Tuba AYDOĞDU ÇİÇEK
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR .7
İÇİNDEKİLER9
KISALTMALAR .11
GİRİŞ13
BİRİNCİ BÖLÜM
İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI KAVRAMI
KAVRAMIN İNCELENMESİ15
Genel Olarak15
Kavramsal Çerçeve ve Tanım Sorunu.18
Kavramın Ortaya Çıkış Süreci .22
Uluslararası hukukun geçirdiği yapısal değişimler açısından süreç 22
Kronolojik olarak süreç.24
ULUSLARARASI HUKUKUN MEKÂNSAL KURALLARI VE İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI26
İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI KAVRAMININ FONKSİYONLARI28
İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI KAVRAMININ UNSURLARI .30
İnsanlığın Ortak Mirası Alanları ve Kaynakları Üzerinde Egemenliğin
Kurulamaması31
İnsanlığın Ortak Mirası Alanlarının ve Kaynaklarının Sadece Barışçıl Amaçlarla
Kullanılması34
İnsanlığın Ortak Mirası Alanlarından Elde Edilen Faydaların Adil Olarak
Paylaşılması .37
Uluslararası Yönetim38
İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI KAVRAMININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE BAĞLAYICILIĞI SORUNU 39
ULUSLARARASI HUKUKTA İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI SAYILAN ALANLAR .54
Uluslararası Deniz Yatağı .54
Hukuki uygulama54
Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi .58
Antarktika 60
Antarktika Antlaşmalar Sistemi 61
Hukuki niteliği 63
Uzay.64
İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI ALANLARINDA DEVLETLERİN SORUMLULUĞU69
DEĞERLENDİRME 70
İKİNCİ BÖLÜM
ULUSLARARASI HUKUKTA İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI VE
UZAY KAYNAKLARININ KEŞFİ VE KULLANIMI
UZAY FAALİYETLERİNE HÂKİM OLAN İLKELER .75
Uluslararası Hukuka Uygun Olarak Devletlerin Eşitliği Temelinde Tüm Devletlerin
Yararına ve Çıkarına Uzaya Erişim, Uzayın Keşfi ve Kullanım Serbestisi75
10 İçindekiler
Egemenlik Yasağı .77
Uzayın Barışçıl Amaçlarla Kullanımı .80
Uzayın Keşfi ve Kullanımında İş birliği ve Yardım.83
Uzay Faaliyetlerinde Zararların Önlenmesi ve Sorumluluk 85
Genel sorumluluk .85
Çevresel sorumluluk.85
UZAY KAYNAKLARININ KEŞFİ VE KULLANIMI.87
Genel Olarak87
Devletlerin Hukuki Düzenlemeleri ve Uygulamaları 98
Amerika Birleşik Devletleri (ABD).100
Lüksemburg103
Birleşik Arap Emirlikleri 104
Çin 105
Türkiye .107
UZAY KAYNAKLARININ KEŞFİ VE KULLANIMINA DAİR ULUSLARARASI HUKUK
KAPSAMINDA HUKUKİ DÜZENLEME GİRİŞİMLERİ .107
Artemis Mutabakatı.107
BM’nin Uzay Kaynaklarının Keşfi ve Kullanımına İlişkin Son Çalışmaları111
Uzay Kaynakları Faaliyetlerine İlişkin Uluslararası Bir Çerçevenin
Geliştirilmesi İçin Yapı Taşları Belgesi.111
Uzay Kaynaklarının Araştırılması, İşletilmesi ve Kullanılması Faaliyetlerine
Yönelik Olası Hukuki Modeller Üzerine Bir Çalışma Grubunun Kurulmasına
İlişkin Belge 112
UZAYDA İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI KAVRAMININ UZAY KAYNAKLARININ KEŞFİ VE
KULLANIMINA ETKİSİ.115
Ay Anlaşması’nda İnsanlığın Ortak Mirası Kavramı ve Uzay Kaynaklarının Keşfi
ve Kullanımı .117
Ay Anlaşması madde 11/1: Ay ve kaynaklarının insanlığın ortak mirası
niteliği 124
Ay Anlaşması madde 11/2: egemenlik yasağı 125
Ay Anlaşması madde 11/3: mülkiyet yasağı .126
Ay Anlaşması madde 11/4: keşif ve kullanım serbestisi .127
Ay Anlaşması madde 11/5: uluslararası rejim kurulması yükümlülüğü128
Uluslararası rejim sorunu .130
Ay Anlaşması madde 11/6: bilgi ve paylaşım yükümlülüğü133
Ay Anlaşması madde 11/7: uluslararası rejimin amaçları.133
Ay Anlaşması madde 11/8: kapsamın belirlenmesi134
İNSANLIĞIN ORTAK MİRASI VE UZAY KAYNAKLARININ TİCARİ NİTELİKLİ KEŞFİ VE
KULLANIMI 135
AY ANLAŞMASI’NA DAYANAN GÜNCEL KAYNAK KULLANIMI ÇALIŞMALARI .138
Ay Anlaşması İçin Model Kaynak Sözleşmesi (2022)138
SONUÇ 141
KAYNAKÇA 145
