Tıbbi Müdahaleden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Basıya Sunuş 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 51
Birinci Bölüm
KAVRAMLAR, ÜLKEMİZDE TIBBİ HİZMETLERİN ORGANİZASYONU, HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
I. TEMEL KAVRAMLAR 53
A. Tıbbi Müdahale ve Sağlık Hizmeti Kavramları 53
1. Tıbbi Müdahale Kavramı 53
a. Genel Olarak Tıbbi Müdahale Kavramı ve Hukuki Kaynakları 53
b. Kozmetik Girişimlerin Niteliği 54
c. Tıbbi Müdahalenin Yöntemi 57
aa. Geleneksel (Klasik) Yöntemlerle Yapılan Tıbbi Müdahaleler 57
bb. Yeni Yöntemlerle Yapılan Tıbbi Müdahaleler 57
aaa. Tedavi Amaçlı Deneysel Uygulamalar 57
bbb. Araştırma Amaçlı Tıbbi Deneyler 58
2. Sağlık Hizmeti Kavramı 59
B. Sağlık Hakkı ve İlgili Diğer Kavramlar 60
C. Sağlık Hukuku ve Alt Dalları 68
1. Sağlık Hukuku 68
2. Tıp Hukuku 69
3. Kamu Sağlığı Hukuku 69
4. Sağlık İdaresi Hukuku 70
D. Tıp Hukukuyla İlgili Diğer Kavramlar 71
1. Tıbbi Malpraktis Kavramı 71
2. Endikasyon Kavramı 72
3. Komplikasyon Kavramı 74
4. Hukuki ve Cezai Sorumluluk Kavramları 74
a. Genel Olarak Sorumluluk Kavramı 74
b. Hukuki Sorumluluk 75
c. Cezai Sorumluluk 76
E. Tıbbi Müdahaleler ve Kişilik Hakları 76
1. Doğum ve Kişiliğin Kazanılması 76
2. Yaşam ve Vücut Bütünlüğünü Koruma Hakları 78
3. Kişiliğin Sona Ermesi ve Ölüm Anının Tıbben Tespiti 82
a. Genel Olarak Kişiliğin Sona Ermesi ve Mevzuatta Ölümün Tespiti Sorunu 82
b. Tıp bilimi Açısından Ölüm Halinin Tespitiyle İlgili Yaklaşımlar 83
c. Yeniden Canlandırma (Resüsitasyon) Uygulamaları 89
d. Ölümün Tespiti Halinde Yapılması Gerekenler 92
e. Organ Nakli Kanunu Uygulamasında Beyin Ölümü Kriteri 93
4. Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı ve Hasta Özerkliği Kavramı 97
a. Genel Olarak Kişi Özerkliği Kavramı ve Gelişimi 97
b. Kişi Özerkliği Hakkının Anayasal Temelleri 101
F. Hasta Özerkliği Bağlamında Tedaviyi Ret Hakkı ve Ötanazi 105
1. Tedaviyi Ret Hakkı 105
2. Ötanazi 114
a. Genel Olarak Ötanazi Kavramı ve Benzer Kavramlar 114
b. Ötanazi Tartışmasının Hukuksal Temelleri 117
c. Aktif Ötanazi 123
d. Dolaylı Ötanazi 126
e. Pasif Ötanazi 127
II. TÜRKİYE’DE SAĞLIK HİZMETLERİNİN ORGANİZASYON BİÇİMİ 138
A. Sağlık Hizmetinin Kamu Hizmeti Olarak Örgütlenmesi 138
1. Genel Olarak 138
2. Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri 140
3. İkinci ve Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetleri 141
4. Kamu Kurumlarınca Sunulan Sağlık Hizmetleri 142
a. 663 sayılı KHK (Kamu Hastaneleri Kurumu) Dönemi 142
b. 694 sayılı KHK ve 7078 sayılı Kanun ile Getirilen Yeni Sistemde Devlet Hastaneleri 143
c. Diğer Kamu Kuruluşlarınca Yürütülen Sağlık Hizmetleri 146
5. Türk Silahlı Kuvvetleri Bünyesindeki Sağlık Hizmetleri 147
B. Sağlık Hizmetinin Özel Kişi ve Kuruluşlarca Üstlenilmesi 149
III. HUKUKUMUZDA SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARI – GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUKLARI 150
A. Genel Olarak Sağlık Mesleği Mensubu Kavramı 150
B. Kanunda Düzenlenen Sağlık Meslekleri ve Yetkileri 153
1. Hekim 153
2. Diş Tabibi 154
3. Eczacı 154
4. Ebe 155
5. Hemşirelik Mesleği 159
a. Genel Olarak Hemşirelik Görev Tanımı 159
b. Hemşirenin Yükümlülükleri 161
c. Hemşirenin Sorumluluğu 164
6. Klinik Psikolog 168
7. Fizyoterapist 174
8. Hastabakıcılık 177
9. Sağlık Memurluğu 177
10. Odyolog 178
11. Diyetisyen 178
12. Dil ve Konuşma Terapisti 180
13. Podolog 181
14. Sağlık Fizikçisi 182
15. Anestezi Teknisyeni/Teknikeri 184
16. Tıbbi Laboratuvar Teknisyeni 185
17. Tıbbi Laboratuvar ve Patoloji Teknikeri 186
18. Tıbbi Görüntüleme Teknisyeni/Teknikeri 187
19. Ağız ve Diş Sağlığı Teknikeri 187
20. Diş Protez Teknikeri 188
21. Tıbbi Protez ve Ortez Teknisyeni/Teknikeri 189
22. Ameliyathane Teknikeri 189
23. Adli Tıp Teknikeri 190
24. Odyometri Teknikeri 191
25. Diyaliz Teknikeri 191
26. Fizyoterapi Teknikeri 192
27. Perfüzyonist 192
28. Radyoterapi Teknikeri 193
29. Eczane Teknikeri 194
30. İş ve Uğraşı Terapisti (Ergoterapist) 194
31. İş ve Uğraşı Teknikeri (Ergoterapi Teknikeri) 195
32. Elektronörofizyoloji Teknikeri 195
33. Mamografi Teknikeri 196
34. Acil Tıp Teknikeri 196
35. Acil Tıp Teknisyeni 197
36. Hemşire Yardımcısı 197
37. Ebe Yardımcısı 199
38. Sağlık Bakım Teknisyeni 200
39. Optisyen 200
C. Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensupları 201
1. Psikolog 201
2. Biyolog 202
3. Çocuk Gelişimcisi 203
4. Sosyal Çalışmacı/Sosyal Hizmet Uzmanı 203
5. Sağlık Eğitimcisi/Tıbbi Teknolog 203
6. Sağlık İdarecisi 204
7. Çevre Sağlığı Teknisyeni/Teknikeri 204
8. Yaşlı Bakım Teknikeri / Evde Hasta Bakım Teknikeri 205
9. Tıbbi Sekreter 205
10. Biyomedikal Cihaz Teknikeri 206
11. Biyomedikal Mühendisi 206
12. Gerontolog 207
D. Yürürlükten Kaldırılan/Değiştirilen Sağlık Meslekleri 207
1. Sünnetçilik 207
2. Diş Protez Teknisyenliği 208
IV. HEKİM–HASTA İLİŞKİSİNDE HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 208
A. Hastanın Hekime Karşı Hak ve Yükümlülükleri 208
1. Hastanın Yükümlülükleri 208
a. Hastalıkla İlgili Belirti veya Bulguları Bildirme Yükümlülüğü 208
b. Muayeneye, Teşhis ve Tedavi Yöntemine Katlanma Yükümlülüğü 209
c. Hekimin Tavsiyelerine Uyma Yükümlülüğü 210
d. Ücret Ödeme Yükümlülüğü 211
2. Hasta Hakları 211
a. Kavram ve Tarihi Gelişim 211
b. Mevzuatımızda Hasta Hakları / Hekim Yükümlülükleri 214
c. Hasta Hakları Yönetmeliği 215
d. Hasta Hakları Kurulu ve Şikayet Hakkı 216
B. Hekimin Hastaya Karşı Hak ve Yükümlülükleri 217
1. Hekimin Yükümlülükleri 217
a. Hastanın Onuruna ve Kişilik Değerlerine Saygı Gösterme Yükümlülüğü 217
b. Tıbbi Yardımı Bizzat Yerine Getirme Yükümlülüğü 219
c. Hasta Öyküsü (Anamnez) Alma ve Muayene Etme Yükümlülüğü 219
d. Bilgilendirme/Aydınlatma Yükümlülüğü 221
e. Tanı Koyma Yükümlülüğü 221
f. Uygun Tedavi Yöntemini Seçme ve Uygulama 222
g. Özen Yükümlülüğü 223
aa. Genel Olarak Özen Yükümlülüğü 223
bb. Tıbbi Standardı Sağlama (Objektif Özen) Yükümlülüğü 225
cc. Neticesi Bakımından Tıbbi Girişimde Hekimin Yükümlülüğü 229
ğ. Konsültasyon Önerme veya Bu Yöndeki Talebi Kabul Etme Yükümlülüğü 230
aa. Genel Olarak 230
bb. Konsültan Hekimin Yükümlülükleri 235
cc. Konsültasyon Usulü 236
dd. Konsültan Hekimle Kurulan İlişkinin Hukuki Niteliği 239
h. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 240
aa. Genel Olarak Kayıt Tutma Yükümlülüğü 240
bb. Tıbbi Kayıtların Tutulmasıyla İlgili Temel İlkeler 245
cc. Elektronik Tıbbi Kayıtlar, Güvenlik ve Mahremiyet 246
aaa. Genel Olarak 246
bbb. Avrupa Konseyi ve Birlik Hukukunda Veri Korumayla İlgili Mevzuat 250
dd. Hastanın Tıbbi Kayıtları İnceleme ve Örnek Alma Hakkı 255
ee. Kayıt Tutma Yükümlülüğünün İhlali ve Sonuçları 257
ff. Tıbbi Kayıtlarla İlgili Mevzuat Hükümleri 258
ı. Hastanın Özel Hayatına (Mahremiyetine) Saygı ve Kişisel Verilerini Koruma Yükümlülüğü 260
aa. Genel Olarak Özel Hayatı ve Kişisel Verileri Koruma Yükümlülüğü 260
bb. Sağlık Hizmetlerinde Hasta Mahremiyetinin Korunması Yükümlülüğü 263
cc. Tıbbi Kayıtlar ve Sağlık Verileri Boyutuyla Özel Hayatın Gizliliği Hakkı 269
dd. Kişisel Verilere ve Mahremiyete Yönelik Hukuka Uygunluk Nedenleri 275
ee. Hukuki Sorumluluk ve İspat Yükü 277
ff. Cezai Sorumluluk 278
2. Hekimin Hakları 279
a. Hastadan Saygı ve Güven Bekleme Hakkı 279
b. Hastadan Tedaviyle İlgili İşbirliği Bekleme Hakkı 280
c. Çalışma Ekibini Seçme ve Tıbbi Görüş Alma Hakkı 280
d. Haklı Nedenle Tedaviyi Üstlenmeme veya Bırakma Hakkı 281
e. Özerklik – Mesleğini Serbestçe İcra Etme Hakkı 282
f. Ücret Talep Etme Hakkı 284
C. Hekimin Kamusal Yükümlülükleri 284
1. Suçu İhbar Yükümlülüğü 285
2. Hastalıkları Bildirim ve Tedavi Yükümlülüğü 285
İkinci Bölüm
TIBBİ GİRİŞİMLERİN HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ VE ŞARTLARI
I. TIBBİ EYLEMLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE GENEL OLARAK HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ 289
A. Tıbbi Eylemlerin Hukuki Niteliği 289
B. Hukuk Tarihinde Tıbbi Girişimler ve Hekimlik Mesleği 290
C. Tıbbi Eylemlerin Hukuka Uygunluk Nedenleri 296
1. Konuyla İlgili Görüşler 296
a. Karşılaştırmalı Hukuktaki Yaklaşımlar 296
aa. Tıp Mesleğini Esas Alan Görüşler 296
bb. Bireysel veya Toplumsal Yararı Esas Alan Görüşler 298
cc. İradeyi Temel Alan Görüşler 298
b. Türk Hukuk Doktrininde İleri Sürülen Görüşler 300
2. Hukuka Uygunluk Nedenleriyle İlgili Görüşümüz 305
a. Rıza Gereken Tıbbi Girişimler Yönünden 305
b. Rıza Aranmayan Tıbbi Girişimler 311
c. Yetkili Olmayan Kişilerin Tıbbi Girişimleri 313
II. HASTANIN RIZASININ HUKUKA UYGUNLUĞU İÇİN GEREKEN ŞARTLAR 314
A. Rıza Açıklama Ehliyetinin Varlığı 314
1. Rıza Kavramı ve Tıbbi Müdahaleye Rızanın Yasal Dayanakları 314
2. Tam Ehliyetli Olup Ayırt Etme Gücünden Geçici Olarak Yoksun Olanlar 318
3. Ayırd Etme Gücüne Sahip Sınırlı Ehliyetliler Yönünden 319
4. Ayırt Etme Gücüne Sahip Sınırlı Ehliyetsizler Yönünden 320
5. Ayırt Etme Gücünden Yoksun Olanların Rıza Açıklama Ehliyeti 322
a. Kısıtlıların Rıza Açıklama Ehliyeti 322
b. Küçüklerin Rıza Açıklama Ehliyeti 323
d. Velinin Küçüğün Tedavisine Rıza Göstermemesi 330
B. Rızanın Konusunun Hukuka ve Ahlaka Uygun Bulunması 333
C. İrade (Rıza) Açıklamasının Biçimi ve Zamanı 334
D. İradeyi Sakatlayan Nedenlerin Bulunmaması 335
E. İradenin Bilgilendirme (Aydınlatma) Sonucu Elde Edilmesi 337
1. Bilgilendirme (Aydınlatma) Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği ve Tarihsel Kökenleri 337
2. Bilgilendirme Yükümlüsü 342
3. Bilgilendirilecek Kişi 343
4. Hukuki Niteliği Yönünden Aydınlatma Yükümlülüğü ve Türleri 344
a. Genel Olarak 344
b. Karar Aydınlatması 346
c. Koruma (Güvenlik) Aydınlatması 350
d. Bilgilendirme Aydınlatması 351
5. Tıbbi Yardım Süreçlerine Göre Aydınlatma Yükümlülüğü 353
a. Muayene Yöntemi ve Teşhis Yöntemleri Hakkında Bilgilendirme 353
b. Bulgular ve Teşhis Konusunda Bilgilendirme 354
c. Tedaviyle İlgili Bilgilendirme 354
d. Tedavi Süreci ve Sonrası Hakkında Bilgilendirme 355
e. Süreçteki Diğer Tıbbi Uygulamalar İçin Bilgilendirme 357
6. Aydınlatmanın Zamanı ve Kapsamı 357
7. Aydınlatmanın Şekli 361
8. Bilgilendirmenin İspatı ve İspat Yükü 363
9. Bilgilendirme Yükümlülüğünün İstisnaları 365
a. Acil Tıbbi Müdahalelerde Bilgilendirme Yükümlülüğü 365
b. Bilgilendirmenin Tedaviyi Olumsuz Etkilemesi 365
c. Bilgilenme Hakkından Vazgeçme 368
d. Hastanın Bilgisinin Bulunması 369
e. Bilgilendirmenin Gereksiz veya Uygulanamaz Hale Gelmesi 370
F. Rıza Eksikliğini Hukuka Uygun Kılan İkame Nedenler 370
1. Muhtemel/Öngörülen (Hipotetik) Rıza 370
2. Varsayılan/Mefruz Rıza Kavramı 375
3. Ameliyatın Genişletilmesi ve Mefruz Rıza 382
4. Önceki İrade Açıklamalarının (Hasta Talimatı/Vasiyeti) Geçerliliği 388
G. Bilgilendirilmiş Rızaya Bağlanan Hukuki Sonuçlar 392
1. Rızanın Geri Alınması 392
2. Rızanın Kapsamı ve Tıbbi Girişimin Sınırları 393
3. Bilgilendirme/Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlalinin Sonuçları 395
III. RIZA ARANMAYAN TIBBİ YARDIM VE MÜDAHALELER VE HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ 401
A. Ceza Hukukundan Kaynaklanan Müdahaleler 401
1. Genel Olarak Ceza ve Usul Hukuku Uygulamaları 401
2. Beden Muayenesi veya Vücuttan Örnek Alınmasında Rızanın Etkisi 406
3. Tutukevi ve İnfaz Kurumlarındaki Müdahaleler 412
B. Açlık Grevlerinde Tıbbi Müdahale 417
C. Acil ve Zorunlu Hallerde Tıbbi Müdahaleler 418
D. Kamu Sağlığını Koruma Amaçlı (Zorunlu Aşı–Tedavi, vb.) Müdahaleler 421
E. Soybağının Tespitine Yönelik Tıbbi Müdahaleler 429
F. Kısıtlılara veya Toplum İçin Tehlikeli Akıl Hastalarına ve Diğerlerine Yönelik Tıbbi Müdahaleler 431
1. İlgili Mevzuat Hükümleri 431
a. İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi 431
b. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun İlgili Hükümleri 432
c. 2559 Sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu 435
2. Akıl Hastalığı ve Diğer Nedenlerle Ergin (Reşit) Kişinin Koruma ve Tedavi Amacıyla Özgürlüğünün Kısıtlanması 436
a. Medeni Kanunun 432. Maddesi Uyarınca Koruma Amacıyla Özgürlüğün Kısıtlanması 436
b. Vasinin Koruma ve Tedavi Amacıyla Kısıtlıyı Kuruma Yerleştirmesi 444
G. Küçükler Hakkında Koruyucu Tedavi Tedbiri Uygulamaları 444
1. Vesayet Altındaki Küçüğün Koruma Amacıyla Kuruma Yerleştirilmesi 445
2. Velayet Altındaki Çocuğun Tedbiren Tedavisinin Sağlanması 446
3. Çocuk Koruma Kanununa Göre Çocuk Hakkında Sağlık Tedbiri Uygulaması 446
H. Rıza Aranmayan Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluk Nedenleri 449
IV. HUKUKA UYGUNLUK ŞARTI OLARAK TIP MESLEĞİNİ İCRA YETKİSİNİN VARLIĞI VE MÜDAHALENİN TIP BİLİMİ VE MESLEĞİNİN GEREKLERİNE UYGUN YAPILMASI 452
A. Genel Olarak Tıp Mesleğini İcra Yetkisinin Varlığı 452
1. Doktorların Mesleği İcra Yetkisi 452
a. Tıp Fakültesi Diplomasına Sahip Olma 453
b. Belirli Tıp Dalları Bakımından Uzman Olma 453
c. Şekli Şartlar 458
2. Diğer Sağlık Mesleği Mensuplarının Mesleklerini İcra Yetkisi 459
B. Tıbbi Gerekliliğin/Endikasyonun Varlığı 459
1. Genel Olarak Endikasyon Kavramı 459
2. Endikasyonun Pozitif Hukuktaki Dayanakları 462
3. Endikasyonun Hukuki Niteliği 464
4. Endikasyon ve Tıbbi Kusur İlişkisi 466
C. Müdahalenin Tıp Biliminin ve Mesleğinin Standardına Uygunluğu 468
1. Genel Olarak Tıbbi Standarda Uygunluk ve Özen Yükümlülüğü 468
2. Tıbbi Tekniklerle İlgili Standardın Uygulanması 471
Üçüncü Bölüm
TIBBİ KUSURLAR VE MALPRAKTİS NEDENLERİ
I. GENEL OLARAK TIBBİ KUSURLAR (HATALAR) VE SORUMLULUK 473
A. Malpraktis ve Tıbbi Kusur Kavramları 473
1. Kavram ve İstatistikler 473
2. Tıbbi Kusurun/Hatanın Belirlenmesiyle İlgili Temel Esaslar 476
B. Tıbbi Kötü Uygulamanın Ortaya Çıkış Biçimleri ve Sorumluluk Halleri 480
1. Tıbbi Kötü Uygulamanın Kasten İcra Edilmesi 480
2. Tıbbi Kötü Uygulamanın Taksirle Meydana Gelmesi 481
3. Tıbbi Yardımın Yapılmaması veya Geciktirilmesi Nedeniyle Sorumluluğun Değerlendirilmesi 482
4. Defansif Tıp Uygulamaları Nedeniyle Sorumluluk 482
a. Genel Olarak Defansif Tıp Kavramı ve Uygulamaları 482
b. Defansif Tıp Uygulamaları Nedeniyle Hukuki ve Cezai Sorumluluk 485
C. Genel Olarak Tıbbi Hataların Türleri 487
II. TÜRLERİNE GÖRE TIBBİ KUSURLARIN İNCELENMESİ 489
A. Sağlık Hizmeti Sürecine İlişkin Tıbbi Kusurlar 489
1. Bilgilendirme/Aydınlatma Hatası 489
2. Teşhis/Tanı Hatası 490
a. Genel Olarak Tanı Hataları 490
b. Tanı İçin Gereken Tetkiklerin Yaptırılmaması 492
c. Yetersiz Muayene ve Hasta Öyküsünün Eksik Alınması 493
d. Tanı İçin Uzman Görüşüne veya Konsültasyona Başvurulmaması 493
e. Tanı Hatalarının Hukuki Sonucu 494
3. Tedavi Hataları 495
a. Kavram ve Genel Olarak Tedavi Hataları 495
b. Yanlış Tedavi Yönteminin Seçilmesi 497
c. Tedavi Sürecinde Tıbbi Uygulama ve İlaç Uygulama Hataları 499
d. Ameliyatlarda Uygulama Hataları 501
e. Uzman Görüşüne – Konsültasyona Başvurulmaması 503
f. Tedaviyi Üstlenme Kusuru 509
aa. Genel Olarak Hekim ve Uzmanların Üstlenme Kusurları 509
bb. Tıp ve Sağlık Mesleği Eğitiminde Öğrenci ve Asistanların Yetkileri 512
aaa. Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi ve Asistanların Yetkisi 513
bbb. İntörn Hekim ve İntörn Diş Hekimlerinin Yetki ve Sorumlulukları 516
ccc. Hemşirelik ve Ebelik Eğitiminde Öğrencilerin Yetki ve Sorumlulukları 517
g. Tedavi Sonrası Hizmetlere İlişkin Hatalar 518
B. Organizasyon Hataları 518
1. Sağlık Kurumunun Organizasyonuyla İlgili Hatalar 518
a. Genel Olarak Organizasyon Kusuru ve Hukuki Sorumluluk 518
b. Mesai Dışı Hizmetler ve Nöbet Hizmetleriyle İlgili Kusurlar 523
c. Organizasyon Kusuru Nedeniyle Yöneticilerin Cezai Sorumluluğu 524
2. Tedavi Hizmetinin Organizasyonuyla İlgili Kusurlar 530
a. Tedaviyi Üstlenen Hekimin Organizasyon Kusuru 530
b. İşbölümüyle İcra Edilen Tıbbi Girişimlerde Güven İlkesi ve Sorumluluk 531
3. Cihaz ve Araçlarda Mekanik Arızalar 537
4. Personelin Tedaviyle İlgili Olmayan Kusurları 537
C. Tedaviden Kaçınma veya Tedaviyi Geciktirme Eylemleri 538
1. Genel Olarak 538
2. Acil Servis Hizmetlerinde Tedaviden Kaçınma Nedeniyle Hekim ve Hastanelerin Sorumluluğu 539
3. Kamu Görevlilerinin Tedaviden Kaçınması veya Geciktirmesi 541
D. Komplikasyonlar ve Hekimlerin Sorumluluğu 542
1. Kavram 542
2. Komplikasyonun Sorumluluğa Etkisi 544
3. Komplikasyon – Tıbbi Kusur Ayrımı ve Komplikasyon Yönetimi 547
4. Uygulamada Görülen Çeşitli Komplikasyon Nedenleri 548
E. Güvenli Sağlık Hizmeti İçin Hastaya Öneriler 553
III. TIBBİ KUSURUN TESPİTİ VE BİLİRKİŞİLİK GÖREVİ 554
A. Kusur Tespitinin Hakime Ait Bir Yetki Oluşu 554
1. Ceza Yargılaması Yönünden 554
2. Hukuk Yargılaması Yönünden 556
B. Bilirkişilik Görevi 557
1. Genel Olarak Bilirkişilik 557
2. Bilirkişilik Yasağı ve Ret Sebepleri 562
3. Bilirkişinin Yükümlülükleri 562
4. Bilirkişinin Hak ve Yetkileri 564
a. Bilirkişinin Hakları 564
b. Bilirkişinin Yetkileri 565
5. Atama Yetkisi, Usulü ve Görev Süresi 567
6. Tıbbi Girişim Hatalarında Bilirkişilik Görevi 568
a. Bilirkişinin Özellikleri ve Bilirkişi Atanmasında Gözetilecek Hususlar 568
b. Bilirkişi Raporlarında Bulunması Gerekenler 571
c. Tıbbi Bilirkişi Raporlarında İnceleme Yöntemi 573
d. Uyuşmazlığa Konu Tıbbi Sözleşmenin Özelliklerinin Dikkate Alınması 574
e. Aydınlatma Yükümlülüğünün Raporda İncelenmesi 578
f. Komplikasyon İddia ve Savunmalarının İncelenmesi 580
7. Bilirkişi Raporunun Değerlendirilmesi 585
C. Bilirkişinin Kast veya Ağır İhmali Nedeniyle Devletin Hukuki Sorumluluğu 586
1. Kanuni Düzenleme ve Gerekçeleri 586
2. Devletin Hukuki Sorumluluğu 591
3. Bilirkişiye Rücu 592
4. Zamanaşımı 592
5. Yetkili ve Görevli Mahkeme 593
D. Bilirkişilik Görevlerinden Kaçınma Eylemleri 593
1. Ceza Yargılamasında Bilirkişilik Görevinden Kaçınma 593
a. Ceza Muhakemesi Kanununun İlgili Hükümleri 593
b. Bilirkişilerin Görevden Kaçınma Eylemleri 597
2. Hukuk Yargılamasında Bilirkişilikten Kaçınma Fiilleri 600
a. Yasal Düzenleme 600
b. Görevden Kaçınan Bilirkişiye Uygulanacak Yaptırımlar 601
YARGITAY KARARLARI 601
E. Bilirkişilik Görevini İhmal Eylemi 605
1. Genel Olarak 605
2. Bilirkişinin İhmali Davranışla Görevi Kötüye Kullanma Suçu 606
3. Disiplin Hapsi Yaptırımıyla İçtima Sorunu 608
YARGITAY KARARLARI 609
F. Bilirkişi ve Tercümanların Gerçeğe Aykırı Oy ve Bilgi Verme Suçları 610
1. Kanun Hükmü 610
2. Suçun Unsurları 610
a. Suçun Maddi Unsurları 610
b. Manevi Unsur 613
c. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 613
d. Soruşturma ve Kovuşturma 614
YARGITAY KARARLARI 614
Dördüncü Bölüm
ÖZELLİKLİ BAZI TIBBİ GİRİŞİMLERİN İNCELENMESİ VE SORUMLULUK NEDENLERİ
I. ORGAN VE DOKU NAKİLLERİ 617
A. Kavram, Kapsam ve Yasal Dayanak 617
1. Organ ve Doku Naklinin Şartları ve Hukuki Niteliği 619
a. Genel Olarak 619
b. Nakil İşlemine ve Alıcıya İlişkin Şartlar 619
c. Ölüden Yapılan Nakiller 620
aa. Ölüden Organ Naklinin Şartları 620
bb. Ölüden Organ Naklinin Hukuki Niteliği 622
cc. Otopsi İşlemleri 623
d. Yaşayan Vericiden Yapılan Nakiller 623
aa. Yaşayan Kişiden Organ Naklinin Şartları 623
bb. Yaşayan Vericiden Yapılan Nakillerin Hukuki Niteliği 625
2. Tarafların Hakları ve Sorumlulukları 626
a. Vericinin Hakları 626
b. Vericinin Sorumlulukları 627
c. Alıcının Hakları 628
d. Alıcının Sorumlulukları 628
e. Hastane ve Doktorun Hak ve Yükümlülükleri 628
aa. Hastanenin Hakları 628
bb. Hastane ve Doktorun Yükümlülükleri 629
cc. Hastane ve Doktorun Hukuki Sorumlulukları 630
4. Kompozit Doku (Yüz, Kol, Bacak) Nakillerinde Hukuki Sorunlar 631
B. Gebeliğe Son Verme (Kürtaj) 635
1. Kavram ve Yasal Şartları 635
2. Kürtajın Türleri 636
3. Kürtaj Nedeniyle Hukuki Sorumluluk 637
C. Sterilizasyon (Kısırlaştırma) 638
D. Kastrasyon (Hadım Etme) 642
a. Genel Olarak 642
b. Hukuka Uygunluk Şartları 643
c. Cezai Sorumluluk 645
d. Hukuki Sorumluluk 647
E. Cinsiyet Değiştirme 647
F. Yapay Üreme Yöntemlerinin Uygulanması 651
1. Genel Olarak Yapay Üreme Yöntemleri 651
a. Yapay Dölleme ve Benzeri Yöntemler 651
b. Sperm Bankacılığı 653
c. Genel Olarak Embriyo Aktarmaları 654
d. Soybağı Sorunları 655
2. Karşılaştırmalı Hukukta ve Hukukumuzda Yapay Üreme Yöntemleri 657
a. Karşılaştırmalı Hukukta Durum 657
b. Yapay Üreme Yöntemleriyle İlgili Türk Hukuk Mevzuatı 663
c. Hukukumuzda Yapay Dölleme ve Embriyo Aktarımı Uygulamaları 666
3. Hukuki Sorumluluk 669
4. Yapay Üreme Yöntemleri Nedeniyle Cezai Sorumluluk 671
a. Genel Olarak ve 7151 Sayılı Kanundan Önceki Durum 671
b. 2238 Sayılı Kanunun 7151 sayılı Kanunla Değişik 15. Maddesi Yönünden Cezai Sorumluluk 673
G. Kök Hücre Araştırmaları 675
1. Kavram 675
2. Hukukumuz ve Kök Hücre Araştırmaları 677
H. Klonlama 679
1. Genel Olarak 679
2. İç Hukukumuzda Klonlama 683
I. Gen Çalışmaları 685
1. Kavram ve Etik Tartışmaları 685
2. İlgili Mevzuat Hükümleri 689
a. Anayasa 689
b. İnsan Hakları ve Biyo–tıp Sözleşmesi 689
c. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu 692
d. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 692
e. Genetik Hastalıklar Değerlendirme Merkezleri Yönetmeliği 693
f. Üremeye Yardımcı Tedavi Uygulamaları ve Üremeye Yardımcı Tedavi Merkezleri Hakkında Yönetmelik 695
3. Genetik Tanı ve Gen Tedavisi 698
a. Genetik Tanı/Analiz 698
b. Gen Tedavisi 701
c. Genetik Tanı ve Tedavi nedeniyle Sorumluluk 703
aa. Cezai Sorumluluk 703
bb. Hukuki Sorumluluk 704
4. Genetik Veri Bankaları 706
5. Gen Teknolojisinin İlaçlarda Kullanılması 708
6. Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar 709
a. Genel Olarak 709
b. GDO ve GDO’lu Ürünler Nedeniyle Sorumluluk 711
aa. Hukuki Sorumluluk 711
aaa. Tüketicinin Korunması Kanununa Göre Sorumluluk 711
bbb. 5977 Sayılı Biyogüvenlik Kanununa Göre Sorumluluk 711
ccc. Haksız Fiil Sorumluluğu 715
bb. GDO’lu Ürünler Nedeniyle Cezai sorumluluk 716
aaa. Korunan Yarar ve Suçların Müşterek Özellikleri 716
bbb. Ürünleri Kanuna Aykırı Üretme, İthal Etme veya Çevreye Bırakma Suçları (m.15/1) 717
ccc. GDO veya Ürünlerinin İznine Aykırı Amaçla Ticareti veya Kullanımı (m.15/2) 718
ddd. GDO’lardan Elde Edilen Ürünlerin İznine Aykırı Amaçla Ticareti veya Kullanımı (m.15/3) 719
eee. Sahte Beyanla İthal veya İşleme İzni Alınması ve İzne Dayalı Eylemler (m.15/4) 720
fff. Suçların Tüzel Kişinin Faaliyeti Çerçevesinde ve Yararına Olarak İşlenmesi (m.15/5) 721
ggg. Denetimle İlgili Kanuni Yükümlülüklere Aykırılık (m.15/6) 722
ğğğ. GDO ve Ürünlerinin Kanuna Aykırı Olarak Kapalı Alanlarda Kullanılması (m.15/7) 723
cc. GDO’lar ve GDO’lu Ürünler Nedeniyle İdarenin Sorumluluğu 723
İ. Tıbbi Protez Uygulamaları 725
J. Estetik Tıbbi Müdahaleler ve Ameliyatlar 726
1. Genel Olarak 726
2. Hukuka Uygunluk Nedeni 728
3. Hukuki ve Cezai Sorumluluk 730
K. Psikiyatrik Yardım ve Tedaviler 731
1. Psikiyatrik Hastalara Tıbbi Müdahale ve Şartları 731
a. Genel Olarak 731
b. Acil Hallerde Tıbbi Müdahale 735
2. Psikiyatrik Hastalarda Bilgilendirme Yükümlülüğü 736
a. Rıza Açıklama Yeterliği Bulunan Hastaların Bilgilendirmesi 736
b. Rıza Açıklama Yeterliği Bulunmayan Hastaların Bilgilendirilmesi 740
c. Acil Müdahale Gereken Hallerde Bilgilendirme 741
3. Psikiyatrik Hastalarda Değerlendirme Riskleri 741
4. Psikiyatride Gizlilik İlkesi ve Özel Hayatın Gizliliği ve Kişisel Verilerin Korunması Yükümlülükleri 742
5. Psikiyatrik Hastalarla İlgili Mevzuat 746
L. Ağız ve Diş Sağlığı ile İlgili Tıbbi Girişimler ve Diş Hekiminin Sorumluluğu 749
1. Genel Olarak Diş Hekimliği Mesleği 749
2. Diş Hekimlerinin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu 751
M. İlaçla Tedavi Yöntemleri ve Hekimin Sorumluluğu 753
1. İlaçlar, Kozmetikler ve Takviye Edici Gıdalar 753
2. Tedavide Güvenilirliği Bilinen İlaçların Kullanılması 756
3. Endikasyon/Ruhsat Dışı İlaç Kullanımı ve Sorumluluk 758
a. Kavram ve Benzer Kavramlardan Farkı 758
b. Endikasyon (Ruhsat) Dışı İlaç Kullanımı Koşulları 762
c. İlaç Bedellerinin SGK Tarafından Karşılanması ve Endikasyon Dışı İlaçlar Bakımından Yaşanan Sorunlar 764
d. Endikasyon Dışı Kullanımda Hekim, Eczacı ve Üreticinin Sorumluluğu 769
4. Yeni İlaçların Kullanılması ve İlaç Araştırmaları 773
a. İlgili Mevzuat 773
b. İlaç Araştırmalarında Aşamalar 775
c. İlaç Araştırmalarında Deney ve Denemelerin Hukuka Uygunluk Şartları 778
aa. İlgili Kanun Hükümlerindeki Koşullar 778
bb. İlaç ve Biyolojik Ürünlerin Klinik Araştırmaları Hakkındaki Yönetmeliğe Göre Bilimsel Araştırma Koşulları 784
aaa. Genel Olarak 784
bbb. Risk–Yarar Değerlendirmesi 788
ccc. Deneği Aydınlatma Yükümlülüğü 789
d. İlaç Deney ve Denemeleri Nedeniyle Sorumluluk 792
aa. İlgili Kavramlar ve Tanımları 792
bb. Yönetmeliğin Sorumlulukla İlgili Hükümleri 795
cc. Genel Olarak Klinik Araştırma Dönemi ve Sorumluluk 796
e. Klinik Araştırmalarda Hukuki Sorumluluk Sebepleri 797
aa. Sözleşmeye Dayalı Sorumluluk 797
bb. Vekaletsiz İş Görmeye Dayalı Sorumluluk 799
cc. İdarenin Sorumluluğu 799
dd. Haksız Fiile Dayalı Sorumluluk 799
ee. Araştırma Kliniği İşletilmesi Nedeniyle Tehlike Sorumluluğu 800
ff. Yarışan Sorumluluk Nedenlerinden, Davacı Lehine Olanın Uygulanması İlkesi 801
5. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemlerinin Tedavide Kullanılması Nedeniyle Hekimin Sorumluluğu 802
a. Kavram ve İlgili Mevzuat 802
b. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Nedeniyle Sorumluluk 806
c. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 808
d. Yönetmelik Kapsamı Dışındaki Geleneksel Yöntemlerin Uygulanması 808
N. İlaç Üreticisinin Sorumluluğu 809
1. Genel Olarak İlaç Üretimi ve İlgili Kavramlar 809
2. İlaç Üreticisinin Cezai Sorumluluğu 814
a. Genel Olarak 814
b. Ruhsatsız İlaç Üretme ve Satma Suçu 817
3. İlaç Üreticisinin Hukuki Sorumluluğu 818
a. Genel Olarak 818
b. Tüketici Hukukuna Göre Ayıplı Üretimden Sorumluluk 819
aa. 4077 sayılı (Mülga) Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre 819
bb. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Sorumluluk 822
c. 7223 sayılı Ürün Güvenliği Kanununa Göre Sorumluluk 826
aa. Genel Olarak 826
bb. Sorumluluğun Kapsamı ve Hukuki Niteliği 830
cc. Sorumluluktan Kurtuluş Nedenleri 834
d. İlaç Üreticisinin Haksız Fiil Hükümlerine Dayalı Sorumluluğu 835
aa. Kusura Dayalı Haksız Fiil Sorumluluğu (BK m. 49 vd.) 835
bb. İşletme Organizasyonu Sorumluluğu (TBK 66/3) 837
e. Genel Tehlike Sorumluluğu (TBK 71) 839
f. Üreticinin Sorumluluğunun Koşulları 842
aa. Sorumluluğa İlişkin Genel Koşullar 842
bb. İlaç Üretiminde Ayıplı veya Uygunsuz (Hatalı) Ürün Sorumluluğunun Kapsamı 846
g. İlaç Patenti Sahibinin Sorumluluğu 854
O. İlaç İmal ve Satışı Nedeniyle Eczacının Sorumluluğu 855
1. Mevzuat Çerçevesinde Eczacılık Mesleği 855
2. Eczacının Mesleki Yükümlülükleri 859
a. İlaç ve Kimyevi Maddelerin Muhafazasıyla İlgili Yükümlülükler 859
b. İlaçların Hazırlanması ve Reçetelerin Kabulüyle İlgili Yükümlülükler 860
c. İlacın Tesliminde Bilgilendirme ve Danışmanlık Yükümlülüğü 861
d. Defter Tutma ve Kayıt Yükümlülüğü 867
e. Eczacılık Meslek Etiğiyle İlgili Yükümlülükler 867
3. Eczacının Hukuki Sorumluluğu 869
a. İlaç Kavramı ve Genel Olarak Eczacıların Sorumlu Olduğu Alanlar 869
b. Mesleki Yükümlülükleri Bağlamında Eczacının Hukuki Sorumluluğu 871
aa. Özen Yükümlülüğüne Aykırılık Nedeniyle Eczacının Sorumluluğu 871
bb. Aydınlatma Yükümlülüğüne Aykırılık Nedeniyle Sorumluluk 873
cc. Sırrı ve Kişisel Verileri Koruma Yükümlülüğüne Aykırılık 876
c. Hukuki Sorumluluğun Niteliği ve Kaynakları 878
aa. Haksız Fiil Sorumluluğu 878
aaa. Eczacının Kendi Fiillerinden Dolayı Sorumluluğu 878
bbb. Çalışanın veya İfa Yardımcısının Eylemlerinden Dolayı Eczacının Sorumluluğu 879
bb. Akdi Sorumluluk 880
aaa. Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanuna Göre 880
bbb. Eczacının Vekalet Akdine Göre Sorumluluğu 884
ccc. Eczacının Eser Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğu 885
ddd. Satış Akdi Hükümlerine Göre Eczacının Sorumluluğu 886
eee. Genel Akdi Hükümlere Göre Sorumluluk 888
4. Eczacının Cezai Sorumluluğu 889
a. Zehirli Madde Katma Suçu 889
b. Bozuk veya Değiştirilmiş Gıda ve İlaçların Ticareti Suçu 890
c. Hayat ve Sağlığı Tehlikeye Sokacak Biçimde İlaç Yapma ve Satma Suçu 893
d. Reçeteye Bağlı Uyuşturucu–Uyarıcı Maddelerin Satışı Suçu 898
e. İlaç Dışı Ürünlerin Teşhis veya Tedavi Amacıyla Ticareti Suçu 903
f. Eczacıların Taksirle Yaralama ve Ölüme Neden Olma Suçları 904
g. İzinsiz Eczane Açma Suçu 905
İlaç Uygulamalarıyla İlgili Yargı Kararları 907
Ö. Tıbbi Sünnet Girişimleri 913
1. Tıbbi ve Hukuki Yönleriyle Genel Olarak Sünnet Girişimleri 913
2. Sünnet Girişiminin Hukuka Uygunluğu Sorunu 914
3. Sünnet Girişiminde Sözleşmenin Niteliği ve Hukuki Sorumluluk 918
4. Yetkili Kişinin Kusurlu Fiilleri veya Yetkisiz Kişilerin Sünnet Girişimi Nedeniyle Cezai Sorumluluk 918
Beşinci Bölüm
TIBBİ MALPRAKTİS EYLEMLERİ SUÇLAR VE
CEZAİ SORUMLULUK
I. CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER 923
A. Genel Olarak Ceza Hukuku Kuralları ve Sorumluluğun Şartları 923
B. Kusurlu Hareketle Netice Arasında İlliyet Bağının Varlığı 925
1. Genel Olarak 925
2. Yargıtay Kararlarında İlliyet Bağının Değerlendirilmesi 932
3. Üçüncü Kişi veya Mağdurun İlliyet Bağını Kesen Hareketi 936
II. TIBBİ EYLEMLERİN SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ 937
A. Genel Olarak Sağlık Mesleği Mensuplarının Görev Suçlarında Soruşturma ve Kovuşturma Yöntemi 937
B. Kamu Görevlisi Sağlık Mesleği Mensupları Bakımından Ceza Hukukunda Kamu Görevlisi Kavramı 941
1. Genel Olarak 5237 sayılı Kanunda Kamu Görevlisi Sayılanlar 941
2. Sağlık Görevlilerinin Durumu 943
C. Kamu Görevlilerinin Soruşturulması ve Kovuşturulması 945
1. 4483 Sayılı Kanunun Kapsamı 945
a. Suçun Konusu Bakımından Kapsam 945
b. Failin Statüsü Bakımından Kapsam 946
2. 4483 Sayılı Kanunun İstisnaları 947
a. Faile Bağlı İstisnalar 947
b. Suçun Konusuna Bağlı İstisnalar 947
3. 4483 sayılı Kanun veya Genel Hükümlerin Uygulanacağı Haller 948
4. Üniversite Personeli 951
YARGITAY KARARLARI 951
III. TIBBİ GİRİŞİMLER NEDENİYLE İŞLENMESİ SÖZ KONUSU SUÇLAR 955
A. Kasten Adam Öldürme ve Yaralama Suçları 955
1. Türk Ceza Kanununun İlgili Hükümleri 955
2. Tıbbi Müdahale Dolayısıyla Kasten Öldürme ve Yaralama Filleri 958
a. Korunan Hukuki Yarar 958
b. Fail ve Mağdur 958
c. Genel Olarak Fiil 958
d. İstek/Talep Üzerine Öldürme 959
e. Ötenazi Eylemleri ve İntihara Yönlendirme Suçu 961
B. İhmali Davranışla Kasten Öldürme Suçu 964
1. Yasal Düzenleme ve Madde Gerekçesi 964
2. Korunan Hukuki Yarar 965
3. Suçun Maddi Unsurları 965
a. Fail 965
b. Mağdur 966
c. Failin “Belli Bir İcrai Davranış” Yükümlülüğünün Bulunması 966
aa. Genel Olarak 966
bb. İcrai Davranış Yükümlülüğünün (Garantörlüğün) Kaynakları 967
aaa. İcrai Davranış Yükümlülüğünün Kanundan Doğması 967
bbb. İcrai Davranış Yükümlülüğünün Sözleşmeden Doğması 971
ccc. Yükümlülüğün, Önceki Tehlikeli Eylemden Kaynaklanması 971
ddd. Hekimler Bakımından İcrai Davranış Yükümlülüğünün Kaynakları 974
d. Failin Yükümlü Olduğu İcrai Davranışı Gerçekleştirmemesi 977
e. Failin Belli Şekilde Davranma İmkan ve İktidarının Varlığı 977
f. İhmali Davranış ile Ölüm Neticesi Arasında İlliyet Bağının Bulunması 978
4. Manevi Unsur 980
5. Hukuka Aykırılık Öğesi 981
6. Suçun Değişik Görünüş Biçimleri 983
a. Teşebbüs 983
b. İçtima 983
c. İştirak 986
d. Yaptırım 986
e. Kovuşturma ve Görev 987
YARGITAY KARARLARI 988
C. İhmali Davranışla Kasten Yaralama Suçu 994
1. Yasal Düzenleme 994
2. Korunan Yarar 994
3. Suçun Unsurları 994
a. Fail 994
b. Mağdur 994
c. Fiil 994
4. Kovuşturma ve Yaptırım 995
İlgili Yargıtay Kararı 995
D. Taksirli Suçlar ve Genel Esaslar 996
1. Taksir Kavramı ve Taksirin Unsurları 996
a. Genel Olarak Taksirin Esası 996
b. Taksirin Unsurları 998
aa. Eylemin Taksirli Bir Suç Olması 998
bb. Neticenin Öngörülebilmesi 998
aaa. Genel Olarak 998
bbb. Tıbbi Faaliyetlerde Öngörme Unsuru 1000
cc. Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık 1002
aaa. Dikkat ve Özen Yükümlülüğünün Bulunması 1002
bbb. Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Davranılması 1003
aaaa. Genel Olarak 1003
bbbb. Tıbbi Girişimlerde Dikkatsizlik ve Özensizlik 1005
dd. Hareketin İradi Olması 1008
ee. Neticenin İstenmemesi 1009
ff. Tıbbi Müdahalelerde İlliyet Bağının Belirlenmesi 1009
İlliyet Bağıyla İlgili Kararlar 1014
2. Taksir Çeşitleri 1018
a. Bilinçsiz / Basit Taksir 1018
b. Bilinçli Taksir 1019
c. Bilinçli Taksir – Olası Kast Ayrımı 1021
d. Tıbbi Girişimler ve Basit – Bilinçli Taksir Ayrımı 1024
3. Taksirli Suçlarda Faillik ve Kusurun Belirlenmesi Esasları 1026
a. Yan Yana Faillik Kuralı ve Taksire İştirak Sorunu 1026
b. Yöneticilerin Cezai Sorumluluğu 1027
c. Kusurun Belirlenmesi ve Bilirkişinin Görevi 1027
c. Mağdurun Kusurunun Failin Sorumluluğuna Etkisi 1029
4. Cezayı Kaldıran veya Azaltan Şahsi Sebep (m. 22/6) 1029
5. Taksiri Ortadan Kaldıran Nedenler 1031
a. Genel Olarak 1031
b. Taksiri Ortadan Kaldıran Nedenler 1031
aa. Üçüncü Kişinin veya Mağdurun Davranışı 1031
bb. Kaza ve Tesadüf 1032
cc. Mücbir Sebep 1033
6. Taksirli Suçların Özel Görünüş Biçimleri 1034
a. Teşebbüs 1034
b. Zincirleme Suç 1034
d. Tekerrür 1034
e. İştirak 1035
E. Taksirle (Malpraktisle) Ölüme Neden Olma Suçu 1035
1. Yasal Düzenleme 1035
2. Korunan Hukuki Yarar 1036
3. Suçun Maddi Unsurları 1036
a. Fail 1036
b. Mağdur 1036
c. Fiil 1036
aa. Bir Kişinin Ölümüne Neden Olunması 1036
bb. Bir Kişinin Ölümüyle Birlikte Bir veya Daha Fazla Kişinin Ölümü veya Yaralanmasına Neden Olunması 1037
d. Suçun Bilinçli Taksirle İşlenmesi (m. 22/3) 1039
e. Cezayı Azaltan veya Kaldıran Nedenler 1039
f. Kovuşturma ve Yaptırım 1040
YARGITAY KARARLARI 1041
F. Taksirle (Malpraktisle) Yaralama Suçu 1041
1. Kanun Hükmü ve Gerekçeleri 1041
2. Korunan Yarar 1042
3. Suçun Maddi Unsurları 1042
a. Fail 1042
b. Mağdur 1042
c. Yaralama Suçunun Temel Şekli 1042
aa. Fiil 1042
bb. Netice 1043
d. Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Haller 1044
aa. Suçun Bilinçli Taksirle İşlenmesi (m. 22/3) 1044
bb. Birden Fazla Kişinin Yaralanması (m. 89/4) 1044
cc. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşan Taksirli Yaralama 1045
aaa. İkinci Fıkrada Düzenlenen Netice Sebebiyle Ağırlaşan Haller 1045
aaaa. Duyu veya Organlardan Birinin İşlevinin Sürekli Zayıflaması 1045
bbbb. Vücudunda Kemik Kırılmasına Neden Olması 1046
cccc. Konuşmasında Sürekli Zorluğa Neden Olması 1046
dddd. Yüzünde Sabit İze Neden Olması 1047
eeee. Yaşamı Tehlikeye Sokan Bir Duruma Neden Olması 1048
ffff. Çocuğun Vaktinden Önce Doğmasına Neden Olması 1048
bbb. Üçüncü Fıkradaki Netice Sebebiyle Ağırlaşan Haller 1050
aaaa. Mağdurun İyileşme Olanağı Bulunmayan Bir Hastalığa Yakalanmasına veya Bitkisel Hayata Girmesine Neden Olunması 1050
bbbb. Duyu veya Organlarda İşlev Kaybına Neden Olması 1050
cccc. Konuşma ya da Çocuk Yapma Yeteneğinin Kaybına Neden Olması 1051
dddd. Yüzünün Sürekli Değişikliğine Neden Olması 1051
eeee. Gebe Bir Kadının Çocuğunun Düşmesine Neden Olması 1052
dd. Kovuşturma 1053
YARGITAY KARARLARI 1053
G. İnsan Üzerinde Deney Yapma Suçu (m. 90) 1054
1. Madde Metni ve Gerekçesi 1054
2. Korunan Hukuki Yarar 1056
3. Suçun Unsurları 1056
a. Fail 1056
b. Mağdur 1057
4. Suçun Maddi Konusu Olarak İnsan Vücudu 1057
5. İnsan Üzerinde Deney Yapma Suçu 1058
6. İnsan Üzerinde Tedavi Amaçlı Deneme Yapma Suçu 1060
7. Manevi Unsur 1062
8. Hukuka Aykırılık Unsuru 1062
a. Birinci Fıkra Yönünden 1062
b. 18 Yaşından Büyüklerde Yapılacak Deneyin, Kanuna Uygun Olmasının Şartları (2. f) 1063
c. 18 Yaşından Küçüklerde (Çocuklarda) Yapılacak Deneyin Kanuna Uygun Olmasının Koşulları (Fıkra 3) 1066
d. Tedavi Amaçlı Denemelerde Hukuka Aykırılık 1067
9. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 1068
a. Teşebbüs 1068
b. İştirak 1069
c. İçtima 1069
10. Kovuşturma, Yaptırım ve Görev 1069
YARGITAY KARARI 1070
Ğ. Organ ve Doku Ticareti Suçu (m.91–93) 1070
1. Madde Metinleri ve Gerekçeleri 1070
2. Korunan Yarar 1073
3. Suçun Müşterek Unsurları 1073
a. Fail 1073
b. Mağdur 1074
4. Suçun Maddi Konusu 1074
5. Rızaya Aykırı Olarak Organ veya Doku Alınması (1.f) 1075
6. Hukuka Aykırı Olarak Ölüden Organ veya Doku Alınması (2.f.) 1077
a. Genel Olarak 1077
b. Ölüden Vericinin veya Yakınlarının Rızası Olmaksızın Organ veya Doku Alınması 1078
c. Cesette değişiklik yapmayan dokuların alınması 1079
d. Ölüden Vericinin veya Yakınlarının Rızasıyla Organ veya Doku Alınması 1079
7. Organ veya Doku Ticareti Suçu (3.f) 1081
8. Hukuka Aykırı Yolla Elde Edilen Organ veya Dokuyu Saklama, nakletme veya Aşılama Suçları (5.f) 1083
9. Çıkar Karşılığında Organ veya Doku Teminine Yönelik İlan veya Reklam Verme veya Yayınlama Suçu (6.f) 1084
10. Suçun Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi (4.f) 1085
11. Manevi Unsur 1086
12. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 1086
a. Teşebbüs 1086
b. İştirak 1087
c. İçtima 1087
13. Zorunluluk Nedeni 1089
14. Etkin Pişmanlık 1091
15. Kovuşturma ve Görev 1091
YARGITAY KARARLARI 1092
H. Sağlık Mesleği Mensuplarının Gözetimlerindeki Kimseyi Terk Eylemleri
(TCK m. 97) 1092
1. Yasal Düzenleme 1092
2. Suçun Unsurları 1092
YARGITAY KARARLARI 1096
I. Sağlık Mesleği Mensuplarının Yardım ve Bildirim Yükümlülüğüne Aykırılık Eylemleri (TCK m. 98) 1099
1. Yasal Düzenleme 1099
2. Suçun Unsurları 1099
YARGITAY KARARLARI 1102
İ. Çocuk Düşürtme Suçu 1104
1. Kanun Hükmü ve Gerekçeleri 1104
2. Korunan Hukuki Yarar 1105
3. Suçun Maddi Unsurları 1106
a. Fail 1106
b. Mağdur ve Maddi Konu 1107
c. Hareket ve Netice Öğeleri 1108
4. Kadının Rızası Olmadan Çocuğunu Düşürtme Suçu (99/1) 1111
5. Tıbbi Zorunluluk Bulunmadığı Halde Gebelik Süresi On Haftadan Fazla olan Bir Kadının Çocuğunun Düşürtülmesi Suçu (99/2) 1113
6. Yetkisiz Kişinin Gebelik Süresi On Haftayı Doldurmamış Bir Kadının Çocuğunu Rızaya Dayalı Olarak Düşürtmesi Suçu (5.f) 1114
7. Hukuka Uygunluk Nedenleri 1116
8. Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Haller 1117
a. Fiilin, Kadının Beden veya Ruh Sağlığı Bakımından Bir Zarara Uğramasına Neden Olması (99/3, 4) 1117
b. Fiilin, Kadının Ölümüne Neden Olması (99/3, 4) 1118
c. Fiilin Yetkili Olmayan Bir Kişi Tarafından İşlenmesi (99/5) 1118
9. Cezayı Kaldıran Zorunluluk Nedeni 1118
10. Hata Halleri 1120
11. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 1121
a. Teşebbüs 1121
b. İştirak 1121
c. İçtima 1121
d. Kovuşturma ve Görev 1123
YARGITAY KARARLARI 1123
K. Kısırlaştırma Suçu 1124
1. Kanun Hükmü ve Gerekçesi 1124
2. Korunan Yarar ve Suçun Niteliği 1124
3. Suçun Maddi Unsurları 1125
a. Fail 1125
b. Mağdur 1126
c. Fiil 1126
d. Yetkisiz Kişinin Fiili 1128
e. Hukuka Uygunluk Nedeni 1129
4. Manevi Unsur 1130
5. Suçun Değişik Görünüm Biçimleri 1130
a. Teşebbüs 1130
b. İştirak 1130
c. İçtima 1130
d. Kovuşturma ve Görev 1131
İlgili Yargıtay Kararları 1131
L. Özel Hayatın Gizliliğini İhlâl Suçu 1133
1. Kanun Hükmü ve Madde Gerekçeleri 1133
2. Korunan Hukuki Yarar 1133
3. Suçun Unsurları 1134
a. Fail ve Mağdur 1134
b. Suçun Maddi Konusu Olarak Özel Hayatın Gizliliği Kavramı 1135
c. Fiil 1137
d. Suçun Nitelikli Hali 1139
e. Manevi Unsur 1139
4. Hukuka Aykırılık Öğesi 1140
5. Suçun Özel Görünüm Biçimleri 1141
a. Teşebbüs 1141
b. İçtima 1142
c. Kovuşturma ve Görev 1143
YARGITAY KARARLARI 1143
M. Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu 1144
1. Yasal Düzenleme ve Madde Gerekçeleri 1144
2. Korunan Yarar 1144
3. Suçun Maddi Unsurları 1145
a. Fail ve Mağdur 1145
b. Suçun Hukuki Konusu Olarak Kişisel Veri Kavramı 1146
c. Fiil 1148
d. Hukuka Aykırılık Öğesi 1148
4. Manevi Unsur 1151
5. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 1151
a. Teşebbüs 1151
b. İştirak 1151
c. İçtima 1151
d. Kovuşturma ve Görev 1152
YARGITAY KARARLARI 1152
N. Kişisel Verileri Ele Geçirme, Verme ve Yayma Suçları 1156
1. Yasal Düzenleme ve Madde Gerekçesi 1156
2. Suçun Unsurları 1156
a. Genel Olarak 1156
b. Fiil 1157
3. Suçun Nitelikli Şekli 1159
4. Manevi Unsur 1160
5. Hukuka Aykırılık Öğesi 1160
6. Sağlık Mesleği Mensuplarının Kişisel Verilerle İlgili Eylemleri 1162
7. Suçun Değişik Görünüm Biçimleri 1163
a. Teşebbüs 1163
b. İştirak 1163
c. İçtima 1163
d. Kovuşturma ve Görev 1164
YARGITAY KARARLARI 1164
Altıncı Bölüm
DOKTORLAR VE DİĞER SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ KAMU GÖREVİ VE MESLEKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİYLE
İLGİLİ SUÇLAR
I. SAĞLIK MESLEĞİ MENSUBUNUN GERÇEĞE AYKIRI BELGE DÜZENLEME SUÇU (TCK M. 210/2) 1165
A. Sahtecilik Suçlarıyla İlgili Yasal Düzenleme 1165
B. 210. Maddenin İkinci Fıkrasındaki Suçlarda Müşterek Unsurlar 1166
1. Korunan Yarar ve Hukuki Nitelik 1166
2. Suçun Maddi Konusu Olarak Belge 1167
3. Eylemin Fikir/İçerik Sahteciliği Niteliğinde Olması Şartı 1167
C. İkinci Fıkranın Birinci Cümlesindeki Suçun Unsurları 1168
1. Fail 1168
2. Fiil 1170
3. Manevi Unsur 1170
D. Suçun Cezayı Ağırlaştıran Nitelikli Şekli (2. Fıkra– 2. Cümlesi) 1171
1. Genel Olarak İkinci Cümlenin Anlamı ve Kapsam 1171
2. İkinci Cümledeki Eylemin Faili 1171
3. İkinci Cümlede Fiil Öğesi 1171
4. Cezalandırma Şartları 1172
a. Genel Olarak 1172
b. Belgenin Kişiye Haksız Bir Menfaat Sağlaması 1172
c. Belgenin; Kamu veya Kişiler Zararına Sonuç Doğurucu Nitelik Taşıması 1173
5. İkinci Cümledeki Suçun Manevi Unsuru 1173
E. Sahteciliğin, Bir Alacağın İspatı veya Gerçek Bir Durumun Belgelenmesi Amacıyla İşlenmesi (Cezayı Azaltan Müşterek Neden) 1174
F. Yetkisiz Kişinin Sahte Belge Düzenlemesi ve Kullanma Eylemleri 1174
1. 210/2. Madde Kapsamında ‘Gerçeğe Aykırı Düzenlenen’ Belgenin Kullanılması 1174
2. 210/2. Maddedeki Belgenin Yetkisiz Kimse Tarafından ‘Sahte’ Olarak Düzenlenmesi ve Kullanılması 1175
G. Suçun Değişik Görünüm Biçimleri 1176
1. Teşebbüs 1176
2. İştirak 1177
3. İçtima 1177
4. Kovuşturma ve Görev 1177
YARGITAY KARARLARI 1177
II. İRTİKAP (YİYİCİLİK) SUÇU (TCK. M. 250) 1178
A. Kanuni Düzenleme ve Madde Gerekçesi 1178
B. Suçun Müşterek Unsurları 1180
1. Suçun Fail ve Mağduru 1180
2. Görevin Sağladığı Nüfuzun Kötüye Kullanılması 1181
3. Görevin Sağladığı Güvenin Kötüye Kullanılması 1182
4. Yarar Sağlanması 1182
C. Suçun Değişik İşleniş Biçimleri 1183
1. İcbar Suretiyle İrtikap Suçu 1183
2. İkna Suretiyle İrtikap Suçu 1185
3. Hatadan Yararlanılarak İşlenen İrtikap Suçu 1185
D. Cezayı Hafifleten Neden (250/4) 1186
E. Manevi Unsur 1186
F. Suçun Değişik Görünüm Biçimleri 1187
1. Teşebbüs 1187
2. İştirak 1187
3. İçtima 1188
4. Kovuşturma 1188
5. Sanık Lehine Uygulama 1189
YARGITAY KARARLARI 1189
III. RÜŞVET SUÇU (TCK. M. 252 – 254) 1192
A. Kanunun İlgili Hükümleri 1192
B. Suçun Unsurları 1195
C. Faile Bağlı Cezayı Ağırlatıcı Neden 1197
D. Etkin Pişmanlık 1197
E. Teşebbüs 1198
F. Tıbbi Girişimler Nedeniyle Çıkar Sağlama Eylemleri 1200
1. 6352 sayılı Kanun Değişikliğinden Önceki Eylemler 1200
2. 6352 sayılı Kanunla Değişik 252. Madde Yönünden 1201
YARGITAY KARARLARI 1201
IV. GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇU 1202
A. Yasal Düzenleme 1202
B. Genel Olarak Görevi Kötüye Kullanma Suçu 1202
C. Suçun İşleniş Biçimleri 1204
1. İcrai Davranışla Görevi Kötüye Kullanma Suçu (257/1) 1204
a. Fail 1204
b. Mağdur 1204
c. Görev Gereğine Aykırı Davranma 1204
d. Eylemin İcrai Nitelikte Olması Koşulu 1205
e. Cezalandırma Şartları (Kamu Zararı, Mağduriyet, Haksız Menfaat) 1205
f. Teşebbüs 1207
g. Manevi Unsur 1207
2. İhmali Davranışla Görevi Kötüye Kullanma Suçu (257/2) 1208
3. Çıkar Sağlayarak Görevi Kötüye Kullanma Suçu (257/3) 1210
4. Doktor ve Sağlık Görevlilerinin Görevi Kötüye Kullanma Suçları 1212
a. Görevi Yapmama veya Geciktirme Eylemleri 1212
b. Göreve Gelmeme veya Görevi Terk Eylemleri 1213
c. Çıkar Sağlama Eylemleri 1213
aa. 5.7.2012 Tarihinden Önceki Eylemler 1213
bb. 5.7.2012 Tarihinden Sonraki Eylemler 1214
5. Kamu Görevlisi Hekimin Tıbbi Kusurla İşlediği Suçlarda İçtima Problemi 1215
YARGITAY KARARLARI 1221
V. SUÇU BİLDİRMEME SUÇLARI (M. 279 – 280) 1222
A. Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi (m. 279) 1222
1. Kanun Hükmü ve Gerekçeleri 1222
2. Suçun Unsurları 1222
B. Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmeme Fiilleri 1226
1. 5237 Sayılı TCK’nın 280. Maddesi 1226
2. Suçun Unsurları 1227
a. Fail ve Mağdur 1227
b. Fiil 1229
c. Manevi unsur 1234
d. Kovuşturma 1234
YARGITAY KARARLARI 1235
VI. GENİTAL MUAYENE SUÇU 1237
A. Yasal Düzenleme 1237
B. Korunan Yarar ve Hukuki Nitelik 1238
C. Suçun Unsurları 1239
1. Fail ve Mağdur 1239
2. Fiil 1241
3. Manevi Unsur 1243
4. Hukuka Uygunluk Nedenleri 1243
D. Suçun Özel Görünümleri 1246
1. Teşebbüs 1246
2. İştirak 1246
3. İçtima 1246
4. Kovuşturma ve Görev 1247
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARI 1248
İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 1249
VII. HEKİM OLMAYANIN TEDAVİ YAPMA VE YETKİSİZ KİŞİNİN SAĞLIK HİZMETİ VERME SUÇLARI 1250
A. Hekim Olmayanın Tedavi Yapma ve Hekim Unvanını Takınma Suçları 1250
1. Korunan Yarar ve Suçun Hukuki Niteliği 1250
a. Kanundaki Düzenleme ve Gerekçeler 1250
b. Korunan Yarar ve Suçun Hukuki Niteliği 1251
2. Suçun Maddi Unsurları 1252
3. Manevi Unsur 1255
4. Suçun Değişik Görünüm Biçimleri 1255
a. Suçun Tamamlanması ve Teşebbüs 1255
b. İçtima 1255
aa. Suç Tekliği–Çokluğu ve Zincirleme Suç 1255
bb. Yetkisiz Girişimle Hastanın Sağlığının Bozulması veya Ölümü 1257
YARGITAY KARARLARI 1259
B. Yetkisiz Kişilerin Sağlık Hizmeti Verme Suçu 1260
1. Kanundaki Düzenleme 1260
2. Suçun Unsurları 1260
VIII. YETKİSİZ DİŞ HEKİMLİĞİ YAPMA VEYA İŞYERİ AÇMA EYLEMLERİ 1262
A. Yetkisiz Diş Hekimliği Yapma Suçu 1262
1. Genel Olarak 1262
2. Suçun Unsurları 1263
YARGITAY KARARLARI 1266
B. Diş Protez Teknikerinin Yetkisiz Diş Hekimliği Eylemi 1271
YARGITAY KARARLARI 1273
IX. YETKİSİZ KİŞİLERİN TIBBİ GİRİŞİMDE BULUNMA SUÇ VE KABAHATLERİ 1274
A. Sağlık Mesleği Mensubunun Yetkisindeki Bir İşin Yetkisiz Kişilerce Yapılması (1219 Sayılı Kanunun Ek 13. Maddesine Aykırılık) 1274
B. Yetkisiz veya Usulsüz Ebelik Yapma Fiilleri 1276
1. Yetkisi Olmayanların Ebelik Mesleğini Üstlenmeleri 1276
2. Ebelik Unvan ve Yetkisinin Usulsüz Kullanılması 1276
3. Ebelik Yetkisini Tecavüz Fiilleri 1277
C. Yetkisiz veya Usulsüz Hastabakıcılık ya da Hemşirelik Yapma Fiilleri 1278
1. Yetkisiz Hastabakıcılık Yapma veya Unvanını Kullanma Fiilleri 1278
Yargıtay Kararı 1278
2. Yetkisiz veya Usulsüz Hastabakıcılık – Hemşirelik Yapma Fiilleri 1279
a. Hastabakıcıların 1219 Sayılı Kanuna Aykırılık Fiilleri 1279
b. Hemşirelerin Hemşirelik Kanuna Aykırılık Fiilleri 1281
Hemşirelik Mesleğiyle İlgili Yargıtay Kararları 1282
D. Yetkisiz Diş Protez Teknikerliği Yapma 1283
X. HEKİM VE DİŞ HEKİMLERİNİN 1219 SAYILI KANUNA AYKIRILIK KABAHATLERİ 1284
A. Yetkisiz veya Yasaklı Hekimin Mesleği İcrası 1284
B. Hekimlerin Kanun Hükümlerine Aykırı Fiilleri 1284
C. Diş Hekimlerinin Yetkiyi Aşan veya Yasal Usule Aykırı Fiilleri 1285
1. Yetkisiz veya Yasaklı Diş Hekimi veya Dişçinin Mesleği İcrası 1285
Yargıtay Kararı 1285
2. Diş Hekiminin Yetki Sınırını Aşma veya Usulsüzlük Eylemleri 1285
3. Diş Hekiminin Muayenehanesinde Çalışana Yetkisiz Dişçilik Yaptırması 1286
Yedinci Bölüm
TIBBİ YARDIM VE MÜDAHALEDEN DOĞAN
HUKUKİ SORUMLULUK
I. BAĞIMSIZ ÇALIŞAN DOKTORUN SORUMLULUĞU 1287
A. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 1287
1. Genel Olarak Sorumluluk İlişkisi 1287
2. Kavramlar Hakkında Açıklama 1288
3. Hekimlik Sözleşmelerinin Hukuki Niteliğine İlişkin Görüşler 1289
B. Doktorun Tedavi (Vekalet) Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğu 1295
1. Genel Olarak Tedavi Sözleşmesi ve Hukuki Niteliği 1295
2. Tedavi (Vekalet) Sözleşmesinin Kuruluşu 1296
3. Vekalet (Tedavi) Sözleşmesinin Ögeleri 1297
4. Vekalet Sözleşmesinin Sona Ermesi 1299
5. Tedavi (Vekalet) Akdinin İhlali Nedeniyle Sorumluluk 1300
6. Tedavi (Vekalet) Sözleşmesinde Doktorun Hastaya Karşı Yükümlülükleri 1300
a. Teşhis Koyma Yükümlülüğü 1300
b. Uygun Tedavi Yöntemini Seçme ve Uygulama Yükümlülüğü 1301
aa. Genel Olarak 1301
bb. Doktorun Tedaviyi Başkasına Yaptırması (Alt Vekalet / İkame Vekalet) 1302
aaa. Genel Olarak 1302
bbb. Alt Vekalet 1302
ccc. İkame Vekalet 1303
ddd. Başkasını Tevkil (Vekil Etme) Durumunda Sorumluluk 1303
c. Hastayı Aydınlatma ve Tedavi İçin Rızasını Alma Yükümlülüğü 1305
d. Hastaya Sadakat Yükümlülüğü 1308
e. Özen Yükümlülüğü 1309
f. Kayıt Tutma Yükümlülüğü 1313
g. Sır Saklama Yükümlülüğü 1314
7. Yargıtay Kararlarında Vekalet Sözleşmesi Nedeniyle Hekimin Sorumluluğu 1315
C. Doktorun Tıbbi Eser Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğu 1324
1. Genel Olarak Eser Sözleşmesi 1324
2. Eser Sözleşmesi Kapsamındaki Tıbbi Girişimler 1325
a. Estetik Tıbbi Girişimler ve Türleri 1325
b. Estetik Tıbbi Girişimlerin Hukuka Uygunluk Nedeni 1330
c. Estetik Tıbbi Girişimlerin Hukuki Niteliği 1333
d. Diş Hekimliği Alanındaki Tıbbi Girişimlerin Hukuki Niteliği 1337
3. Tıbbi Eser Sözleşmesinin Ögeleri 1338
a. Eser Öğesi 1338
aa. Genel Olarak 1338
bb. Uygulamada Eser Sözleşmesi Kapsamında Görülen Tıbbi Girişimler 1340
b. Ücret/Bedel Ögesi 1342
c. Anlaşma Öğesi 1342
4. Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Hak ve Borçları 1343
a. İşgörenin (Doktorun) Borçları 1343
aa. Eserin Mesleki ve Teknik Standartlara Uygun Yapım ve Teslim Borcu 1343
bb. Genel Olarak Sadakat ve Özen Borcu 1345
cc. Aydınlatma Yükümlülüğü 1348
dd. Koruma ve Sır saklama Yükümlülüğü 1349
ee. Eserin Yapımı ve Teslimiyle İlgili Borçlar 1350
ff. Ayıbı Üstlenme Borcu 1351
b. İşgörenin (Doktorun) Hakları 1352
c. İş Sahibinin (Hastanın) Hakları 1352
d. İş Sahibinin Borçları 1352
5. Tıbbi Eser Sözleşmesinin Sona Ermesi 1353
6. Eserin Ayıplı Olması Nedeniyle Sorumluluk 1353
7. Kötü İfa Nedeniyle Maddi ve Manevi Tazminat Sorumluluğu 1361
8. Hastanede Yapılan Tıbbi Eser İşlemleri Nedeniyle Sorumluluk 1364
D. Doktorun Yardımcı Kişinin Eyleminden Sorumluluğu 1370
E. Geçici Bilinç Kaybı Nedeniyle Rıza Aranmayan Girişimlerde Sorumluluk 1371
1. Üstün Nitelikli Özel Yarar 1371
2. Vekaletsiz İş Görme Nedeniyle Sorumluluk 1372
F. Haksız Fiil Nedeniyle Sorumluluk 1375
G. Sorumluluktan Kurtulma Anlaşması 1378
II. ÖZEL HASTANELERİN SORUMLULUĞU 1379
A. Özel Hastaneler ve Hastane İşletenin Yükümlülükleri 1379
1. Genel Olarak Özel Hastaneler 1379
2. Hastane İşletenin Yükümlülükleri 1381
a. Genel Olarak Yükümlülükler ve Yasal Dayanakları 1381
b. Tıbbi İşletme Organizasyonu Yükümlülüğü 1384
aa. Genel Olarak 1384
bb. Hastanenin Hizmet Bölümleriyle İlgili Yükümlülükler 1386
cc. Yeterli Sayı ve Nitelikte Personel İstihdamı Yükümlülüğü 1391
dd. Güvenlik Hizmetleri Yükümlülüğü 1392
ee. Hastane Hijyenini Sağlama ve Enfeksiyondan Koruma Yükümlülüğü 1394
ff. Tıbbi Kayıt ve Arşiv Sistemi Kurma Yükümlülüğü 1396
gg. Tıbbi Malzemelerin Temini ve Eczacılık Hizmetleri Yükümlülüğü 1396
hh. Hastanın Kişisel Verilerini ve Sırrını Koruma Yükümlülüğü 1397
c. Teşhis ve Tedavi Hizmeti Verme Yükümlülüğü 1397
aa. Genel Olarak Hastanede Teşhis ve Tedavi Hizmeti Yükümlülüğü 1397
bb. Uzmanlık Düzeyinde Hizmet Standardı Yükümlülüğü 1399
cc. Hastanın Bilgilendirilmesi İçin Sistem Kurma Yükümlülüğü 1400
dd. Tıbbi Girişimler ve İlaç Uygulamalarında Hataları Önleyecek Sistem Kurma Yükümlülüğü 1401
d. Hasta Bakım Hizmetleri Yükümlülüğü 1404
e. Hastanenin Acil Tıp Hizmeti Sunma Yükümlülüğü 1405
B. Özel Hastane İşletenin Sorumluluğu 1408
1. Hastane İşletenin Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu 1408
a. Hastaneye Kabul Sözleşmesi ve Türleri 1408
aa. Genel Olarak Hasta ile Hastane İşleteni ve Hekim İlişkisi 1408
bb. Hastaneye Kabul Sözleşmesi Türleri ve Hukuki Niteliği 1409
aaa. Hastaneye Tam Kabul Sözleşmesi 1410
aaaa. Hekimlik Sözleşmesi Olmaksızın Hastaneye Tam Kabul Sözleşmesi 1410
bbbb. Hekimlik Sözleşmesi Ekli Hastaneye Tam Kabul Sözleşmesi 1411
bbb. Bölünmüş Hastaneye Kabul Sözleşmesi 1413
b. Hastaneye Kabul Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 1414
aa. Hastaneye Kabul Sözleşmesinin Kuruluşu ve Hükümleri 1416
bb. Hastane İşleticisinin Sözleşmeden Doğan Yükümlülükleri 1417
aaa. Tedavi Etme Yükümlülüğü 1417
aaaa. Hekimlik Sözleşmesi Olmaksızın Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesinde İşleticinin Tedavi Etme Yükümlülüğü 1418
bbbb. Hekimlik Sözleşmesi İlaveli Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesinde İşleticinin Tedavi Etme Yükümlülüğü 1419
cccc. Bölünmüş Hastaneye Kabul Sözleşmesinde İşleticinin Tedavi Etme Yükümlülüğü 1419
bbb. Hastayı Aydınlatma ve Rızasını Alma Yükümlülüğü 1420
ccc. Sadakat ve Özen Gösterme Yükümlülüğü 1421
ddd. Hastane Bakımını Sağlama Yükümlülüğü 1421
eee. Kayıt Tutma ve Sır Saklama Yükümlülüğü 1422
c. İşletenin Yükümlülüklerini İhlali Nedeniyle Sorumluluğu 1423
aa. Tedavi ve Bakım Hizmeti Yükümlülüklerine Aykırılık Nedeniyle Sorumluluk 1423
bb. Hastane İşletenin Organizasyon Kusuru Nedeniyle Sorumluluğu 1427
2. Vekaletsiz İş Görme Nedeniyle Sorumluluk 1430
3. Haksız Fiil Nedeniyle Sorumluluk 1431
4. Hastane İşletenin Kusursuz Sorumluluk Nedenleri 1432
a. Çalışanın veya İfa Yardımcısının Eylemlerinden Sorumluluk (TBK 66, 116) 1432
b. Hastane İşletenin, Adam Çalıştıranın İşletmesel Organizasyon Kusuru Nedeniyle Sorumluluğu (TBK M. 66/III) 1446
c. İşletenin Bina veya Yapı Eseri Maliki Olarak Sorumluluğu 1452
d. İşletenin Genel Tehlike Sorumluluğu 1453
aa. Genel Olarak 1453
bb. Tehlike Sorumluluğunun Koşulları 1453
cc. Genel Tehlike Sorumluluğu Açısından Hastane İşletmeciliği 1456
C. Özel Hastanede Hizmet Veren Doktorun Sorumluluğu 1459
1. Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesinde Doktorun Sorumluluğu 1460
a. Doktorluk Sözleşmesi Olmaksızın Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi 1460
b. Doktorluk Sözleşmesi İlaveli Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi 1461
2. Bölünmüş Hastaneye Kabul Sözleşmesinde Doktorun Sorumluluğu 1462
D. Özel Hastane Mesul Müdürü ve Personelinin Eylemleri Nedeniyle Sorumluluk 1463
III. DOKTOR VE ÖZEL HASTANENİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 1465
A. Hukuka Aykırılık 1465
1. Kavram 1465
2. Sözleşme İçindeki Hukuka Aykırılık 1466
a. Bağımsız Çalışan Doktor Yönünden 1466
b. Hastane İşleticisi Yönünden 1466
3. Sözleşme Dışındaki Hukuka Aykırılık 1467
a. Bağımsız Çalışan Doktor Yönünden 1467
b. Hastane İşleticisi Yönünden 1468
B. Kusur 1468
1. Kusur Kavramı ve Sorumluluk Hukukundaki Yeri 1468
2. Kusurun Türleri 1469
a. Kast 1469
b. İhmal (taksir) 1470
aa. Tanımı ve Unsurları 1470
bb. İhmal Kusurunun Saptanması 1472
3. Tıbbi Sorumlulukta Karşılaşılan Kusur Kalıpları 1473
a. Tanı Kusurları 1473
b. Tedavi Yöntemine İlişkin Kusurlar 1474
c. Beceri Kusurları 1475
d. Tedavi Sürecindeki Diğer Özen Borcuna Aykırılıklar 1476
4. Zarar Görenin Kusurunun Tazminata Etkisi 1477
C. Zarar 1479
1. Kavram 1479
2. Zarar Türleri 1479
D. İlliyet Bağı 1482
1. Kavram ve İlliyet Bağının Tespiti 1482
a. Genel Olarak 1482
b. Yaşama Şansının Yitirilmesi ve İlliyet Bağı 1487
c. İlliyet Bağının Maddi Zarar Kavramı İçinde Değerlendirilmesi Görüşü 1489
2. İlliyet Bağının Kesilmesi 1492
IV. İSPAT YÜKÜ 1494
A. Genel İspat Kuralları 1494
1. Yasal Düzenleme 1494
2. Genel İspat Kuralları 1496
a. Genel Olarak 1496
b. İspat Gerekmeyen veya İspat Kolaylığı Sağlayan Haller 1497
c. İspat ve Delil İkame Yükü 1500
B. Haksız Fiil Sorumluluğunda İspat 1502
C. Sözleşmeye Dayalı Sorumlulukta İspat 1504
D. Hekimin Kusursuzluğunu İspat Yükü 1508
E. Deliller Üzerinde Bilirkişi İncelemesi Yapılması 1510
V. SORUMLULUK NEDENLERİNİN YARIŞMASI (TBK M.60) 1511
A. Genel Olarak TBK’nın 60. Maddesi 1511
B. Haksız Fiile ve Sözleşmeye Dayalı Sorumluluk Nedenlerinin Karşılaştırılması 1512
VI. TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN HÜKÜMLERİNİN UYGULANMASI VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİNİN YETKİSİ 1515
A. Genel Olarak 6502 Sayılı Kanun ve Kapsamı 1515
B. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna Göre Sağlık Hizmeti Nedeniyle Hukuki Sorumluluk 1518
C. Tüketicinin Seçimlik Hakları 1523
D. Zamanaşımı 1527
1. Ayıplı Hizmet Nedeniyle Zamanaşımı 1527
2. Ayıplı Mal Nedeniyle Zamanaşımı 1528
E. Mahkemenin Görev ve Yetkisine İlişkin Usul Hükümleri 1528
Mahkemenin Göreviyle İlgili Kararlar 1529
VII. ZAMANAŞIMI 1532
A. Sözleşmeye Dayalı Alacaklarda Zamanaşımı 1532
1. Kanun Hükümleri 1532
a. 6098 Sayılı Borçlar Kanunu Hükümleri 1532
b. 6101 Sayılı Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun Hükümleri 1535
2. Genel Olarak Zamanaşımı Hükümleri 1535
3. Vekalet (Tedavi) Sözleşmesinde Zamanaşımı 1537
4. Eser Sözleşmesinde Zamanaşımı 1537
5. Vekaletsiz İş Görmeye Dayalı Alacaklarda Zamanaşımı 1539
B. Haksız Fiile Dayalı Alacak Haklarında Zamanaşımı 1540
C. Rücu Davalarında Zamanaşımı 1541
VIII. SAĞLIK HİZMETLERİ NEDENİYLE DEVLETİN SORUMLULUĞU 1541
A. Sorumluluğun Hukuki Kaynağı ve Niteliği 1541
1. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 1541
a. Tarihçe 1541
b. İdarenin Özel Hukuk Hükümlerine Tabi Sorumluluğu 1544
c. İdarenin Sorumluluğunun Hukuki Esasları 1545
2. Kamu Görevlilerinin Sorumluluklarıyla İlgili Sistemler 1546
B. Genel Sağlık Hizmetleri Nedeniyle Devletin Sorumluluğu 1550
1. Sağlık Hizmetleri Nedeniyle Devletin Sorumluluğunun Hukuki Temelleri 1550
2. Genel Olarak Klasik Sağlık Hizmetleri ve Devletin Sorumluluğu 1554
3. Yaygın Salgın Hastalıklar Dönemindeki Yükümlülükler ve Tedbirler Nedeniyle Devletin Sorumluluğu 1556
a. Salgın Hastalıklara Yönelik Tedbirler Hakkındaki Tartışmalar 1556
aa. Genel Olarak 1556
bb. Pandemi tedbirlerine uymayanların cezalandırılması 1564
b. Pandemi Tedbirleri Nedeniyle Devletin Hukuki Sorumluluğu 1569
4. Devletin Sağlık Alanındaki Düzenleme ve Denetim Yetkisi (Sağlık Kolluğu Fonksiyonu) Nedeniyle Sorumluluğu 1571
a. İlaç ve Tıbbi Ürünleri Ruhsatlandırma Yetkisi Nedeniyle Sorumluluk 1571
b. Devletin Özel Hastanelerle İlgili Düzenleme ve Denetim Yetkisi Nedeniyle Sorumluluğu 1572
C. Kamu Görevlisi Doktorun ve Hastane Personelinin Sorumluluğu 1574
1. Genel Olarak 1574
2. İdarenin Kamu Görevlilerine Rücu Talepleri 1575
D. Kamu Hastanelerindeki Sağlık Hizmetleri Nedeniyle Devletin Sorumluluğu 1578
1. Kamu Hastanesi Kavramı 1578
a. Genel Olarak 1578
b. Sosyal Sigortalar Kurumu Hastanelerinin Statüsündeki Değişiklikler 1580
aa. Yasa Değişikliğinden Önceki Durum 1580
bb. 5283 Sayılı Kanun Değişikliğinden Sonraki Durum 1581
2. Kamu Hastanesi ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği 1583
3. Hizmet Kusuru Nedeniyle İdarenin Sorumluluğu ve Şartları 1584
a. Hukuka Aykırılık 1584
b. Hizmet Kusuru Nedeniyle İdarenin Sorumluluğu 1584
aa. Genel Olarak Hizmet Kusuru 1584
aaa. Hizmet kusuru kavramı 1584
bbb. Hizmet Kusurunun Ortaya Çıkış Biçimi 1587
ccc. Hizmet kusuru–Kişisel Kusur Ayırımı 1589
ddd. Kişisel Kusur Halinde Husumet ve Yargı Yeri Sorunu 1591
eee. Hizmet Kusurunun Ağırlık Derecesi Sorunu 1596
bb. Sağlık Hizmetlerinde Hizmet Kusuru 1597
c. Zarar 1601
d. Özel Çalışan Doktorun Kamu Hastanesine Çağrılması veya Hasta Yatırması 1602
4. Sağlık Hizmetlerinde İdarenin (Devletin) Kusursuz Sorumluluğu 1603
a. Genel Olarak İdarenin Kusursuz Sorumluluğu 1603
b. Sağlık Hizmetlerinde Kusursuz Sorumluluk (Teori ve Uygulama) 1606
c. Görüşümüz 1610
E. Tam Yargı Davasında Zarar ve Tazminatın Belirlenmesi Esasları 1612
1. İdari Sorumluluğun Temel Esasları 1612
a. Genel Olarak 1612
b. İlliyet (Nedensellik) Bağının Varlığı 1615
aa. Genel Olarak 1615
bb. İlliyet Bağını Kaldıran veya Sorumluluğu Azaltan Nedenler 1617
aaa. Mücbir Sebep 1617
bbb. Zarar Görenin Kusuru ve Müterafik Kusur 1617
ccc. Üçüncü Kişinin Kusurlu Davranışı 1619
2. Manevi Zarar ve Tazminatın Belirlenmesi 1619
3. Maddi Zarar ve Tazminatın Belirlenmesi 1624
a. Genel olarak 1624
b. Ölüm Nedeniyle Talep Edilebilen Maddi Zararlar 1625
c. Bedensel Zararlar 1630
d. Diğer Maddi Zararlar 1634
e. Maddi Tazminata Faiz Uygulanması 1634
F. Tam Yargı Davasının Biçimsel Koşulları 1637
1. Genel Olarak 1637
2. İdareye Başvuru (Ön Karar) Şartı 1638
3. İdareye Başvuru Şartının İstisnası 1639
4. Taraflara İlişkin Şartlar 1640
5. Dava Açma Süresi 1641
6. Dava Dilekçesine İlişkin Şartlar ve Örnek Dava Dilekçesi 1644
IX. UZLAŞMA, ARABULUCULUK VE SULH 1645
A. Uzlaşma 1645
B. Arabuluculuk 1646
C. İdari Uyuşmazlıkların Sulh Yoluyla Çözümlenmesi 1650
X. TIBBİ KÖTÜ UYGULAMAYA İLİŞKİN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI 1652
A. Genel Olarak 1652
B. Sigorta Yaptırması Gerekenler ve Sözleşme Esasları 1654
C. Sigortanın Kapsamı 1656
D. Teminat Kapsamına Girmeyen Haller 1662
E. Sigortacının Sigortalıya Rücu Hakkı 1664
F. Zamanaşımı 1664
İlgili Yargıtay Kararları 1665
Sekizinci Bölüm
HEKİM, SAĞLIK PERSONELİ, HASTANE VE DEVLETİN TAZMİNAT SORUMLULUĞU İLE İLGİLİ YARGI KARARLARI
I. YARGITAY KARARLARI 1671
A. Haksız Fiile Dayalı Tazminat Davalarıyla İlgili Kararlar 1671
1. Kamu Görevlilerinin Yargı Bağışıklığı ve İdari Yargının Görevi 1671
2. Çocuğun Yaralanmasında Ana–Babanın Tazminat Hakkı 1671
3. Ceza Davasının Etkisi 1671
4. Ceninin Tazminat İsteme Hakkı 1671
5. Tıbbi Kusura Dayalı Tazminat Davaları 1671
a. Tıbbi Girişimde Özen Kusuru 1671
b. Ameliyat Kusurları 1671
c. Hastaya Kalitesiz Tıbbi Cihaz Kullanılması 1671
d. Hasta Dosyasındaki Kayıtların İspat Gücü 1671
e. Yenidoğan Çocuğun Hastanede Değiştirilmesi 1671
f. Enjeksiyon Uygulamaları 1671
g. Kalp Krizine Geç Müdahale 1671
6. İlliyet Bağı 1671
7. Komplikasyonlar – Tedavi Riskleri 1671
8. Aydınlatma Kusuru – Riskin Bildirilmemesi 1671
9. Ölüden İzinsiz Organ Alınması 1671
10. Eczacının Enjeksiyon Nedeniyle Sorumluluğu 1671
12. Yanlış Rapor Tanzimi Nedeniyle Tazminat Davası 1671
13. Haksız Şikayet ve Hakaret Nedeniyle Doktorun Tazminat İstemi 1671
14. Yanıltıcı Reklam Nedeniyle Tüketicinin Sağlığının Bozulması 1671
15. Hekimin Hastasına Karşı Suç İşlemesi Nedeniyle Tazminat İstemi 1671
B. Devletin Doktor ve Personele Rücu Hakkı ile İlgili Kararlar 1671
1. Rücuda İadenin Kapsamı Kusur Oranıyla Sınırlıdır 1671
• Daha önce hakkında açılan dava sonucu kusuru miktarınca tazminat ödeyen doktora idarenin rücu etmesi mümkün değildir 1671
• Doktorun kusuru araştırılmadan talep edilen tazminatın tümünden sorumlu tutulması doğru değildir 1671
• Davalı doktor idarenin ödediği tazminattan kusuru kadar sorumludur 1671
• Davalı doktor kusurunu aşan miktardan sorumlu tutulamaz 1671
2. Rücu Tazminatının Belirlenmesinde Hastane İdaresinin Müterafik Kusuru Dikkate Alınmalıdır 1671
3. Rücu Tazminatında Doktor Lehine Hakkaniyet İndirimi 1671
• Rücunun amacı sorumlular arasında hakkaniyete uygun bir denge kurulmasıdır 1671
• Ortopedi ameliyatında hekim kusuru–hakkaniyet indirimi 1671
• YSŞ raporu ile ATK 3. İhtisas Kurulu raporu arasındaki çelişki giderilmeli 1671
• Davacı idare kendi kusuruyla neden olduğu icra gideri ve faiz miktarını rücuda talep edemez 1671
• Doktorun özensizliği var ise de kurumdaki araç ve ilaç eksiklikleri gözetilerek hakkaniyet indirimi yapılmalıdır 1671
4. Rücu Davasında İnceleme Yöntemi – Kusur Araştırması 1671
• İdari Yargıda Belirlenen 6/8 Kusur Oranı Doktor ve Hastaneye Ait Olup Bir Kısmı da Kaçınılmazlık Oranıdır 1671
• Bebeğin ölümü ve rahmin alınmasında hekimin kusurunun araştırılması 1671
• Rücu için doktora ait kusur usule uygun olarak tespit edilmelidir 1671
• Rücu davasında hastane şartları, beklenmeyen haller gibi etkenleri gözeten yeni bir bilirkişi incelemesi yaptırılmalı 1671
• Doktorun omurga ameliyatındaki kusur miktarı belirlenmeli 1671
5. Özensiz Muhtelif Tıbbi Girişimler Nedeniyle Doktora Rücu Kararları 1671
• Ameliyatta gazlı bez unutulması nedeniyle ödenen tazminatın rücu edilmesi 1671
• Acil serviste iç kanamalı hastaya yapılan girişimde kusur araştırması 1671
• Hastanın enfekte olmasında davalı doktorun kusur oranı belirlenmeli 1671
• Öldürücü dozda ilaç yazılması nedeniyle rücu davası–rücunun kapsamı 1671
• Kan nakli sırasında aids hastalığının bulaştırılması nedeniyle rücu davası 1671
• Askeri hastane acil servisinde görevli psikiyatr doktorun menenjit tedavisindeki kusurunun belirlenmesi 1671
6. Tedavi Dışındaki Fiilleri Nedeniyle Doktorlara Rücu Davaları 1671
• Bedeli SSK tarafından karşılanmadığı halde laparoskopik ameliyat yapan doktordan bu bedellerin rücu yoluyla istenmesi – indirim oranı az 1671
• Medikal şirkete fazla ödeme yapılmasına neden olan doktora rücu 1671
• Laboratuvar sorumlusu doktorun gereksiz malzeme alımından sorumluluğu 1671
• Kaybolan bronkoskopi cihazı bedelinin bölüm şefi ve hemşireye rücuu 1671
• Acil ameliyat malzemesi alınıp kullanılması nedeniyle rücu istemi 1671
• İdari soruşturmayla görevli doktorun, meslektaşını psikiyatri muayenesine sevk etmesi nedeniyle idarece ödenen tazminatın rücuen istenilmesi 1671
• Fiş ve alındılarda yapılan usulsüzlük nedeniyle oluşan zarardan dolayı döner sermaye saymanının sorumluluğu 1671
• İhale ile hastaneye fazla fiyatla nevresim alınması nedeniyle rücu davası 1671
• Hasta hakkında aids olduğu yayını yapılmasına kusuruyla neden olan başhekime karşı rücu davası 1671
• Ücretsiz işlemi yapılması nedeniyle hastadan alınmayan tedavi ücretinin doktordan rücu yoluyla talep edilmesi 1671
7. Davalı Doktor Hakkındaki Cezai veya İdari Takip ve Davaların Beklenmesi 1671
• Ceza davasında doktorun kusuru ile hasanın ölümü arasında illiyet bağı kurulamadığı kabul edildiğinden rücu davasının reddi gerekir 1671
• Ceza mahkumiyeti hukuk hakimini bağlar ise de kusurun bilirkişi tarafından belirlenmesi gerekir 1671
• Kesinleşen ceza mahkemesi kararında doktorun kusurunun olmadığı belirtilerek beraat kararı verilmekle rücu davasının da reddi gerekir 1671
• Davalı doktor hakkındaki dolandırıcılıkla ilgili ceza soruşturması sonucu araştırılmalı 1671
• Acil serviste çoğu muayene eden çocuk doktoru hakkındaki cezai ve idari yargı süreçlerinin beklenmesi gerekir 1671
8. Özel Hastaneye ve Hastanede Çalışan Doktora Karşı Rücu Davası 1671
9. Özensiz Tedavi Nedeniyle Şef Doktor ve Asistan Doktorun Sorumluluğu 1671
• Kalp ameliyatı sonrası ölüm nedeniyle klinik şefine rücu davası 1671
10. Rücu Davasında Doktorun Kurtuluş İmkanı 1671
C. Tıbbi Eser Sözleşmesiyle İlgili Kararlar 1671
1. Estetik Ameliyatlarla İlgili Kararlar 1671
2. Saç Ekimiyle İlgili Kararlar 1671
3. Diş Proteziyle İlgili Kararlar 1671
4. Tıbbi Protez Yapımı 1671
5. Dövme İzinin Silinmesi 1671
6. Epilasyon İşlemleri 1671
7. Genel Olarak Eser Sözleşmesiyle İlgili Kararlar 1671
8. Aydınlatılmış Onam ve Komplikasyonlar 1671
• Yüz gerdirme ameliyatı– aydınlatma yükümlülüğü ve komplikasyon yönetimi hekimin sorumluluğundadır 1671
• Komplikasyon konusunda aydınlatma görevinin yerine getirilip getirilmediği ve komplikasyon yönetiminin doğru yapılıp yapılmadığını tartışmayan bilirkişi raporu yetersizdir 1671
9. İspat Yükü 1671
10. Hekimin Tedavi Ücreti Alacağı ile İlgili Kararlar 1671
11. Görevli Mahkeme 1671
D. Tedavi (Vekâlet) Sözleşmesiyle İlgili Kararlar 1671
1. Sorumluluğun Kapsamı ve Temel Esaslarıyla İlgili Kararlar 1671
a. Tedavi Sözleşmesinde Sorumluluğun Hukuki Niteliği Kapsamı 1671
Hekim en hafif kusurdan da sorumludur – doğum kayıtlarının tutulması da hekimin özen borcu içerisindedir 1671
Hekimin özen borcunun kapsamı 1671
Hastaneye kabul sözleşmesinin hukuki niteliği 1671
b. Bilirkişi Heyetinin Oluşumu ve Raporların Yeterliliği ile İlgili Kararlar 1671
c. Faiz Alacağının Temerrüdü ve Faizin Türü 1671
d. Komplikasyonlar ve Bilgilendirilmiş Rıza ile İlgili Kararlar 1671
Aydınlatıcı onam yükümlülüğü hekim ve hastanenin birlikte sorumluluğudur 1671
Her türlü tıbbi girişim kişinin aydınlatılmış onamı ile yapılabilir. Ameliyat sonrası kanama komplikasyon ise de davacı bu risk konusunda bilgilendirilmemiştir 1671
İlaç enjeksiyonunun kemplikasyonu konusunda hasta bilgilendirilmemiştir 1671
Aydınlatılmış onamda ispat külfeti hekim ya da hastanededir 1671
2. Hekim Kusuru Nedeniyle Hastanenin Sorumluluğu 1671
3. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanlığı ile İlgili Kararlar 1671
Serebral palsi – doğumu uzman olmayan hekimin yaptırması 1671
Tüp bebek tedavisinde yanlış yumurtalığın alınması 1671
Doğumda bebeğin omuz sinirlerinin (brakial pleksus) zedelenmesi 1671
Bebekte korpus kallosum harabiyeti 1671
Bebeğin anne karnında kalbinin durduğunun geç tespiti iddiası 1671
4. Ortopedik Tıbbi Girişimlerle İlgili Kararlar 1671
Ameliyat yerinde enfeksiyon gelişmesi 1671
Menisküs ameliyatı–enfeksiyon gelişimi– bilirkişi raporu yetersizliği 1671
Doktorun ölümü nedeniyle vekalet sözleşmesinin sona ermesi 1671
Yeni yöntem yerine eski ortopedik yöntemin kullanıldığı iddiası 1671
5. Gözle İlgili Tıbbi Girişimler Hakkındaki Kararlar 1671
Göz uzmanı ve ilgili uzmanın yer almadığı bilirkişi raporu hükme esas alınamaz 1671
Matbu onam yetersiz– risk bilinse dahi rıza gösterilirmiydi araştırılmalı 1671
Laser tedavisi–avastin enjeksiyonu, bilirkişi raporu itirazları karşılamıyor 1671
Laserle kusurlu astigmat tedavisi– hükümde kısa ve gerekçeli kararın farklılığı 1671
Aydınlatmada özensizlik–hükmedilen manevi tazminat miktarı yetersiz 1671
Katarakt ameliyatında retina yırtılması – aydınlatma kusuru 1671
İstihdam eden şirketin (hastanenin) sorumluluğu 1671
6. Kardiyolojik Tıbbi Girişimler 1671
İlk muayenede uygun anamnez alınamadığı için geç teşhis kusuru 1671
Kalp kapakçığı ameliyatı sonucu enfeksiyon gelişimi–komplikasyon 1671
Plastik zehirlenmesine bağlı kalp krizi–bilirkişi raporu yetersiz 1671
Kalp şikayetiyle yatırılan hastanın ertesi gün hastanede kriz geçirerek ölümü 1671
Ölümün kullanılan ilacın yan etkisine bağlı komplikasyondan meydana gelmesi 1671
Hastanın yatarak takibi gerektiğinin gözetilmemesi 1671
Ölümün kalp uzmanının özensizliğinden değil HIV’li kan naklinden olması 1671
Bypass ameliyatı sonrasında enfeksiyon gelişmesi – yetersiz bilirkişi raporu 1671
7. Cerrahi Operasyonlarla İlgili Kararlar 1671
a. Cinsiyet Değişikliği Ameliyatı 1671
b. Fıtık Ameliyatları 1671
Kusurlu ameliyat sonrası omurilikte zarar oluştuğu iddiası 1671
Komplikasyon iyi yönetilemedi – en hafif kusurdan da sorumluluk 1671
c. Mide ve Karın Bölgesi Ameliyatları 1671
d. Sünnet Ameliyatı 1671
e. Boğaz Ameliyatları 1671
f. Burun – Sinüzit Ameliyatı 1671
g. Safra Kesesi Ameliyatı 1671
h. Testis Ameliyatı 1671
ı. Prostat Ameliyatı ile İlgili Karar 1671
8. Acil Servis Hizmetleri ile İlgili Kararlar 1671
Parmak kesiğinin acil serviste onarılmasında tendon kesiğinin gözardı edilmesi 1671
İlaç enjeksiyonu nedeniyle bacakta sekel oluşması 1671
Yüksek ateşli çocuğa yanlış teşhis konulması nedeniyle tazminat istemi 1671
Kalp krizinin geç teşhisi nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemi 1671
9. İlaç Enjeksiyonları ile İlgili Kararlar 1671
10. Kanser Teşhis ve Tedavileriyle İlgili Kararlar 1671
11. Dermatolojik ve Kozmetik Tıbbi Girişimlerle İlgili Kararlar 1671
12. Yetkisiz Sağlık Personelinin Tıbbi Girişimi 1671
13. Hatalı Tahlil ve Tetkiklerle İlgili Kararlar 1671
14. Psikiyatrik Tıbbi Girişimlerle İlgili Kararlar 1671
15. Radyolojik Tıbbi Girişimler 1671
16. Teşhis ve Tedavi Kusurlarıyla İlgili Diğer Kararlar 1671
17. Tedavide Kullanılan Malzemenin Kusurlu Olması 1671
18. Hekim–Hastanenin Tedavi Ücreti Alacağı ile İlgili Kararlar 1671
E. Eczaneler ve İlaç Üreticileriyle İlgili Kararlar 1672
F. Zamanaşımı ile İlgili Kararlar 1672
G. Yargı Yolu, Görev–Yetki, Islah ve Kesin Delil ile İlgili Kararlar 1672
H. Tıbbi Cihaz Sigortası ve Sigortacının Sorumluluğu 1672
• Medikal cihaz sigortacısının arıza riski nedeniyle ödediği güvence bedelini servis hizmeti veren şirketten rücu yoluyla talep etmesi 1672
I. Sosyal Güvenlik Kurumuyla İlgili Kararlar 1672
1. SGK’nın Eczane Aleyhine Açtığı Dava 1672
2. SGK'nın Doktor veya Hastane Aleyhine Açtığı Davalar 1672
3. Eczacılarca SGK Aleyhine Açılan Davalar 1672
4. Tedavi Kusuru Nedeniyle SGK Aleyhine Açılan Davalar 1672
5. Acil Tıbbi Müdahaleler Nedeniyle Yapılan Tedavi Giderlerinin SGK’dan Talep Edilmesi 1672
Dokuzuncu Bölüm
SAĞLIK VE TEDAVİ HİZMETLERİ NEDENİYLE DEVLETİN SORUMLULUĞU İLE İLGİLİ YARGI KARARLARI
I. SAĞLIK VE YAŞAMA HAKLARINA DAİR ANAYASAL İLKELER VE DEVLETİN YÜKÜMLÜLÜKLERİYLE İLGİLİ AYM KARARLARI 1673
II. DANIŞTAY KARARLARI 1673
A. Usul Kararları 1673
1. Tazminat Başvurusunu Reddeden İdare Kararının İptal Davasına Konu Olamayacağı 1673
2. Yetkili Yargı Yerinin Belirlenmesi Kararı 1673
3. Dava Açma Süresiyle İlgili Kararlar 1673
4. Bilirkişi Raporunun Yetersizliği 1673
5. Bilirkişi Raporlarının Tebliği Zorunluluğu 1673
6. Davanın İhbarı ve Davaya Müdahale 1673
7. Vekalet Ücretiyle İlgili Kararlar 1673
B. Kusursuz Sorumluluk İlkesinin Uygulanabilirliği 1673
1. Ameliyat Masasındaki Arıza Nedeniyle İdarenin Kusursuz Sorumluluğu 1673
2. Sevkli Hastanın Yolda Ölümünde Kusursuz Sorumluluk İlkesinin Uygulanamayacağı 1673
3. Kusur İncelemesi Yapma Zorunluluğu ve Kusursuz Sorumluluk İlkesine Dayanılamayacağı 1673
4. Tedavi Hizmetinde Kusursuz Sorumluluk İlkesinin Uygulanabilirliği 1673
C. Sağlık Hizmeti Nedeniyle İdarenin Sorumluluğunun Hukuki Esasları 1673
1. Sağlık Hizmetlerinde İdarenin Sorumluluğunun Esaslarıyla İlgili Kararlar 1673
2. Genel Olarak İdarenin Sorumluluğunun Esaslarıyla İlgili Kararlar 1673
D. Tıbbi Hizmet Kusuruna Dayalı Kararlar 1674
1. Hastayı Aydınlatma Kusuru ve Komplikasyonlar 1674
a. Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlaliyle İlgili Kararlar 1674
b. Komplikasyonlar ve Sorumlulukla İlgili Kararlar 1674
2. Hasta Dosyasının Düzenli Tutulmaması – Hasta Hakkı 1674
3. Kadın –Doğum ve Yenidoğan Sağlık Hizmetleri 1674
Ağır hizmet kusuru yoksa da illiyet bağı kopmadığından manevi tazminat verilmeli 1674
Normal doğum sırasında acil sezaryen yapılmasına karşın bebeğin kurtarılamaması 1674
Doğumda bebeğin omuz zedelenmesi nedeniyle hizmet kusuru iddiası 1674
Gebeliğin 38. haftasında sakat çocuk doğurtularak ölümüne neden olunduğu iddiası 1674
Sezaryen sonrası tedavi sürecindeki ölüm olayında enfeksiyon kusuru iddiası 1674
Bebekte down sendromunun tespit edilememesinde hizmet kusurunun araştırılması 1674
4. Teşhis Hatası – Hatalı Rapor Verilmesi 1674
5. Kanser Teşhis ve Tedavileri ile İlgili Kararlar 1674
6. Ameliyat Kusurları 1674
a. Guatr Ameliyatı– Paratroid Bezinin Hasar Gördüğü–Alındığı İddiası 1674
b. Tonsilit Ameliyatı Sonrası Solunum Dolaşım Durması 1674
c. Hekim Kusuru Nedeniyle İkinci Kez Apandisit Ameliyatı Yapılması 1674
d. Bel Fıtığı Ameliyatında Hastanın Ölümüne Neden Olunması 1674
e. Ameliyat Sırasında Hastada Pens veya Bez Unutulması – Ağır Kusur 1674
f. Burun Ameliyatında Sol Gözde Fonksiyon Kaybına Neden Olunması 1674
g. Hekim Kusuru İddiasının Kanıtlanamaması Nedeniyle Davanın Reddi 1674
ğ. Eldeki Sinir Kesisinin Kusurlu Tedavisi Nedeniyle Manevi Tazminat İstemi 1674
h. SSK Hastanesindeki Cerrahi Müdahalede Hekim 2/8 Kusurlu Olduğuna Göre Bu ‘Görev Kusuru’ Nedeniyle İdarenin Hizmet Kusuru Bulunmaktadır 1674
i. Göz Ameliyatında Özensizlik ve Hizmet Kusuru 1674
j. Kusurlu Sünnet Operasyonu Nedeniyle Cinsel Yeteneğin Yitirilmesi 1674
k. Boyun Fıtığı Ameliyatı Sonucu Felç Kalınması Nedeniyle Tazminat İstemi 1674
ı. Kopan Kolun Uygunsuz Nakli – Ameliyatlı Kolun Kangren Olup Kesilmesi 1674
7. Narkoz Kusurları 1674
8. Kusurlu Enjeksiyon Uygulamaları 1674
9. Genel Tıbbi Girişim (Özen) Kusurları 1674
a. Sol Karın Fıtığı Teşhisiyle Sağ Taraf Fıtığının Ameliyat Edilmesi 1674
b. Ameliyatta Gazlı Bez Unutulması Ağır Hizmet Kusurudur– Manevi Tazminat Az 1674
c. Çocuğun Tetkik Yapılmadan, Serum Alırken Acil Servisten Taburcu Edilmesi 1674
d. Ölümle İlliyet Bağı Kurulamadığı İçin Maddi Tazminat İsteminin Reddi Yerinde İse de Manevi Tazminata Hükmedilmeli 1674
e. Paslı Demir Üzerine Düşüp Kolu Kırılan Hastaya Tetanos Aşısı Yapılmadığı İddiası 1674
f. Felç Hali ile Hizmet Kusuru Arasında İlliyet Bağının Kurulamaması 1674
g. Çocuğun Ölümü Nedeniyle Tazminat İstemi – Dava Tarihinin Faiz Başlangıcı İçin Esas Alınması 1674
ğ. Ortopedik Tıbbi Girişimlerdeki Kusur Nedeniyle Tazminat Talepleri 1674
h. Uygun Tetkik ve Tedavi Yapılmaması Nedeniyle Hizmet Kusuru 1674
i. İdarenin Tüm Belgeleri Sunamadığı Gözetilmeden ve Yeterince İnceleme Yapılmadan Hizmet Kusurunun Bulunmadığı Kabul Edilemez 1674
j. Potasyum Klorürün Setten Hızla Verilmesi Nedeniyle Çocuğun Ölümüne Neden Olunması 1674
k. Yanlış Tedavi Nedeniyle Sakat Kalma İddiası, Yetersiz Bilirkişi Raporu 1674
l. Personelin İlgisizliği Nedeniyle Raşitizm Hastası Çocuğun El Parmaklarının Kesilmesine Neden Olunması Hizmet Kusuru 1674
m. Ambulansla Hasta Nakli Sırasında Gerekli Sağlık Hizmetinin Verilmediği İddiası 1674
n. Konsültasyon İstenmemesi Nedeniyle Özensiz Tıbbi Girişim ve Hizmet Kusuru 1674
o. Bebekteki Yanığın Tedavisinde Özensizlik ve Hizmet Kusuru 1674
ö. Kazazedenin Kusurlu Tedavi ile Ölümüne Yol Açılması– Ağır Hizmet Kusuru 1674
p. Baş Ağrısı ile Başvuran Hastanın Tedavisinde Özensizlik Nedeniyle Ölümü 1674
r. Bir Kolu Olmayan Bebeğin Engelli Olarak Doğumuna Neden Olunması 1674
10. Acil Serviste Teşhis ve Tedavi Kusurları 1674
11. Hastane Enfeksiyonları 1674
12. Aşı Uygulamaları 1674
13. Psikiyatrik Hastalıklarda Teşhis ve Tedavi Kusurları 1674
14. Yanlış İlaç, Kan, Serum, vb. Verilmesi 1674
15. Kreşte Su Yerine Deterjan İçirilmesi – Davanın Islahı 1674
16. Mağdurun Bünyesindeki Genetik Bozukluğun Etkisi 1674
17. İlacın Yan Etkisi 1674
18. İlliyet Bağı 1674
19. Gıda–Vitamin Desteği Niteliğindeki Preparatlar 1674
20. Hastane Güvenlik Hizmeti 1674
a. Hastanede Ateşli Silahla Yaralanma Nedeniyle Tazminat İstemi 1674
b. Hastaneden Bebek Kaçırılması 1674
21. Sağlık Hizmetinin Kuruluş ve İşleyişinde Kusur 1674
a. Göz Ameliyatı Sonunda Hastane Enfeksiyonu Gelişmesi 1674
b. Ameliyat Malzemesini Temin Kusuru ve Kadın Hastaya Erkek Personelin Bakım Yapması 1674
c. İcapçı Nöbetçinin Hastaneye Gelip Müdahalede Bulunmaması 1674
d. Hastanedeki Tedavide Hekim Kusurunun Bulunması 1674
e. İleri Tedavi İçin Hastanın Sevkinde Gerekli Özenin Gösterilmemesi 1674
f. Ameliyat Sonrası Uyanma Odasının ve Görevlinin Bulunmaması 1674
g. Uzman Hekimin Ameliyata Katılmaması ve Asistan Doktorun Ameliyat Yapması – Hastanenin Organizasyon Kusuru 1674
ğ. İlçe Devlet Hastanesinde Hizmet Kusurunun Tespiti 1674
h. Hasta Bakım Hizmetinde Aksaklık – Çocuğun Ölümü 1674
ı. Jeneratör Arızası Nedeniyle Ameliyatın Zamanında Yapılamaması 1674
i. Tedavi Kayıtlarının Tutulmamasının Başlıbaşına Hizmet Kusuru Olabileceği 1674
22. Birden Fazla İdarenin Hizmet Kusuru 1674
23. Ceza Davasının Etkisi – Beklenmesi 1674
24. Doktorun Sağlık Hizmeti Sırasında Ölümü Nedeniyle Tazminat İstemi 1674
25. Hizmet Kusurunun Bulunmadığı Kabul Edilen Vakalar 1674
E. Maddi ve Manevi Tazminatın Kapsamıyla İlgili Örnek Kararlar 1674
Efor kaybı tazminatı 1674
Destekten yoksunluk tazminatı koşulları–evlenme indirimi–faiz 1674
Faiz başlangıç tarihi idareye başvuru tarihi olarak belirlenmeli 1674
Artırılan tazminat için idarenin temerrüde düştüğü tarihin belirlenmesi 1674
Özel bakım ücreti brüt asgari ücret üzerinden hesaplanmalı 1674
Kusurlu tedavi nedeniyle maddi manevi tazminata hükmedilmesi 1674
Kusurla ölüm arasında illiyet kurulamasa da manevi tazminata hükmedilmeli 1674
F. Tıbbi Konularla İlgili İdari İşlemler ve Yaptırımların İptali Davaları 1674
1. Kadın Doğum Uzmanının ‘Plastik Cerrah’ Unvanını Kullanması 1674
2. Göğüs Büyütücü Ürün İlanı Nedeniyle İdari Para Cezası 1674
3. İzinsiz Tedavi Amaçlı Ürün Satış İlanı Verilmesi 1674
4. Reklam Yasağına Aykırılık Nedeniyle Verilen İdari Cezanın İptali Davası 1674
5. İşyeri Hekimliği Yapma Talebinin Reddi İşleminin İptali İstemi 1674
6. Estetik Amaçlı IPL Cihazıyla İlgili Sağlık Bakanlığı Genelgesinin İptali İstemi 1674
7. Muayenehanede ESWL Cihazı ile Taş Kırma İşlemine İzin Verilmemesi 1674
8. Kanser Tedavisinde Kullanılan İlacı Süreyle Sınırlandıran Genelgenin İptali İstemi 1674
9. Hasta Hakları Kurulunun Doktorla İlgili 'Hak İhlali' Kararının İptali İstemi 1674
III. ASKERİ SAĞLIK HİZMETLERİYLE İLGİLİ KARARLAR (ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ VE DANIŞTAY KARARLARI) 1674
A. Hastalığın Oluşumunda Askerlik Görevinin Etken Olmaması 1674
B. Tedavi Kusurları – Hizmet Kusuru 1674
1. Kolonya İçen Askerin Tedavi Edilememesi Nedeniyle Ölümü 1674
2. Ameliyat Sonucunda Ölen Subayın Yakınlarının Tazminat İstemi 1674
3. Böbrek Yetmezliğinin Geç Teşhisi Nedeniyle Astsubayın Ölümü 1674
4. Koşuda Nefes Darlığı Geçiren Erin Fenalaşıp Ölmesi 1674
5. Geç Teşhis Nedeniyle Apandisit Patlaması Sonucu Erin Ölümü 1674
6. Bünyesel Böbrek Yetmezliği Gelişmesi Nedenlerle 1674
7. Kafatasındaki Kurşunun Geç Tespit Edilmesi Nedeniyle Maddi Manevi Zarar İddiası 1674
C. Ameliyat Kusurları – Hizmet Kusuru 1674
1. Hatalı Ameliyat Nedeniyle Çalışamaz Duruma Gelen Erin Tazminat İstemi 1674
2. Askeri Hastanede Kusurlu Ameliyat Nedeniyle Sakat Kalındığı İddiası 1674
D. Komplikasyon – Hizmet Kusuru 1674
1. Kalp Ameliyatının Komplikasyonu Sonucunda Hastanın Ölümü 1674
2. Ameliyat Komplikasyonu Olarak Bacakta Felç Gelişmesi 1674
3. Katarakt Ameliyatı Sonrasında Gözde Enfeksiyon Gelişmesi 1674
E. Kuduz Aşısının Yan Etkisi – Hizmet Kusuru 1674
F. Askere Alma Muayenesinde Elverişsizliğin Belirlenememesi 1674
G. İlaca Bağlı Alerji Sonucu Ölüm 1674
Ğ. AYİM’in Kapanması Nedeniyle Yargı Yeri Sorunlarıyla İlgili Kararlar 1674
IV. DEVLETİN SORUMLULUĞUYLA İLGİLİ BAZI AYM KARARLARI 1674
Prematüre doğan çocuğun özel sağlık kuruluşundaki tedavi giderlerinin devlet tarafından karşılanmaması nedeniyle hak ihlali iddiası 1674
EKLER
I. ALMANYA FEDERAL MAHKEMESİ KARARLARI 1675
II. CERRAHIN SORUMLULUĞU HAKKINDA İSVİÇRE FEDERAL MAHKEMESİ’NİN
BİR KARARI 1675
Kaynaklar 1677
Kavram Dizini 1703
Yazarın Mesleki Yayınları 1708