İÇİNDEKİLER İçindekiler Sunuş 7 Önsöz 9 Kısaltmalar Listesi 15 GİRİŞ 19 BİRİNCİ BÖLÜM İFTİRA KAVRAMI, İFTİRA SUÇUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ, DİĞER ÜLKELERDEKİ GÖRÜNÜMÜ 1.1. GENEL OLARAK İFTİRA KAVRAMI 21 1.2. İFTİRA SUÇUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ 21 1.2.1. Eski Hukuk Sistemlerindeki Gelişimi 22 1.2.2. İslam Hukukundaki Gelişimi 25 1.2.3. Türk Hukukundaki Gelişimi 28 1.2.3.1. İslamiyet Öncesi Dönem 28 1.2.3.2. İslamiyet Sonrası Dönem 29 1.2.3.2.1. Osmanlı Öncesi Dönem 29 1.2.3.2.2. Osmanlı Dönemi 30 1.2.3.2.3. Cumhuriyet Dönemi 34 1.2.3.2.3.1. 765 Sayılı TCK Dönemi 34 1.2.3.2.3.2. 1987 ve 1989 Türk Ceza Kanunu Öntasarıları 38 1.2.3.2.3.3. 1997 Türk Ceza Kanunu Öntasarısı 41 1.2.3.2.3.4. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda İftira Suçunun Düzenlenişi 42 1.3. İFTİRA SUÇUNA İLİŞKİN ÇEŞİTLİ ÜLKE DÜZENLEMELERİ 44 1.3.1. Almanya 44 1.3.2. İspanya 46 1.3.3. İtalya 47 1.3.4. Fransa 47 1.4. İFTİRA SUÇUNUN BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 48 1.4.1. Yalan Tanıklık Suçu 48 1.4.2. Suç Uydurma Suçu 49 1.4.3. Suç Üstlenme Suçu 51 1.4.4. Hakaret Suçu 53 1.4.5. Başkasına Ait Kimlik veya Kimlik Bilgilerinin Kullanılması Suçu 55 İKİNCİ BÖLÜM: İFTİRA SUÇU İLE KORUNAN HUKUKİ DEĞER, İFTİRA SUÇUNUNUN UNSURLARI VE ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ, SUÇUN UNSURLARI DIŞINDA KALAN MESELELER 2.1. İFTİRA SUÇU İLE KORUNAN HUKUKİ DEĞER 59 2.1.1. Genel Olarak 59 2.1.2. İftira Suçu İle Korunan Hukuki Değer Hakkındaki Görüşler 61 2.1.2.1. Suçla Korunan Hukuki Değerin Tek Olduğunu Savunan Görüşler 61 2.1.2.1.1. Suçla Korunan Hukuki Değerin Kamu Güveni Olduğunu Savunan Görüş 61 2.1.2.1.2. Suçla Korunan Hukuki Değerin Adliye Olduğunu Savunan Görüş 62 2.1.2.1.3. Suçla Korunan Hukuki Değerin Bireyin Menfaati Olduğunu Savunan Görüş 64 2.1.2.2. Suçla Korunan Hukuki Değerin Karma Nitelikte Olduğunu Savunan Görüşler 67 2.1.2.2.1. İftira Suçu ile Her İki Değerin Aynı Derecede Korunduğunu Savunan Görüş 68 2.1.2.2.2. Bireye Ait Değerlerin Öncelikli Korunduğunu Savunan Görüş 69 2.1.2.2.3. Adliyeye Ait Değerlerin Öncelikli Korunduğunu Savunan Görüş 70 2.1.2.2.4. Bireyin Adil Yargılanma Hakkının Öncelikli Korunan Değer Olduğunu Savunan Görüş 72 2.1.3. Görüşümüz 73 2.2. İFTİRA SUÇUNUN UNSURLARI 76 2.2.1. Maddi Unsurlar 76 2.2.1.1. Suçun Konusu 76 2.2.1.2. Fail ve Mağdur 78 2.2.1.2.1. Fail 78 2.2.1.2.2. Mağdur 81 2.2.1.3. Fiil 86 2.2.1.3.1. Şekli İftira 90 2.2.1.3.1.1. İhbar 90 2.2.1.3.1.2. Şikâyet 91 2.2.1.3.1.3. İhbar ve Şikâyetin Yapılabileceği Merciler 93 2.2.1.3.1.4. Basın Yayın Yoluyla İftira 96 2.2.1.3.1.5. Hukuka Aykırı Fiil İsnadı 100 2.2.1.3.1.6. İsnadın Objektif Olarak Gerçek Dışı Olması 104 2.2.1.3.2. Maddi İftira 107 2.2.1.3.3. İftira Suçunun Tamamlanması 112 2.2.2. İftira Suçunun Manevi Unsuru 114 2.2.3. Hukuka Aykırılık Unsuru 121 2.2.3.1. Genel Olarak 121 2.2.3.2. İftira Suçu Bakımından Hukuka Uygunluk Nedenlerindeki Özel Haller 124 2.2.3.2.1. Hakkın Kullanılması 124 2.2.3.2.1.1. İhbar ve Şikâyet Hakkı 125 2.2.3.2.1.2. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı 128 2.2.3.2.1.3. Basının Haber Verme Hakkı 132 2.2.3.2.1.4. Hukuka Uygunluk Nedenlerinin Maddi Şartlarında Hata 135 2.3. KUSURLULUK 137 2.3.1. Genel Olarak 137 2.3.2. Kusurluluğu Etkileyen Sebepler 137 2.3.2.1. Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Bir Emrin Yerine Getirilmesi 137 2.3.2.2. Zorunluluk Hali 138 2.3.2.3. Cebir veya Tehdit Dolayısıyla Kişinin İrade Yeteneğinin Etkilenmesi 139 2.3.2.4. Haksız Tahrik 140 2.3.2.5. Yaş Küçüklüğü 142 2.3.2.6. Sağır ve Dilsizlik 143 2.3.2.7. Akıl Hastalığı 144 2.3.2.8. Geçici Nedenler, Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisi Altında Olma 146 2.4. İFTİRA SUÇUNUN DAHA AĞIR CEZAYI GEREKTİREN HALLERİ 147 2.4.1. Genel Açıklamalar 147 2.4.2. İftira Edilen Mağdur Hakkında Bu Fiil Nedeniyle Gözaltına Alma ve Tutuklama Dışında Başka Bir Koruma Tedbiri Uygulanmış Olması 148 2.4.3. İftiraya Uğrayan Masum Kişinin Tutuklanması veya Gözaltına Alınması 151 2.4.4. İftiraya Uğrayan Masum Kişinin Hapis Cezasına Mahkûm Edilmesi 153 2.4.5. Mağdurun Mahkûm Olduğu Hapis Cezasının İnfazına Başlanmış Olması 156 2.4.6. Mağdur Hakkında Hapis Cezası Dışında Adli veya İdari Yaptırım Uygulanması 158 2.4.7. 4926 Sayılı Mülga Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Düzenlemesi 161 2.5. İFTİRA SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 162 2.5.1. Teşebbüs 162 2.5.2. İştirak 164 2.5.3. İçtima 166 2.5.3.1. Bileşik Suç 166 2.5.3.2. Zincirleme Suç 166 2.5.3.3. Fikri İçtima 171 2.5.3.3. Diğer Suçlarla İçtimaı 174 2.6. ETKİN PİŞMANLIK 176 2.6.1. Genel Olarak Etkin Pişmanlığın Koşulları 176 2.6.2. İndirim Yapılması Konusunda Hâkime Takdir Yetkisi Tanınmayan Haller 179 2.6.2.1. Failin Adli veya İdari Bir Soruşturma Başlamadan Önce İftirasından Dönmesi 179 2.6.2.2 Failin Kovuşturma Başlamadan Önce İftirasından Dönmesi 181 2.6.3. İndirim Yapılması Konusunda Hâkime Takdir Yetkisi Tanınan Haller 182 2.6.3.1. İftiradan Dönmenin; İftiraya Uğrayan Hakkında Hüküm Verilmeden Önce veya İftiraya Uğrayanın Mahkûmiyetinden Sonra veya Mahkûm Olunan Cezanın İnfazı Başladıktan Sonra Gerçekleşmesi 182 2.6.3.2. İsnat Edilen Fiilin İdari Yaptırımı Gerektiren Bir Fiil Olması 186 2.6.4. Basın ve Yayın Yoluyla İşlenen İftirada Etkin Pişmanlık 187 2.7. HÜKMÜN İLANI 190 2.8. YAPTIRIM, SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA, GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 191 2.8.1. Yaptırım 191 2.8.2. Soruşturma ve Kovuşturma 192 2.8.3. Görevli ve Yetkili Mahkeme 195 2.9. ZAMANAŞIMI 196 SONUÇ 199 Kaynakça 209 Kavram Dizini 221
