ÖZET 5
ABSTRACT 7
ÖNSÖZ 11
İÇİNDEKİLER 13
KISALTMALAR 17
1. GİRİŞ 19
2. VERGİLENDİRME YETKİSİ VE GELİŞİMİ 23
2.1. Vergilendirme Yetkisi 23
2.1.1. Vergilendirme Yetkisi Kavramı 23
2.1.2. Vergilendirme Yetkisinin Kapsamı 24
2.1.2.1. Dar anlamda vergilendirme yetkisi 24
2.1.2.2. Geniş anlamda vergilendirme yetkisi 26
2.2. Vergilendirme Yetkisinin Kullanılması 26
2.2.1. Üniter Devletlerde Vergilendirme Yetkisinin Kullanılması 26
2.2.2. Federal Devletlerde Vergilendirme Yetkisinin Kullanılması 27
2.3. Vergilendirme Yetkisinin Batıdaki ve Türkiye’deki Gelişimi 29
2.3.1. İngiltere’deki Gelişmeler 29
2.3.1.1. Magna Carta (1215 tarihli büyük ferman) 30
2.3.1.2. Haklar dilekçesi (1628) 33
2.3.1.3. Haklar bildirisi (1689) 35
2.3.2. Almanya’daki Gelişmeler 36
2.3.3. Fransa’daki Gelişmeler 37
2.3.3.1. Fransız ihtilali öncesi Fransa’da vergilendirme yetkisi 37
2.3.3.2. Fransız İhtilali sonrası vergilendirme yetkisi 38
2.3.4. Amerika Birleşik Devletlerindeki Gelişmeler 40
2.3.4.1. Pul kanunu kongresi bildirgesi 41
2.3.4.2. İlk kıtasal kongre bildirgesi 42
2.3.4.3. Virginia haklar bildirgesi 43
2.3.5. Türk Hukukunda Vergilendirme Yetkisine İlişkin Gelişmeler 44
2.3.5.1. Osmanlı Devleti’nde vergilendirme yetkisi 47
2.3.5.1.1. Sened-i ittifak 48
2.3.5.1.2. Tanzimat fermanı 49
2.3.5.1.3. Islahat fermanı 50
2.3.5.2. Türk anayasalarında vergilendirme yetkisi 51
2.3.5.2.1. Kanun-i esasi 51
2.3.5.2.2. 1921 anayasası 52
2.3.5.2.3. 1924 anayasası 53
2.3.5.2.4. 1961 anayasası 53
2.3.5.2.5. 1982 Anayasası 54
2.4. Türk Hukukunda Vergilendirme Yetkisinin Temeli ve İşlevi 59
2.4.1. Vergilendirme Yetkisinin Yasama Organı Tarafından
Kullanılması 62
2.4.2. Vergilendirme Yetkisinin Yürütme Organı Tarafından
Kullanılması 63
3. TÜRK HUKUKUNDA VERGİLENDİRME YETKİSİNİN
SINIRLANDIRILMASINDA HUKUK DEVLETİ İLKESİ 67
3.1. Genel Olarak Hukuk Devleti İlkesi 67
3.2. Vergilendirme Yetkisinin Sınırlandırılmasında Hukuk Devleti
İlkesinin Unsurları 68
3.2.1. Vergilerin Kanuniliği İlkesi 68
3.2.2. Vergilendirmede Eşitlik ve Genellik İlkesi 72
3.2.2.1. Yargı kararlarında vergide eşitlik ve genellik ilkesi 78
3.2.3. Hukuki Güvenlik İlkesi 83
3.2.3.1. Vergilendirmede belirlilik ilkesi 84
3.2.3.2. Vergi kanunlarının geçmişe yürümezliği 87
3.2.3.3. Kıyas yasağı 91
3.2.4. Temel Hak ve Hürriyetler Açısından Sınırlamalar 93
3.2.4.1. Özel hayatın gizliliği 95
3.2.4.2. Çalışma ve sözleşme özgürlüğü 97
3.2.4.3. Mülkiyet ve miras hakkı 99
3.2.4.4. Başvurma hakkı ve yargısal denetim 103
3.2.4.4.1. İdari başvuru hakkı 104
3.2.4.4.2. Vergilendirme yetkisinin yargısal denetimi 106
3.2.4.4.2.1. Vergi, Bölge İdare
Mahkemeleri ve Danıştay
tarafından yapılan yargısal
denetim 106
3.2.4.4.2.2. Vergi yasalarının Anayasa
Mahkemesi tarafından
yargısal denetimi 110
3.2.5. Yasal İdare İlkesi 111
4. TÜRK HUKUKUNDA VERGİLENDİRME YETKİSİNİN
SINIRLANDIRILMASINDA SOSYAL DEVLET İLKESİ 113
4.1. Genel Olarak Sosyal Devlet İlkesi 113
4.1.1. 1982 Anayasasında Sosyal Devlet İlkesi 115
4.1.1.1. Anayasa ve ekonomi düzeni 119
4.2. Sosyal Devlet İlkesinin Vergilendirme Yetkisini Sınırlandıran
Hukuki Araçları 123
4.2.1. Mali Güce Göre Vergilendirme İlkesi 125
4.2.1.1. Mali güce ulaşabilmek için başvurulan yöntemler 129
4.2.1.1.1. Artan oranlı vergi tarifeleri 129
4.2.1.1.2. En az geçim indirimi 132
4.2.1.1.3. Ayırma ilkesi 133
4.2.1.1.4. Sosyal amaç taşıyan vergi muafiyet ve
istisnaları 134
4.2.2. Gelir ve Servetin Yeniden Dağılımında Vergilendirme 135
4.2.3. Vergi Yükünün Dengeli ve Adaletli Dağılımı 139
4.2.4. Planlı Kalkınma Hedefi ve Vergilendirme 140
4.3. Sosyal Devlet İlkesinin Vergilendirme Yetkisini Sınırlamada Hukuki
Etkisi 143
4.3.1. Mali Gücü Aşan Vergi Yükü Yüklenmesi 143
4.3.2. Planlı Kalkınma ve Sosyal Adalet Arasındaki Çelişki 145
4.3.3. Gelirin ve Servetin Yeniden Dağılımında Adaletsizlik 146
4.4. Vergilendirme Yetkisi Bağlamında Hukuk Devleti ve Sosyal Devlet
İlkeleri Arasındaki İlişki 147
5. SONUÇ VE ÖNERİLER 153
KAYNAKLAR 159
ÖZGEÇMİŞ 173
