Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk

İsmail Aydın

20. yüzyılın sonlarına gelindiğinde birçok ülkenin yargılama görevini yerine getirmekte sorunlar yaşadığı görülmüştür. Devletlerin yaptıkları yargılamalar uzun sürmekte, masraflı olmaktadır. Bu nedenle hakkını arayan kişi sonunda kendi lehine bir sonuç alsa da ortada geciken bir adalet vardır. İşte bunların önüne geçebilmek için uyuşmazlık taraflarının dava açma yoluna başvurmaksızın aralarındaki uyuşmazlığı çözebilmeleri için alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri geliştirilmektedir. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri içinde yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biri de arabuluculuktur. Nitekim dünyanın birçok ülkesinde bu yönteme ilişkin düzenlemeler mevcuttur. Ülkemiz açısından da ihtiyari arabuluculuk ve dava şartı arabuluculuğa ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu çalışmada TTK'nun 5/A maddesi ile düzenlenen "ticari davalarda dava şartı olan arabuluculuk" kurumu çeşitli açılardan incelenmiştir. Çalışmada ticari dava kavramının sınırları belirlenmeye çalışılmış, bu kapsamda dava şartına tabi olacak ticari davaların, medeni usul ve icra iflas hukuku boyutuyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ VE ARABULUCULUĞUN KURAMSAL ÇERÇEVESİ
§1. GENEL OLARAK ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ VE ARABULUCULUK
A. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ
I. Uyuşmazlık Kavramı
II. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Kavramı
III. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri
B. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMİ OLARAK ARABULUCULUK
I. Arabuluculuk Kavramı
II. Arabuluculuğun Temel İlkeleri
III. Arabuluculuğun Çeşitleri
§2. YABANCI HUKUK SİSTEMLERİNDE VE TÜRK HUKUKUNDA ARABULUCULUĞUN GELİŞİMİ VE POZİTİF DAYANAKLARI
A. ULUSLARARASI ALANDA ARABULUCULUK
I. Yeşil Kitap
II. Arabuluculuk Tavsiye Kararları ve Avrupa Etik Prensipleri
III. 2008/52/EC sayılı Medeni ve Ticari Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğun Belirli Yönlerine İlişkin 21 Mayıs 2008 Tarihli Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi Direktifi
IV. Singapur Sözleşmesi
B. BAZI YABANCI HUKUK SİSTEMLERİNDE ARABULUCULUK
I. Kıta Avrupası Ülkelerinde Arabuluculuk
II. Amerika Birleşik Devletleri'nde Arabuluculuk
C. TÜRK HUKUKUNDA ARABULUCULUK
I. Arabuluculuğun Türk Hukukundaki Gelişimi
II. Arabuluculuğun Türk Hukukundaki Pozitif Dayanakları
§3. ARABULUCULUĞUN DAVA ŞARTI OLARAK DÜZENLENMESİNİN DAVA AÇILMASINA VE TAKİP BAŞLATILMASINA ETKİSİ
A. MEDENİ USUL HUKUKUNDA DAVA ŞARTLARI
I. Dava Şartı Kavramı
II. Dava Şartlarının İncelenmesi
B. ÖZEL DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK
I. Arabuluculuğa Başvurulmaksızın Dava Açılmasının İncelenmesi
II. Arabuluculuk Anlaşmazlık Tutanağının Dava Dilekçesine Eklenmemesi
III. Arabuluculuğun Dava Şartı Niteliğinin İcra ve İflas Takipleri Bakımından Değerlendirilmesi
IV. Dava Şartı Arabuluculuğa İlişkin Hükümlerin Zaman İtibariyle Uygulanması
§4. DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUĞUN ANAYASANIN HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
TİCARİ UYUŞMAZLIKLARDA DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUĞUN ŞARTLARI
§5. BİR TİCARİ DAVANIN VARLIĞI
A. GENEL OLARAK TİCARİ DAVA
I. Mutlak Ticari Davalar
II. Nispi Ticari Davalar
§6. BİR MİKTAR PARANIN ÖDENMESİNİ GEREKTİREN BİR TİCARİ DAVANIN VARLIĞI
A. ALACAK TALEPLERİ
B. TAZMİNAT TALEPLERİ
I. Maddi Tazminat
II. Manevi Tazminat
§7. TİCARİ DAVALARDA DAVA ŞARTI ARABULUCULUĞUN MEDENİ USUL VE İCRA İFLAS HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
A. DAVA TÜRLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME
I. Talep Sonucunun Niteliğine Göre Dava Türleri
II. Talep Sonucunun Niceliğine Göre Dava Türleri
III. Karşı Dava Bakımından Arabuluculuk
B. İCRA VE İFLAS HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME
I. İtirazın Kaldırılması
II. Menfi Tespit Davası
III. İstirdat Davası
IV. Borçtan Kurtulma Davası
V. Tasarrufun İptali Davaları
VI. İflas Davası
VII. Hacizde Sıra Cetveline İtiraz
VIII. İflasta Sıra Cetveline İtiraz
§8. DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUĞUN KAPSAMI DIŞINDA KALAN DURUMLAR
A. Çekişmesiz Yargı İşleri
B. Geçici Hukuki Himaye Tedbirlerine İlişkin Talepler
C. Tahkim Sözleşmesinin veya Şartının Bulunduğu Haller
D. Özel Kanunlarda Tahkim veya Başka Bir Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Öngörülen Haller
I. Sigortacılıkta Tahkim
II. Tüketici Hakem Heyetleri
III. Borsa Uyuşmazlıkları
IV. Hal Hakem Heyetinin Verdiği Kararlar
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK FAALİYETİNİN ÖZELLİKLERİ VE YÜRÜTÜLMESİ
§9. ARABULUCULUĞA ELVERİŞLİ BİR TİCARİ DAVANIN VARLIĞI
A. YABANCILIK UNSURU İÇEREN UYUŞMAZLIKLAR BAKIMINDAN ARABULUCULUĞA ELVERİŞLİLİK
B. TARAFLARIN ÜZERİNDE SERBESTÇE TASARRUF EDEBİLECEĞİ BİR UYUŞMAZLIĞIN BULUNMASI
I. Arabuluculuğa Elverişliliğin Kamu Düzeni Nedeniyle Sınırlandırılması
II. Özel Hukuk Uyuşmazlığı Olması
§10. ARABULUCULUK SÜRECİNİN BAŞLATILMASI
A. ARABULUCULUK BÜROSUNA BAŞVURULMASI
B. ARABULUCULUĞA BAŞVURULMASININ ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELERE ETKİSİ
C. ARABULUCUNUN BELİRLENMESİ VE TARAFLARIN DAVET EDİLMESİ
§11. ARABULUCULUK SÜRECİNİN YÜRÜTÜLMESİ
A. TOPLANTI YERİNİN SEÇİLMESİ
B. İLK TOPLANTIYA KATILMA ZORUNLULUĞU
C. GÖRÜŞMELERİN TELEFONLA VEYA İNTERNET ARACILIĞIYLA YAPILMASI
D. GÖRÜŞMELERDE HAZIR BULUNABİLECEK KİŞİLER
I. Gerçek Kişi Tacirler
II. Tüzel Kişi Tacirlerin Temsilcileri
III. Tarafların Avukat ile Temsil Edilmesi
IV. Tacirlerin Acenteler Tarafından Temsil Edilmesi
V. İdarenin Temsil Edilmesi
§12. ARABULUCULUK FAALİYETİNİN SONA ERMESİ
A. TARAFLARIN ANLAŞMASI
I. Anlaşma Belgesi
II. Anlaşma Belgesinin Hukuki Niteliği
III. Şarta Bağlı Anlaşma Belgesinin Geçerliliği
IV. İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesi
V. İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesi Kararına Karşı Başvurulabilecek Yollar
VI. Yabancılık Unsuru Taşıyan Ticari Uyuşmazlıklar Bakımından İcra Edilebilirlik Şerhi Alınması-Singapur Sözleşmesi
VII. Anlaşma Belgesi ile İcra Takibi Yapılması
VIII. Anlaşılan Hususların Davaya Konu Edilememesi
B. TARAFLARIN ANLAŞAMAMASI
C. ARABULUCUNUN ÜCRETİ
SONUÇ
KAYNAKÇA