Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler

Prof. Dr. Mahmut KOCA

Prof. Dr. İlhan ÜZÜLMEZ

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onbeşinci Basıya Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar 29
BİRİNCİ BÖLÜM
CEZA HUKUKUNA GİRİŞ
§ 1. CEZA HUKUKUNUN FONKSİYONU VE HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 31
I. CEZA HUKUKUNUN FONKSİYONU 31
II. CEZA HUKUKUNUN HUKUK DÜZENİ İÇİNDEKİ YERİ 34
A. Kamu Hukukunun Bir Dalı Olarak Ceza Hukuku 34
B. Ceza Hukukunun Bölümleri 34
C. Ceza Hukukunun Diğer Bilim Dallarıyla İlişkisi 36
D. Türk Ceza Hukuku Reformu 40
§ 2. CEZA HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 41
I. SUÇ, CEZA VE GÜVENLİK TEDBİRİ KAVRAMLARI 41
II. SUÇLAR VE KABAHATLER 44
§ 3. CEZA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 45
I. GENEL OLARAK 45
II. DOĞRUDAN KAYNAKLAR 46
A. Anayasa 46
B. Kanunlar 46
1. Genel Olarak 46
2. Genel Kanun–Özel Kanun İlişkisi (TCK m. 5) 47
C. Uluslararası Sözleşmeler 51
III. DOLAYISIYLA KAYNAKLAR 52
A. Yüksek Mahkeme Kararları 52
B. Doktrin 53
§ 4. SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ 54
I. GENEL OLARAK 54
II. KUSUR İLKESİ 54
III. HUKUK DEVLETİ İLKESİ 55
IV. İNSANİLİK İLKESİ 55
§ 5. CEZA HUKUKUNUN GÜVENCE FONKSİYONU 56
I. SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ 56
II. İLKENİN ANLAMI VE SONUÇLARI 57
A. Anlamı 57
B. Sonuçları 59
1. Genel Olarak 59
2. Belirlilik İlkesi (Lex Certa) 60
3. Örf ve Âdet Hukukuyla Suç İhdas Etme ve Cezayı Ağırlaştırma Yasağı (Lex a) 63
4. Kıyas Yasağı ve Yorum (Lex stricta) 63
5. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulması Yasağı 69
6. Geçmişe Yürüme Yasağı (Lex praevia) 74
a. Ceza Kanunlarının Zaman Bakımından Uygulanması 74
b. Fiilin İşlendiği Zamanın Kanununa Tabi Olması 75
c. Failin Lehine Olan Kanunun Geriye Yürümesi 79
d. Lehe Olan Kanunun Belirlenmesi 80
e. Geçici veya Süreli Kanunların İleriye Yürümesi 81
f. Suçun İşlendiği Zaman 82
İKİNCİ BÖLÜM
SUÇ TEORİSİ
§ 6. SUÇUN YAPISINA GENEL BİR BAKIŞ (HAKSIZLIK VE KUSUR) 85
§ 7. SUÇ TEŞKİL EDEN HAKSIZLIĞIN ESASI OLARAK FİİL 90
I. GENEL OLARAK 90
II. HAREKET TEORİLERİ 92
A. Ontolojik Teoriler 92
1. Genel Olarak 92
2. Doğal (Nedensel) Hareket Teorisi 92
3. Gaî (Final–Amaççı) Hareket Teorisi 94
4. Sosyal Hareket Teorisi 96
B. Normativist (Hukuki) Hareket Teorisi 97
III. HAREKET TEORİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 98
IV. HAREKETİN SINIRLAMA FONKSİYONU 102
§ 8. TİPİKLİK 105
I. TİPİKLİK KAVRAMI, TİPİKLİĞİN FONKSİYONU VE TİPİKLİK–HUKUKA AYKIRILIK İLİŞKİSİ 105
II. TİPİKLİKTE YER ALAN UNSURLARIN TÜRLERİ 110
A. Deskriptif ve Normatif Tipiklik Unsurları 110
B. Maddi (Objektif) ve Manevi (Sübjektif) Tipiklik Unsurları 111
III. TİPİKLİĞİN MADDİ (OBJEKTİF) UNSURLARI 114
A. Fail 114
B. Mağdur 116
C. Hareketin (Suçun) Konusu 118
D. Hareket ve Hareketin Tipte Düzenleniş Şekline Göre Suçlar 122
1. Genel Olarak 122
2. Tek Hareketli Suçlar 122
3. Çok Hareketli Suçlar 123
4. Serbest Hareketli Suçlar 123
5. Bağlı Hareketli Suçlar 124
6. Seçimlik Hareketli Suçlar 124
7. Kesintisiz (Mütemadi) Suçlar 125
E. Netice 128
1. Genel Olarak 128
2. Sırf Hareket Suçları 129
3. Neticeli Suçlar 130
F. Nedensellik (İlliyet) Bağı ve Objektif İsnadiyet 132
1. Genel Olarak 132
2. Hareket ile Netice Arasındaki Nedensellik Bağının Belirlenmesi 134
a. Şart Teorisi (Bedingungs oder Äquivalenztheorie) 135
b. Uygun Sebep Teorisi 138
c. Objektif İsnadiyet Teorisi 140
G. Suç Tipinin Temel ve Nitelikli Unsurları 142
IV. TİPİKLİĞİN MANEVİ (SÜBJEKTİF) UNSURLARI 146
A. Genel Olarak 146
B. Kast ve Taksir 148
C. Kast 148
1. Kastın Suç Sistematiği İçindeki Yeri ve Kusurlulukla İlişkisi 148
2. Kastın Tanımı ve Unsurları 156
3. Kastın Kapsamı 161
4. Kastın Aranacağı Zaman 168
5. Kastın Türleri 170
a. Doğrudan Kast (Dolus Directus) 170
b. Olası Kast (Dolus Eventualis) 172
aa. Olası Kastın Tanımı 172
bb. Olası Kastın Unsurları 175
c. Olası Kast–Bilinçli Taksir Ayrımı 179
d. Olası Kastın Sonuçları 182
D. Taksir 185
1. Taksir Kavramı 185
2. Haksızlığın İstisnai Bir İşleniş Şekli Olarak Taksir 191
3. Taksirli Suçların Yapısı ve Taksir–Kusur İlişkisi 192
4. Taksirli Suçların Sistematiği 197
5. Taksirli Suçun Tipiklik (Haksızlık) Unsurları 200
a. Genel Olarak 200
b. Objektif Özen Yükümlülüğünün İhlali 202
aa. Anlamı 202
bb. İçeriği 204
cc. Özen Yükümlülüğünün Belirlenmesinde Ölçüt 207
c. Neticeye Sebebiyet Verme 210
d. Neticenin Objektif İsnat Edilebilirliği 213
aa. Neticenin (Tehlike Durumunun) Objektif Öngörülebilirliği 213
bb. Objektif İsnadiyet Çerçevesinde Ortaya Çıkan Problemler 215
aaa. Taksirli Suçlarda Hukuka Uygun Alternatif Davranışlar (Yükümlülüğe Aykırılık Bağlantısı) 215
bbb. Normun Koruma Amacı 221
ccc. Mağdurun Kendi Sorumluluğu Çerçevesinde Kendine Zarar Vermesi 221
ddd. Taksirli Hareketlerin Birleşmesi (Taksirli Bir Davranışa Kasten veya Taksirle Hareket Eden Üçüncü Kişinin Karışması) 223
6. Hukuka Aykırılık Unsuru 229
7. Taksirli Suçlarda Kusur 229
8. Taksirin Türleri 232
a. Genel Açıklamalar 232
b. Bilinçli Taksir 233
9. Taksirle İşlenen Suçlarda Şahsi Cezasızlık Sebebi ve Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep 239
E. Kast–Taksir Kombinasyonu (Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar) 243
1. Genel Olarak 243
2. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçların Tipikliği 245
3. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Diğer Konular 251
F. Diğer Sübjektif Haksızlık Unsurları 251
1. Genel Olarak 251
2. Maksat ve Saik 252
V. TİPİKLİKTE YER ALAN UNSURLARDA HATA 254
A. Genel Olarak 254
B. Kastı Kaldıran Hata Halleri 255
1. Suçun Maddi Unsurlarında Hata (Unsur Yanılgısı) 255
2. Suçun Nitelikli Hallerinde Hata 263
3. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında ve Bu Nedenlerin Sınırında Hata 265
§ 9. HUKUKA AYKIRILIK 265
I. HUKUKA AYKIRILIĞIN ANLAMI VE TİPİKLİKLE İLİŞKİSİ 265
II. HUKUKA AYKIRILIĞA SUÇ TİPİNDE YER VERİLMİŞ OLMASI 268
III. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN SÜBJEKTİF UNSURU 270
IV. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN ORTAK ÖZELLİKLERİ 273
V. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ 275
A. Genel Olarak 275
B. Görevin İfası 276
C. Meşru Savunma 279
1. Hukuki Niteliği 279
2. Şartları 280
a. Saldırıya İlişkin Şartlar 280
b. Savunmaya İlişkin Şartlar 283
D. Hakkın Kullanılması 287
E. İlgilinin Rızası 290
1. Suç Teorisindeki Yeri 290
2. Hukuki Esası 294
3. Şartları 295
4. Varsayılan Rıza 298
VI. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNİN MADDİ ŞARTLARINDA HATA 299
VII. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDE SINIRIN AŞILMASI 307
A. Genel Olarak 307
B. Düzenlemenin Hukuki Mahiyeti 308
C. Şartları 309
§ 10. KUSURLULUK 312
I. GENEL OLARAK 312
II. KUSURUN KONUSU 314
III. KUSURUN UNSURLARI 315
A. Genel Olarak 315
B. Algılama Yeteneği 315
C. İrade Yeteneği 317
IV. KUSURLULUĞU ETKİLEYEN (KALDIRAN VEYA AZALTAN) HALLER 319
A. Genel Olarak 319
B. Yaş Küçüklüğü 320
1. Genel Olarak 320
2. Birinci Grup Yaş Küçükleri 321
3. İkinci Grup Yaş Küçükleri 322
4. Üçüncü Grup Yaş Küçükleri 325
C. Sağır ve Dilsizlik 325
D. Akıl Hastalığı 326
1. Genel Olarak 326
2. Akıl Hastalığının Kusur Yeteneğine Etkisi 329
E. Geçici Nedenler, Alkol ve Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 331
1. Geçici Nedenler 331
2. Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisinde Olma 333
a. Genel Olarak 333
b. İrade Dışı (İstemeyerek) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 333
c. İradi Olarak (İsteyerek) Alkol veya Uyuşturucu Madde Alma 335
3. Sebebinde Serbest Hareket Kuramı (Actio Libera İn Causa–alic–) 337
4. Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığının Ceza Sorumluluğuna Etkisi 342
F. Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Bir Emrin Yerine Getirilmesi 343
G. Zorunluluk Hali Dolayısıyla İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 347
1. Genel Olarak 347
2. Şartları 350
a. Tehlikeye İlişkin Şartlar 350
b. Korunmaya İlişkin Şartlar 353
H. Meşru Savunmada Sınırın Heyecan, Korku ve Telaş Nedeniyle Aşılması 354
I. Cebir ve Tehdit Dolayısıyla Kişinin İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 357
İ. Haksız Tahrik Dolayısıyla İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 360
1. Genel Olarak 360
2. Haksız Tahrikin Şartları 362
3. Haksız Tahrikte Özel Durumlar 367
4. Haksız Tahrikin Sonuçları 368
J. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri 369
1. Haksızlık Yanılgısı (Yasak Hatası) 369
2. Kusurluluğu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerin Maddi Şartlarında Hata 372
§ 11. CEZALANDIRILABİLİRLİĞİN DİĞER ŞARTLARI 374
I. GENEL OLARAK 374
II. OBJEKTİF CEZALANDIRILABİLME ŞARTLARI 374
III. ŞAHSİ CEZASIZLIK SEBEPLERİ VE CEZAYI KALDIRAN ŞAHSİ SEBEPLER 378
§ 12. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTLARI 380
I. GENEL OLARAK 380
II. ŞİKÂYET 380
III. İZİN, TALEP VE KARAR 388
§ 13. İHMALİ SUÇLAR 389
I. GENEL OLARAK 389
II. İHMALİ SUÇLARIN NİTELİĞİ VE İHMALİ HAREKETİN İCRAİ HAREKETTEN AYRIMI 390
III. İHMALİ SUÇLARIN ÇEŞİTLERİ 393
A. Gerçek İhmali Suçlar (Delicta Omissiva) 394
1. Genel Olarak 394
2. Gerçek İhmali Suçların Tipiklik Unsurları 395
B. Gerçek Olmayan İhmali Suçlar (Delicta Commissiva per Omissionem) 397
1. Genel Olarak 397
2. Gerçek Olmayan İhmali Suçun Unsurları 399
a. Genel Olarak 399
b. Tipikliğin Objektif (Maddi) Unsurları 401
aa. Emredilen Hareketin Yapılmaması 401
bb. Neticenin Meydana Gelmesi 401
cc. İhmalin Nedenselliği ve Neticenin Objektif İsnadiyeti 402
dd. Neticenin Önlenmesi Yükümlülüğünün (Garantörlüğün) Bulunması 404
aaa. Genel Olarak 404
bbb. Garantörlük Durumları 404
ccc. İcrai ve İhmali Hareketin Eşdeğerliliği 411
c. Tipikliğin Sübjektif (Manevi) Unsurları 412
aa. Kast 412
bb. Taksir 414
d. İhmali Suçlarda Hukuka Aykırılık 414
3. İhmali Suçlarda Kusur 414
4. İhmali Suçların Diğer Konuları 416
§ 14. TEŞEBBÜS 416
I. TANIMI VE MAHİYETİ 416
II. HUKUKİ NİTELİĞİ 416
III. TEŞEBBÜSÜN CEZALANDIRILMASININ NEDENİNİ AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 417
A. Objektif Teori 417
B. Sübjektif Teori 418
C. Karma Teori 419
D. Türk Ceza Kanununun Benimsediği Teori 419
IV. TEŞEBBÜSÜN ŞARTLARI 420
A. Genel Olarak 420
B. Kasten İşlenen Bir Suçun ve Bu Suçu İşlemeye Yönelik Kastın Varlığı 420
C. İcra Hareketi Niteliğindeki Fiillerin Gerçekleştirilmesi 422
1. Genel Olarak 422
2. Objektif Teoriler 423
3. Sübjektif Teoriler 425
4. Karma Teoriler 425
5. Türk Ceza Kanununun Benimsediği Teori 426
D. Elverişli Hareketlerin Gerçekleştirilmiş Olması 429
E. Failin Elinde Olmayan Nedenlerle İcra Hareketlerini Tamamlayamaması veya İcra Hareketlerini Tamamlamasına Rağmen Neticeyi Gerçekleştirememesi 434
V. TEŞEBBÜSTE CEZANIN BELİRLENMESİ 435
VI. TEŞEBBÜSTE ÖZEL DURUMLAR 436
A. Teşebbüs Suçu ve Suça Teşebbüs 436
B. İhmali Suçlara Teşebbüs 437
C. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlarda Teşebbüs 438
VII. GÖNÜLLÜ VAZGEÇME 439
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği 439
B. Gönüllü Vazgeçmede Failin Cezalandırılmamasının Nedenini Açıklayan Teoriler 440
C. Gönüllü Vazgeçmenin Unsurları 442
1. Suç Tamamlanmamalıdır 442
2. Vazgeçme İradi Olmalıdır 443
3. Vazgeçme Gönüllü Olmalıdır 444
D. Gönüllü Vazgeçmenin Sonucu 445
E. Etkin Pişmanlık 446
§ 15. İŞTİRAK 448
I. GENEL OLARAK 448
II. İŞTİRAK ŞEKİLLERİ 451
A. Genel Olarak 451
B. Faillik ve Şeriklik Ayrımı 451
C. Faillik 454
1. Genel Olarak 454
2. Müstakil (Doğrudan) Faillik 454
3. Müşterek Faillik 454
a. Genel Olarak 454
b. Birlikte Suç İşleme Kararı 455
c. Fiilin Birlikte İcra Edilmesi 457
d. Müşterek Failliğin Diğer Görünüm Biçimleri 461
4. Dolaylı Faillik 464
a. Genel Olarak 464
b. Dolaylı Failliğin Görünüm Şekilleri 465
aa. Zorlama Yoluyla İradeye Hâkimiyet 466
bb. Aracının Hareketinin Tipik Olmadığı Hallerde İradeye Hâkimiyet 467
cc. Hatadan Yararlanmak Suretiyle İradeye Hâkimiyet 467
dd. Araç Durumundaki Kişinin Yanıltıldığı Haller 469
ee. Organize Suç Örgütlerinin Gücünden Yararlanma Yoluyla İradeye Hâkimiyet 469
ff. Kusur Yeteneğinin Yokluğundan Yararlanma Yoluyla İradeye Hâkimiyet 471
c. İhmali Suçlarda Dolaylı Faillik 473
d. Özgü Suçlarda Dolaylı Faillik 474
e. Araç Durumundaki Kişinin Sınırı Aştığı Hallerde Dolaylı Failin Sorumluluğu 480
f. Dolaylı Faillikte Hata Halleri 480
5. Yan Faillik (Yan Yana Faillik) 481
D. Şeriklik 482
1. Genel Olarak 482
2. Şeriklerin Cezalandırılmasının Esası 482
3. Bağlılık Kuralı 485
a. Mahiyeti 485
b. Bağlılık Kuralının Görünüm Biçimleri 486
c. Sınırlı Bağlılık Kuralının Gerekleri 486
d. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Nitelikli Hallerin Geçişi 488
e. Özgü Suçlarda İştirak 492
4. Azmettirme 494
a. Genel Olarak 494
b. Azmettirmenin Şartları 495
c. Azmettirmede Özel Haller 501
d. Azmettirenin Cezası 503
5. Yardım Etme 506
a. Genel Olarak 506
b. Yardım Etmenin Şartları ve Türleri 507
c. Yardım Etmenin Cezası 511
III. İŞTİRAKTE ÖZEL DURUMLAR 512
A. Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda İştirak 512
B. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Teşebbüs 513
C. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme 514
§ 16. İÇTİMA 516
I. GENEL AÇIKLAMALAR 516
II. FİİL TEKLİĞİ– FİİL ÇOKLUĞU AYRIMI 520
A. Genel Olarak 520
B. Doğal Anlamda Hareket Tekliği 521
C. Hukuki Anlamda Hareket Tekliği 522
1. Genel Olarak 522
2. Tipik Hareket Tekliği 522
3. Doğal Hareket Tekliği 525
4. Zincirleme Hareket 527
III. ZİNCİRLEME SUÇ 528
A. Hukuki Mahiyeti 528
B. Zincirleme Suçun Şartları 530
1. Birden Çok Fiilin Bulunması 530
2. Fiillerin Her Birinin Aynı Suçu Oluşturması 534
3. Aynı Suçun Birden Çok Defa Aynı Kişiye Karşı İşlenmesi 538
4. Birden Çok Suçun Bir Suç İşleme Kararının İcrası Kapsamında Gerçekleştirilmesi 539
C. Zincirleme Suçun Sonucu 541
D. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanamayacağı Haller 542
IV. FİKRİ İÇTİMA 542
A. Tanımı ve Hukuki Niteliği 542
B. Fikri İçtimaın Şartları 545
1. Genel Olarak 545
2. Fiilin Tek Olması 545
a. Genel Olarak 545
b. İcra Hareketlerinin Tam Ayniyeti 547
c. İcra Hareketlerinin Kısmi Ayniyeti 549
3. Tek Fiilin Birden Fazla Suçun Oluşmasına Sebebiyet Vermesi 550
a. Suçların Farklı Olması (Farklı Neviden Fikri İçtima) 550
b. Suçların Aynı Olması (Aynı Neviden Fikri İçtima) 550
4. Suçların Her Birinin Kovuşturma Şartlarının Gerçekleşmesi ve Başlı Başına Cezalandırılabilir Olması 557
C. Fikri İçtimada Özel Haller 557
1. Kasti–Taksirli Suçlar Arasında Fikri İçtima 557
2. Kesintisiz–Ani Suçlar Arasında Fikri İçtima 558
3. İcrai–İhmali Suçlar Arasında Fikri İçtima 559
4. Temel Suç Tipiyle–Netice Sebebiyle Ağırlaşan Suçlarda Fikri İçtima 559
D. Fikri İçtimaın Sonuçları 560
V. GÖRÜNÜŞTE İÇTİMA (KANUNLARIN İÇTİMAI) 562
A. Genel Olarak 562
B. Özel Normun Önceliği İlkesi 562
C. Bir Normun Diğeri Tarafından Tüketilmesi İlkesi 563
1. Genel Olarak 563
2. Bileşik Suç 563
a. Hukuki Niteliği 563
b. Bileşik Suçun Şekilleri 564
c. Sonucu 566
D. Yardımcı Normun Sonralığı İlkesi 567
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YAPTIRIM TEORİSİ
§ 17. YAPTIRIM TEORİSİNE GENEL BAKIŞ 569
§ 18. YAPTIRIMLARIN TÜRLERİ 571
I. CEZALAR 571
A. Genel Olarak 571
B. Cezanın Amacını Açıklayan Görüşler 572
C. Cezaların Sınıflandırılması 574
D. TCK’daki Sınıflandırma 576
1. Genel Olarak 576
2. Hapis Cezaları 576
a. Çeşitleri 576
b. Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası 579
c. Müebbet Hapis Cezası 581
d. Süreli Hapis Cezası 581
aa. Genel Olarak 581
bb. Kısa Süreli Hapis Cezaları 583
3. Hapis Cezasının Sakıncalarını Gidermeye Yönelik Kurumlar 583
a. Kısa Süreli Hapis Cezalarının Seçenek Yaptırımlara Çevrilmesi 583
aa. Genel Olarak 583
bb. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Şartları 584
cc. Seçenek Yaptırıma Zorunlu Çevirme 586
dd. Seçenek Yaptırımlar 587
aaa. Genel Olarak 587
bbb. Adlî Para Cezası 589
ccc. Mağdurun veya Kamunun Uğradığı Zararın Giderilmesi 590
ddd. Bir Eğitim Kurumuna Devam Etme 591
eee. Belirli Yerlere Gitmekten veya Belirli Etkinlikleri Yapmaktan Yasaklanma 591
fff. Ehliyet ve Ruhsat Belgelerinin Geri Alınması, Belli Bir Meslek ve Sanatı Yapmaktan Yasaklanma 592
ggg. Kamuya Yararlı Bir İşte Çalıştırılma 593
ee. Seçenek Yaptırıma Çevirmenin Sonuçları 593
ff. Hapis Cezasının Özel İnfaz Şekilleri 596
b. Erteleme 599
aa. Genel Olarak 599
bb. Ertelemede Sistemler 600
cc. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 601
dd. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 603
ee. Hapis Cezasının Ertelenmesi 604
aaa. Hukuki Niteliği 604
bbb. Ertelemenin Şartları 605
aaaa. Genel Olarak 605
bbbb. Mahkûmiyet Türü ve Ağırlığı İtibariyle Ertelemeye Elverişli Olmalıdır 605
cccc. Hükümlünün Daha Önce Kasıtlı Bir Suçtan Dolayı Üç Aydan Fazla Hapis Cezasına Mahkûm Edilmemiş Olması 608
dddd. Mahkemede Hükümlünün Yeniden Suç İşlemeyeceği Konusunda Kanaatin Oluşması 610
eeee. İşlenen Suçun Sebebiyet Verdiği Zararın Giderilmesi 611
ccc. Ertelemenin Sonuçları 611
aaaa. Genel Olarak 611
bbbb. Denetim Süresi İçerisinde Kasıtlı Yeni Bir Suçun İşlenmesi veya Yükümlülüklere Aykırı Davranılması 613
cccc. Denetim Süresi İçinde Kasıtlı Bir Suç İşlenmemesi ve Yükümlülüklerin Gereğinin Yerine Getirilmesi 614
c. Koşullu Salıverilme 615
aa. Genel Olarak 615
bb. Koşullu Salıverilmenin Şartları 616
aaa. Mahkûm Olunan Cezanın İnfazına İlişkin Şartlar 616
aaaa. Genel Kural 616
bbbb. Koşullu Salıverilmede İnfaz Kurumunda Geçirilmesi Gereken Süre Yönünden Özel Haller 620
bbb. Mahkûmun Kişiliğine İlişkin Şart– İyi Halliliğin Tespiti 627
cc. Koşullu Salıverilmenin Uygulanmayacağı Haller 629
dd. Koşullu Salıverilmede Usul 631
ee. Koşullu Salıverilmeden Sonra Uygulanacak Rejim 632
ff. Koşullu Salıverilme Kararının Geri Alınması 633
d. Ön Koşullu Salıverilme: Hükümlünün Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak İnfaz Kurumundan Çıkarılması 637
4. Adlî Para Cezası 645
a. Genel Olarak 645
b. Adlî Para Cezasının Belirlenmesinde Geçerli Olan Sistemler 646
c. Adlî Para Cezasının Tespiti 647
d. İnfazı 649
II. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 651
A. Genel Olarak 651
B. Belli Hakları Kullanmaktan Yoksun Bırakma 653
1. Genel Olarak 653
2. Tedbirin Uygulanış Biçimi İtibariyle Türleri 654
a. Genel Olarak 654
b. Kanuni Netice Olarak Hak Yoksunluğu 655
aa. Şartları 655
bb. Yoksun Kılınan Haklar 656
aaa. Kamu Görevinin Üstlenilmesinden, Atamaya veya Seçime Tabi Bütün Memuriyet ve Hizmetlerde İstihdam Edilmekten Yoksunluk 656
bbb. Seçme ve Seçilme Ehliyetinden ve Diğer Siyasi Hakları Kullanmaktan Yoksunluk 657
ccc. Velayet Hakkından, Vesayet veya Kayyımlığa Ait Bir Hizmette Bulunmaktan Yoksunluk 658
ddd. Vakıf, Dernek, Sendika, Şirket ve Siyasi Parti Tüzel Kişiliklerinin Yöneticisi veya Denetçisi Olmaktan Yoksunluk 659
eee. Resmi İzne Tabi Bir Meslek Veya Sanatı İcra Etmekten Yoksunluk 659
cc. Yoksunluğun Süresi 662
c. Cezanın İnfazından Sonra Belli Bir Süreyle Uygulanabilen Hak Yoksunluğu 663
aa. Şartları 663
bb. Süresi 664
d. Taksirli Suçlarda Hak Yoksunluğu 665
e. İnfazı 666
C. Müsadere 666
1. Genel Olarak 666
2. Eşya Müsaderesi 669
a. Genel Bilgiler 669
b. Bir Suçun İşlenmesine Bağlı Olan Müsadere 670
c. Suçun İşlenmesinde Kullanılmak Üzere Hazırlanan Eşyanın Müsaderesi 673
d. Konusu Suç Teşkil Eden Eşyanın Müsaderesi 674
e. Kaim Değerlerin Müsaderesi 675
3. Kazanç Müsaderesi 675
a. Genel Bilgiler 675
b. Kazanç Müsaderesinin Türleri ve Şartları 677
4. Müsaderede Zamanaşımı 679
D. Çocuklara Özgü Güvenlik Tedbirleri 679
1. Genel Olarak 679
2. Korunmaya Muhtaç Çocuk–Suça Sürüklenen Çocuk Ayrımı 680
3. Çocuklar Hakkında Uygulanacak Güvenlik Tedbirlerine Yön Veren İlkeler 680
4. Tedbir Türleri 681
5. Tedbirin Usulü 682
6. Özel Soruşturma Usulleri 682
E. Akıl Hastalarına Özgü Güvenlik Tedbirleri 683
1. Genel Olarak 683
2. Tedbirin Uygulanmasına İlişkin Esaslar 684
F. Suçta Tekerrür ve Özel Tehlikeli Suçlular 686
1. Genel Bilgiler 686
2. Tekerrürün Hukuki Niteliği 687
3. Tekerrürün Şartları 689
a. Daha Önce İşlenmiş Bir Suçtan Dolayı Verilip Kesinleşmiş Mahkûmiyetin Varlığı 689
b. Yeni Bir Suçun İşlenmesi 693
c. Yeni Suçun Tekerrür Süreleri İçinde İşlenmiş Olması 693
4. Tekerrür Hükümlerinin İşlemeyeceği Haller 694
5. Tekerrürün Sonuçları 696
6. Özel Tehlikeli Suçlular 703
G. Sınır Dışı Edilme 705
1. Genel Olarak 705
2. Şartları 706
a. Yabancı Bir Mahkûmun Bulunması 706
b. Yabancının Hapis Cezasına Mahkûm Edilmiş Olması 706
c. Yabancının Mahkûm Olduğu Hapis Cezasının Denetimli Serbestlik Tedbiri Uygulanarak İnfazına veya Koşullu Salıverilmesine Karar Verilmiş Olması ya da Cezasının İnfazının Tamamlanmış Olması 706
H. Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbirleri 707
1. Genel Olarak 707
2. Uygulanma Şartları ve Tedbir Türleri 707
I. Denetimli Serbestlik Tedbiri 708
§ 19. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 709
I. GENEL OLARAK 709
II. CEZA TÜRÜNÜN BELİRLENMESİ 711
III. HAPİS CEZASININ BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 712
A. Genel Olarak 712
B. Temel Cezanın Belirlenmesinde Göz Önünde Bulundurulacak Hususlar 713
1. Suçun İşleniş Biçimi 713
2. Suçun İşlenmesinde Kullanılan Araçlar 714
3. Suçun İşlendiği Zaman ve Yer 715
4. Suç Konusunun Önem ve Değeri 715
5. Suçtan Kaynaklanan Zarar ve Tehlikenin Ağırlığı 716
6. Failin Kast veya Taksire Dayalı Kusurunun Ağırlığı 717
7. Failin Güttüğü Amaç ve Saik 719
IV. ADLÎ PARA CEZASININ BELİRLENMESİ 720
A. Genel Olarak 720
B. Hapis Cezasının Seçeneğini Oluşturan Adlî Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 720
C. Hapis Cezasının Yanı Sıra Uygulanacak Adlî Para Cezasının Belirlenmesi ve Bireyselleştirilmesi 721
V. ÇİFTE DEĞERLENDİRME YASAĞI 722
VI. OLASI KAST VE BİLİNÇLİ TAKSİRİN CEZAYA ETKİSİ 723
VII. NİTELİKLİ HALLERİN UYGULANMASI 723
VIII. SONUÇ CEZANIN BELİRLENMESİ 728
A. Genel Olarak 728
B. Teşebbüs Aşamasında Kalmış Suçlar 728
C. İştirak Halinde İşlenen Suçlar 729
D. Zincirleme Suç Hükümlerinin Uygulanması 730
E. Haksız Tahrik Hükümlerinin Uygulanması 731
F. Yaş Küçüklüğüne İlişkin Hükümlerin Uygulanması 731
G. Akıl Hastalığına İlişkin Hükümlerin Uygulanması 732
H. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebeplerin Uygulanması 733
I. Takdiri İndirim Nedenlerinin Uygulanması 733
1. Takdiri İndirim Nedenleri 733
a. Genel Olarak 733
b. Failin Geçmişi 735
c. Failin Sosyal İlişkileri 736
d. Failin Fiilden Sonra ve Yargılama Sürecindeki Pişmanlığını Gösteren Davranışları 737
e. Cezanın Fail Üzerindeki Olası Etkileri 737
2. Takdiri İndirimde Uyulacak Esaslar 737
İ. Mahsup 739
J. Ceza Sürelerinin Hesaplanması 740
§ 20. DAVANIN VE CEZANIN DÜŞMESİ 741
I. GENEL OLARAK 741
II. SANIĞIN VEYA HÜKÜMLÜNÜN ÖLÜMÜ 742
A. Genel Olarak 742
B. Sanığın Ölümü 743
C. Hükümlünün Ölümü 744
III. AF 744
A. Hukuki Niteliği 744
B. Lehinde ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 745
C. Affın Çeşitleri 747
1. Genel Olarak 747
2. Genel af 748
3. Özel Af 749
IV. DAVA VE CEZA ZAMANAŞIMI 750
A. Genel Olarak 750
B. Zamanaşımının Kabulünü Gerektiren Nedenler 751
C. Hukuki Niteliği 752
D. Dava Zamanaşımı 754
1. Genel Bilgiler 754
2. Zamanaşımı Sürelerinin Belirlenmesinde Sistemler 755
3. Zamanaşımı Süreleri 755
4. Dava Zamanaşımının Tayininde Dikkate Alınan Ölçü Süreler 757
5. Aynı Fiilden Dolayı Yeniden Yargılama Halinde Zamanaşımı Süreleri 761
6. Zamanaşımının İşlemeye Başlayacağı An 761
7. Dava Zamanaşımı Süresinin Durması veya Kesilmesi 766
a. Zamanaşımını Durduran Sebepler 767
b. Zamanaşımını Kesen Haller 769
E. Ceza Zamanaşımı 772
1. Genel Açıklamalar 772
2. Zamanaşımı Süreleri 772
3. Zamanaşımının İşlemeye Başlayacağı An ve İşlemeyeceği Haller 775
4. Ceza Zamanaşımının Kesilmesi ve Durması 775
5. Ceza Zamanaşımı ve Hak Yoksunlukları 777
F. Zamanaşımının Hesabı ve Uygulanması 778
V. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME 778
A. Genel Olarak 778
B. Vazgeçmenin Niteliği 780
C. Şikâyetten Vazgeçebilecekler ve Vazgeçme Süresi 781
D. Vazgeçmenin Şekli 783
E. İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Vazgeçmenin Etkisi 784
F. Koşula Bağlı Vazgeçme 785
G. Vazgeçmenin Kabulü ve Vazgeçmeden Dönme 786
H. Vazgeçmenin Sonuçları 787
VI. ÖNÖDEME 788
A. Genel Olarak 788
B. Önödemenin Şartları 790
1. Önödemeye Elverişli Bir Suçun Varlığı 790
2. Belli Miktar Paranın Yargılama Gideriyle Birlikte Ödenmesi 792
C. Önödemenin Usulü ve Sonuçları 793
D. Önödemede Tekerrür 795
VII. UZLAŞTIRMA 796
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MİLLETLERARASI CEZA HUKUKU
§ 21. TÜRK CEZA KANUNUNUN UYGULAMA ALANI 803
I. GENEL OLARAK 803
II. YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 803
A. Genel Olarak 803
B. Mülkilik (Ülkesellik) İlkesi 805
1. Genel Olarak 805
2. Suçun İşlendiği Yerin Belirlenmesi 805
3. Ülke Kavramı ve Sınırları 812
a. Gerçek Anlamda Ülke 812
b. Farazi Anlamda Ülke 814
4. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması 817
C. Şahsilik İlkesi 818
1. Genel Olarak 818
2. Faile Göre Şahsilik İlkesi 818
3. Mağdura Göre Şahsilik İlkesi 821
D. Devleti Koruma ve Evrensellik İlkeleri 823
1. Genel Olarak 823
2. Şartları 824
3. Görev Suçları (Koruma İlkesi) 826
a. Genel Olarak 826
b. Şartları 827
4. Evrensellik İlkesinin Özel Bir Şekli Olarak İkame (Başka Devlet Adına) Yargı İlkesi 828
a. Genel Olarak 828
b. Şartları 828
E. Yurt Dışında Verilmiş Mahkûmiyete Bağlı Hak Yoksunlukları 828
F. Yabancı Kanunun Göz Önünde Bulundurulması 835
III. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 836
A. Cumhurbaşkanı 836
B. Milletvekilleri 841
1. Yasama Sorumsuzluğu 841
2. Yasama Dokunulmazlığı 843
C. Diplomatlar 844
D. Asker Kişiler 846
§ 22. İADE 848
I. İADE, SIĞINMA VE SINIR DIŞI ETME KAVRAMLARI 848
II. İADENİN KAYNAKLARI VE BUNLAR ARASINDAKİ İLİŞKİ 856
III. İADENİN KOŞULLARI 857
A. Türkiye’den Yabancı Devlete İade 857
1. Şartları 857
2. İade Usulü 870
B. Türkiye’nin İade Talepleri ve Şartları 875
IV. İADEDE HUSUSİLİK KURALI 876
Kaynaklar 879
Dizin 897