^{Türk Ceza Kanunundaki Bazı Genel ve Özel Nitelikli Kamu Görevi Yükümlülük Suçları}Görevi Kötüye Kullanma (Zimmet - İrtikap - Rüşvet) ve Denetim Görevini İhmal Suçları

Hasan Tahsin GÖKCAN

Kamusal faaliyetleri yürütmekle görevli kamu görevlileri bu sıfat ve görevleri gereği bazı kamusal güç ve yetkilerle donatıldıkları gibi birtakım yükümlülüklere de tabi kılınmıştır. Kamu görevlileri en başta Anayasa ve yasalara sadakat yükümlülüğü altındadır. Bu kapsamda görevlerini yerine getirirken hukukun üstünlüğü ilkesine bağlı kalmak, kamu yararını gözetmek, kamu hizmetlerini dürüstlük, eşitlik ve adalet ilkelerine uygun yürütmek ve kişi haklarını ihlal etmemekle yükümlüdürler. Kamu görevlilerinin görevlerini yerine getirirken yükümlülüklerine aykırı hareketleri toplumun idareye olan inancını sarsacağı gibi idarenin işleyiş düzenini de bozabilmektedir. Dahası bu tür fiiller kamu hizmetlerinden yararlananların temel haklarını ihlal edebilmektedir.

Kamu görevinin Anayasa ve yasalara uygun olarak yerine getirilmesi ile hukukun üstünlüğü ilkesi ve temel hakların korunabilmesi arasında nedensel bağ bulunmaktadır. Yasa koyucu bu nedenle ceza hukukunun kişi haklarını koruma işlevi bakımından bazı ceza hukuku araçlarını devreye sokmuştur. Bununla birlikte sorunların yalnızca ceza hukuku araçlarıyla çözülemeyeceği, konunun eğitim, etik ilkeler, idare hukuku araçları gibi farklı boyutlarının da bulunduğu gözden uzak tutulmamalıdır.

Kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle saldırılara uğramasını önlemek amacıyla Kanunda bazı güvenceler yer almıştır. Bu amaçla kamu görevlilerinin mağduru olduğu suçları işleyenlerin daha ağır şekilde cezalandırılması öngörülmüş, faili oldukları suçlar için ise izin sistemi getirilmiştir. Diğer taraftan, göreve ilişkin yetki veya sıfatın hukuka aykırı olarak kullanılmasının önlenmesi için tedbirler alınmıştır. Bu doğrultuda kamu görevlilerinin yükümlülüklerine aykırı olarak işledikleri bazı fiiller suç kabul edilmiş veya genel suç tiplerine nazaran daha ağır biçimde cezalandırılması yöntemi tercih edilmiştir.

Kitap konuları Ceza Kanununun Dördüncü Kısmındaki “Kamu İdaresinin Güvenilirliğine ve İşleyişine Karşı Suçlar” başlığını taşıyan Birinci Bölümünde yer alan beş suç tipiyle sınırlandırılmıştır. Çalışmamızda 16 yıllık Yargıtay tecrübemizin önemli katkısı olduğunu ifade ederken, emsal içtihatlara katkıları olan Yargıtay başkan ve üyelerine, tüm hakim ve hukukçulara teşekkürü borç biliyorum. Kitapta doktrindeki görüşler ve yayın tarihine kadar verilen yargı kararları etrafında konular tartışılmış ve istikrar kazanan yargısal görüşlerin yansıtılmasına özen gösterilmiştir. Uygulamadaki farklı örnekler çerçevesinde konunun anlaşılabilmesi için Yargıtay kararları bölümü geniş tutulmuştur.