Türk Anayasa Metinleri Ve Seçilmiş Mevzuat

Prof. Dr. Burhan KUZU

İçindekiler

- Gerekçeli 1982 Anayasası

- Siyasi Belgeler

- Öncelikle Anayasalar

- İlgili Mevzuat

- İnsan Haklarına İlişkin Temel Belgeler

İÇİNDEKİLER
Anayasa Düzeni Hakkında Kanun 1
Milli Güvenlik Konseyi Hakkında Kanun. 2
Kurucu Meclis Hakkında Kanun. 3
GEREKÇELİ 1982 ANAYASASI . 11
Sened-i Ittifak . 267
Gülhane Hattı-ı Hümayunu 273
Islahat Fermanı . 279
Adalet Fermanı . 287
1876-Kanun-i Esasîsi . 295
1921-Teşkilât-i Esasiye Kanunu . 317
1924 Teşkilât-i Esasiye Kanunu . 323
1961 Anayasası 341
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 403
Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu 419
Siyasî Partiler Kanunu . 429
Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun . 481
Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi
Hakkında Kanun 569
Milletvekili Seçimi Kanunu 593
Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında
Kanun . 615
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü 657
TBMM İçtüzüğü 699
Türkiye İnsan Hakları Kurumu Kanunu. 757
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi . 775
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 780
1 Numaralı Protokol 793
4 Numaralı Protokol 795
6 Numaralı Protokol 797
7 Numaralı Protokol 800
11 Numaralı Protokol 803
12 Nolu Protokol . 814
13 Nolu Protokol . 817
13 Nolu Ek Protokol . 819
14 Nolu Protokol . 822
1982 Anayasası Kavram Fihristi . 829
FİHRİST
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI
(1982)
BAŞLANGIÇ
BİRİNCİ KISIM
GENEL ESASLAR
Madde Sayfa
Devletin şekli 1 56
Cumhuriyetin nitelikleri 2 56
Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti 3 56
Değiştirilmeyecek hükümler . 4 57
Devletin temel amaç ve görevleri 5 58
Egemenlik . 6 58
Yasama yetkisi . 7 59
Yürütme yetkisi ve görevi 8 59
Yargı yetkisi . 9 60
Kanun önünde eşitlik 10 60
Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü. 11 61
İKİNCİ KISIM
TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL HÜKÜMLER
Temel hak ve hürriyetlerin niteliği 12 65
Temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması 13 65
Temel Hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılmaması . 14 67
Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması . 15 68
Yabancıların durumu 16 70
İKİNCİ BÖLÜM
KİŞİNİN HAKLARI VE ÖDEVLERİ
Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı . 17 70
Zorla çalıştırma yasağı 18 71
Kişi hürriyeti ve güvenliği 19 72
Özel hayatın gizliliği ve korunması . 20 76
A) Özel Hayatın Gizliliği . 20 76
B) Konut Dokunulmazlığı 21 78
C) Haberleşme Hürriyeti 22 78
Yerleşme ve seyahat hürriyeti . 23 79
Din ve Vicdan Hürriyeti . 24 80
Düşünce ve kanaat hürriyeti . 25 81
Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti. 26 82
Bilim ve sanat hürriyeti . 27 83
Basın ve yayımla ilgili hükümler 28 84
A) Basın Hürriyeti . 28 74
B) Süreli ve Süresiz Yayın Hakkı 29 88
C) Basın Araçlarının Korunması 30 89
D) Kamu Tüzelkişilerin Elindeki Basın Dışı Kitle Haberleşme
Araçlarından Yararlanma Hakkı . 31 90
E) Düzeltme ve Cevap Hakkı . 32 91
Toplantı hak ve hürriyetleri . 33 92
A) Dernek Kurma Hürriyeti . 33 92
B) Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı . 34 94
Mülkiyet hakkı . 35 95
Hakların korunması ile ilgili hükümler. 36 98
A) Hak Arama Hürriyeti 36 98
B) Kanuni Hakim Güvencesi . 37 99
C) Suç ve Cezalara İlişkin Esaslar 38 99
İspat hakkı 39101
Temel hak ve hürriyetlerin korunması 40102
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
SOSYAL VE EKONOMİK
HAKLAR VE ÖDEVLERİ
Ailenin korunması 41103
Eğitim ve öğretim hakkı ve ödevi . 42104
Kamu yararı 43106
A) Kıyılardan Yararlanma 43106
B) Toprak Mülkiyeti 44107
C) Tarım, Hayvancılık ve Bu Üretim Dallarında
Çalışanların Korunması . 45108
D) Kamulaştırma 46109
E) Devletleştirme 47111
Çalışma ve sözleşme hürriyeti 48112
Çalışma ile ilgili hükümler . 49113
A) Çalışma Hakkı ve Ödevi . 49113
B) Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı. 50114
C) Sendika Kurma Hakkı . 51115
D) Sendikal Faaliyet . 52116
Toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve lokavt 53117
A) Toplu İş Sözleşmesi Hakkı . 53117
B) Grev Hakkı ve Lokavt . 54118
Ücrette adalet sağlanması 55 124
Sağlık, çevre ve konut 56 125
A) Sağlık Hizmetleri ve Çevrenin Korunması 56 125
B) Konut Hakkı, . 57 126
Gençlik ve Spor . 58 127
A) Gençliğin Korunması 58 127
B) Sporun Geliştirilmesi 59 128
Sosyal güvenlik hakları 60128
A) Sosyal Güvenlik Hakkı. 60 128
B) Sosyal Güvenlik Bakımından Özel Olarak Korunması
Gerekenler 61 129
C) Yabancı Ülkelerde Çalışan Türk Vatandaşları . 62 130
Tarih, kültür ve tablat varlıklarının korunması 63 130
Sanatın ve sanatçının korunması . 64 131
Sosyal ve ekonomik hakların sınırı . 65 131
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SİYASİ HAKLAR VE ÖDEVLER
Türk vatandaşlığı 66 133
Seçme, seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakları 67 134
Siyasî partilerle ilgili hükümler . 68 136
A) Parti Kurma, Partilere Girme ve Partilerden Ayrılma 68 136
B) Siyasî Partilerin Uyacakları Esaslar . 69138
Kamu hizmetlerine girme hakkı 70140
A) Hizmete Girme 70140
B) Mal Bildirimi . 71140
Vatan hizmeti 72 141
Vergi ödevi . 73141
Dilekçe hakkı 74142
ÜÇÜNCÜ KISIM
CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI
BİRİNCİ BÖLÜM
YASAMA
Türkiye Büyük Millet Meclisi
A) Kuruluşu . 75144
B) Milletvekili Seçilme Yeterliliği 76 145
C) Türkiye Büyük Millet Meclisinin Seçim Dönemi 77 146
D) Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin Geriye
Bırakılması ve Ara Seçimleri . 78 147
E) Seçimlerin Genel Yönetim ve Denetimi . 79 148
F) Üyelikle İlgili Hükümler 80 149
Milletin temsili 80 149
Andiçme . 81 149
Üyelikle bağdaşmayan işler 82 150
Yasama dokunulmazlığı. 83 151
Milletvekilliğin düşmesi. 84 152
İptal istemi 85 154
Ödenek ve yolluk . 86 155
Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkileri
A) Genel Olarak . 87 156
B) Kanunların Teklif Edilmesi ve Görüşülmesi 88 157
C) Kanunların Cumhurbaşkanınca Yayımlanması 89 157
D) Milletlerarası Andlaşmaları Uygun Bulma 90 158
E) Kanun Hükmünde Kararname Çıkarma Yetkisi Verme . 91 160
F) Savaş Hali İlanı ve Silahlı Kuvvet Kullanılmasına İzin
Verme 92 161
Türkiye Büyük Millet Meclisinin faaliyetleri ile ilgili hükümler
A) Toplanma ve Tatil. 93 162
B) Başkanlık Divanı. 94 163
C) İçtüzük, Siyasi Parti Grupları ve Kolluk İşleri . 95 164
D) Toplantı ve Karar Yeter Sayısı 96 165
E) Görüşmelerin açıklığı ve yayımlanması . 97 166
Türkiye Büyük Millet Meclisinin bilgi edinme ve denetim yolları
A) Genel Olarak . 98 167
B) Gensoru 99 167
C) Meclis Soruşturması. 100 168
İKİNCİ BÖLÜM
YÜRÜTME
Cumhurbaşkanı
A) Nitelikleri ve Tarafsızlığı . 101 170
B) Seçimi . 102 171
C) Andiçmesi . 103 172
D) Görev ve Yetkileri 104 173
E) Sorumluluk ve Sorumsuzluk Hali . 105 175
F) Cumhurbaşkanına Vekillik Etme . 106 176
G) Cumhurbaşkanı Genel Sekreterliği . 107 176
H) Devlet Denetleme Kurulu 108 177
Bakanlar Kurulu
A) Kuruluş . 109 178
B) Göreve Başlama ve Güvenoyu 110 178
C) Görev Sırasında Güvenoyu . 111 178
D) Görev ve Siyasî Sorumluluk . 112 179
E) Bakanlıkların Kurulması ve Bakanlar 113 180
F) Seçimlerde Geçici Bakanlar Kurulu . 114 180
G) Tüzükler 115 181
H) Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin
Cumhurbaşkanınca Yenilenmesi 116 181
I) Milli Savunma 117 182
Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı . 117 182
Milli Güvenlik Kurulu 118 183
Olağanüstü Yönetim Usulleri
A) Olağanüstü Haller. 119 184
Tabiî afet ve ağır ekonomik bunalım sebebiyle
olağanüstü hal ilânı . 119 184
Şiddet olaylarının yaygınlaşması ve kamu düzeninin
ciddi şekilde bozulması sebepleriyle olağaüstü hal ilânı 120 185
Olağanüstü haller ilgili düzenleme 121 185
B) Sıkıyönetim, Seferberlik ve Savaş Hali 122 186
İdare
A) İdarenin Esasları. 123 188
İdarenin bütünlüğü ve kamu tüzel kişiliği . 123 188
Yönetmelikler . 124 189
B) Yargı Yolu 125 189
C) İdarenin Kuruluşu. 126 191
Merkezî İdare . 126 191
Mahalli idareler . 127 192
D) Kamu Hizmeti Görevleriyle İlgili Hükümler . 128 194
Genel ilkeler . 128 194
Görev sorumlulukları disiplin kovuşturulmasında güvence 129 195
E) Yüksek Öğretim Kurumları ve Üst Kuruluşları . 130 196
Yükseköğretim Kurumları 130 196
Yüksek öğretim üst kuruluşları 131 198
Yükseköğretim kurumlarından özel hükümlere tâbi olanlar 132 198
F) Radyo ve Televizyon İdaresi ve Kamuyla İlişkili
Haber Ajansları . 133 198
G) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 134 199
H) Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları 135 200
İ) Diyanet İşleri Başkanlığı 136 202
J) Kanunsuz Emir . 137 203
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YARGI
Genel Hükümler
A) Mahkemelerin Bağımsızlığı 138 203
B) Hâkimlik ve Savcılık Teminatı 139 204
C) Hâkimlik ve Savcılık Mesleği . 140 205
D) Duruşmaların Açık ve Kararların Gerekçeli Olması 141 206
E) Mahkemelerin Kuruluşu 142 207
F) Devlet Güvenlik Mahkemeleri . 143 207
G) Hakim ve Savcıların Denetimi 144 207
H) Askeri Yargı . 145 208
Yüksek Mahkemeler
A) Anayasa Mahkemesi. 146 210
Kuruluşu . 146 210
Üyeliğin sona ermesi 147 212
Görev ve yetkileri. 148 212
Çalışma ve yargılama usulü 149 214
İptal davası . 150 216
Dava açma süresi 151 217
Anayasa aykırılığın diğer mahkemelerde ileri sürülmesi . 152 217
Anayasa Mahkemesinin kararları . 153 218
B) Yargıtay 154 220
C) Danıştay 155 221
D) Askeri Yargıtay 156 222
E) Askeri Yüksek İdare Mahkemesi 157 223
F) Uyuşmazlık Mahkemesi . 158 224
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu 159 225
Sayıştay 160 228
DÖRDÜNCÜ KISIM
MALİ VE EKONOMİK HÜKÜMLER
BİRİNCİ BÖLÜM
MALİ HÜKÜMLER
Bütçe
A) Bütçenin Hazırlanması ve Uygulanması . 161 230
B) Bütçenin Görüşülmesi . 162 231
C) Bütçelerde Değişiklik Yapılabilmesi Esasları 163 231
D) Kesin Hesap 164 232
E) Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Denetimi . 165 232
İKİNCİ BÖLÜM
EKONOMİK HÜKÜMLER
Planlama . 166 233
Piyasaların denetimi ve dış ticaretin düzenlenmesi 167 234
Tabii Servetlerin ve Kaynakların Aranması ve İşletilmesi 168 235
Ormanlar ve orman köylüsü . 169 235
A) Ormanların Korunması ve Geliştirilmesi . 169 235
B) Orman Köylüsünün Korunması 170 237
Kooperatifçiliğin geliştirilmesi 171 238
Tüketiciler ile esnaf ve sanatkârların korunması . 172 239
A) Tüketicilerin Korunması 172 239
B) Esnaf ve Sanatkârların Korunması 173 239
BEŞİNCİ KISIM
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
İnkılâp kanunlarının korunması 174 241
ALTINCI KISIM
GEÇİCİ HÜKÜMLER
Geçici Madde . 1 242
Geçici Madde . 2 242
Geçici Madde . 3 243
Geçici Madde . 4 244
Geçici Madde . 5 244
Geçici Madde . 6 244
Geçici Madde . 7 245
Geçici Made . 8 245
Geçici Madde . 9 245
Geçici Madde . 10 245
Geçici Madde . 11 245
Geçici Madde . 12 246
Geçici Madde . 13 246
Geçici Madde . 14 247
Geçici Madde . 15 247
Geçici Madde . 16 247
Geçici Madde . 17 248
Geçici Madde . 18 248
Geçici Madde . 19 249
YEDİNCİ KISIM
SON HÜKÜMLER
Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halkoylamasına katılma 175 253
Başlangıç ve kenar başlıklar . 176 254
Anayasanın yürürlüğe girmesi 177 254