Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Cezai ve İdari Sorumluluk
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 21
BİRİNCİ BÖLÜM
TIBBİ MÜDAHALE KAVRAMININ AÇIKLANMASI
A. TIP HUKUKUNUN VE TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKSAL KAYNAKLARI 24
B. MEVZUAT HÜKÜMLERİ KAPSAMINDA TIBBİ MÜDAHALENİN TANIMLANMASI 31
C. TIBBİ MÜDAHALENİN İCRA EDİLİŞ YÖNTEMİ 33
a. Klasik Yöntemlerle İcra Edilen Tıbbi Müdahaleler 33
b. Yeni ve Güncel Yöntemlerle İcra Edilen Tıbbi Müdahaleler 34
İKİNCİ BÖLÜM
SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARI İLE SAĞLIK HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN DİĞER MESLEK MENSUPLARININ GÖREV VE YETKİ ALANLARININ KAPSAMI
A. HEKİMLER VE DİĞER SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ GÖREV VE YETKİ ALANLARININ KAPSAMI 37
1. Hekimin Görev ve Yetki Tanımı 41
2. Diş Hekiminin Görev ve Yetki Tanımı 45
3. Eczacının Görev ve Yetki Tanımı 47
4. Ebenin Görev ve Yetki Tanımı 53
5. Hemşirenin Görev ve Yetki Tanımı 57
6. Klinik Psikologların Görev ve Yetki Tanımı 68
7. Fizyoterapistin Görev ve Yetki Tanımı 72
8. Fizyoterapi Teknikerinin Görev ve Yetki Tanımı 76
9. Odyologların Görev ve Yetki Tanımı 76
10. Odyometri Teknikerinin Görev ve Yetki Tanımı 77
11. Diyetisyenin Görev ve Yetki Tanımı 78
12. Dil ve Konuşma Terapistinin Görev ve Yetki Tanımı 82
13. Podologların Görev ve Yetki Tanımı 83
14. Sağlık Fizikçisinin Görev ve Yetki Tanımı 84
15. Radyoterapi Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 87
16. Anestezi Teknisyeni/Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 88
17. Tıbbi Laboratuvar Teknisyeninin İş ve Görev Tanımı 89
18. Tıbbi Laboratuvar Ve Patoloji Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 90
19. Tıbbi Görüntüleme Teknisyeni/Teknikeri 91
20. Ağız Ve Diş Sağlığı Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 92
21. Diş Protez Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 93
22. Tıbbi Protez Ve Ortez Teknisyeni/Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 94
23. Ameliyathane Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 95
24. Adli Tıp Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 96
25. Diyaliz Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 97
26. Perfüzyonistin İş ve Görev Tanımı 98
27. Eczane Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 99
28. İş ve Uğraşı Terapistinin (Ergoterapistin) İş ve Görev Tanımı 99
29. İş ve Uğraşı Teknikerinin (Ergoterapi Teknikerinin) İş ve Görev Tanımı 100
30. Elektronörofizyoloji Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 101
31. Mamografi Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 102
32. Optisyenin İş ve Görev Tanımı 102
33. Acil Tıp Teknikerinin İş ve Görev Tanımı 103
34. Acil Tıp Teknisyeninin İş ve Görev Tanımı 104
35. Hemşire Yardımcısının İş ve Görev Tanımı 105
36. Ebe Yardımcısının İş ve Görev Tanımı 107
37. Sağlık Bakım Teknisyeninin İş ve Görev Tanımı 108
38. Sağlık Memurunun İş ve Görev Tanımı 109
B. SAĞLIK HİZMETLERİNDE GÖREV ALAN DİĞER MESLEK MENSUPLARININ SAĞLIK HİZMETLERİNDEKİ İŞ VE GÖREV TANIMLARI 109
1. Psikologların Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 109
2. Biyologların Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 110
3. Çocuk Gelişimcisinin Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 111
4. Sosyal Çalışmacı/Sosyal Hizmet Uzmanının Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 112
5. Sağlık Eğitimcisi / Tıbbi Teknologların Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 114
6. Sağlık İdarecisinin Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 115
7. Çevre Sağlığı Teknisyeni / Teknikerinin Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 115
8. Yaşlı Bakım Teknikeri / Evde Hasta Bakım Teknikerinin Sağlık Hizmetindeki İş ve
Görev Tanımı 116
9. Tıbbi Sekreterin Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 117
10. Biyomedikal Cihaz Teknikerinin Sağlık Hizmetindeki İş ve Görev Tanımı 118
C. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN VEYA İŞ VE GÖREV TANIMINDA DEĞİŞİKLİK
YAPILAN SAĞLIK MESLEKLERİ 119
1. Sünnetçilik Mesleği 119
2. Diş Protez Teknisyenliği Mesleği 119
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HEKİM - HASTA İLİŞKİSİNDE HASTANIN VE HEKİMİN HAKLARI
A. HASTA HAKLARI 121
1. Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Faydalanma Hakkı 125
2. Bilgi İsteme Hakkı 126
3. Sağlık Kuruluşunu Seçme ve Değiştirme Hakkı 127
4. Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı 128
5. Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme Hakkı 129
6. Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım Hakkı 130
7. Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı 131
8. Ötanazi Yasağı 131
9. Tıbbi Özen Gösterilmesi Hakkı 135
10. Sağlık Durumu İle İlgili Bilgi Alma Hakkı 136
11. Kayıtları İnceleme ve Kayıtların Düzeltilmesini İsteme Hakkı 140
12. Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Hakkı 140
13. Bilgilerin Gizli Tutulması Hakkı 141
14. Tıbbi Müdahalede Hastanın Rızasının Alınması Hakkı 143
15. Alışılmış Olmayan Tedavi Usullerinin Uygulanmasına İlişkin Hasta Hakkı 146
16. Aile Planlanması Hizmetleri ve Gebeliğin Sona Erdirilmesi Hakkı 147
17. Tıbbi Araştırmalara İlişkin Hasta Hakları 147
18. Güvenliğin Sağlanması Hakkı 149
19. Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma Hakkı 149
20. İnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret Hakkı 150
21. Refakatçi Bulundurma Hakkı 151
21. Hizmetin Sağlık Kurum ve Kuruluşu Dışında Verilmesi Hakkı 151
22. Hastanın Vaktine Saygı Gösterilmesi ve Hastaya Gereken Vaktin Ayrılması Hakkı 151
23. Hastanın Müracaat, Şikayet ve Dava Hakkı 152
24. Hasta Hakları Kurulları ve Bu Kurullara Şikayet Hakkı 155
B. HEKİM HAKLARI 158
1. Hekimin Sağlık Hizmeti Sunduğu Kişi ve Topluma Karşı Hakları 158
a. Sağlık Hizmeti Sunmayı Reddedebilme Hakkı 158
b. Sağlık Hizmeti Sunulan Kişi ve Yakınlarından Gelebilecek İstemleri Geri
Çevirebilme Hakkı 164
2. Hekimin Sağlık Hizmetini Örgütleyen ve Finanse Eden Kurumlar ve Çalıştığı
Kurumlara İlişkin Hakları 165
a. Çalışma Koşullarına İlişkin Haklar: 165
b. Hekimlik Meslek Ahlakına Uygun Olmayan Davranışlara Ortak Olmayı
Reddetme Hakkı 165
c. Özlük Hakları 165
d. Demokratik Haklar 165
e. Geri Ödeme Kurumları ya da Çalıştığı Hastane Gibi Kurumların Bilimsel Bilgiyle Gerekçelendirilmeyen İstemlerini Reddetme/ Uygulamama Hakkı 165
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HEKİM - HASTA İLİŞKİSİNDE HASTANIN VE HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
A. HEKİMİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 175
1. Tıbbi Müdahaleyi Bizzat İcra Etme Yükümlülüğü 176
2. Hekimin Özen Yükümlülüğü 181
3. Hastanın Öyküsünü (Anamnezini) Alma Yükümlülüğü 187
4. Hekimin Muayene Etme Yükümlülüğü 191
5. Hekimin Tanı/Teşhis Yükümlülüğü 194
6. Hekimin Tedavi Yükümlülüğü 196
7. Hekimin Konsültasyon Konusundaki Yükümlülükleri 203
8. Hekimin Reçete Düzenleme Yükümlülüğü ile Kullanılan Tıbbi Ürün ve İlaçlar
Konusundaki Yükümlülükleri 204
9. Tıbbi Teknik Standardı Sağlama, Mesleki Bilgisini Arttırma ve Güncelleme
Yükümlülüğü 207
10. Hekimin Kayıt Tutma Yükümlülüğü 208
11. Hastanın Kişisel Verilerini Koruma ve Sır Saklama Yükümlülüğü 221
12. Hastanın İnsani Değerlerine Saygı Gösterme Yükümlülüğü 226
13. Hekimin Organizasyona İlişkin Yükümlülükleri 227
14. Hekimin Bilirkişilik Görevini Yerine Getirme Yükümlülüğü 227
15. Hekimin Ölüm Halinde Yapılacak İş ve İşlemlere İlişkin Yükümlülükleri 228
16. Hastanın Kimliğini Belirleme Yükümlülüğü 230
17. Hekimin Suçu İhbar ve Hastalıkları Bildirim Yükümlülüğü 231
18. Hekimin Sigorta Yaptırma Yükümlülüğü 235
19. Hekimin Rapor Tanzim Etme Yükümlülüğü 236
B. HASTANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 237
1. Hastanın Bildirim Yükümlülüğü 237
2. Hekim İle İşbirliği Yapma Yükümlülüğü 239
3. Hastanın Muayene, Teşhis ve Tedavi Aşamalarına Katlanma Yükümlülüğü 241
4. Hastanın Ücret Ödeme Yükümlülüğü 244
BEŞİNCİ BÖLÜM
TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUK KOŞULLARI
A. TIBBİ MÜDAHALENİN HEKİM VEYA DİĞER SAĞLIK ÇALIŞANI KİŞİLER
TARAFINDAN İCRA EDİLMESİ 245
1. Hekimin Tıp Mesleğini İcra Yetkisi ve Görev Alanı 246
a. Tıp Fakültesi Mezunu Olma ve Hekimlik Diplomasına Sahip Olma Şartı 247
b. Türk Tabipler Birliği'ne Kayıt Olma Şartı 248
c. Hekimlik Mesleğini İcraya Engel Halin Bulunmaması Şartı 248
d. Uzmanlık Gerektiren Tıbbi Müdahaleler: 249
e. Asistan Hekimler ile İntörn Hekimler ve Öğrenciler Tarafından İcra Edilebilecek
Tıbbi Müdahalelerin Belirlenmesi: 254
2. Sağlık Meslek Mensubu Olmayan Personelin İcra Edebileceği Tıbbi Müdahaleler 262
3. Gönüllü Sağlık Hizmeti ve Sağlık Gözlemciliği 263
4. Sağlık Çalışanı Olmayan Yetkisiz Kişiler Tarafından Tıbbi Müdahalenin İcrası
Durumunda Sorumluluk 264
B. TIBBİ MÜDAHALENİN HASTANIN AYDINLATILMIŞ RIZASINA DAYALI OLARAK
YAPILMASI 266
1. Hastanın Aydınlatılması (Bilgilendirilmesi) 266
a. Genel Olarak Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü: 266
b. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Konusu, Kapsamı ve Aydınlatmanın
Yapılması Gereken Zaman: 271
c. Aydınlatma Yükümlülüğü Bulunan Kişi ve Bu Yükümlülüğün Muhatabı 280
d. Aydınlatmanın Şekli ve İspat Yükü 283
e. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesi Sebebiyle
Sorumluluğu: 287
f. Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğünün Bulunmadığı İstisnai Durumlar: 290
2. Hastanın Rızasının Alınması 296
a. Rıza Beyanının Şekli ve Hastanın Tedaviyi Ret Hakkı 299
b. Rıza Beyanında Bulunabilme Ehliyeti: 302
c. Çocukların Rıza Beyanında Bulunabilme Ehliyeti: 303
d. Rızanın Konusu ve Kapsamı 312
e. Hastanın Rızasının Gerekli Olmadığı Haller 313
f. Genel Önleyici Nitelikteki Aşı Uygulaması 316
g. Akıl Hastaları Açısından Rıza Aranmayan Zorunlu Tıbbi Müdahaleler: 318
h Ceza Hukukunda Rıza Aranmayan Zorunlu Tıbbi Müdahaleler ile Diğer Hukuk
Dallarında Yer Alan Düzenlemeler 320
i. Hastanın Varsayılan Rızası 329
j. Rızanın Hasta Tarafından Geri Alınması ve Rızanın Sakatlandığı Haller: 334
C. TIBBİ MÜDAHALENİN TIBBİ GEREKLİLİK SEBEBİYLE VE ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜNE UYGUN OLARAK YERİNE GETİRİLMESİ 334
1. Endikasyon (Tıbbi Gereklilik) Şartı 334
2. Özen Yükümlülüğüne Uygunluk Şartı 339
ALTINCI BÖLÜM
TIBBİ UYGULAMA HATALARI - MALPRAKTİS KAVRAMININ TANIMLANMASI VE TIBBİ KUSUR KAYNAKLI DAVALARDA BİLİRKİŞİLİK
A. TIBBİ UYGULAMA HATALARI - MALPRAKTİS 341
B. TIBBİ HATA - MALPRAKTİS ÇEŞİTLERİ 345
1. Hastanın Aydınlatılması Sırasında Yapılan Tıbbi Hatalar 346
2. Hastalığın Teşhis Edilmesi - Tanısının Konulması Aşamalarında Yapılan Tıbbi
Hatalar 346
3. Tedavi Sürecinde Yapılan Tıbbi Hatalar 350
a. Tıbbi Standardın Sağlanması ve Üstlenme Kusuru: 350
aa. Tıbbi Standart: 350
bb. Üstlenme Kusuru 355
b. Tedavi Sürecinde Yapılan Diğer Tıbbi Uygulama Hataları 360
4. Tedavi Sonrası Süreçte Ortaya Çıkan Tıbbi Hatalar 370
5. Organizasyon Hataları 371
a. Genel Olarak Hastanelerin Organizasyon Hataları 371
b. Nöbet Hizmetleri ile Mesai Saatleri Dışındaki Sağlık Hizmetlerinin
Organizasyonuna İlişkin Hatalar: 385
c. Özel Hastaneler Açısından Üzerinde Durulması Gereken Diğer Hususlar: 392
d. Sağlık Bakanlığı'nın Organizasyon ve Denetim Sorumluluğundan Kaynaklanan
Hatalar: 400
C. EKİP HALİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN TIBBİ FAALİYETLERDE İŞBİRLİĞİ VE
GÜVEN İLKESİ 402
D. KOMPLİKASYON – TIBBİ KUSUR AYRIMI 411
E. TIBBİ KUSUR KAYNAKLI DAVALARDA BİLİRKİŞİLİK VE BİLİRKİŞİ RAPORLARI 417
1. Genel Olarak Bilirkişilik Kurumu 417
2. Tıbbi Kusur – Malpraktis Kaynaklı Uyuşmazlıklarda Bilirkişilik 429
a. Bilirkişi Raporlarında Bulunması Gerekenler: 429
b. Yüksek Sağlık Şurası 439
c. Adli Tıp Kurumu 440
d. 2547 sayılı Kanun Gereğince Resmi Bilirkişilik: 445
e. Bilirkişi Raporlarının Yargılama Makamları Tarafından Değerlendirilmesi: 446
YEDİNCİ BÖLÜM
TIBBİ VE HUKUKİ AÇIDAN ÖZELLİĞİ BULUNAN BAZI TIBBİ MÜDAHALE TÜRLERİNİN İNCELENMESİ
A. ORGAN VE DOKU NAKLİ 453
1. Yaşayan Kişilerden Organ ve Doku Alınması 456
2. Ölüden Organ ve Doku Alınması 462
3. Organ ve Doku Naklinde Hak ve Yükümlülükler 467
B. İNSAN ÜZERİNDE YAPILAN DENEY VE DENEMELER İLE KLİNİK ARAŞTIRMALAR 469
1. Deney, Deneme ve Klinik Araştırmaların Tanımlanması 469
2. İnsan Üzerinde Deney ve Denemenin Şartları 471
C. İLAÇLA TEDAVİ UYGULAMALARINDAN KAYNAKLANAN SORUMLULUK 487
1. Genel Olarak Hekimin İlaçla Tedavi Yöntemlerinden Kaynaklanan Sorumluluğu 487
2. Endikasyon Dışı İlaç Kullanımına İlişkin Düzenlemeler 491
3. Eczacıların İlaçla Tedavi Sürecindeki Hukuki ve Cezai Sorumlulukları 495
D. ACİL TIBBİ MÜDAHALELER 509
1. Genel Olarak Acil Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluk Koşulları 509
2. Acil Servislere İlişkin Düzenlemeler ve Acil Hallerde Hasta Nakli 513
E. ESTETİK MÜDAHALELER 525
1. Estetik Amaçlı Tıbbi Müdahaleler 525
2. Lazer Epilasyon Uygulamalarına İlişkin Hukuki Düzenlemeler 528
F. GEBELİĞE SON VERİLMESİ (KÜRTAJ) 541
G. KISIRLAŞTIRMA (STERİLİZASYON) 550
H. KASTRASYON (HADIM) 554
İ. CİNSİYETİN DEĞİŞTİRİLMESİ 556
J. YAPAY DÖLLEME VE EMBRİYO NAKLİ 561
K. GELENEKSEL VE TAMAMLAYICI TIP UYGULAMA YÖNTEMLERİ 566
L. DİŞ HEKİMLERİ TARAFINDAN İCRA EDİLEN TIBBİ MÜDAHALELER ve GENEL
OLARAK SORUMLULUK HÜKÜMLERİ 569
1. Diş Hekimlerinin İş ve Görev Tanımları Kapsamında İcraya Yetkili Oldukları Tıbbi Müdahaleler 569
2. Diş Hekimlerinin Tıbbi Müdahaleden Doğan Sorumlulukları 573
SEKİZİNCİ BÖLÜM
HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİNİN TANIMLANMASI VE HEKİMİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
A. HEKİM İLE HASTA ARASINDAKİ İLİŞKİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ, KAPSAMI,
TANIMLANMASI VE HUKUKİ SORUMLULUK 579
1. Genel Olarak Hekim ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Başlaması Ve
Sonlandırılması 579
2. Bağımsız Çalışan Hekim ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Niteliği, Tanımlanması
ve Hukuki Sorumluluk 580
a. Vekalet (Tedavi) Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 580
aa. Tedavi Sözleşmesinin Kurulması, Unsurları ve Sona Erdirilmesi: 580
bb. Vekalet Sözleşmesinin Hizmet Sözleşmesinden Farkı 585
cc. Vekalet Sözleşmesinin Eser Sözleşmesinden Farkı 585
dd. Vekalet Sözleşmesinde Hekimin Yardımcı Kişilerin Davranışlarından
Kaynaklanan Sorumluluğu: 587
ee. Vekalet Sözleşmesinde Hekimin Alt Vekaletten, İkame Vekaletten,
Başkasını Vekil Tayin Etmekten Kaynaklanan Sorumluluğu: 589
b. Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 591
c. Vekaletsiz İşgörmeden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 598
d. Haksız Fiilden Kaynaklanan Hukuki Sorumluluk 600
e. Aile Hekimi ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Tanımlanması 603
f. Sorumsuzluk Anlaşması 604
3. Özel Hastane ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Niteliği, Tanımlanması ve
Hukuki Sorumluluk 605
4. Kamu Hastanesi ile Hasta Arasındaki Hukuki İlişkinin Niteliği ve Tanımlanması 616
5. Tazminat Sorumluluğunda Görevli Yargı Yeri ve Mahkemeler 621
a. Kamu Görevlisi Olan Hekimler Açısından 621
aa. Görevli Yargı Yeri 621
bb. Görevli Mahkemeler: 626
cc. Kamu Görevlisi Hekimler Yönünden Davanın Sigortaya Karşı Açılması
Durumunda Görev Konusu: 627
b. Bağımsız ya da Özel Hastanede Çalışan Hekimler ile Özel Hastaneler Açısından 629
aa. Görevli Yargı Yeri 629
bb. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Hükümleri
Kapsamında Görevli Mahkemeler: 631
cc. Özel Hastaneler Açısından Görevli Mahkemeler: 635
B. ÖZEL HUKUK AÇISINDAN HEKİMİN VE HASTANENİN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI VE TAZMİNAT TÜRLERİ 635
1. Hekimin ve Hastanenin Tazminat Sorumluluğunun Koşulları 636
a. Hukuka Aykırılık 636
b. Kusur 638
aa. Genel Olarak Kusurun Tanımlanması 638
bb. Kusurun Türleri ve Derecesi: 639
c. Zarar 644
aa. Maddi Zarar: 644
bb. Manevi Zarar: 645
d. Nedensellik (İlliyet) Bağı 646
2. Tazminat Türleri 651
a. Maddi Tazminat 652
b. Manevi Tazminat 656
3. Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıklarda İspat Yükü 660
a. Sözleşmeden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta İspat Yükü 661
b. Haksız Fiil Sorumluluğunda İspat Yükü 663
c. Hekimin Kusursuz Olduğunu İspat Etme Yükümlülüğü 663
d. Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıklarda İspat Açısından
Özellik Arz Eden Durumlar 664
4. Tıbbi Müdahaleden Kaynaklanan Hukuki Uyuşmazlıklarda Zamanaşımı 667
a. Vekalet Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 668
b. Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 670
c. Haksız Fiilden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 670
d. Vekaletsiz İş Görmeden Kaynaklanan Hukuki Sorumlulukta Zamanaşımı 672
e. Rücu İsteminde Zamanaşımı 672
f. 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Gereğince Zamanaşımı 673
5. Hukuk Yargılamasının Ceza Hukuku ile İlişkisi 673
ÖZEL HUKUK AÇISINDAN HEKİMİN VE HASTANENİN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 679
KONUYA İLİŞKİN YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARLARI 813
C. DEVLETİN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN KAYNAKLANAN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNUN KOŞULLARI 827
1. Genel Olarak Devletin Sağlık Hizmetleri Nedeniyle Sorumluluğu 827
2. Devletin Sağlık Hizmetlerinden Kaynaklanan Tazminat Sorumluluğunun Koşulları 832
a. Hukuka Aykırılık 833
b. Hizmet Kusuru 833
aa. Genel Olarak Hizmet Kusuru Kavramı 833
bb. Sağlık Hizmetleri Açısından Hizmet Kusuru Kavramı ve Kusursuz
Sorumluluk: 836
c. Zarar 846
aa. Maddi Zarar: 846
bb. Manevi Zarar 853
cc. Dava Dilekçesinde Belirtilen Zarar Miktarının Arttırılabilmesi: 855
d. Nedensellik (İlliyet) Bağı 859
e. İspat Yükü 863
3. İdareye Yönelik Açılan Tazminat Davasının Koşulları 864
4. İdari Yargıdaki Tazminat Davasının Ceza Yargılaması İle İlişkisi. 870
5. Rücu Davaları 875
DEVLETİN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN KAYNAKLANAN TAZMİNAT
SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN DANIŞTAY KARARLARI 883
RÜCU DAVALARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 1020
DOKUZUNCU BÖLÜM
HEKİMİN CEZAİ SORUMLULUĞU VE KONUYA İLİŞKİN BAZI SUÇ TİPLERİNİN İNCELENMESİ
A. CEZA HUKUKU AÇISINDAN TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 1043
B. KAMU GÖREVLİSİ OLAN HEKİMLER VE DİĞER SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARI AÇISINDAN SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA İZNİ YÖNTEMİ 1047
1. 5237 sayılı TCK Kapsamında Kamu Görevlisi Kavramı 1047
2. 4483 Sayılı Kanun Kapsamında Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 1051
3. 2547 Sayılı Kanun Kapsamında Soruşturma ve Kovuşturma Usulü 1059
C. TIBBİ MÜDAHALEDEN KAYNAKLANAN BAZI SUÇ TİPLERİNİN İNCELENMESİ 1063
1. Kasten Öldürme ve Kasten Yaralama Suçları 1063
a. Kast, Kast - Taksir İlişkisi ve Kastın Türleri 1064
b. Tıbbi Müdahalenin İcrasından Kaynaklanan Kasten Öldürme ve Kasten
Yaralama Suçları 1068
2. Kasten Öldürmenin ve Kasten Yaralamanın İhmali Davranışla İşlenmesi Suçları 1074
a. Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi Suçunun Unsurları 1074
b. Tıbbi Müdahalenin İcrasından Kaynaklanan Kasten Öldürmenin İhmali
Davranışla İşlenmesi Suçu 1079
c. Kasten Yaralamanın İhmali Davranışla İşlenmesi Suçu 1088
3. Taksirle Öldürme ve Taksirle Yaralama Suçları 1088
a. Taksirin Tanımı ve Unsurları 1089
aa. Taksirin Tanımı 1089
bb. Taksirin Unsurları 1091
(1) Eylemin Taksirli Halinin Kanunda Suç Olarak Tanımlanmış Olması 1091
(2) Failin İradi Hareketi ile Ortaya Çıkan Neticenin Fail Tarafından
İstenmemiş Olması 1091
(3) Fiilin Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Şekilde Gerçekleştirilmesi 1092
(4) Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık Dolayısıyla Bir Neticeye
Sebebiyet Verilmesi 1099
(5) Neticenin Öngörülebilir Olması 1100
(6) Taksirli Eylem ile Netice Arasında İlliyet (Nedensellik) Bağının
Bulunması 1104
b. Taksirli Suçlarda Kusurun Belirlenmesi 1112
c. Taksirin Türleri 1116
aa. Basit Taksir ile Bilinçli Taksir Ayrımı 1116
bb. Bilinçli Taksir ile Olası Kast Ayrımı 1118
cc. Tıbbi Müdahaleler Bakımından Basit Taksir ve Bilinçli Taksir 1119
d. Taksirli Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi 1126
e . Taksirle Öldürme Suçu 1129
aa. Suçun Unsurları 1129
bb. Taksirle Öldürme Suçunda Temel Cezanın Belirlenmesi, Suçun Nitelikli
Halleri ve Bilinçli Taksirle İşlenmesi 1132
cc. Taksirle Öldürme Suçunda Şikayet ve Kamu Davasına Katılma 1135
dd. Taksirle Öldürme Suçunda Paraya Çevirme Hükümlerinin Uygulanabilirliği 1136
f. Taksirle Yaralama Suçu 1139
aa. Suçun Unsurları 1140
bb. Suçun Temel Hali ile Nitelikli Halleri 1142
cc. Taksirle Yaralama Suçunda Şikayet, Katılma ve Uzlaştırma 1152
g. Taksirle Öldürme ve Taksirle Yaralama Suçu Bakımından TCK'nın 53.
Maddesinin 6. Fıkrasındaki Güvenlik Tedbiri 1153
h. Taksirle Öldürme ve Taksirle Yaralama Suçunun Mağdurları Bakımından Özellik
Arz Eden Durumlar 1156
4. Görevi Kötüye Kullanma Suçu 1164
a. Suçun Faili 1167
b. Suçun Mağduru 1168
c. Suçun Manevi Unsuru 1169
d. Maddenin Birinci Fıkrası Kapsamında İcrai Davranışla İşlenen Görevi Kötüye
Kullanma Suçu 1170
e. Maddenin İkinci Fıkrası Kapsamında İhmali Davranışla İşlenen Görevi Kötüye
Kullanma Suçu 1171
f. Kişilerin Mağduriyetine, Kamunun Zararına ya da Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlanmasına Sebebiyet Verilmesi 1174
g. Hekimler ve Diğer Sağlık Mesleği Mensupları Bakımından Görevi Kötüye Kullanma
Suçu ve Bu Suçun Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçları ile İçtima İlişkisi 1177
5. Organ Veya Doku Ticareti Suçu 1194
a. Yaşayan Kişilerden Rızaya Dayalı Olmaksızın Organ Alınması 1199
b. Ölüden Organ ve Doku Alınması 1202
c. TCK'nın 91. Maddesinin 3. Fıkrası Kapsamında Organ ve Doku Ticareti Suçu 1204
d. Suçun Bir Örgütün Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi 1205
e. Hukuka Aykırı Yollarla Elde Edilmiş Olan Organ veya Dokunun Saklanması,
Nakledilmesi veya Aşılanması 1208
f. Çıkar Karşılığında Organ veya Doku Teminine Yönelik İlan veya Reklam Verilmesi 1209
g. TCK'nın 91. Maddesindeki Suçların Bir Tüzel Kişinin Faaliyeti Çerçevesinde
İşlenmesi 1210
h. TCK'nın 91. Maddesinin 1. Fıkrasındaki Suçun İşlenmesi Sonucunda Mağdurun
Ölmesi 1210
ı. Zorunluluk Hali 1211
i. Etkin Pişmanlık 1214
6. İnsan Üzerinde Deney Suçu 1216
a. İnsan Üzerinde Deney Suçu 1222
b. İnsan Üzerinde Deneme Suçu 1226
7. Çocuk Düşürtme Suçu 1231
a. Maddenin 1. Fıkrası Kapsamında Rıza Olmaksızın Çocuk Düşürtme Suçu ve
Suçun Nitelikli Halleri 1239
b. Maddenin İkinci Fıkrası Kapsamında Çocuk Düşürtme Suçu ve Suçun
Nitelikli Halleri 1242
c. Maddenin 5. Fıkrası Kapsamında Yetkisiz Kişinin Çocuk Düşürtmesi 1244
d. Maddenin 6. Fıkrası Kapsamında Zorunluluk Hali 1246
8. Kısırlaştırma 1248
9. Hekim Olmayan Kişinin Hasta Tedavi Etmesi ve Hekim Unvanını Takınması Suçu 1253
10. Diplomasız Diş Hekimliği Yapılması Suçu 1261
YARGITAY 12. CEZA DAİRESİ'NİN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 1271
YARGITAY CEZA GENEL KURULU'NUN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 1395
ANAYASA MAHKEMESİ'NİN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 1415
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ'NİN KONUYA İLİŞKİN KARARLARI 1523
OYAL - TÜRKİYE KARARI 1523
MEHMET ŞENTÜRK VE BEKİR ŞENTÜRK – TÜRKİYE DAVASI 1528
SÜLEYMAN EGE V.– TÜRKİYE KARARI 1530
ASİYE GENÇ – TÜRKİYE KARARI 1534
ALTUĞ VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 1539
ZAFER ÖZTÜRK – TÜRKİYE KARARI 1545
AKKOYUNLU – TÜRKİYE KARARI 1552
AYDOĞDU – TÜRKİYE KARARI 1558
SAYAN – TÜRKİYE KARARI 1575
ERDİNÇ KURT VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 1586
ERYİĞİT – TÜRKİYE KARARI 1592
YİRDEM VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 1598
İBRAHİM KESKİN – TÜRKİYE KARARI 1604
ELVAN ALKAN VE DİĞERLERİ – TÜRKİYE KARARI 1609
BİLİNMİŞ – TÜRKİYE KARARI 1614
TÜLAY YILDIZ – TÜRKİYE KARARI 1618
ERKAN BİROL KAYA – TÜRKİYE KARARI 1623
KANAL – TÜRKİYE KARARI 1628
ÖNEY – TÜRKİYE KARARI 1632
NİHAT SOYLU – TÜRKİYE KARARI 1638
KAYNAKÇA 1643
