması Kurumunun Amacı 169

7.2. Kurumun Esasları ve İşleyişi 170

7.3. Kurumun Hukuki Sonuçları 173

IV. KISIM... 177

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR İLE İLGİLİ ÖNLEMLER.. 177

§ 8. Ölüme Bağlı Tasarruflarla İlgili Önlemlere İlişkin Genel Açıklamalar.. 179

§ 9. Vasiyetnamenin Teslim Edilmesi 181

9.1. Genel Olarak. 181

9.2. Teslim Borcunun Amacı ve Hukuki Niteliği 182

9.3. Teslim Yükümlüleri 183

9.3.1. Genel Olarak. 183

9.3.2. Resmi Merciler 185

9.3.3. Özel Hukuk Kişileri 186

9.4. Teslim Konusu Belgeler. 187

9.4.1. Vasiyetnameler 187

9.4.1.1. Genel Olarak. 187

9.4.1.2. Vasiyetname Türleri Bakımından Özellikler 188

9.4.1.3. Yokluk veya Geçersizliğin Etkisi 190

9.4.2. Miras ve Mal Rejimi Sözleşmeleri 194

9.5. Teslimin Şartları ve Gerçekleşmesi (Şekli, Zamanı ve Yeri) 194

9.6. Teslim Çerçevesinde Müeyyideler ve Sorumluluk. 196

9.7. Teslimin Sonuçları (Teslim Sonrası Hâkimin Görevleri) 200

§ 10. Vasiyetnamenin Açılması 205

10.1. Genel Olarak. 205

10.2. Vasiyetnamenin Açılması Kavramı, Amacı ve Fonksiyonu. 206

10.3. Açılma Usulüne Tabi Tutulabilecek Belgeler. 207

10.3.1. Vasiyetname. 207

10.3.2. Miras ve Mal Rejimi Sözleşmeleri 210

10.4. Açılma Usulü. 210

10.4.1. Genel Olarak. 210

10.4.2. Açılma Usulünün Uygulanacağı Yer ve Zaman. 211

10.4.2.1. Açılma Yeri 211

10.4.2.2. Açılma Zamanı 212

10.4.3. İlgililerin Çağrılması 217

10.4.4. Açılma Merasimi 221

10.5. Vasiyetnamenin Açılmasının Sonuçları 223

§ 11. Vasiyetnamenin Bir Örneğinin Tebliği 227

11.1. Genel Olarak. 227

11.2. Kendilerine Tebliğ Yapılacak Kişiler. 227

11.3. Tebliği Gereken Belgeler. 230

11.4. Tebliğ Usulü. 231

11.5. Vasiyetnamenin Örneğinin Tebliğ Edilmesinin Sonuçları 232

§ 12. Vasiyetnamenin Tenfizi 234

§ 13. Miras Sözleşmeleri İle ilgili Önlemler.. 237

13.1. Genel Açıklamalar ve Mevcut Durum.. 237

13.2. Miras Sözleşmelerinin Korunması İhtiyacı 239

13.3. Miras Sözleşmeleri Bakımından Koruma Önlemlerinin Alınması İmkânı 243

13.4. Özel Olarak Miras Sözleşmelerinin Teslimi ve Açılmasının Özellikleri 244

13.5. Mal Rejimi Sözleşmelerine İlişkin Değerlendirilme. 246

V. KISIM... 249

MİRASÇILIK BELGESİ 249

§ 14. Mirasçılık Belgesi Verilmesi 251

14.1. Terminoloji ve Kavram.. 252

14.2. Mirasçılık Belgesinin Amacı ve Hukuki Niteliği 253

14.3. Mirasçılık Belgesi Verilebilecek Kişiler. 257

14.3.1. Yasal Mirasçılar 258

14.3.2. Atanmış Mirasçılar 264

14.3.3. Vasiyet Alacaklıları 265

14.3.4. Kanunda Belirtilmeyen Diğer Kişilerin Durumunun Değerlendirilmesi 265

14.4. Mirasçılık Belgesi Talebi Üzerine İzlenecek Usul. 269

14.4.1. Talep Şartı 269

14.4.2. Mirasçılık Belgesinin Düzenlenmesine İlişkin Zamanlama (Belgenin Düzenlenmesini Geciktirebilecek Haller) 272

14.4.3. Görevli ve Yetkili Mahkeme. 273

14.4.4. Talebi Değerlendirmede İzlenecek Usul 275

14.4.4.1. Yargılama Usulü. 275

14.4.4.2. Yasal Mirasçıların Talebinin Değerlendirilmesinde İzlenecek Usul 278

14.4.4.3. Atanmış Mirasçılar Bakımından İzlenecek Usul 284

14.4.4.3.1. Atanmış Mirasçılar Bakımından İtiraza Uğramama Şartı 284

14.4.4.3.2. İtiraz Edebilecek Kişiler 285

14.4.4.3.3. İtiraz Süresi 287

14.4.4.3.4. Sürenin Başlangıcı Sorunu. 289

14.4.4.3.5. İtirazın Şekli ve İçeriği 291

14.4.4.3.6. İtirazın Gerçekleşmesinin Etkisi 292

14.4.4.3.7. İtirazın Gerçekleşmemesinin Etkisi 296

14.5. Mirasçılık Belgesinin İçeriği ve Şekli 297

14.6. Mirasçılık Belgesinin Hukuki Etkileri 304

14.7. Mirasçılık Belgesinin Düzeltilmesi veya İptali 313

14.8. Mirasçılık Belgesine Güvenerek İşlem Yapan Üçüncü Kişilerin İyiniyeti-nin Korunması Meselesi 319

14.9. Vasiyet Alacaklılarının Belgelerine İlişkin Açıklamalar. 328

VI. KISIM... 331

KORUMA ÖNLEMLERİNİN UYGULANMASI VE SONA ERMESİ 331

§ 15. Koruma Önlemlerinin Alınması ve Uygulanması Usulü.. 333

15.1. Görevli ve Yetkili Mahkeme. 333

15.2. Hâkimin Talep Üzerine veya Re’sen Harekete Geçebilmesi 337

15.3. Koruma Önlemlerinin Zamanlaması 338

15.4. Yargılama Usulü. 339

15.5. Koruma Önlemleri Uyarınca Alınan Kararlara Karşı Kanun Yolları 340

15.6. Koruma Önlemlerine İlişkin Giderlerin Karşılanması 343

15.7. Önlemlerin Alınmasının Milletlerarası Özel ve Usul Hukuk Boyutu. 344

15.8. Avrupa Birliği Hukukunun Konuya Yaklaşımı 358

§ 16. Koruma Önlemlerinin Sona Ermesi 361

§ 17. Sonuç.. 362