İÇİNDEKİLER SUNUŞ 7 KISALTMALAR 13 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK UZLAŞTIRMA I. UZLAŞTIRMANIN TANIMI VE KAVRAM SORUNU 19 II. UZLAŞTIRMANIN HUKUKİ NİTELİĞİ 21 III. UZLAŞTIRMANIN AMACI 24 IV. UZLAŞTIRMA KURUMUNA YÖNELİŞİN NEDENLERİ 26 V. UZLAŞTIRMA KURUMUNUN CEZA VE CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU İLKELERİ İLİŞKİSİ 32 A. Genel Olarak 32 B. Re’sen Araştırma İlkesi 33 C. Adalet İlkesi 35 D. Adil Yargılanma Hakkı 36 E. Eşitlik İlkesi 37 F. Kamu Davasının Mecburiliği İlkesi 38 G. Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği ve Kusur Sorumluluğu İlkeleri 39 H. Maddi Gerçeğin Araştırılması İlkesi 40 İ. İrade Özgürlüğü 41 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK HUKUK SİSTEMİNDE UZLAŞTIRMA VE UZLAŞTIRMA KAPSAMINA GİREN SUÇLAR I. YASAL DÜZENLEME 43 II. UZLAŞTIRMA KAPSAMINA GİREN SUÇLAR 45 A. Türk Ceza Kanunu’nda Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 45 1. Genel Olarak Şikâyet, Şikâyetin Şekli ve Süresi 46 2. Şikâyetten Vazgeçme ve Feragat 50
10 İçindekiler
3. Şikâyet ve Uzlaştırma 53 a. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Olup Uzlaştırma Kapsamındaki Suçlar 55 b. Şikâyete Bağlı Olup Olmadığına Bakılmaksızın Türk Ceza Kanunu’nda Yer Alan Uzlaştırma Kapsamındaki Katalog Suçlar 57 c. Şikâyete Bağlı Olsa Bile Uzlaştırma Kapsamında Olmayan Suçlar 58 (1) Etkin Pişmanlık Hükümlerine Yer Verilen Suçlar 59 i. TCK’da yer alıp şikâyete tabi olup da etkin pişmanlık hükümlerine yer verilen suçlar; 59 ii. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda olup da etkin pişmanlığa yer verilen suçlar 60 iii. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununda olup da etkin pişmanlığa yer verilen suçlar; 60 (2) Cinsel Dokunulmazlığa Karşı İşlenen Suçlar 60 (3) Kamu Tüzel Kişileri Aleyhine İşlenen Suçlar 61 (4) Uzlaştırmaya Tabi Olan Suç İle Uzlaştırmaya Tabi Olmayan Suçların Birlikte İşlendiği Suçlar 61 B. Diğer Kanunlarda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 62 1. 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Araştırılması Hakkında Kanunda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 62 2. 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 63 3. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 63 4. 5941 sayılı Çek Kanununda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 63 5. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 64 6. 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 64 7. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 64 8. 1163 sayılı Kooparatifler Kanununda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 64 9. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda Yer Alan Uzlaştırmaya Tabi Suçlar 65 C. Suça Sürüklenen Çocukların İşledikleri Suçlarda Uzlaştırma 66
İçindekiler 11 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM UZLAŞTIRMANIN ŞEKLİ ŞARTLARI I. UZLAŞTIRMA BÜROSU 71 A. Uzlaştırma Bürosunun Kurulması 71 B. Büro Personelinin Görev ve Sorumlulukları 71 1. Yazı İşleri Müdürünün Görev ve Sorumlulukları 71 2. Zabıt Kâtibinin Görev ve Sorumlulukları 72 C. İş Bölümü 73 D. Büroların Gözetimi ve Denetimi 73 II. UZLAŞTIRMANIN YETKİLİ KİMSE TARAFINDAN YAPILMASI 74 A. Kimler Uzlaştırmacı Olabilir 74 B. Uzlaştırmacının Uzlaştırmacı Siciline Kayıtlı Olması 75 III. YETKİLİ MAKAMLARCA UZLAŞTIRICI TAYİNİ 77 A. Soruşturma Evresinde 78 B. Kovuşturma Evresinde 79 IV. UZLAŞTIRMANIN YAPILACAĞI YER ZAMAN VE UZLAŞTIRMA GİDERLERİ 81 A. Uzlaştırmanın Yapılacağı Yer ve Zaman 81 B. Uzlaştırmacı Ücreti ve Uzlaştırmacı Ücretinin Ödenmesi 82 C. Uzlaştırmacı Giderleri 84 V. UZLAŞTIRMA MÜZAKERELERİ 86 A. Uzlaştırma Müzakerelerinin Gizliliği 89 B. Uzlaştırmanın Hür İradeye Dayanması 92 VI. UZLAŞTIRMANIN YAZILI BİR METİN HALİNE GETİRİLMESİ 93 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM UZLAŞTIRMANIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİNİN USULÜ VE SONUÇLARI I. SORUŞTURMA EVRESİNDE UZLAŞTIRMA 95 A. Delillerin Toplanması ve Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Gönderilmesi 95 B. Dosyanın Uzlaştırma Bürosu Cumhuriyet Savcısı Tarafından İncelenmesi ve İade Kararı 97 C. Uzlaştırmacı Görevlendirilmesi 97 D. Belgelerin Uzlaştırmacıya Verilmesi ve Gizlilik Bildirimi 98 E. Uzlaştırma Süresi ve Uzlaştırma Raporu 99 F. Soruşturma Evresinde Uzlaştırmanın Hukuki Sonuçları 101
12 İçindekiler
II. KOVUŞTURMA EVRESİNDE UZLAŞTIRMA 103 A. Dosyanın Uzlaştırma Bürosuna Gönderilmesi 103 B. Belgelerin Verilmesi 105 C. Uzlaştırma Süresi ve Uzlaştırma Raporu 105 D. Kovuşturma Evresinde Uzlaştırmanın Hukukî Sonuçları 107 III. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA EVRESİNDEKİ UZLAŞTIRMANIN ORTAK HÜKÜMLERİ 109 A. Uzlaştırmacının Çekinmesi veya Reddi 109 B. Uzlaşma Teklifi ve Uzlaşma Teklifini Kabul Süresi 109 1. Birden Fazla Mağdur veya Suçtan Zarar Gören Olması Durumunda 111 2. Şüphelinin, Mağdurun veya Suçtan Zarar Görenin Reşit Olmaması Durumunda 111 3. Uzlaşma Teklifinin Müdafi ve Vekile Yapılması 113 4. Uzlaşma Teklifinin Açıklamalı Tebligat veya İstinabe Yoluyla Yapılabilmesi 114 5. Adreste Bulunmama Durumunda 118 C. Zararın Giderilmesi ve Edimin Konusu 119 1. Edimin Bizzat Şüpheli veya Sanık Tarafından Yerine Getirilmesi 122 2. Edimin Yerine Getirilmemesinin Hukuki Sonuçları 123 D. Zamanaşımı 124 E. Uzlaştırmanın Bir Kere Uygulanabilmesi 126 F. Birden Çok Fail Bulunması Durumunda Uzlaşma 127 IV. UZLAŞTIRMADA KANUN YOLLARI 127 SONUÇ 129 KAYNAKÇA 137
