İçindekiler Önsöz 7 Kısaltmalar 17 Giriş 21 Birinci Bölüm SENDİKALAR HUKUKU Birinci Kısım İŞÇİ VE İŞVEREN KURULUŞLARI VE SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMLARI I. SENDİKACILIĞIN DOĞUŞU 25 II. İŞÇİ VE İŞVEREN KURULUŞLARINA İLİŞKİN ANAYASAL DÜZENLEME 27 III. SENDİKALAR VE TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNUNDAKİ DÜZENLEME 29 IV. SENDİKA ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI 31 A. Bireysel Sendika Özgürlüğü 32 B. Kolektif (Toplu) Sendika Özgürlüğü 32 İkinci Kısım İŞÇİ VE İŞVEREN KURULUŞLARININ KURULUŞU (ESASLAR VE ORGANLAR) I. KURULUŞ ESASLARI 35 A. Serbest Kuruluş İlkesi 35 B. İşkoluna göre sendikalaşma ilkesi 37 C. Sendika ve Üst Kuruluş Seviyesinde Örgütlenme İlkeleri 38 II. İŞÇİ VE İŞVEREN KURULUŞLARININ KURULMALARI 39 III. KURUCU SAYISI VE KURULUŞ İŞLEMLERİ 40 A. Kurucu Sayıları 40 B. Kuruluş İşlemleri 41 IV. KURULUŞLARIN ORGANLARI VE KURUCULAR 43 A. Genel Kurul 45 1. Olağan Genel Kurul 46 2. Olağanüstü Genel Kurul 51 B. Yönetim Kurulu 53 C. Denetleme Kurulu 54 D. Disiplin Kurulu 55 Üçüncü Kısım SENDİKA VE KONFEDERASYON ÜYELİĞİ I. SENDİKA ÜYELİĞİ 57 A. İşçi Sendikası Üyeliği 57 1. Sendika Üyeliğinin Şekil Şartları 60 2. Sendika Üyelik Aidatı 61 B. İşveren Sendikası Üyeliği 62 C. Sendika Üyeliğinden Doğan Haklar ve Borçlar 64 D. Sendika Üyeliğinin Askıda Kalması 65 E. Sendika Üyeliğinin Sona Ermesi 66 II. SENDİKAL GÜVENCELER 67 A. İşçi Sendikası Üyeliği Güvencesi 68 B. İşyeri Sendika Temsilciliği Güvencesi 73 C. Sendika Yöneticiliği Güvencesi 76 III. KONFEDERASYON (ÜST KURULUŞ) ÜYELİĞİ 78 IV. ULUSLARARASI KURULUŞLARA ÜYELİK 80 IV. KURULUŞLARDA KATILMA VE BİRLEŞME (md.22) 81 Dördüncü Kısım KURULUŞLARIN FAALİYETLERİ, GELİR VE GİDERLERİ İLE DENETİMİ I. KURULUŞLARIN FAALİYETLERİ 83 A. Kuruluşlara Yasak Faaliyetler 83 1. Anayasal İlkelere İlişkin Temel Yasaklar 84 2. Siyaset Yasağı 85 3. Ticaret Yapma ve Gelirlerini Dağıtma Yasağı 88 4. Dernekler Kanununda Öngörülen Yasaklar 89 B. Kuruluşlara Yasak Olmayan Faaliyetler 90 II. KURULUŞLARIN GELİR VE GİDERLERİ 93 III. KURULUŞLARIN DENETİMİ 96 A. Kuruluşların İç Denetimi ve Mali Müşavir Denetimi 97 B. Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılan Denetim 100 C. Önceki Dönemde Devlet Denetleme Kurulu ve Başbakanlık Teftiş Kurulu Tarafından Yapılan Denetim 101 Beşinci Kısım KURULUŞLARIN FAALİYETLERİNİN DURDURULMASI, SONA ERMESİ İLE BUNLARA İLİŞKİN HÜKÜMLER I. KURULUŞLARIN FAALİYETLERİNİN DURDURULMASI 103 A. Sendika ve Konfederasyonların Faaliyetlerinin Durdurulması 103 B. Sendika ve Konfederasyonların Faaliyetlerinin Durdurulmasının Sonucu 104 II. KURULUŞLARIN SONA ERMESİ 105 A. Kuruluşların Kapatılması 105 B. Kendiliğinden Sona Erme (İnfisah) 106 C. Fesih 107 III. KURULUŞLARIN SONA ERMESİNİN HÜKÜMLERİ 107 A. Malvarlığının Tasfiyesi 108 B. Malvarlığının Tahsisi 108 İkinci Bölüm TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HUKUKU Birinci Kısım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ İLE İLGİLİ GENEL KAVRAMLAR I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YAPMA HAKKI 114 A. Genel Olarak 114 B. Kamu Görevlilerinin Toplu Sözleşme Hakkı 115 II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HAKKININ ÖZELLİKLERİ 123 III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ HAKKININ SINIRLARI 125 A. Toplu İş Sözleşmesinin Muhtevası ile İlgili Sınırlamalar 126 B. Toplu İş Sözleşmesi ile İlgili Diğer Bazı Sınırlamalar 126 III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ ÖZERKLİĞİ 127 A. Genel Olarak Toplu İş Sözleşmesi Özerkliği 127 B. Toplu İş Sözleşmesi Özerkliğinin Sınırları 130 İkinci Kısım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE İÇERİĞİ I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 133 A. Sözleşme Nazariyesi 134 1. Nazariyenin Açıklanması 134 2. Nazariye Üzerine Görüşler 136 B. Kamu Hukuku Nazariyesi 137 1. Nazariyenin Açıklanması 137 2. Nazariye Üzerinde Görüşler 138 C. Karma Nazariye 138 D. Nazariyeler Hakkında Genel Görüşler 139 II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ İÇERİĞİ 140 A. Toplu İş Sözleşmesinin Normatif Hükümleri (Düzenleyici Hükümler) 144 1. İş Sözleşmesinin Yapılması–Kurulması ile İlgili Hükümler 144 2. İş Sözleşmesinin İçeriği ile İlgili Hükümler 145 3. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi ile İlgili Hükümler 147 B. Toplu İş Sözleşmesinin Borç Doğurucu Hükümleri 148 1. Tarafların Karşılıklı Hak ve Borçlarına İlişkin Hükümler 150 2. Toplu İş Sözleşmesinin Denetimi, Uygulanması ve Uyuşmazlıkların Çözümü ile İlgili Hükümler 150 Üçüncü Kısım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN DÜZEYİ 153 A. 2010 Anayasa Değişikliği Sonucu Aynı İşyerinde Aynı Dönem İçin Birden Çok Toplu İş Sözleşmesi Yapılması 155 B. Mevcut Haliyle Toplu İş Sözleşmesi Düzeyleri 156 1. Çerçeve Sözleşme (İşkolu Toplu İş Sözleşmesi) 156 2. İşyeri Toplu İş Sözleşmesi 158 3. Grup Toplu İş Sözleşmesi 159 4. İşletme Toplu İş Sözleşmesi 162 II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ EHLİYETİ 164 A. İşçi Tarafının Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti 165 B. İşveren Tarafının Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti 166 III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİSİ 167 A. İşçi Tarafının Toplu İş Sözleşmesi Yetkisi 167 1. Yüzde Bir Baraj Şartı 170 2. İşyerinde Yarıdan Fazla, İşletmede Yüzde Kırk Çalışan Çoğunluğuna Sahip Olma Şartı 172 B. İşveren Tarafının Toplu İş Sözleşmesi Yetkisi 173 IV. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YETKİ TESPİTİ 176 A. Yetki Tespiti İçin Başvuru 176 1. Yetki Tespiti İçin İşçi Sendikasının Başvurusu 176 2. Yetki Tespiti İçin İşverenin Ya da İşveren Sendikasının Başvurusu 178 B. Yetki Tespitine İtiraz 179 C. Yetki Belgesi 182 V. TOPLU GÖRÜŞMEYE ÇAĞRI VE TOPLU GÖRÜŞME, SÖZLEŞMENİN İMZALANMASI VE TEVDİİ 184 A. Toplu Görüşmeye Çağrı 184 B. Toplu Görüşme 187 C. Toplu İş Sözleşmesinin İmzalanması, Tevdii ve Şekli 188 Dördüncü Kısım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ETKİLERİ I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARA ETKİSİ 191 II. BİR TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ VARKEN İKİNCİ BİR TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ YAPILAMAMASI 194 III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNİN İŞ SÖZLEŞMELERİNE ETKİSİ 196 A. İşçi Lehine Şart İlkesi 198 B. Sona Eren Toplu İş Sözleşmelerinin Etkisi 200 Beşinci Kısım TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMA ALANI I. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN KİŞİLER BAKIMINDAN UYGULANMA ALANI 203 A. Taraf Sendika Üyesi İşçilerin Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanmaları 205 1. Genel Olarak 205 2. Alt İşveren İşçilerinin Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanması 207 B. Taraf Sendika Üyesi Olmayan İşçilerin Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanmaları 208 1. Dayanışma Aidatı Ödeyerek Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanma 208 a. Dayanışma Aidatı Kurumu 208 c. Dayanışma Aidatı ile Faydalanmanın Esasları 214 i. Genel Olarak 214 ii. Dayanışma Aidatının Ödenme Talebi ve Faydalanmanın Başlangıcı 217 iii. Dayanışma Aidatının Ödenme Süresi 220 iv. Dayanışma Aidatının Miktarı ve Kesilmesi 221 2. İşçi Sendikasının İzni ile Faydalanma 223 3. Teşmil Yoluyla Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanma 224 a. Genel Olarak 224 b. Teşmil Uygulamasının Faydaları 227 c. Teşmilin Hukuki Mahiyeti 228 d. 6356 sayılı STİSK’nda Teşmil Düzenlemesi 228 i. Geçerli ve Halen Yürürlükte Olan Bir Toplu İş Sözleşmesi Bulunmalıdır 230 ii. Toplu İş Sözleşmesinin Normatif Hükümleri Teşmil Edilebilir 230 iii. O İşkolunda En Çok Üyeye Sahip Olan Sendikanın Yaptığı Toplu İş Sözleşmesi Teşmil Edilebilir 231 iv. Talep 232 v. Yüksek Hakem Kurulunun Görüşünün Alınması 233 vi. Cumhurbaşkanının Gerekçeli Karar Vermesi 233 e. Teşmilden Faydalanacak İşçiler 235 f. Teşmilin Sona Ermesi 236 C. Toplu İş Sözleşmesinden Faydalanamayacak Olanlar 237 1. Kapsam Dışı Personel 237 2. İşveren Vekilleri 240 3. Greve Katılmayan İşçiler 241 II. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN YER İTİBARİYLE UYGULANMASI 242 III. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN ZAMAN İTİBARİYLE UYGULANMASI 243 IV. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMA SORUNLARI 245 A. Yorum Davası 245 B. Eda Davası 248 C. Toplu İş Sözleşmesinin Mahkeme Kararıyla Değişen Şartlara Uyarlanması 249 D. İşyerinin Devrinde Toplu İş Sözleşmesinin Geleceği 253 V. TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 254 Altıncı Kısım TOPLU İŞ UYUŞMAZLIKLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI I. İŞ UYUŞMAZLIKLARI VE TÜRLERİ 257 A. Bireysel ve Toplu İş Uyuşmazlığı 258 B. Hak ve Menfaat Uyuşmazlığı 258 II. ARABULUCULUK 259 A. Uyuşmazlığın Tespiti ve Arabulucunun Seçimi 259 B. Arabuluculuk Görevi 262 III. YÜKSEK HAKEM KURULU (YHK) 263 IV. GREV VE LOKAVT 265 A. Grev 266 1. 6356 Sayılı Kanunda Grev Hakkı 269 2. Kanuni Grevin Unsurları 270 a. Bir Toplu İş Uyuşmazlığı Olmalı 270 b. Grev Yasağı Bulunmamalı 270 c. Grev Kararı Mesleki Amaçla Alınmalı 272 d. Barışçı Uzlaşma Yolları Uyuşmazlığı Giderememiş Olmalıdır 272 e. Yetkili Sendika Tarafından Usulüne Uygun Grev Kararı Alınmış Olmalıdır 272 f. Grev Kararının Tebliği, Tevdi ve İlanı 273 g. Grev Oylaması 274 3. Grevin Ertelenmesi 275 4. Grevin Durdurulması 278 5. Grevin Uygulanması 278 6. Grev ve Lokavta Katılamayacak İşçiler ve Bunların Belirlenmesi (md. 65) 281 7. Kanuni Grevin Sonuçları 282 a. Grevin Hizmet Akitlerine Etkisi 282 b. Grev Esnasında İşçi Alma ve Başka İşe Girme Yasağı 283 c. Kanuni Grevin Konut Haklarına Etkisi (md.69) 285 d. Satışa ve Hammadde Girişine Engel Olamama 285 8. Grevin Sona Ermesi Halleri 285 a. Tarafların Anlaşması 286 b. İşçi Sendikasının Grevi Sona Erdirmesi 286 c. Özel Hakeme Başvurma 286 d. İşçi Sendikasının Kapatılması, Feshedilmesi veya İnfisahı 286 e. İşçi Sendikasının Üyelerini Kaybetmesi 286 9. Kanun Dışı Grev 287 B. Lokavt 288 1. Anayasada ve 6356 Sayılı Kanunda Lokavt 288 2. Kanuni Lokavtın Unsurları 289 a. İşçi Sendikası Tarafından Alınmış Bir Grev Kararı Olmalıdır 289 b. Kanuna Uygun Lokavt Kararı Alınmalıdır 290 c. Lokavt Kararının Tebliğ ve İlanı 290 d. İşçilerin Topluca İşten Uzaklaştırılması 291 e. Lokavtın Başlaması ve Sona Ermesi 291 f. Lokavt Yasağı Olmamalı 292 3. Kanuni Lokavtın Sonuçları 293 4. Lokavt Hakkının Kötüye Kullanılması ve Tespit Davası 294 5. Kanun Dışı Lokavt 295 V 6356 SAYILI SENDİKALAR TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ KANUNUNDA CEZALAR 295 Faydalanılan Kaynaklar 297 Kavramlar Dizini 307
