Trafik Kazası Sonucu Oluşan Bedensel Zararlar

Av. Muhammed İkbal ALSANCAK

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
İkinci Baskıya Önsöz 5
Önsöz 7
Teşekkür 11
Kısaltmalar Cetveli 19
Birinci Bölüm
KARAYOLLARI ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI
I. GENEL OLARAK 23
II. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASININ TARAFLARI 26
A. Sigortacı 26
B. Sigorta Ettiren 32
1. Başkası Hesabına (Üçüncü Kişi Lehine) Sigorta 33
2. Temsilen Sigorta 34
a. Aktif Temsil 35
aa. Yetkili Temsilci Tarafından Yapılan Sigorta Sözleşmeleri 35
bb. Yetkisiz Temsilci Tarafından Yapılan Sigorta Sözleşmeleri 36
b. Pasif Temsil 37
3. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Sigorta Ettiren 37
III. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDA TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 42
A. Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri 42
1. Prim Ödeme Borcu 43
2. Beyan Yükümlülüğü 47
a. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 48
aa. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün Kapsamı 50
bb. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğüne Aykırılık 50
b. Sözleşmenin Devamı Esnasındaki Beyan Yükümlülüğü 52
c. Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonraki Beyan Yükümlülüğü 54
3. Sözleşmede Öngörülen Yükümlülükler 57
B. Sigortacının Borç ve Yükümlülükleri 57
1. Rizikoyu Taşıma Yükümlülüğü 57
2. Aydınlatma ve Bilgilendirme Yükümlülüğü 61
3. Poliçe Verme Yükümlülüğü 68
4. Tazminat, Bedel ve Giderleri Ödeme Yükümlülüğü 70
IV. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASININ UYGULAMA ALANI 73
A. Taşıt Bakımından Uygulama Alanı 73
B. Yer Bakımından Uygulama Alanı 75
C. Kişi Bakımından Uygulama Alanı 75
V. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINA HÂKİM OLAN İLKELER 76
A. Sınırlı Sorumluluk İlkesi 76
B. Garameten Giderim İlkesi 78
C. Gerçek Zararın Giderilmesi İlkesi 80
D. Kusur Esasına Göre Sorumluluk İlkesi 81
VI. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASININ SAĞLADIĞI TEMİNAT TÜRLERİ 82
A. Maddi Zararlar Teminatı 82
1. Araç Hasarı 83
2. Değer Kaybı 86
B. Sağlık Giderleri Teminatı 93
C. Sürekli Sakatlık Teminatı 94
D. Destekten Yoksun Kalma (Ölüm) Teminatı 97
VII. ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI KAPSAMI DIŞINDA KALAN TALEPLER 100
A. İşletilme Halinde Olmayan Araçların Sebep Olacağı Zararlar 100
B. Hak Sahibinin Kendi Kusuruna Denk Gelen Tazminat Talepleri 101
C. İlgililerin, Sigortalının Sorumluluk Riski Kapsamında Olmayan Tazminat Talepleri 102
Ç. Sigortalının, Eşinin, Sigortalının Usul ve Fürunun, Sigortalıya Evlat Edinme İlişkisiyle Bağlı Olanların, Sigortalının Birlikte Yaşadığı Kardeşlerinin, Mallarına Gelen Zararlar Sebebiyle İleri Sürebilecekleri Talepler 102
D. Destekten Yoksun Kalan Hak Sahibinin, Sigortalının Sorumluluk Riski Kapsamında Olmayan Destek Tazminatı Talepleri İle Destekten Yoksun Kalan Hak Sahibinin, Sigortalının Sorumluluk Riski Kapsamında Olmakla Beraber Destek Şahsının Kusuruna Denk Gelen Destek Tazminatı Talepleri 103
E. Zarar Görenlerin Beraberinde Bulunan Bagaj ve Benzeri Eşya Dışında Sigortalı Araçta veya Bu Araç Vasıtasıyla Çekilen Römorkta/Yarı Römorkta Taşınan Eşyanın Uğrayacağı Zararlardan Dolayı Sigortalıya Karşı İleri Sürülecek Talepler 105
F. Manevi Tazminat Talepleri 106
G. Sigortalının, Karayolları Trafik Kanunu Uyarınca Eylemlerinden Sorumlu Tutulduğu Kişilere Karşı Yöneltebileceği Talepler 106
H. Sigortalının Aracına veya Bu Araç Vasıtasıyla Çekilen Römorklara ve Yarı Römorklara veya Çekilen Araçlara Gelecek Zararlar Nedeniyle İleri Sürülecek Talepler 107
İ. Çalınan Veya Gasp Edilen Araçların Sebep Oldukları ve Karayolları Trafik Kanununa Göre Sigortalının Sorumlu Olmadığı Zararlar, Aracın Çalındığını Veya Gasp Edildiğini Bilerek Binen Kişilerin Zarara Uğramaları Nedeniyle İleri Sürülecek Talepler İle Çalan ve Gasp Eden Kişilerin Talepleri 107
J. Motorlu Bisikletlerin Kullanılmasından İleri Gelen Zararlar 108
K. 12/4/1991 Tarihli ve 3713 Sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nda Belirtilen Terör Eylemlerinde ve Bu Eylemlerden Doğan Sabotajda Kullanılan Araçların Neden Olduğu ve 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanununa Göre Sigortalının Sorumlu Olmadığı Zararlar İle Aracın Terör Eylemlerinde Kullanıldığını Veya Kullanılacağını Bilerek Binen Kişilerin Zarara Uğramaları Nedeniyle İleri Sürecekleri Talepler, Aracı Terör ve Buna Bağlı Sabotaj Eylemlerinde Kullanan Kişilerin Talepleri 108
L. Motorlu Araç Kazalarından Dolayı Toprak, Yeraltı Suları, İç Sular, Deniz ve Havanın Kirlenmesi Ya Da Kirlenme Tehlikesi Nedeniyle Temizleme, Toplanan Atıkların Taşınması ve Bertarafı Masrafları İle Biyolojik Çeşitlilik, Canlı Kaynaklar ve Doğal Yaşama Verilen Zararlar Nedeniyle Bozulan Çevrenin Yeniden Oluşturulması ile İlgili Çevresel Zararlardan İleri Gelen Talepler 109
M. Gelir ve Kâr Kaybı, İş Durması ve Kira Mahrumiyeti Gibi Yansıma Ya Da Dolaylı Zararlar Nedeniyle Yöneltilecek Tazminat Talepleri 109
N. İlgili Mevzuatla Genel Hükümlere Tâbi Kılınan Talepler 109
O. Karayolları Trafik Kanunu’nun 104. ve 105. Maddelerinde Düzenlenen Sorumluluklara İlişkin Talepler 110
P. Cezai Kovuşturmadan Doğan Tüm Giderler ile İdari ve Adli Para Cezaları 111
R. Trafik Sigortası Genel Şartları ve Ekleri ile Tanımlanan Teminat İçeriği Dışında Kalan Talepler 112
VIII. KARAYOLLARI ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDA İŞLETEN SIFATININ DEĞİŞMESİ 113
IX. KARAYOLLARI ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASINDA SİGORTACININ SORUMLULUĞUNU KALDIRAN NEDENLER 113
A. Mücbir Sebep 114
B. Zarar Görenin Ağır Kusuru 115
C. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 115
İkinci Bölüm
BEDENSEL ZARARLAR
I. KİŞİLİK HAKLARI VE VÜCUT BÜTÜNLÜĞÜNÜN KORUNMASI 117
II. BEDENSEL ZARAR KAVRAMI 119
III. BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER 121
IV. BEDENSEL ZARAR TÜRLERİ 123
A. Tedavi Giderleri 123
1. Genel Olarak 123
2. Geçici Bakıcı Gideri 125
3. Sürekli Bakıcı Gideri 127
4. Protez Gideri 130
B. Kazanç Kaybı (Çalışma Gücünün Geçici Olarak Kaybı) 131
1. Geçici İş Göremezlik Kavramı ve Tanımı 132
2. Geçici İş Göremezlik Zararının Hukuki Mahiyetine İlişkin Görüşler 133
3. Geçici İş Göremezlik Süresinin Belirlenmesi 134
4. Geçici İş Göremezlik Zararının Hesaplanması 136
5. Geçici İş Göremezlik Zararının Sorumlusunun Belirlenmesi 138
C. Çalışma Gücünün Azalması veya Yitirilmesi 140
1. Sürekli İş Göremezlik Zararı 140
2. Sürekli İş Göremezlik Zararına İlişkin Görüşler 141
a. Malvarlığı ve Kazanç Kaybı Görüşü 141
b. Güç (Efor) Kaybı Görüşü 142
aa. Emekliler ve Kazancı Bulunmayanlar Yönünden Güç (Efor) Kaybı Tazminatı 142
bb. Ev Hanımları Yönünden Güç (Efor) Kaybı Tazminatı 143
cc. Küçükler Yönünden Güç (Efor) Kaybı Tazminatı 144
3. Sürekli İş Göremezlik Oranının Belirlenmesi 146
4. Sürekli İş Göremezlik Oranının Tespitine İlişkin Düzenlemeler 146
a. Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü (SSİT) 147
b. Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği (ÇGMKGAOTİY) 149
c. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkındaki Yönetmelik 150
d. Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik ve Çocuklar İçin Özel Gereksinim Değerlendirmesi (ÇÖZGER) 151
5. Sürekli İş Göremezlik Oranını Belirlemeye Yetkili Kurumlar 152
6. Sürekli İş Göremezlik Zararının Hesaplanması 154
a. Maluliyet Oranı 159
b. Kusur Durumu 160
c. Bakiye Ömür 163
d. Kazanç ve Gelir Durumu 165
e. Tazminattan İndirilecek Ödemeler 169
f. İşlemiş (Bilinen) ve İşleyecek (Bilinmeyen) Dönem Zarar Hesabı 173
D. Ekonomik Geleceğin Sarsılması 179
Üçüncü Bölüm
BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN TAZMİNAT DAVALARI
I. TAZMİNAT DAVASININ TARAFLARI 181
A. Davacı Sıfatı 181
B. Davalı Sıfatı 184
1. Sigorta Şirketleri 184
2. Güvence Hesabı 185
3. Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosu (TMTB) 189
II. TAZMİNAT DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 191
A. Görevli Mahkeme 191
B. Yetkili Mahkeme 194
III. TAZMİNAT DAVALARINDA ARABULUCULUK PROSEDÜRÜ 195
IV. TAHKİM YARGILAMASI 199
A. Sigorta Tahkim Komisyonu 200
B. Sigorta Tahkim Komisyonunun Kurumsal Yapısı 202
1. Komisyon Başkanlığı 202
2. Komisyon Sekretaryası (Müdürler ve Raportörler) 203
3. Sigorta Hakemleri 204
C. Sigorta Hakeminin Reddi ve Çekinmesi 205
1. Hakemin Reddi 206
2. Hakemin Çekinmesi 207
D. Sigorta Tahkim Yargılama Usul ve Esasları 209
E. Sigorta Tahkim Kararlarına Karşı Başvurulabilecek Kanun Yolları 213
1. İtiraz 213
2. Temyiz 217
F. Tahkim Hükmünün Tashih, Tavzih ve Tamamlanması 220
1. Tashih 220
2. Tavzih 221
3. Hükmün Tamamlanması 222
G. Tahkim Yargılamasını Sona Erdiren Taraf İşlemleri 223
1. Feragat 223
2. Kabul 225
3. Sulh 225
H. Sigorta Tahkim Kararlarının İcrası 226
İ. Tahkim Yargılamasında Vekalet Ücreti 227
J. Tahkim Yargılamasının Fayda ve Sakıncaları 232
V. BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN DAVA TÜRLERİ 234
A. Belirsiz Alacak Davası 235
B. Kısmi Dava 236
C. Tespit Davası 237
VI. BEDENSEL ZARARLARIN TÂBİ OLDUĞU ZAMANAŞIMI 238
VII. BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN İSPAT YÜKÜ 242
A. Maluliyet 243
B. Kusur 252
VIII. BEDENSEL ZARARLAR İÇİN ÖNGÖRÜLEN DAVA ŞARTI 267
A. Genel Dava Şartları 267
B. Özel Dava Şartı 271
IX. BEDENSEL ZARARLARDA FAİZ 275
A. Sigortacının Temerrüdü 277
B. Tazminata Uygulanacak Faiz Türünün Tespiti 280
C. Faiz Alacağının Tâbi Olduğu Zamanaşımı 283
X. BEDENSEL ZARARLARDA TAKDİRİ İNDİRİM SEBEPLERİ 284
A. Müterafik Kusur (Ortak Kusur) 286
B. Hatır Taşıması 292
XI. BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN İBRANAMELERİN GEÇERLİLİĞİ VEYA YETERSİZLİĞİNİN TESPİTİ VE UZLAŞMA 300
A. Tazminat Miktarına İlişkin İbranamelerin İptali 300
B. Uzlaşmanın Tazminat Davasına Etkisi 303
XII. BEDENSEL ZARARLARA İLİŞKİN VERİLEN HÜKMÜN DEĞİŞTİRİLMESİ VE MUNZAM ZARAR 304
A. Hükmün Değiştirilmesi 304
B. Munzam Zarar 305
XIII. SİGORTACININ HALEFİYETİ VE RÜCÛ HAKKI 307
A. Sigortacının Halefiyeti 309
B. Sigortacının Rücû Hakkı 312
1. Kast ve Ağır Kusurun Varlığı 314
2. Ehliyetsiz Araç Kullanma 316
3. Alkol, Uyuşturucu veya Keyif Verici Maddeler Alarak Araç Kullanma 317
4. Ruhsat Olmadan Yolcu veya Patlayıcı Madde Taşımak, İstiap Haddinin Aşılması 319
5. Sigorta Ettirenin Rizikonun Gerçekleşmesinden Sonra Gerekli Yükümlülükleri Yerine Getirmemesi 321
6. Aracın Çalınması veya Gasp Edilmesinde İşletenin Kusuru 321
7. Olay Yerinin Terk Edilmesi ve Gerçeğe Aykırı Belge Düzenlenmesi 322
Sonuç 325
Bibliyografya 329
Kavramlar Dizini 339