^{Türk Ceza Hukukunda}Haksız Tahrik

İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 7
ÖNSÖZ 9
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR 19
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI, HAKSIZ TAHRİKİN PSİKOLOJİK VE HUKUKİ ESASI VE TARİHİ SÜREÇ
HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI 25
TAHRİK KAVRAMI 25
HAKSIZ TAHRİK 27
HAKSIZ TAHRİKİN BENZER KAVRAMLARDAN AYIRT EDİLMESİ. 31
HAKSIZ TAHRİKİN ESASI 34
GENEL OLARAK 34
SÜBJEKTİF (PSİKOLOJİK) ESASI 35
Genel Olarak 35
Haksız Tahrikin Sübjektif Esası 36
Haksız Tahrikin Esası Olarak Heyecan 38
Heyecan Türü Olarak Hiddet ve Elem 41
Heyecanın Birey Üzerindeki Etkileri 45
Haksız Tahrik Açısından Failin Kişiliği 48
HAKSIZ TAHRİKİN OBJEKTİF ESASI 50
Genel Olarak 50
Haksız Tahrikin Objektif Esasına İlişkin İleri Sürülen Görüşler 51
Takas Görüşü 52
Tamamlanmamış Meşru Savunma Görüşü 53
DEĞERLENDİRME 53

HAKSIZ TAHRİKİN TARİHİ GELİŞİMİ 55
CEZA HUKUKU DÖNEMLERİ 55
İlk ve Orta Zamanlar Ceza Hukuku 55
İlkel Topluluklar 55
Hammurabi, Manu ve İbrani Kanunları 56
Eski Yunan Ceza Hukuku 57
Roma Hukuku 58
Müşterek Ceza Hukuku Dönemi 59
Yeni Zamanlar Ceza Hukuku Dönemi 60
TÜRK CEZA HUKUKU TARİHİNDE HAKSIZ TAHRİK 62
Cumhuriyet Öncesi Dönem 62
İslamiyet’ten Önceki Dönem 62
İslamiyet Sonrası Dönem 62
Cumhuriyet Sonrası Dönemde Türk Ceza Kanunu Metinlerinde
Haksız Tahrik Düzenlemeleri 64
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKSIZ TAHRİK 68
HAKSIZ TAHRİKE GENEL HÜKÜMLERDE YER VEREN CEZA KANUNLARI 68
HAKSIZ TAHRİKİ BAZI SUÇ TİPLERİ İÇİN ÖZEL OLARAK DÜZENLEYEN
CEZA KANUNLARI 69
HAKSIZ TAHRİKE YER VERMEYEN CEZA KANUNLARI 71
HAKSIZ TAHRİKİN HUKUKİ ESASINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 72
GENEL OLARAK 72
HAKSIZ TAHRİKİN SUÇA ETKİ EDEN BİR NEDEN OLDUĞU GÖRÜŞÜ 73
HAKSIZ TAHRİKİN KUSURLULUĞU ETKİLEYEN BİR NEDEN OLDUĞU GÖRÜŞÜ 76
Kusurluluk Kavramı 76
Kusurluluk Kavramının Niteliği ve Kapsamı. 78
İsnat Yeteneği Kavramı 83
Haksız Tahriki Kusurluluğa Etki Eden Bir Neden Olarak Kabul
Eden Görüş 85
DEĞERLENDİRME 87
HAKSIZ TAHRİKİN GENEL KURAL OLUŞU 89
GENEL AÇIKLAMALAR 89

HAKSIZ TAHRİKİN FAİL BAKIMINDAN GENEL KURAL OLUŞU. 90
HAKSIZ TAHRİKİN SUÇ BAKIMINDAN GENEL KURAL OLUŞU 93
İKİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİKİN ŞARTLARI VE HAKSIZ TAHRİKE İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR
GENEL OLARAK 99
HAKSIZ TAHRİKİN ŞARTLARINA İLİŞKİN ÖĞRETİ VE MAHKEME KARARLARINDA YAPILAN AYRIMLAR 100
HAKSIZ TAHRİKİN ŞARTLARI 102
TAHRİK OLUŞTURAN BİR FİİL OLMALI 102
Tahrik Fiilinin Genel Özellikleri 102
Tahrik Fiilinin Kaynağı 105
İnsandan Kaynaklanan Fiiller 105
Hayvan Saldırıları 105
Tüzel Kişilerin Organları Aracılığıyla Gerçekleştirilen Fiiller 106
Kusur Yeteneği Bulunmayan Kimselerin Fiilleri 107
Tahrik Fiilinin İşleniş Özellikleri 109
Tahrik Fiilinin Hedefi 114
TAHRİK FİİLİ HAKSIZ OLMALIDIR 123
Tahrik Fiilinin Haksızlığına İlişkin Türk Ceza Kanunu
Düzenlemesinin Değerlendirilmesi 123
Haksızlığın Niteliği ve Değerlendirilmesi 124
Borçlar Hukukunda Haksız Fiil 124
Ceza Hukukunda Haksız Fiil 126
Haksızlığın Niteliği Hususunda İleri Sürülen Ölçütler 127
Haksız Tahrik Uygulamasında Cinsiyetçi Yaklaşım 133
Bir Hakkın Kullanılması veya Hakkın Kötüye Kullanılması
Halleri 138
Tahrik Fiilinin Taşıdığı Haksızlığın Niteliği Hususunda Bazı
Tartışmalı Durumlar 142
Suç Sayılan Haksız Fiilin Yasal Takibe Uğraması veya
Yaptırıma Tabi Tutulması 142
Tahrik Fiilinin Affedilmesi ya da Haksızlığın Telafi Edilmeye Çalışılması Hali 145

Ceza Bağışıklığına Sahip Kimselerin Fiillerinin Haksız Sayılıp Sayılamayacağı Meselesi 149
FAİLDE HİDDET VEYA ŞİDDETLİ ELEM MEYDANA GELMELİDİR. 151
Haksız Tahrik Bakımından Hiddet veya Elem Kavramları 151
Hiddet veya Elemin Tespiti 156
FAİL BİR TEPKİ SUÇU İŞLEMİŞ OLMALIDIR 158
Tepki Suçunun Varlığı ve Niteliği. 158
Tepki Fiilinin Hedefi 160
Tepki Fiilinin Tahrik Fiilinin Failine Karşı İşlenmesi Koşulu
ve İstisnası 160
Tepki Fiilinin Şahısta Hata veya Sapma Nedeniyle Üçüncü
Kişiye Karşı İşlenmesi 165
Tepki Fiilinin Birden Fazla Kişi Tarafından İşlenmesi veya Failin Tepki Fiiliyle Birden Fazla Kişiye Ait Menfaate Zarar
Vermesi İhtimallerinin Değerlendirilmesi 170
Tepki Fiilinin Zamanı 171
TAHRİK FİİLİYLE TEPKİ SUÇU ARASINDA NEDENSELLİK BAĞININ BULUNMASI ŞARTI VE ORAN SORUNU 175
Nedensellik Bağı 175
Nedensellik Bağının Somut Olayda Tespiti Sorunu 178
Tahrik Fiiliyle Tepki Suçu Arasında Oran Bulunmasının Gerekip Gerekmediği Sorunu 180
HAKSIZ TAHRİKTE ÖZEL DURUMLAR 183
HAKSIZ TAHRİKİN MADDİ ŞARTLARINDA HATA (MEFRUZ TAHRİK) 183
İLK HAKSIZ FİİLİ GERÇEKLEŞTİREN KİŞİNİN HAKSIZ TAHRİK
HÜKMÜNDEN YARARLANAMAMASI KURALI VE İSTİSNASI 186

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRK CEZA HUKUKU’NDA HAKSIZ TAHRİKİN UYGULANMASI, HAKSIZ TAHRİKİN BAZI KAVRAMLARLA İLİŞKİSİ VE
ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU’NA GÖRE HAKSIZ TAHRİKİN UYGULANMASI 191
GENEL OLARAK 191
SOMUT CEZANIN BELİRLENMESİ VE TAHRİKİN DERECESİNDE
HAKİMİN TAKDİR YETKİSİNİN BULUNUP BULUNMADIĞI 192
Somut Cezanın Belirlenmesi 192

Tahrikin Derecesini Belirlemede Hâkimin Takdir Yetkisi 199
HAKSIZ TAHRİKİN DENETİMİ 201
HAKSIZ TAHRİKİN SUÇ GENEL TEORİSİNİN BAZI KURUMLARIYLA
İLİŞKİSİ 206
HAKSIZ TAHRİKİN AKIL HASTALIĞI VE YAŞ KÜÇÜKLÜĞÜ İLE İLİŞKİSİ 206
Yaş Küçüklüğü ve Haksız Tahrik İlişkisi 206
Akıl Hastalığı ve Haksız Tahrik İlişkisi 209
HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİNDEN MEŞRU SAVUNMA VE
HAKSIZ TAHRİK İLİŞKİSİ 213
Genel Olarak 213
Meşru Savunma ile Haksız Tahrik Arasındaki Mahiyet Farkı ve
Bu İki Kurumun Birlikte Uygulanıp Uygulanamayacağı Sorunu 214
Meşru Savunmada Sınırın Aşılması Hali İle Haksız Tahrik İlişkisi 218
CEZAYI ETKİLEYEN HALLER İLE HAKSIZ TAHRİK İLİŞKİSİ 222
Takdiri İndirim Nedenleriyle Haksız Tahrik İlişkisi 222
Tasarlama ile Haksız Tahrik İlişkisi 225
HAKSIZ TAHRİK VE İŞTİRAK İLİŞKİSİ 231
TÖRE VE KAN GÜTME SAİKLERİYLE HAKSIZ TAHRİK İLİŞKİSİ 236
Genel Olarak 236
Kan Gütme Saikiyle Kasten Öldürme ve Haksız Tahrik 237
Kan Gütme 237
Kan Gütme Saikiyle İşlenen Kasten Öldürme Suçunda
Haksız Tahrikin Uygulanıp Uygulanamayacağı Sorunu 241
Töre Saikiyle Kasten Öldürme ve Haksız Tahrik 244
Töre ve Töre Saikiyle Öldürme 244
Töre Saikiyle Kasten Öldürme Suçunda Haksız Tahrikin
Uygulanıp Uygulanamayacağı Sorunu 253
ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ 261
GENEL OLARAK 261
Hakaret Suçunun Haksız Bir Fiile Tepki Olarak İşlenmesi 264
Tahrike Neden Olan Haksız Fiil Olmalıdır 265
Failin Gerçekleştirdiği Tepki Fiili Hakaret Suçu Olmalıdır 268
Hakaret Suçu Haksız Fiili Gerçekleştiren Kişiye Karşı İşlenmelidir 270

Hakaret Suçunun Kasten Yaralama Suçuna Tepki Olarak İşlenmesi 271
Kasten Yaralama Suçu İşlenmiş Olmalıdır 272
Fail Tepki Olarak Hakaret Suçunu İşlemelidir 274
Hakaret Suçu Kasten Yaralama Suçunu İşleyen Kişiye Karşı İşlenmelidir 275
Hakaret Suçunun Karşılıklı Olarak İşlenmesi 276
Karşılıklı Olarak İşlenen Suçlar Hakaret Olmalıdır 279
İlk Hakaret Fiili Haksız Olmalıdır 281
Hakaret Fiilleri Arasında Nedensellik Bağı Bulunmalıdır 283
HAKSIZ TAHRİKİN KADIN ALEYHİNE UYGULANMASININ ENGELLENMESİ İÇİN ÖNERİLEN KANUN DEĞİŞİKLİKLERİ VE
DEĞERLENDİRME 286
SONUÇ. 293
KAYNAKÇA 303