^{Soruşturma Evresinde}Şüphelinin İfadesinin Alınması

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
5. Baskıya Önsöz 7
4. Baskıya Önsöz 9
3. Baskıya Önsöz 11
Önsöz 13
Kısaltmalar 25
Giriş 29
BİRİNCİ KISIM
SORUŞTURMA EVRESİ, ŞÜPHELİ VE
İFADE ALMA KAVRAMLARI İLE İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ – ŞÜPHELİNİN DELİL FONKSİYONU VE ŞÜPHELİNİN
İFADESİNİN ALINMASINDAKİ ESASLAR
1. Bölüm
SORUŞTURMA EVRESİ, ŞÜPHELİ VE İFADE ALMA KAVRAMLARI İLE İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ
I. SORUŞTURMA EVRESİ KAVRAMI 33
A. Genel Olarak 33
B. Soruşturma Evresinin Önemi 35
C. Soruşturma Evresinin Yürütülmesi 36
1. Genel Olarak 36
2. Soruşturma Evresinin Görevi 37
3. Soruşturma Evresinin Özellikleri 37
a. Yazılılık 37
b. Gizlilik 38
c. Dağınıklılık 39
II. ŞÜPHELİ KAVRAMI 40
A. Genel Olarak 40
B. Zanlı 42
C. Şüpheli 44
D. Şüpheliliğin Şartları 45
1. Şüphe 45
2. Ceza Soruşturması 47
E. Şüphelilik Sıfatının Kazanıldığı ve Sona Erdiği An 49
1. Şüpheliliğin Gerçekleştiği An 49
a. Subjektif Teori 50
b. Objektif Teori 50
c. Karma Teori 51
d. Değerlendirme 52
2. Şüpheliliğin Sona Erdiği An 53
III. İFADE ALMA KAVRAMI VE ÇEŞİTLERİ 54
A. İfade Alma Kavramı 54
B. İfade Alma Kapsamına Girmeyen Durumlar 55
1. Tanık Açıklamaları 55
2. Kendiliğinden Yapılan (İradî) Açıklamalar 57
3. Bilgi Toplama Aşamasında Alınan Açıklamalar (Önsorgu) 58
C. İfade Almanın Çeşitleri 61
1. Kişisel Bakımdan 61
a. Kollukta İfade Alma 61
b. Savcılıkta İfade Alma 64
c. Hâkimin Sorguya Çekmesi 65
d. Soruşturmacının İfade Alması 66
2. Fonksiyonel Bakımdan 67
a. Araştırma İfadesi 67
b. Doğrulatma İfadesi 68
IV. İFADE ALMANIN TARİHİ GELİŞİMİ 68
A. Genel Olarak 68
B. Batı’da 70
1. Eski Yunan ve Roma’da 70
2. Cermenlerde 72
3. Müşterek Hukukta 72
4. Yeni Zamanlar Hukukunda 74
C. Türk Hukuk Tarihinde 78
2. Bölüm
ŞÜPHELİNİN HUKUKÎ DURUMU,
DELİL FONKSİYONU VE ŞÜPHELİNİN
İFADESİNİN ALINMASINDA UYULMASI GEREKLİ ESASLAR
I. ŞÜPHELİNİN HUKUKÎ DURUMU 83
A. Genel Olarak 83
B. Şüphelinin “Soruşturma Konusu” ve “Muhakeme Sujesi” Şeklinde İkili Konumu 86
II. ŞÜPHELİNİN DELİL FONKSİYONU 87
A. Genel Olarak 87
B. Şüpheli–Sanık Beyanı 89
C. Şüphelinin–Sanığın Delil Fonksiyonunun Sınırlanması 91
III. ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASINDA UYULMASI GEREKLİ ESASLAR 92
A. Genel Olarak 92
B. İlkeler 94
1. Hukuk Devleti İlkesi 94
2. Susma Hakkı İlkesi 96
3. İnsan Haysiyetinin Dokunulmazlığı İlkesi 97
4. İşkence Yasağı İlkesi 99
5. Dürüst İşlem İlkesi 101
6. Meramını Anlatabilme İlkesi 102
7. Suçsuzluk Karinesi İlkesi 105
8. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 108
İKİNCİ KISIM
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASI
–İFADE PSİKOLOJİSİ–İFADE ALMA TEKNİK VE TAKTİĞİ –
İFADENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
1. Bölüm
ŞÜPHELİNİN İFADESİNİN ALINMASI
I. İFADE ALMANIN AMACI VE FONKSİYONU 113
A. İfade Almanın Amacı 113
B. İfade Almanın Fonksiyonu 114
II. İFADE ALMANIN ŞEKLİ 115
A. Sözlü İfade Alma 115
B. Yazılı İfade Alma 115
III. İFADE ALMANIN ŞARTLARI 117
A. İfade Alanın Yetkili Olması 117
B. Şüphelinin Cezalandırılabilir ve Koğuşturulabilir Olması 118
C. Şühelinin İfade Verebilme Yeteneğine Sahip Olması 120
IV. İFADE ALMADA HAZIR BULUNMA HAKKI OLANLAR 124
V. İFADE ALMANIN HAZIRLANMASI 125
A. Dosyanın Hazırlanması 125
B. Şüphelinin Daveti 125
1. Genel Olarak 125
2. Zorla Getirme 127
C. İfade Almanın Yeri ve Zamanı 128
VI. İFADE ALMANIN YÜRÜYÜŞÜ 130
A. Genel Olarak 130
B. Kişiliğe İlişkin İfade Alma 130
1. Kimliğe İlişkin İfade Alma 131
2. Kişisel İlişkilere İlişkin İfade Alma 136
C. Şüpheliye Haklarının Öğretilmesi 138
1. Genel Olarak 138
2. Öğretme Görevi Olanlar 142
3. Öğretme Görevinin Kapsamı 143
a. İsnad Edilen Fiilin Bildirilmesi 143
b. Susma Hakkı 146
aa. Genel Olarak 146
bb. Şekli ve Zamanı 155
c. Müdafiden Yararlanma Hakkı 156
aa. Genel Olarak 156
bb. Müdafiin Tayini 163
aaa. Şüphelinin Müdafi Tayini 163
bbb. Baronun Müdafi Tayini 164
ccc. Müdafiin Tayininde Usul 176
ddd. Müdafi Sayısı 177
cc. Müdafiin Yetkileri 178
aaa. Şüpheli ile Görüşme ve Hukukî Yardımda Bulunma Yetkisi 180
bbb. Şüphelinin İfadesi Alınırken Hazır Bulunma Yetkisi 188
ccc. Dosyayı İnceleme Yetkisi 191
aaaa. Genel Olarak 191
bbbb. Dosyayı İnceleme Yetkisinin Sınırlanması 193
cccc. AİHM Kararları Işığında Dosyayı İnceleme Yetkisinin Sınırlanması 202
dddd. 2.7.2012 Tarih ve 6352 Sayılı Kanun ile Getirilen Değişiklikten Önceki TMK m.10/d’nin AİHM Kararları Işığında Değerlendirilmesi 209
eeee. Bizzat Sanığa Dosya İnceleme Hakkının Tanınması 211
dd. Müdafiin Ücreti 213
d. Yakınlarından İstediğine Yakalandığının Haber Verilmesi Hakkı 216
e. Delillerin Ortaya Konulmasını Talep Hakkı 217
D. Esasa İlişkin İfade Alma 218
E. Teşhis, Yüzleştirme ve Yer Gösterme 220
1. Teşhis (Tanıma) 220
a. Sıraya Dizme Usulü ile Teşhis 220
b. Resimden Teşhis 224
2. Yüzleştirme 225
3. Yer Gösterme 226
F. Şüphelinin İfadesinin Sabitleştirilmesi 228
1. Genel Olarak 228
2. Sabitleştirmenin Çeşitleri 228
a. Tutanağa Geçirme 228
b. Banda Almalar ve Benzeri Kayıtlar 232
aa. Bant Kaydı, İfadenin Sabitleştirilmesi Yönünden Elverişli Bir Araç mıdır? 233
bb. Bant, Delil Olarak Kullanılabilir mi? 233
cc. Kanuna Aykırı Olarak Oluşturulan Bant Kayıtları 235
3. Eksik Kaynaklar ve Onlarla Mücadele 237
4. İyi Bir Tutanak Nasıl Olmalıdır 238
5. Tutanakların Yetersizliğinin Nedenleri 239
2. Bölüm
İFADE PSİKOLOJİSİ
I. GENEL OLARAK 241
II. İFADE ALMANIN PSİKOLOJİSİ 242
A. İfade Alanın Kişiliği ve Durumu 243
1. İş Durumu 243
2. Eğitim Durumu 244
3. İfade Alanın Kişiliği 244
B. Şüphelinin Kişiliği ve Durumu 247
C. Başarılı Bir İfade Almanın Esasları 249
III. İFADE ALMANIN ŞARTLARI VE YANLIŞ KAYNAKLARI 250
A. Algılama 250
B. Hafıza ve Hatırlama 253
C. Tekrar Verme 254
IV. YALAN VE İTİRAF PSİKOLOJİSİ 257
A. Yalan 257
1. Şüpheli Yalanı 257
2. Tanığın Yalanı 258
3. Yalanın Nedenleri 259
B. İtiraf 260
1. İtiraf Şekilleri 261
a. Mantıklı İtiraf 261
b. Duygulu İtiraf 262
c. Psikopatolojik Şartlı İtiraf 262
2. İtiraf Saikleri ve İtirafa Hazır Olmanın Belirtileri 263
a. İtiraf Saikleri 263
b. İtirafa Hazır Olmanın Belirtileri 264
3. Gerçek Dışı İtiraf 265
4. İtirafın Geri Alınması 265
3. Bölüm
İFADE ALMA TEKNİK VE TAKTİĞİ
I. GENEL OLARAK 267
II. GENEL İFADE ALMA KURALLARI 269
A. Hazırlık Çalışmaları 269
1. Dosyanın Çalışılması 269
2. Hukuk Bilgisi 270
3. Şüphelinin Kişiliğinin Öğrenilmesi 270
B. İfade Alma Zamanının Seçimi 272
C. İfade Alma Yerinin Seçimi 272
D. İfade Alanın Davranışı ve Rahatsız Edici Hususların Bulunmaması 275
E. Şüphelinin İfade Vermedeki Davranışı ve İfade Alanın Tepkileri 278
F. Soru Sorma Teknik ve Taktiği 280
1. Soru Sorma Tekniği 280
2. Soru Sorma Taktiği 284
G. İfadenin Kontrolü 288
H. Dinlenme Aralarının Düzenlenmesi 291
III. ÖZEL İFADE ALMA KURALLARI 294
A. İtiraf Eden Şüphelinin İfadesinin Alınması 294
1. Genel Olarak 294
2. İkrarın İnkâra Karşı Güvenceye Alınması 298
B. İtiraf Etmeyen Şüphelinin İfadesinin Alınması 300
C. Susan Şüphelinin İfadesinin Alınması 301
1. Tamamen Susan Şüpheli 301
2. Kısmen Susan Şüpheli 302
D. İnkâr Eden Şüphelinin İfadesinin Alınması 303
1. Genel Olarak İnkâr Eden Şüpheli 303
2. Kısmen İnkâr Eden Şüpheli 305
IV. ÇOCUKLARIN, GENÇLERİN, KADINLARIN VE YAŞLILARIN İFADESİNİN ALINMASI 306
A. Çocukların İfadesinin Alınması 306
B. Gençlerin İfadesinin Alınması 310
C. Kadınların İfadesinin Alınması 311
D. Yaşlıların İfadesinin Alınması 312
E. Yabancıların İfadesinin Alınması 313
4. Bölüm
İFADENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
I. GENEL OLARAK 315
II. DEĞERLENDİRME 320
III. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ 321
A. Genel Olarak 321
B. Gerçek ve Yalan İfade Belirtileri 323
1. Gerçek İfade Belirtileri 323
2. Yalan İfade Belirtileri 324
C. İfade Davranışı 325
ÜÇÜNCÜ KISIM
DELİL YASAKLARI (İFADE ALMA KURALLARINA
AYKIRILIK HALİNDE ALINAN İFADELERİN HUKUKİ DEĞERİ)
I. DELİL YASAKLARI KAVRAMI, GÖREVİ VE SONUCU 327
A. Delil Yasakları Kavramı 327
B. Delil Yasaklarının Görevi 330
C. Delil Yasaklarının Sonucu 331
II. DELİL YASAKLARI DURUMLARI 334
A. Genel Olarak 334
B. Şüpheli ve Sanığa Haklarının Öğretilmemesi (Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlâli) 334
1. Genel Olarak 334
2. Bizdeki Durum 339
C. Yasak İfade Alma Yöntemlerinin Kullanılması 343
1. Genel Olarak 343
2. Yasak İfade Alma Uygulamaları 346
a. Şüpheli ve Sanığı Açık Olmayan Şeyler İçerisinde Suçlamada Bırakma Yasağı 346
b. Şüpheli ve Sanığın İfadelerini Görmemezlikten Gelme Yasağı 347
c. Şüpheli ve Sanığın Bedeni Üzerindeki Şiddet veya Acı Doğuran Etkilerde Bulunma Yasağı 347
d. Bazı Maddelerin Verilmesi Yasağı 347
e. Şüpheli ve Sanığın Ruhu Üzerinde Kuvvetli Etkilerde Bulunma Yasağı 348
f. Telkinde Bulunma Yasağı 349
g. Hipnoz Yasağı 349
h. Karanlık, Şüpheli veya Yanıltıcı Soruların Sorulması Yasağı 350
ı. Aldatma Yasağı 350
i. Tehdit Yasağı 350
k. Vaatte Bulunma Yasağı 351
l. Şüpheli ve Sanığın Bedenî veya Ruhî Mevcut İstisnaî Durumlarından Faydalanma Yasağı 351
m. İfade Almayı Doğrudan Doğruya Takip Eden Yasaklar 352
n. İfade Alma Hükümlerini Dolanma Yasakları 352
o. Bazı Araçların Uygulanması Yasağı 352
3. CMK 148’de Belirtilen Yasak İfade Alma ve Sorgu Usulleri 353
a. Uygulama Alanı 353
aa. Yöneldiği Kişiler 353
aaa. Genel Olarak 353
bbb. Özel Kişiler Tarafından Elde Edilen Hukuka Aykırı Deliller 355
bb. İlli Bağlantı 359
b. İfade Almada Geçerlilik 360
c. Yasak İfade Alma Yöntemleri 361
aa. Kötü Davranma 362
bb. İşkence 363
cc. İlaç Verme 365
dd. Yorma 367
ee. Aldatma 369
ff. Cebir 372
gg. Tehditte Bulunma 373
hh. Bazı Araçlar Uygulama 373
ıı. Kanuna Aykırı Bir Yarar Vaat Etme 374
ii. Diğer Yasak Yöntemler 376
kk. Kollukta Alınan İfadede Müdafiin Hazır Bulunmaması 377
ll. Şüphelinin Aynı Olayla İlgili Olarak Kolluk Tarafından Yeniden İfadesinin Alınması 377
d. Şüpheli ve Sanığın Rızasının Dikkate Alınmaması 377
D. Değerlendirme Yasakları 379
1. Genel Olarak 379
2. CMK m. 217/2’de Düzenlenen Mutlak Değerlendirme Yasağı 379
3. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi 382
a. Genel Olarak 382
b. Bizdeki Durum 386
aa. CMUK’da 386
bb. CMK’da 388
Yararlanılan Kaynaklar 391
Kavramlar Dizini 405