Av. Merve POLAT ( LL.M. )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ3
ÖZET.5
ABSTRACT6
İÇİNDEKİLER.7
KISALTMALAR11
GİRİŞ.13
BİRİNCİ BÖLÜM
VELAYET
1.1. Velayet Kavramı, Tarihçesi ve Değişim Süreci 17
1.1.1 Genel Olarak Tanımı.17
1.1.2. Velayetin Hakkının Tarihsel Süreci .21
1.1.2.1. İslam Hukukunda Velayet.21
1.1.2.2. Roma Hukukunda Velayet 24
1.1.2.3. Cermen Hukukunda Velayet .25
1.1.3. Velayet Kavramının Süreç İçerisindeki Değişimi26
1.2. Velayet Hakkının Hukuki Niteliği .31
1.3. Velayet Hakkının Kapsamı 34
1.3.1. Velayetin Çocuğun Şahıs Varlığı Üzerindeki Kapsamı.34
1.3.1.1. Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi 34
1.3.1.2. Çocuğun İsmini Belirleme Hakkı35
1.3.1.3. Çocuğun Yerleşim Yerinin Belirlenmesi 41
1.3.1.4. Çocuğun Dini ve Mesleki Eğitiminin Sağlanması 42
1.3.1.5. Çocuğun Söz Dinleme Yükümlülüğü .44
1.3.1.6. Çocuğun Görüşünün Alınması45
1.3.1.7. Çocuğun Ana ve Baba Tarafından Temsil
Edilmesi:.45
İçindekiler
8
1.3.2. Velayetin Çocuğun Malvarlığı Üzerindeki Kapsamı.47
1.4. Türk Medeni Kanunu Kapsamında Velayetin
Tarafları ve Kullanılması 53
1.4.1. Evlilik Birliği İçerisinde Velayetin Kullanılması 55
1.4.2. Birlikte Yaşama Ara Verilmesi veya Ayrılık Halinde
Velayet .58
1.4.3. Ana veya Babadan Birinin Ölümü veya Gaipliğine
Karar Verilmesi Halinde Velayet.61
1.4.4. Evliliğin Butlanı Halinde Velayet63
1.4.5. Çocuğun Bir Kuruma veya Bir Ailenin Yanına
Yerleştirilmesi Halinde Velayet.65
1.4.6. Eşlerin Boşanmaları Halinde Velayet66
1.4.7. Evlilik Dışı İlişkilerde Velayet 71
1.4.8. Evlat Edinme Halinde Velayet.73
1.5. Velayetin Kaldırılması73
İKİNCİ BÖLÜM
BİRLİKTE VELAYET
2.1. Kavramsal Olarak Birlikte Velayet.81
2.2. Tarihsel Süreci.83
2.3. Karşılaştırmalı Hukukta Birlikte Velayet 85
2.3.1. Alman Hukuku.85
2.3.2. İsviçre Hukuku.89
2.3.3. Avusturya Hukuku .94
2.3.4. Amerika Birleşik Devletleri Hukuku .96
2.3.5. İngiliz Hukuku .98
2.3.6. İtalyan Hukuku.99
2.3.7. Hollanda Hukuku .99
2.3.8. Fransız Hukuku100
9
2.3.9. İspanya Hukuku101
2.4. Birlikte Velayetin Uluslararası Sözleşmelerde Yer
Alan Hak ve İlkeler Çerçevesinde Uygulanabilirliği
Meselesi .101
2.4.1. Çocuğun Üstün Yararı İlkesi102
2.4.2. Çocuğun Görüşünün Dikkate Alınması İlkesi .107
2.4.3. Ayrım Gözetmeme İlkesi .111
2.4.4. Çocuğun Ebeveynleri Tarafından Bakılma,
Yönlendirilme ve Rehberlik Alma Hakkı: .112
2.4.5. Ebeveynlerin Eşit Hak ve Yükümlülüklere Sahip
Olma Hakkı 113
2.4.6. Aile Hayatına Saygı Gösterilmesi İlkesi 115
2.5. Birlikte Velayete İlişkin İleri Sürülen Görüşler .116
2.5.1. Birlikte Velayete İlişkin Olumlu Görüşler.117
2.5.2. Birlikte Velayete İlişkin Olumsuz Görüşler.118
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖĞRETİDE YER ALAN GÖRÜŞLER VE YARGITAY
KARARLARI IŞIĞINDA TÜRK HUKUKUNDA BOŞANMA
HALİNDE VEYA EVLİLİK DIŞI İLİŞKİLERDE BİRLİKTE
VELAYETİN UYGULANABİLİRLİĞİ MESELESİ
3.1. Genel Olarak123
3.2. Evlilik Birliğinin Boşanma ile Sona Ermesi Halinde
Birlikte Velayetin TMK ve Yargıtay Kararları
Kapsamında Uygulanabilirliği Meselesi.126
3.2.1. TMK’nın 336/3. Maddesinin Değerlendirilmesi126
3.2.1.1. TMK’nın 336/3. Maddesinin Emredici Olduğuna
İlişkin Görüşler.127
3.2.1.2. TMK’nın 336/3. Maddesinin Revize Edilmesine
İlişkin Görüşler.129
10
3.2.1.3. TMK’nın 336/3. Maddesinde Boşluk
Bulunduğuna İlişkin Görüşler131
3.2.1.4. TMK’nın 336/3. Maddesinin Birlikte Velayet
Taleplerine Uygulanabileceğine İlişkin Görüşler 134
3.2.2. TMK’nın 182/3. Maddesinin Değerlendirilmesi .136
3.2.3. Yargıtay Kararları Kapsamında Birlikte Velayete
İlişkin Yabancı Mahkeme Kararlarının Tenfizi .141
3.2.4. 11 No’lu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana
Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 No’lu
Protokol’ün 5. Maddesi’nin Türk Hukukunda Birlikte
Velayet Kararları Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi146
3.3. Evlilik Dışı İlişkilerde Birlikte Velayetin
Uygulanabilirliği Meselesi .151
3.4. Türk Hukukunda Birlikte Velayetin Kural veya
İstisna Olarak Uygulanması Meselesi 158
3.4.1. Birlikte Velayetin Kural Olarak Uygulanması
Gerektiğine Yönelik Görüşler158
3.4.2. Birlikte Velayetin İstisna Olarak Uygulanması
Gerektiğine Yönelik Görüşler159
3.4.3. Birlikte Velayetin Kural veya İstisna Olarak Ayrım
Yapılmadan Uygulanması Gerektiğine Yönelik Görüşler.160
3.5. Birlikte Velayete Hükmedilmemesi Gereken Haller .162
3.5.1. Velayetin Kaldırılması Sebeplerinin Varlığı162
3.5.2. Ebeveynlerin Birbirleri ile Sağlıklı İletişim
Kuramamaları.163
3.5.3. Ebeveynler Arasında Sürekli Bir Çatışma Halinin
Varlığı 164
3.5.4. Ebeveynlerin Müşterek Taleplerinin Velayetin Tek
Bir Ebeveyne Tevdi Edilmesi Yönünde Olması164
SONUÇ167
KAYNAKÇA 173
