Türk HukukundaCumhurbaşkanı Kararları
Muhammed Hakan ÖZATA
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER7
KISALTMALAR .11
GİRİŞ 13
BİRİNCİ BÖLÜM
CUMHURBAŞKANI KARARLARINA İLİŞKİN
GENEL ESASLAR
KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE TARİHİ ARKA PLAN 17
1.1. Karar Kavramı19
1.2. Mevzuatta “Cumhurbaşkanı Kararı” İfadesi21
1.3. 2017 Anayasa Değişiklikleri Öncesinde Cumhurbaşkanının İşlemleri .24
1.4. 2017 Anayasa Değişiklikleri Öncesinde Cumhurbaşkanı Kararlarının
Muadili Olarak Bakanlar Kurulu Kararları27
FARKLI YÖNLERDEN CUMHURBAŞKANI KARARLARI.30
2.1. Fonksiyonlarına Göre Cumhurbaşkanı Kararları .30
2.1.1. Yasama Faaliyetine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararları32
2.1.2. Yürütme Faaliyetine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararları 33
2.1.3. Yargı Faaliyetine İlişkin Cumhurbaşkanı Kararları 34
2.2. Muhatabın Rızası Bakımından Cumhurbaşkanı Kararları 36
2.3. Doğurduğu Sonuca Göre Cumhurbaşkanı Kararları 37
2.3.1. Cumhurbaşkanı Kararı Niteliğindeki Hükümet Tasarrufları .40
2.3.1.1. Olağanüstü Hâl İlanı .40
2.3.1.2. Seçimlerin Yenilenmesi Kararı42
2.3.1.3. Kanunların Yayımlanması ve Geri Gönderilmesi 43
2.3.1.4. Milletlerarası Andlaşmalara İlişkin Yetkiler 47
2.3.2. Cumhurbaşkanı Kararı Niteliğinde Olmayan Hükümet Tasarrufları.52
2.3.2.1. Cumhurbaşkanın Mesaj Verme ve Açılış Konuşması
Yapma Yetkisi .53
2.3.2.2. Anayasa Mahkemesinde İptal Davası Açma Yetkisi55
2.4. İrade Açıklaması Sayısı Bakımından Cumhurbaşkanı Kararları56
8 İçindekiler
İKİNCİ BÖLÜM
BİREL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ CUMHURBAŞKANI KARARLARI
MADDİ İÇERİĞİNE GÖRE YÜRÜTMENİN İDARİ İŞLEMLERİ.61
1.1. Genel Olarak Maddi İçerik İncelemesi.62
1.2. Birel İdari İşlemlerinin Genel Özellikleri ve Nitelikleri.63
1.3. Yürütmenin Birel İdari İşlem Tipleri 65
BİR BİREL İŞLEM OLARAK CUMHURBAŞKANI KARARLARI.68
2.1. Birel İşlem Niteliğindeki Cumhurbaşkanı Kararlarının Unsurları .71
2.1.1. Yetki Unsuru.71
2.1.1.1. Cumhurbaşkanına Vekalet Halinde Yetki Unsuru.73
2.1.1.2. Yetkinin Devri .75
2.1.1.3. Cumhurbaşkanı Kararlarında Saklı Yetki.78
2.1.2. Konu Unsuru 80
2.1.2.1. Cumhurbaşkanı Kararlarının Konu Unsurunun Hukuki
Dayanağı.81
2.1.2.2. Cumhurbaşkanı Kararlarının Konu Unsurunun
Belirlenmesinde Normların Benimsediği Yöntemler ve
İlgili Yargı Kararları .82
2.1.2.3. Cumhurbaşkanı Kararlarının Konu Bakımından İçeriği .86
2.1.2.4. Anayasadan Kaynaklanan Cumhurbaşkanı Kararlarında
Sahip Olduğu Takdir Yetkisi 89
2.1.3. Sebep Unsuru.91
2.1.4. Şekil Unsuru .99
2.1.4.1. Şekil Bakımından Cumhurbaşkanı Kararları100
Genel Olarak İdari İşlemin Şekil Unsuru 100
Cumhurbaşkanı Kararlarının Kendi Arasındaki Şekli
Farklar .101
Cumhurbaşkanı Kararlarında Şekil Unsurunun
Ögeleri.104
Tarih ve Yer Ögesi 104
Gerekçe Ögesi 104
Muhatap Ögesi.105
Başvuru Yolları ve Süresi 106
Yürürlüğe Girmesi 108
2.1.4.2. Usul Bakımından Cumhurbaşkanı Kararları113
Teklif Usulüyle Tekemmül Eden Cumhurbaşkanı
Kararları.114
Anayasa’da Öngörülen Teklif Usulü .115
Kanunlarda Öngörülen Teklif Usulü .116
İçindekiler 9
Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Öngörülen
Teklif Usulü 124
Teklif Usulü Öngörülen Cumhurbaşkanı
Kararlarının Yargısal Denetimi126
Danışma Usulü ile Tekemmül Eden Cumhurbaşkanı
Kararları.127
İhtiyari Danışma Usulüne Tabi Kılınan
Cumhurbaşkanı Kararları127
Zorunlu Danışma Usulüne Tabi Kılınan
Cumhurbaşkanı Kararları129
“Uygun Görüş” Usulüyle Tekemmül Eden
Cumhurbaşkanı Kararları131
Onay ve İzin Şeklinde Tekemmül Eden
Cumhurbaşkanı Kararları.133
2.1.5. Amaç Unsuru .137
BİREL İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ CUMHURBAŞKANI KARARLARININ YARGISAL
DENETİMİ 140
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DÜZENLEYİCİ İŞLEM NİTELİĞİNDEKİ
CUMHURBAŞKANI KARARLARI
TÜRK HUKUKUNDA DÜZENLEME YETKİSİ VE DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERE İLİŞKİN
GENEL BİLGİLER .143
1.1. Hukukta Düzenleme Kavramı ve Türk Hukukunda Düzenleme Yetkisi .143
1.2. Yürütmenin Düzenleme Yetkisinin Ortaya Çıkışı.144
1.3. Yürütmenin Düzenleme Yetkisinin Kaynağı 146
1.4. Türk Hukukunda Yürütmenin Düzenleme Yetkisinin Niteliği 148
1.5. Türk Hukukunda Yürütmenin Düzenleyici İşlemleri 150
BİR DÜZENLEYİCİ İŞLEM OLARAK CUMHURBAŞKANI KARARLARI .151
2.1. Bir Adsız (Diğer) Düzenleyici İşlem Olarak Cumhurbaşkanı Kararları 155
2.2. Düzenleyici Nitelikteki Cumhurbaşkanı Kararlarının Hukuki Dayanağı .156
2.3. Düzenleyici Nitelikteki Cumhurbaşkanı Kararlarına İlişkin Uygulanacak
Hukuki Rejim .160
2.3.1. Adsız Düzenleyici İşlemlerin Normlar Hiyerarşisindeki Yerine
İlişkin Görüşler .160
2.3.1.1. Adsız Düzenleyici İşlemleri Normlar Hiyerarşisinde
Yönetmeliklerle Aynı Konumda Kabul Eden Görüş 161
2.3.1.2. Adsız Düzenleyici İşlemleri Normlar Hiyerarşisinde
Yönetmeliklerin Altında Kabul Eden Görüş 163
2.3.1.3. Farklı İdareye Ait Adsız Düzenleyici İşlem ve
Yönetmelikler Arasındaki Normatif İlişki164
10 İçindekiler
2.4. Düzenleyici Nitelikteki Cumhurbaşkanı Kararlarının Normlar
Hiyerarşisindeki Yeri165
2.4.1. Ön Sorun: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Kanunlar
Karşısındaki Konumu166
2.4.2. Normlar Hiyerarşisinde İki Farklı Konuma Sahip Cumhurbaşkanı
Kararları .170
2.4.2.1. Yönetmelik Hükmündeki Cumhurbaşkanı Kararları .171
2.4.2.2. Yönetmeliklerle Aynı Hukuki Etki ve Değere Sahip
Olmayan Cumhurbaşkanı Kararları 175
Yönetmeliğe Binaen Çıkarılan Düzenleyici Nitelikteki
Cumhurbaşkanı Kararları.175
İç Düzen İşlemi Niteliğindeki Cumhurbaşkanı
Kararları.176
2.4.3. Normlar Hiyerarşisinde Cumhurbaşkanı Kararları ile Ortaya Çıkan
Geçerlilik Zinciri Tipi: Çift Geçerlilik Zinciri.183
2.5. Düzenleyici Nitelikteki Cumhurbaşkanı Kararlarının Düzenleme Alanı .185
DÜZENLEYİCİ NİTELİKTEKİ CUMHURBAŞKANI KARARLARININ
CUMHURBAŞKANININ DİĞER DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİYLE MUKAYESESİ 188
3.1. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Düzenleyici Nitelikteki
Cumhurbaşkanı Kararlarının Mukayesesi188
3.1.1. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Cumhurbaşkanı Kararlarının
Düzenleme Alanı Bakımından Mukayesesi 189
3.1.2. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ve Cumhurbaşkanı Kararlarının
Yargısal Denetim Bakımından Mukayesesi 191
3.1.3. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile Cumhurbaşkanı Kararlarının
Yürürlüğe Girme Bakımından Mukayesesi.196
3.2. Yönetmelikler ve Adsız Düzenleyici İşlemlerle Cumhurbaşkanı
Kararlarının Mukayesesi197
3.2.1. Cumhurbaşkanlığı Yönetmelikleri ile Cumhurbaşkanı Kararlarının
Mukayesesi 197
3.2.2. Cumhurbaşkanlığı Genelgeleri ile Cumhurbaşkanı Kararlarının
Mukayesesi 198
3.2.3. Cumhurbaşkanının Çıkardığı Tebliğler ile Cumhurbaşkanı
Kararlarının Mukayesesi 201
DÜZENLEYİCİ NİTELİKTEKİ CUMHURBAŞKANI KARARLARININ YÜRÜRLÜĞE
GİRMESİ 202
SONUÇ . 205
KAYNAKÇA . 215
