Türk Hukukunda Taşınmazların Toplu Rehni

Dr. Azim ÖNCÜ

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 7

İÇİNDEKİLER  9

KISALTMALAR . 19

GİRİŞ

1. KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ,

SINIRLANDIRILMASI. 23 

Konunun Takdimi 23

Konunun Önemi. 24

III. Konunun Sınırlandırılması. 25

 

BİRİNCİ BÖLÜM

 

TOPLU REHİN KURUMUNA GENEL BAKIŞ

 

2. TOPLU REHİN KAVRAMI 29

 

Terminoloji Sorunu 29

 

Toplu Rehnin Rehin Hukukundaki Yeri ve Buna

 

Bağlı Özellikleri. 35

 

III. Birden Fazla Taşınmazın Aynı Alacak İçin

 

Rehnedilmesinin Tarihçesi. 38

 

3. TOPLU REHNİN DÜZENLENİŞİ 44

 

İsviçre Hukukunda . 44

 

Alman Hukukunda . 47

 

III. Türk Hukukunda  51

 

4. TOPLU REHNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ VE TAŞINMAZ REHNİNE HÂKİM OLAN İLKELER

 

BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 53

 

Toplu Rehnin Hukukî Niteliği . 53

 

Genel Olarak . 53

 

Toplu Rehnin Hukukî Niteliğine İlişkin Teoriler . 54

 

Teklik teorisi 54

 

Çokluk teorisi. 56

 

Değerlendirme 59

 

Taşınmaz Rehninin Genel İlkeleri Bakımından

 

Toplu Rehin . 65

 

Kamuya Açıklık ve Tescil İlkesi 66

 

Genel olarak. 66

 

Toplu rehinde kamuya açıklık ilkesi 69

 

Fer’îlik İlkesi. 70

 

Talilik İlkesi 76

 

Belirlilik İlkesi 76

 

Genel olarak. 76

 

Toplu rehin bakımından belirlilik ilkesi 83

 

5. TOPLU REHNİN BENZER HUKUKÎ

 

İLİŞKİLERDEN AYIRT EDİLMESİ  87

 

Birlikte Rehin. 87

 

Paylı Rehin. 88

 

Genel Olarak . 88

 

Paylı Rehin ile Toplu Rehnin Karşılaştırılması 96

 

III. Garame İpoteği. 102

 

Genel Olarak . 102

 

Garame İpoteği ile Toplu İpoteğin

 

Karşılaştırılması 104

 

Genel Rehin . 105

 

Genel Olarak . 105

 

Genel Rehin ile Toplu Rehnin Karşılaştırılması. 106

 

Bir Alacağın Bağımsız Taşınmaz Rehinleriyle

 

Temin Edilmesi 108

 

İKİNCİ BÖLÜM

 

TOPLU REHNİN UYGULAMA ALANI, ŞARTLARI,

 

KURULMASI VE KAPSAMI

 

6. TOPLU REHNİN UYGULAMA ALANI. 111

 

Toplu Rehnin Uygulanabileceği Durumlar 111

 

Genel Olarak . 111

 

Paylı Mülkiyet Payları 114

 

Elbirliği Mülkiyeti 116

 

Toplu Rehnin Uygulanamayacağı Durumlar. 118

 

Madenler. 118

 

Gemiler . 120

 

Hava Araçları 123

 

7. TOPLU REHNİN ŞARTLARI 125

 

Toplu Rehnin Şartlarının İncelenmesi . 125

 

Genel Olarak . 125

 

Rehnin Konusunun Birden Fazla Taşınmaz

 

Olması. 126

 

Teminat Altına Alınan Alacağın Aynı Olması . 133

 

Taşınmazların Aynı Malike veya Borçtan

 

Müteselsil Sorumlu Kimselere Ait Olması. 136

 

Taşınmazların aynı malike ait olması 136

 

Taşınmazların borçtan müteselsil sorumlu

 

kimselere ait olması . 140

 

Genel olarak 140

 

Borçtan müteselsilen sorumlu olmanın

 

anlamı . 141

 

Müteselsil kefil ile asıl borçlunun

 

birlikte toplu rehin kurabilmesi  144

 

Müteselsil sorumlu borçlulardan biri açısından mevcut olan geçersizliğin toplu rehne etkisi. 146

 

Müteselsil borçlu maliklere ait taşınmazların farklı teminat miktarları ile toplu rehne konu edilip edilemeyeceği . 150

 

Teminat Yükünün Bölünmemesi 151

 

Rehin Türünün Aynı Olması. 153

 

Toplu Rehnin Şartları Bağlamında Teminat Amaçlı

 

İnançlı İşlemler  155

 

Genel Olarak . 155

 

Teminat Amaçlı İnançlı Devir İşlemi ve

 

Geçerlilik Sorunu 156

 

Birden Fazla Taşınmazın İnançlı İşlemle

 

Devrinde Toplu Rehne İlişkin Hükümlerin

 

Uygulanma Sorunu . 160

 

8. TOPLU REHNİN KURULMASI 167

 

Toplu Rehnin Tescil ile Kurulması 167

 

Tescilin Hukukî Sebebi. 167

 

Toplu rehin sözleşmesi 170

 

Kavram ve hukukî nitelik . 170

 

Sözleşmenin şekli . 172

 

Resmî şekil kuralı 172

 

Resmî şekil kuralının istisnası . 175

 

Toplu rehin sözleşmelerinde

 

değişiklik yapılması. 180

 

Sözleşmenin tarafları 182

 

Rehin veren 184

 

aaa. Genel olarak. 184

 

bbb. Tasarruf yetkisini etkileyen

 

durumların toplu rehin

 

sözleşmesine etkisi  187

 

Rehin alan 194

 

Toplu rehin sözleşmesinin temsilci

 

vasıtasıyla yapılması 195

 

Sözleşmenin unsurları. 199

 

Taşınmaz 199

 

Alacak 203

 

aaa. Rehin sözleşmesinin bir

 

unsuru olarak alacağın

 

belirlenmesi . 203

 

bbb. Yabancı para alacakları

 

bakımından toplu rehin

 

kararlaştırılması . 207

 

Sözleşmenin içeriğine ilişkin bazı

 

hususlar. 211

 

Alacak hakkının hukukî sebebinin

 

sözleşmede yer alması sorunu . 211

 

Toplu rehnin açıkça

 

kararlaştırılması . 214

 

Rehin türünün kararlaştırılması . 216

 

aaa. Genel olarak. 216

 

bbb. Toplu ipotek şeklinde rehin

 

kurulması hususunda

 

anlaşılması . 218

 

Toplu rehin ile paylı rehnin bir

 

arada uygulanmasına ilişkin

 

anlaşma  238

 

Kademeli rehin uygulamasının

 

toplu rehin sayılıp sayılmadığı

 

sorunu  241

 

Kanun hükmü (tescile tabi kanunî rehin). 244

 

Genel olarak 244

 

Tescile tâbi kanunî ipoteklerin toplu

 

ipotek şeklinde kurulup

 

kurulamayacağı. 246

 

6306 sayılı kanun’a göre tescile tâbi

 

toplu ipotek . 249

 

Ölüme bağlı tasarruflar 250

 

Toplu Rehnin Tescili 253

 

Tescil istemi ve bunun hukukî niteliği. 253

 

Tescilin gerçekleşmesi. 254

 

Genel olarak rehin haklarının tescili. 254

 

Toplu rehnin tescil edilmesi 257

 

Toplu rehnin tescilinin etkisi 261

 

Mevcut rehnin sonradan toplu rehne

 

dönüştürülmesi yoluyla tescil . 264

 

Toplu rehnin tescilinde tapu harcı 267

 

Tescilin yolsuz olması . 269

 

Yolsuz tescil kavramı . 269

 

Toplu Rehnin yolsuz tescili ve tahvil

 

müessesesi. 270

 

Toplu Rehnin Tescilden Önce Doğması 272

 

Kanun Hükmü (Tescile Tâbi Olmayan Kanunî

 

Rehin) 272

 

Genel olarak. 272

 

Tescile tabi olmayan ipotek haklarının toplu

 

ipotek şeklinde kurulması 274

 

Mahkeme Kararı . 277

 

9. TOPLU REHNİN KAPSAMI 280

 

Teminatın Kapsamında Bulunan Değerler. 280

 

Taşınmazlar. 280

 

Bütünleyici Parçalar 281

 

Eklentiler. 283

 

Hukukî Ürünler. 287

 

İkame Değer 288

 

Teminatın Alacak Bakımından Kapsamı. 292

 

Ana Para İpoteği Şeklinde Kurulan Toplu

 

Rehinde Teminatın Kapsamı  292

 

Anapara alacağı . 294

 

Takip giderleri . 296

 

Gecikme faizi. 298

 

Akdî faiz 300

 

Zorunlu masraflar 301

 

Üst Sınır İpoteği Şeklinde Kurulan Toplu

 

Rehinde Teminatın Kapsamı  302

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM  305

 

TOPLU REHNİN HÜKÜMLERİ VE SONA ERMESİ. 305

 

10.TOPLU REHNİN HÜKÜMLERİ . 305

 

Rehinli Alacaklı Bakımından Toplu Rehnin

 

Hükümleri  305

 

Alacaklının Rehin Hakkı Üzerindeki Yetkisi . 305

 

Toplu Rehnin Alacaklıya Taşınmazlar Üzerinde

 

Sağladığı Yetkiler . 311

 

Tasarruf yetkisi 311

 

Alacaklıya özel yoldan paraya çevirmeyi

 

sağlama yetkisi tanınması 312

 

Genel olarak 312

 

Alacaklıya yetki verilmesi hususundaki

 

yaklaşımlar ve değerlendirme. 313

 

Toplu rehin bakımından değerlendirme . 319

 

Toplu rehin bakımından lex commissoria

 

yasağı . 322

 

Koruma yetkisi. 327

 

Rehin Veren Taraf Bakımından Toplu Rehnin

 

Hükümleri  331

 

Rehin Verenin Borçlu veya Müteselsil Borçlular

 

Olması. 331

 

Genel olarak. 331

 

Müteselsil borçlulardan birinin borcu sona

 

erdirmesinin toplu rehne etkisi  332

 

Rehin Verenin Üçüncü Kişi Olması . 338

 

Genel olarak. 338

 

Rehin veren üçüncü kişinin durumu 340

 

İhbarın borçluyla birlikte malike

 

yapılması gerekliliği . 340

 

Ödeme emrinin borçluyla birlikte

 

malike gönderilmesi gerekliliği 343

 

Malikin taşınmazlarını rehin yükünden

 

kurtarma hakkı 344

 

III. Alacak Bakımından Toplu Rehnin Hükümleri  349

 

Alacak Miktarının Azaltılması veya Alacağın

 

Bölünmesi . 349

 

Alacaklı ile Müteselsil Borçlulardan Biri

 

Arasında İbra Sözleşmesi Yapılması  351

 

Alacağın Devri 356

 

Rehin Konusu Taşınmazlar Bakımından Toplu

 

Rehnin Hükümleri 360

 

Taşınmazlardan Birinin Bölünmesi 360

 

Taşınmazların Birleştirilmesi 364

 

Birleştirme kavramı ve birleştirmenin

 

sonuçları. 365

 

Birleştirmenin toplu rehne etkisi . 366

 

Devlet eliyle gerçekleşen

 

birleştirmenin toplu rehne etkisi . 367

 

Rehnedilmiş tüm taşınmazların

 

birleştirilmesi. 369

 

Rehinli bazı taşınmazların

 

birleştirilmesi. 371

 

Taşınmazlardan birinin hârici bir

 

taşınmazla birleştirilmesi. 373

 

Malik iradesiyle gerçekleşen

 

birleştirmenin toplu rehne etkisi . 376

 

Taşınmazların Devri . 378

 

Taşınmazlardan birinin kısmen devri 378

 

Taşınmazların aynı malike ait olduğu

 

durumlarda 378

 

Taşınmazların müteselsil borçlulara ait

 

olduğu durumlarda 387

 

Taşınmazlardan birinin tüm olarak devri. 388

 

Taşınmazların aynı malike ait olduğu

 

durumlarda 388

 

Taşınmazların müteselsil borçlulara ait

 

olduğu durumlarda 396

 

11.TOPLU REHNİN PARAYA ÇEVİRME DIŞINDA

 

SEBEPLERLE SONA ERMESİ . 398

 

Alacağın Sona Ermesi 398

 

Toplu Rehnin Alacağa Bağlı Olmaksızın Sona

 

Ermesi  402

 

Hukukî İşlem veya Mahkeme Kararı 402

 

Taşınmazların Yok Olması . 404

 

Kamulaştırma 409

 

Genel olarak taşınmazın

 

kamulaştırılmasının rehin hakkına etkisi. 410

 

Kamulaştırmanın toplu rehne etkisi. 413

 

Taşınmazların aynı malike ait olduğu

 

durumlarda 413

 

Taşınmazların borçtan müteselsil

 

sorumlu maliklere ait olduğu

 

durumlarda 416

 

Toplu Rehin Sözleşmesinde Kararlaştırılan

 

Sürenin Dolması . 417

 

12.TOPLU REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ. 422

 

Genel Olarak 422

 

Taşınmazların Paraya Çevrilmesi İstemi . 423

 

Genel Olarak . 423

 

Kanunî Düzenleme . 424

 

III. Taşınmazların Satışında İcra Dairesince Gözetilecek

 

Esaslar 428

 

Taşınmazların Aynı Malike Ait Olması Durumu . 430

 

Alacağı karşılamaya yetecek kadar

 

taşınmazın satışı. 430

 

Bütün taşınmazların satışı 437

 

Taşınmazların Borçtan Müteselsilen Sorumlu

 

Kimselere Ait Olması Durumu . 440

 

Müteakip Derecedeki Münferit Rehin Hakkı Sahibi

 

Tarafından Satış İstenmesi. 447

 

13.TOPLU REHNİN TERKİNİ . 449

 

SONUÇ 453

 

KAYNAKÇA  469