30 Soruda Toplantı ve Gösteri Yürüyüş Hakkı

30 SORUDA TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ HAKKI

Dr.Tolga ŞİRİN

"Türkiye'de, 2013 yılının Haziran ayına girerken ülkenin siyasal tarihi açısından oldukça önemli olaylar yaşandı. Gezi Parkı'ndaki ağaçların sökülmesi ve park alanına alışveriş merkezi yapılmasına karşı başlatılan bu gösteriler, kolluk güçlerinin orantısız müdahalesiyle daha da büyüdü ve dünya çapında takip edilen ve haftalara yayılan gösteriler dizisine neden oldu. Bu gösteriler sırasında trajik şekilde, biri polis, beşi sivil, altı insanımız yaşamını kaybetti. Çok sayıda kişi yaralandı, gözaltına alındı veya tutuklandı.
Tüm bu yaşananlar sırasında toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına ilişkin yaygın bir tartışma yeniden başlamış oldu. Bu tartışmalar, gerek kolluk güçlerinin gerekse sivillerin bu anayasal hak konusunda fahiş hatalara düştüğünü gösterdi. Elinizdeki çalışma, anılan olayların yaşandığı tarihlerde, yaşanan trajedilere karşı sorumluluk duygusuyla ve kamuoyundaki toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına ilişkin bilgi edinme talebine mütevazı da olsa yanıt üretebilmek için hazırlandı. Nitekim soru ve cevaplar biçimindeki metot, bu hassasiyet dikkate alınarak tercih edildi. Tüketici bir nitelik taşımasa da bu çalışmanın, gerçekten de insan haklarına inanan hak öznelerine, kolluk güçlerine ve yetkililere yardımcı olacağını umuyorum."
(Önsöz'den)

BÖLÜM I: HAKKIN İÇERİĞİ

SORU 1: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkının Anayasa Tarihindeki Yeri Nedir?

SORU 2: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkını Güvence Altına Alan Hükümler Nelerdir?

SORU 3: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Ne Demektir?

SORU 4: Basın Açıklamaları, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Sayılabilir mi?

SORU 5: Toplu İfade Açıklamalarının 2911 Sayılı Kanuna Tabi Olması Güvence Getirir mi?

SORU 6: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü İçin İzin ve Bildirim Yükümlülüğü Var mıdır?

SORU 7: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşünün Barışçıl, Silahsız ve Saldırısız Olması Ne Anlama Gelmektedir?

SORU 8: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Sırasında Türkçe’den Başka Bir Dil Kullanılabilir mi?

SORU 9: Çocuklar ve Sınırlı Ehliyetliler, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkının Öznesi Olabilir mi?

SORU 10: Yabancılar, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkının Öznesi Olabilir mi?

SORU 11: Kamu Personelleri Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkının Öznesi Olabilir mi?

SORU 12: Karşıt Gruplar Aynı Anda ve Aynı Mekânda Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleyebilirler mi?

SORU 13: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşlerinin Mekânsal Sınırları Var mıdır?

SORU 14: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Özgürlüğünün Zamansal Sınırları Var mıdır?

BÖLÜM II: MÜDAHALELER

SORU 15: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşüne Müdahale Kriterleri Nelerdir?

SORU 16: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşünün İzinsiz ve Bildirimsiz Olması Kolluğa Derhal Müdahale Yetkisi Verir mi?

SORU 17: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşüne Biber Gazıyla Müdahale Edilebilir mi?

SORU 18: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşüne Katılanların Bir Kısmının Şiddete Başvurması Diğer Kişilerin Haklarına Müdahale Gerekçesi Olabilir mi?

SORU 19: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Sırasında Şiddet Tonları İçeren Sloganlar Atılması Müdahaleyi Haklılaştırır mı?

SORU 20: Toplumun Çoğunluğun Toplantı ve Gösteri Yürüyüşündeki Görüşlerden Rahatsız Olması Müdahale Sebebi Sayılabilir mi?

SORU 21: Kolluk Toplantı ve Gösteri yürüyüşleri Sırasında Kanunsuz Emirleri Yerine Getirmek Zorunda mıdır?

SORU 22: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Sırasında Zorunluluk Hali ve Meşru Müdafaa Hükümleri Uygulanabilir mi?

SORU 23: Devletin Olağanüstü Hallerde Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Rejiminde Farklılık Var mıdır?

SORU 24: Seçim Dönemlerinde Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Rejiminde Farklılık Var mıdır?

BÖLÜM III: HAK İHLALLERİNE KARŞI BAŞVURU YOLLARI

SORU 25: Devletin Orantısız Müdahalede Bulunan Kolluk Güçleri Hakkındaki Yükümlülükleri Nelerdir?

SORU 26: Hak İhlali Halinde Yargısal Olmayan Ulusal Başvuru Yolları Nelerdir?

SORU 27: Hak İhlali Halinde Ulusal Yargısal Başvuru Yolları Nelerdir?

SORU 28: Hak İhlali Halinde Uluslararası Başvuru Yolları Nelerdir?

SORU 29: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Sırasında Gözaltına Alınan Kişiler Hangi Haklara Sahiptirler?

SORU 30: Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Hakkının İhlaline Karşı Başvuru Yapılabilecek Makamların İletişim Adresleri Nelerdir?

BÖLÜM IV: TOPLANTI VE GÖSTERİ YÜRÜYÜŞÜ MEVZUATI

I.ANAYASAL MEVZUAT

A.İNSAN HAKLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ

B.BM ULUSLARARASI MEDENİ VE SİYASAL HAKLAR SÖZLEŞMESİ

C.1982 ANAYASASI

II.TOPLANTI VE GÖSRETİ YÜRÜYÜŞÜ KANUNU

III. TOPLANTI VE GÖSRETİ YÜRÜYÜŞLERİ KANUNUNUN UYGULANMASINA DAİR YÖNETMELİK