İÇİNDEKİLER İçindekiler 4. Baskıya Önsöz 5 Önsöz 7 1. GİRİŞ 21 2. TANIM 23 I. GENEL 23 A. Eylemin Niteliği 31 B. Çocuğun Bakıcısı Kimdir? 32 C. Öngörülebilen veya Kaza Sonucu Oluşan Olaylar 32 D. Bedensel Cezalar 41 E. Çocuk ve Aile–içi Şiddet 42 F. Fiziksel İstismar 47 G. Cinsel İstismar 47 H. Duygusal İstismar 48 II. ÇOCUK İSTİSMARINI AÇIKLAMAYA YÖNELİK TEORİLER 52 A. Psikiyatrik Model 52 B. Bireysel Psikopatoloji 52 C. Ebeveyn İlişkileri 53 D. Sosyolojik Model 54 E. Kültürel Etmenler 55 F. Toplumsal Sınıf 55 G. Toplumdan Soyutlanmışlık 55 H. Ailedeki Özel Durumlar 55 I. Sosyal–Durumsal Model 56 1. Çocuğun Yetiştirilme Ortamı 56 III. ÇOCUĞA UYGULANAN CEZALAR 56 A. Tutarsız Disiplin Yöntemi 57 B. Geleneksel uygulamalar 59 1. Namus ve Töre Cinayetleri 59 2. Çeyizle Bağlantılı Şiddet 60 3. Bekaret Kontrol 60 4. Eğitimde Ayrımcılık 60 5. Erken Yaşta Evlilik 61 6. Cinsel Organların Sakatlaması 61 7. Erkek Çocuk Tercihi 61 Kaynaklar 63 3. FİZİKSEL İSTİSMAR 65 I. TANIM 65 II. DERİ LEZYONLARI 71 A. Deri Yaralanmaları 71 1. Sıyrıklar 74 2. Düşmeler 74 B. Ekimozlar 75 1. Ayırıcı Tanı ve Laboratuar Değerlendirmesi 77 2. Yanıklar 78 a. Yanık Olgularının Değerlendirilmesinde 82 b. İnsan Isırıkları 83 C. Yırtılmalar ve Delici Travmalar 84 D. İskelet Sistemi Lezyonları 85 1. Kafa Travmaları 85 a. Kafatası Fraktürleri 86 b. Ekstremite Kırıkları 89 E. Kemik Hastalıkları ve Bebekteki Kırıklar 91 1. İç Organ Yaralanmaları 91 2. Göğüs Kafesi 92 3. Batın Bölgesi 92 4. Göz Lezyonları 93 5. Sarsılmış Bebek Sendromu (SBS) 93 a. Etiyoloji 95 b. Klinik Bulgular 95 c. Tanı ve Ayırıcı Tanı 96 d. Teşhis 98 Kaynaklar 99 4. CİNSEL İSTİSMAR 101 I. GENEL 101 II. CİNSEL İSTİSMAR TÜRLERİ 104 A. Temas İçermeyen Cinsel İstismar Türleri 104 B. Cinsel Dokunma 104 C. Oral–Genital Seks 104 D. Interfemoral İlişki 104 E. Seksüel Penetrasyon 105 F. Cinsel Sömürü 105 G. Başka İstismar Türlerini İçeren Cinsel İstismar 106 III. CİNSEL İSTİSMARA UĞRAMIŞ ÇOCUĞUN FARK EDİLMESİ 109 A. Cinsel İstismara Maruz Kalmış Çocuk Kurbanlardan Olayı Öğrenmek 112 B. Cinsel İstismar Olayında Kaydedilmesi Gereken Başlıca Bilgiler Nelerdir? 113 C. Cinsel İstismar Olgularına Kaydedilmesi Gereken Diğer Bilgiler Nelerdir? 114 D. Tıbbi Değerlendirme 116 1. Muayene Onayı (Onamı) 117 2. Muayene Ortamı ve Zamanlama 118 3. Genital Muayene 119 4. Himen Açıklığı ve İstismar İle İlişkili Diğer Bulgular 121 a. Himen Boyutu 121 b. Himenal Hasar 122 E. İstismarda Vulvovajinal Bulgular 123 1. İstismarın Türü ve 72 Saat İçinde Görülen Bulgular 123 2. Kronik İstismarın Türü ve Bulguları 124 3. Penetre Yaraların Teşhis Koyucu (Diagnostik) Bulguları 124 4. İstismarı Destekleyen Teşhis Koyucu (Diagnostik) Olmayan Bulgular 124 a. Vaginada Yabancı Cisimler 125 F. Anal İstismar 125 1. Perianal Eritem 126 2. Anal Fissürler 126 3. Venöz Distansiyon 127 4. Anal Kanal ve Sfinkterin Anatomisi ve Fizyolojisi 128 5. Buttock Seperasyon Testi (Kalça Ayırma) 129 6. Anüs Muayenesi 130 7. Ano–Reseptif İlişki 131 8. Refleks Anal Dilatasyon Yaygınlığı (RAD) 131 9. Kabızlık ve Refleks Anal Dilatasyon 132 a. Anal Dilatasyon ile İlgili Diğer Durumlar 133 b. İstismarda Perianal Bulgular 133 G. İstismarın Perianal Bulguları 134 1. Diagnostik Künt Penetre Travma 134 2. İstismarı Destekleyici Ancak Tanı Koydurucu –Diagnostik Olmayan 134 3. Görülebilir Bulguların Yokluğu 134 H. Fiziksel İstismar ile Cinsel İstismarın Bağlantıları 134 I. Adli Kanıtlar 136 1. Uygulamalar 136 2. Kanıt Zinciri 136 3. Kronik İstismar 137 4. Akut Saldırı 137 5. Zamanlama 137 6. Elbiseler 137 7. Cilt ve Saçlar 137 8. Svab Türleri 137 J. Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH) Açısından Tarama 138 1. DNA Teknikleri 138 2. Akut İstismar Tedavisi 139 3. Gebelik Profilaksisi 140 4. Zaman Sınırları 141 5. Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Testi İçin Alınan Örnekler 142 6. İstismarda Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar 143 7. Epidemiyoloji 144 8. Cinsel Yolla Aktarılan Organizmalar 146 9. Örnek Alımı 153 K. Diğer Enfekte Materyal Kaynakları 153 1. Ülserler 153 2. Siğiller 153 L. Cinsel Yolla Bulaşan (CYB) Hastalıklar için Test Sonuçlarını Yorumlama 154 M. Cinsel İstismarın Uzun Süreli Etkisi 156 1. Risk Faktörleri 157 N. Cinsel İstismarın Sonuçları 158 1. Cinsel İstismar ile İlgili Küçük Notlar 159 2. Çocukların Güvenliklerinin Sağlanması Konusunda Öneriler 160 3. Fiziksel ve Cinsel İstismar Arasındaki Farklar 160 IV. SALDIRGAN–KURBAN İLİŞKİSİ 161 V. CİNSEL İSTİSMAR OLGULARINDA SALDIRGAN VE KURBANIN PROFİLİ 162 A. Saldırganlar 164 B. Zaman 164 C. İstismarcı Aile 165 D. Pederasti 167 E. Koruyucu Önlemler 168 F. Genel Sorular 169 G. Çocuklar Arasındaki Cinsel Oyun Ne Zaman bir Problem Düşündürür? 171 1. Çocuklarda Problemli Davranışlar 171 a. Problem Oluşturan Cinsel Davranışlar 171 2. Çocuklardaki Cinsel İçerikli Davranışlara Yönelik Uzman ve Bakımından Sorumlu Kişinin Uygun Yaklaşımları 172 3. Çocuklardaki Problem İfade Eden Davranışları Azaltmak İçin Öneriler 172 4. Problemli Cinsel Davranışları Bulunan Çocuklar İçin Önerilen Cinsel Davranış Kuralları 173 Kaynaklar 174 5. ENSEST 177 I. GENEL 177 A. Bazı Yazarların Ensest Tanımları Aşağıda Verilmiştir 178 B. Tarihçe 181 C. Epidemiyoloji 184 1. Saldırganın Kişilik Özellikleri 185 2. Risk Faktörleri 186 D. Ensestin Çocukların Üzerindeki Etkileri 187 E. Değerlendirme ve Tedavi 188 II. BABA–KIZ İLİŞKİSİ 190 III. KARDEŞLER ARASI İLİŞKİ 191 IV. BABA–OĞUL İLİŞKİSİ 191 V. ENSESTÇİ AİLE SİSTEMİ 192 A. Ebeveynlerin Kendilerinin Ensest Kurbanı Olması 193 B. Annenin Kendi Ebeveynleriyle İlişkisinde Sorun Olması 194 1. Anne 194 2. Baba 195 3. Çocuk 195 4. Fail 196 5. Mağdur 198 F. Duygusal Sonuçlar 202 G. Kognitif Sonuçlar 203 H. Davranışsal Sonuçlar 204 I. Kişilerarası Sonuçlar 205 1. Cinsel Sorunlar 205 2. Yeniden Kurban Olmaya Eğilim 205 J. Uzun Dönemde Etkileri 206 VI. ENSEST KURBANINA YAKLAŞIM 207 Kaynaklar 209 6. PEDOFİLİ 213 I. GENEL 213 II. TİPLERİ 213 A. Pedofil Tipleri 215 B. Pedofilin Etiyolojisi 216 III. PEDOFİL OLAN ÇOCUK CİNSEL İSTİSMARCI (TERCİHSEL PEDOFİLİ) 218 A. Tercihsel Pedofilerin Özellikleri 219 IV. PEDOFİL OLMAYAN ÇOCUK İSTİSMARCILARI (DURUMSAL CİNSEL İSTİSMARCILAR) 220 V. DURUMSAL PEDOFİLLERİN ÖZELLİKLERİ 221 VI. ÇOCUK PORNOGRAFİSİ VE PEDOFİLİ İLİŞKİSİ 224 A. Mağdurda Adli Muayene 225 VII. PEDOFİLİ SUÇLUSUNUN TEDAVİSİ 228 A. Tedavi Yöntemleri 229 1. Psikoterapiler 229 2. İlaca Dayanan Terapiler 230 VIII. ÖNLEMLER 231 A. Çocukları Güçlü Kılmak 231 B. Başvuru Yerlerinin Oluşturulması 231 C. Bilgi ve Eğitim 232 Kaynaklar 233 7. GROOMİNG – Online Uşaklaştırma 237 I. TANIM 237 A. Uşaklaştırmanın Özellikleri 237 B. Manipülasyon Yöntemleri 237 C. Manipülasyon Aşamaları 238 1. 1.Aşama: İlişkinin Başlaması 238 a. Sahte Kimlik Yöntemi 238 b. Sahte Otorite 239 2. 2.Aşama: Mağdurla temas, İlişkiyi Kurma ve Derinleştirme 239 a. Yansıtma 239 b. Mağdur Hakkında Olabildiğince Çok Kişisel Bilgi Almak (Fishing/ Ağız Arama) 239 3. Mağduru Cezbetmek ve Rüşvet Vermek 239 a. Konuşmaya Cinsel İçerik Getirerek Çocukların ve Gençlerin Engellerini Azaltmak 240 b. Mağduru İzole Etme 240 4. Kişisel Bir Randevu İçin Hazırlamak 240 a. Saldırgan ve Mağdur Arasındaki Yaş Farkı 240 b. Mağduru Tehdit ve Şantaj ile Kontrol Etmek 241 5. Buluşma 241 a. Saldırı 241 II. RİSK FAKTÖRLERİ 241 A. Cinsiyet 241 B. Yaş 242 C. Kişisel Faktörler 242 Kaynakça 243 8. ÇOCUKLARDA CİNSEL SÖMÜRÜ 249 I. GENEL 249 II. ÇOCUĞUN FUHUŞ AMAÇLI KULLANILMASI 249 III. ÇOCUK SEKS TURİZMİ 254 IV. KÜÇÜK YAŞTA EVLENDİRİLEN KIZ ÇOCUKLARI 256 V. ÇOCUK PORNOSU 259 VI. NEDENLER 264 VII. ÇOCUKLARIN KAÇIRILMASI 267 VIII. DÜNYADA DURUM 268 IX. ÇOCUKLARIN ÜZERİNDE ETKİLERİ NELERDİR? 270 Kaynaklar 272 9. DUYGUSAL İSTİSMAR 273 I. GENEL 273 II. ANNENİN DAVRANIŞI VE BEBEK–ANNE BAĞLILIĞI 276 III. ETİYOLOJİ 277 A. Anne–Babanın etkisi 277 B. Bakım (ve ilgi)’ye İlişkin Özellikler 277 C. Böyle Bir Bakım Veren Kişinin Psikolojik Özellikleri 277 D. Anne–Baba Rolüne İlişkin Özellikler 277 E. Çocuk İstismarı ve/veya İhmaline Neden Olan Yetişkinlerin Yaklaşımları ve Psikolojik Özellikleri 278 IV. ÇOCUĞUN İSTİSMAR VE İHMALE YOL AÇAN BOZUKLUKLAR 278 A. Psikolojik Bozukluk 278 B. Çocuğun Kötü Muameledeki Payı 278 C. Çocuğun Huyu 279 D. Stres ve Destek Kaynakları 279 V. DUYGUSAL İSTİSMARDA ÇEŞİTLİ FAKTÖRLER 286 A. Çocuğa Bakımından Sorumlu Kişinin Davranışı 286 B. Çocuğun Davranışı 287 C. Duygusal İstismarın Şiddetinin Düzeyi 287 D. Çocuğun İçinde Bulunduğu Gelişim Evresi 288 VI. ÇOCUĞUN DUYGUSAL OLARAK İSTİSMAR EDİLDİĞİNİ BELİRLEMEK 289 A. Çocuğa Bakımından Sorumlu Kişinin Davranışı 289 B. Çocuğun Davranışı 290 Kaynaklar 292 10. İHMAL 293 I. GENEL 293 II. İHMALİN (ÇOCUKLUKTA VE İLERİDEKİ) SONUÇLARI 297 III. BAĞLILIK TEORİSİ VE DUYGUSAL İHMAL 298 A. Etiyoloji 299 IV. DUYGUSAL ENSEST (EMOTİONAL INCEST) 300 A. Duygusal Ensest Türleri 300 B. Çocuklarına Karışık Mesajlar Gönderen Anne–Babalar 301 C. İhmalkâr Anne–Baba 301 V. İHMALİN BELİRLENMESİ 302 A. Karşılanmamış Temel İhtiyaçlar 302 B. Önemli Düzeyde Zarar Görme Veya Zarar Göreceğine Yönelik Tehdit Edilmesi 304 VI. ÇOCUĞUN BESLENME İHTİYAÇLARININ KARŞILANIP KARŞILANMADIĞININ BELİRLENMESİ 306 A. Yetersiz Denetim Nedir? 306 1. Denetim Problemleri Tipleri 306 2. Yetersiz Denetlemenin İhmal Kapsamına Girip Girmediğinin Belirlenmesi 307 B. Risk Altında Bulunan Adolesanlarda İhmalin Ölçümü 308 Kaynaklar 310 11. TIBBİ İHMAL 311 I. GENEL 311 II. İHMALİN OLASI BİÇİMLERİ 313 III. RİSK ETKENLERİ 314 IV. İHMALİN ETKİLERİ 314 V. İHMALİN DEĞERLENDİRİLMESİ 315 VI. TEDAVİ 316 VII. HASTANEYE YATIRMAYI GEREKTİREN DURUMLAR 317 VIII. İZLEM 317 IX. SONUÇ 318 Kaynaklar 319 12. MÜNCHAUSEN BY PROXY SENDROMU 321 I. GENEL 321 II. SORUMLU KİŞİDEKİ DAVRANIŞ BOZUKLUKLARI 328 III. PSİKİYATRİK DURUMLAR 330 IV. DSM IV KRİTERLERİ 330 A. DSM IV TR 2000 Araştırma Kriterleri 331 V. MBPS İSTİSMAR KRİTERLERİ 331 A. MBPS’yi Belirleme ve Şüphelenmede Temel Esaslar 333 VI. AYIRICI TANI 334 VII. YAKLAŞIM 335 VIII. ÖLÜMCÜL KARABİBER ASPİRASYONU 335 IX. KASITLI MİKRODALGA FIRIN YANIKLARI 336 A. Susuz Kalma ve Hipernatremik Dehidratasyon 336 B. Teneke Kulak Sendromu 336 Kaynaklar 338 13. AKRANLAR ARASI ŞİDDET 339 I. GENEL 339 II. SALDIRGAN PROFİLİ 340 III. MAĞDUR PROFİLİ 342 IV. ÇATIŞMA ALANLARI 344 V. ÇATIŞMANIN BELİRTİLERİ 345 VI. ÇATIŞMAYA KARŞI TUTUM 345 Kaynaklar 354 14. MADDE KULLANMA 355 I. TANIM 355 A. Sigara ve Tütün 355 B. Alkol 356 C. Esrar 357 D. Uçucu Maddeler 358 E. Eroin 358 F. Kokain 359 G. Ecstasy 360 H. Amfetaminler 360 I. İlaç Olarak Kullanılan Ancak Bağımlılık Yapabilen Maddeler 361 II. ERGENLİK DÖNEMİNDE MADDE KULLANIMI VE BUNA YOL AÇAN ETKENLER 361 A. Madde Kullanımına Yol Açan Etkenler 361 B. Arkadaş Grubuna Bağlı Etkenler 362 C. Aile ve Ebeveyne Bağlı Etkenler 362 D. Kişiye Bağlı Etkenler 362 E. Biyolojik Etkenler 362 F. Toplumsal, Kültürel, Sosyal Etkenler 362 G. Ergenlerde Madde Kullanım Özellikleri 363 III. BAĞIMLILIĞIN ÖNLENMESİ 364 A. Önleme Çalışmalarının Biçimleri 366 1. Bilgilendirme 366 2. Eğitim 366 3. Toplumsal Çalışmalar 366 B. Önleme Çalışmasının Başarısını Etkileyen Faktörler 367 IV. TEDAVİ 367 A. Tedavinin Aşamaları 368 1. Tedaviye Yönlendirme 368 2. Detoksifikasyon (Arındırma) 368 3. Bağımlılığın Terapisi 368 4. Rehabilitasyon 369 V. TEDAVİ YÖNTEMLERİ 369 A. Kısa Girişimler (Brief Intervention) 370 B. Motivasyon Kazandırıcı Tedaviler 370 C. Davranışçı Tedavi 370 D. Bilişsel Davranışçı Tedavi 370 E. Bireysel Danışmanlık (Individualized Drug Counseling) 371 F. Relaps Önleme (Relaps Prevention) 371 G. Aile Tedavisi 371 H. Kendine Yardım Grupları 372 VI. 12 BASAMAK DESTEKLEYİCİ TERAPİ (TWELVE STEP FACILITATION THERAPY) 372 A. Toplumsal Pekiştme Yaklaşımı (Community Reinforcement Approach) 372 B. Ayıklık İçin Güdüleme (Contingency Management Treatment) 372 C. Destekleyici–ifade edici tedavi (Supportive Expressive Therapy) 372 VII. GRUP TEDAVİSİ 373 A. Tedavi edici topluluk (therapeutic community) 373 VIII. FARMAKOLOJİK TEDAVİLER 373 Kaynaklar 375 15. TARİHÇE 377 Kaynaklar 388 16. TÜRKİYE’DE DURUM 389 Kaynaklar 404 17. DÜNYA’DA DURUM 405 I. GENEL 405 A. Çocuk İstismarı 405 B. Fiziksel Saldırı 406 C. Cinsel İstismar 407 D. Şiddete İlişkin Geleneksel Uygulamalar 408 E. Aile Dışında Maruz Kalınan Şiddet 408 F. Cinsel Sömürü 408 G. Çocuklar Tarafından Uygulanan Şiddet 409 H. Şiddet Döngüsü 409 I. Şiddet İmgeleri ve Oyuncaklar 411 II. TÜRKİYE’DE ÇOCUKLARA YÖNELİK ŞİDDETİ ÖNLEME VE MÜDAHALE ÇALIŞMALARI 417 Kaynaklar 419 18. RİSK ALTINDAKİ ÇOCUKLAR 421 I. GENEL 421 A. Göç 424 B. Çocuk ve Şehir Yaşamı 424 1. Bozulan Çevre 424 2. Yoksulluk ve Kaynakların Dağılımı 425 3. Barınma İçin Uygun Bir Yer Olmaması 425 4. Şehirde İnformal Sektörde Çalışmak 425 5. Madde ve Organize Suça Maruz Kalma 426 6. Tehlikeli Sokak 427 7. Evsizlik 427 II. ÇALIŞAN ÇOCUKLAR 428 III. SOKAK ÇOCUKLARI 432 A. Sokağın Çocukları 433 B. Sokaktaki Çocuklar 434 1. Sokak Çocuklarının Gruplandırılması 434 a. Grup: Aileleriyle Sürekli İlişkisi Olan Çocuklar 434 b. II. Grup: Aileleriyle Zaman Zaman İlişki Kuran Çocuklar 435 c. III. Grup: Aileleriyle Hiç İlişkisi Olmayan Çocuklar 435 C. Suça Sürüklenen Çocuklar 436 D. Savaşta Kullanılan Çocuklar 439 1. Çocuk Askerlerde Görülen Fiziksel Sağlık Sorunları 440 2. Çocuk Askerlerde Görülen Ruhsal Bozukluklar 441 Kaynaklar 443 Kavramlar Dizini 445
