^{Türk Hukukunda}Bireysel Başvuru ve Anayasa Mahkemesi Uygulaması

Yeşim ÇELİK (Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı)

• GİRİŞ--1
• BİRİNCİ BÖLÜM
• GENEL OLARAK BİREYSEL BAŞVURU YOLU
• I. -BİREYSEL BAŞVURUNUN KAVRAMI, TANIMI VE KAPSAMI-5
• A. -Terim ve Terminoloji-5
• B. -Tanım-8
• II. -BİREYSEL BAŞVURUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ-10
• A. -Olağanüstü- Kanun Yolu mudur?-10
• B. -Çekişmesiz Yargı- Dava mıdır?-12
• C. -Hukuki çare midir?-16
• III. -BİREYSEL BAŞVURUNUN ÖZELLİKLERİ-17
• A. -Anayasal Bir Yargı Yolu Olması-17
• B. -İkincil Nitelikte Bir Yargı Yolu Olması-18
• C. -Temel Hak ve Hürriyet İhlallerine Karşı Başvurulabilmesi-20
• D. -Kamu Gücünün İhlallerine Karşı Kullanılabilir Olması-24
• VI. -BİREYSEL BAŞVURUNUN BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI-27
• A. -Bireysel Başvuru-Actio Popularis-27
• B. -Bireysel Başvuru - Grup Davası-28
• C. -Bireysel Başvuru - Dilekçe Hakkı-29
• V. -BİREYSEL BAŞVURUNUN İŞLEVLERİ-30
• A. -Sübjektif İşlevi-31
• B. -Objektif İşlevi-33
• C. -Diğer İşlevleri-34
• VI. -MUKAYESELİ HUKUKTA BİREYSEL BAŞVURU-35
• A. -Almanya-35
• B. -Avusturya-38
• C. -İspanya-40
• D. -Macaristan-42
• E. -Kore Cumhuriyeti-43
• İKİNCİ BÖLÜM
• TÜRK HUKUKUNDA BİREYSEL BAŞVURU YOLU
• I. -TARİHİ SÜREÇ-47
• II. -BİREYSEL BAŞVURUNUN ŞARTLAR-50
• A. -Usule İlişkin Şartlar-50
• 1. -Bireysel Başvurunun Süjeleri-50
• a) -Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olabilme Şartları-50
• (1) -Taraf Ehliyeti-50
• (2) -Dava Ehliyeti-53
• b) -Bireysel Başvuru Hakkına Sahip Olanlar-55
• (1) -Gerçek Kişiler-56
• (a) -Genel Olarak-56
• (b) -Kavram Olarak-58
• (c) -Fiil Ehliyetleri Bakımından-59
• (d) -Ölüler-60
• (2) -Tüzel Kişiler-62
• (a) -Özel Hukuk Tüzel Kişileri-63
• (b) -Kamu Hukuku Tüzel Kişileri-65
• (3) -Yabancı Uyruklular-68
• (a) -Genel Olarak-68
• (b) -Yabancı Gerçek Kişiler-69
• (c) -Yabancı Tüzel Kişiler-70
• 2. -Olağan Hukuk Yollarının Tüketilmesi-71
• a) -Genel Olarak-71
• b) -İstisnalar-72
• (1) -Federal Almanya Uygulaması-73
• (a) -Bireysel Başvurunun Genel Bir Öneme Sahip Olması-73
• (b) -Başvurucunun Ağır ve Telafi Edilemez Zararı-74
• (c) -Başvuru Yollarının Tüketilmesinden Bir Sonuç Alınmasının Beklenmemesi-75
• (2) -AİHM Uygulaması-75
• c) -Hukukumuzdaki Düzenleme-78
• (1) -Genel Olarak-78
• (2) -Yargısal Başvuru Yollarından Anlaşılması Gereken-79
• (3) -İdari Başvuru Yollarından Anlaşılması Gereken-82
• (4) -Anayasa Mahkemesi'nin Kriterleri-86
• (a) -Etkin ve Ulaşılabilir Olma-87
• (b) -Gerekli Çabanın Sarf Edilmiş Olması-91
• (c) -Bazı Özellikli Durumlar-95
• (i) -Ara Kararlar-96
• (ii) -Koruma Tedbirleri-98
• 3. -Başvuru Süresi-103
• a) -Genel Olarak-103
• b) -Süre-104
• (1) -Etkili Görülmeyen Kanun Yolları İçin Süre-107
• (2) -Karar Düzeltme Yolunda Süre-108
• (3) -Olağanüstü Kanun Yollarında Süre-109
• c) -Mazeret-111
• 4. -Başvurulacak Merci-113
• 5. -Başvuru Formu ve Ekler-117
• a) -Başvuru Formu-117
• b) -Ekler-119
• c) -Eksikliklerin Giderilmesi-120
• 6. -Başvuru Harcı ve Adli Yardım-121
• 7. -Temsil-125
• B. -Esasa İlişkin Şartlar-127
• 1. -Konuya İlişkin Şartlar-127
• a) -Bireysel Başvuru Konusu Olabilecek Haklar-127
• (1) -Anayasa'da Güvence Altına Alınan AİHS Kapsamındaki Temel Hak ve Hürriyetler-130
• (2) -Anayasa'da Güvence Altına Alınan AİHS Ek Protokolleri Kapsamındaki Temel Hak ve Hürriyetler-134
• (3) -Taraf Olunmayan AİHS Ek Protokolleri-136
• (4) -AİHM Kararları-140
• b) -Bireysel Başvuruya Konu Edilemeyecek İşlemler ve Kararlar-141
• (1) -Yasama İşlemleri-142
• (2) -Düzenleyici İdari İşlemler-147
• (3) -Anayasa Mahkemesi Kararları-149
• (4) -Yargı Denetimi Dışındaki İşlemler-149
• 2. -Kamu Gücü Tarafından İhlal Şartı-152
• 3. -Hukuki Yarar-155
• a) -Hukuki Yarar Kavramı-155
• b) -Kişisel Bir Hakkın Olması-156
• c) -Müdahalenin Doğrudan Olması-157
• d) -Güncel Bir Hakkın Olması-159
• ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
• BİREYSEL BAŞVURUNUN İNCELENME AŞAMALARI ve ANAYASA MAHKEMESİ'NİN VEREBİLECEĞİ KARARLAR
• I. -ANAYASA MAHKEMESİ'NİN BİREYSEL BAŞVURU AÇISINDAN TEŞKİLAT YAPISI VE ÇALIŞMA USULLERİ-161
• A. -Genel Kurul-161
• B. -Bölümler-162
• 1. -Genel Olarak-162
• 2. -Bölümlerin Çalışma Usulü-163
• C. -Komisyonlar-165
• 1. -Genel Olarak-165
• 2. -Komisyon Raportörlüğü-166
• 3. -Komisyonların Çalışma Usulü-167
• D. -Araştırma ve İçtihat Birimi-167
• II. -BİREYSEL BAŞVURUNUN İNCELENMESİ-168
• A. -Ön İnceleme-169
• B. -Kabul Edilebilirlik Bakımından İnceleme-171
• 1. -Genel Olarak-171
• 2. -Kabul Edilemezlik Kararı-172
• a) -Genel Olarak-172
• b)-Önemsiz Başvurular-173
• c) -Açıkça Dayanaktan Yoksun Başvurular-174
• (1) -Açık ve Görünür Bir İhlalin Bulunmaması-175
• (2 ) -Karmaşık ve Zorlama Başvurular-177
• (3) -Kanıtlanmamış Şikayetler-177
• (4) -Temyiz Mercii Şikayeti-178
• d) -Başvuru Hakkının Kötüye Kullanılması-179
• e) -Kabul Edilemezlik Kararı Verilemeyecek Başvurular-180
• 3. -Kabul Edilebilirlik Kararı-181
• 4. -Kabul Edilebilirlik İncelemesi Kararlarıyla İlgili Bazı Hususlar-182
• a) -Kesinlik-182
• b) -Gerekçe-183
• c) -Yayım-183
• C. -Esas Bakımından İnceleme-184
• 1. -Adalet Bakanlığı'na Bildirimi-184
• a) -Başvurunun Bildirimi-184
• b) -Kararın Bildirimi-188
• c) -Bilgi ve Belgenin Bildirimi-189
• 2. -Dosya Üzerinden İnceleme Yapılması-189
• 3. -Bilgi, Belge ve Delil İsteme-190
• 4. -Geçici Tedbir Kararı Verilebilmesi-191
• a) -Genel Olarak-191
• b) -Hukukumuzdaki Düzenleme-192
• 5. -Kanun Yolunda Gözetilmesi Gereken Hususların İncelenememesi-195
• 6. -Başvuruların İncelenmesinde Uyulması Gereken Usul Kuralları-199
• III. -BİREYSEL BAŞVURU NETİCESİNDE VERİLEBİLECEK KARARLAR-200
• A. -Hakkın İhlal Edilmediği Kararı-200
• B. -Hakkın İhlal Edildiği Kararı-201
• 1. -İhlal Bir Mahkeme Kararından Kaynaklanmamışsa-202
• a) -Yerindelik Denetimi Yapılamaması-203
• b) -İdari İşlem ve Eylem Niteliğinde Karar Verilememesi-205
• 2. -İhlal Bir Mahkeme Kararından Kaynaklanmışsa-206
• a) -Yeniden Yargılama-207
• b) -Tazminat Ödenmesi-212
• c) -Genel Mahkemelerde Dava Açılması-216
• C. -Düşme Kararı-217
• D. -Pilot Karar-221
• 1. -Genel Olarak-221
• 2. -Hukukumuzdaki Düzenleme-223
• E. -Kararın İmzalanması, Tebliği, Yayımlanması, Tavzihi ve Maddi Hataların Düzeltilmesi-225
• SONUÇ-227
• KAYNAKÇA-243