Türk İdare Hukuku Dersleri Cilt 1

Prof. Dr. Ramazan YILDIRIM

Prof. Dr. Serkan ÇINARLI

İÇİNDEKİLER
YEDİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ 5
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 11
TABLO VE ŞEKİLLER LİSTESİ 28
KISALTMALAR CETVELİ 29
GİRİŞ
İDARE HUKUKU VE İDARE KAVRAMLARININ TANITIMI
İDARE HUKUKU KAVRAMI 33
İDARE KAVRAMI 38
ORGANİK ANLAMDA İDARE 39
FONKSİYONEL (İŞLEVSEL- GÖREVSEL) ANLAMDA İDARE 41
İDARÎ FONKSİYON 43
DEMOKRATİK İDARE VE YÖNETİMDE DEMOKRASİ 44
HUKUK DEVLETİ VE İDARE 48
İDARÎ REJİM 52
İDARENİN UNSURLARI 54
BİRİNCİ BÖLÜM İDARE TEŞKİLATI
TÜRK İDARE TEŞKİLATINA HÂKİM OLAN GENEL İLKELER 57
İDARENİN KANUNİLİĞİ İLKESİ 57
MERKEZDEN YÖNETİM (İDARÎ MERKEZİYET) İLKESİ 59
Merkezden Yönetimin Faydaları 60
Merkezden Yönetimin Sakıncaları 60
Merkezden Yönetimin Sakıncalarına Karşı Bir Önlem: Yetki Genişliği 61
YERİNDEN YÖNETİM İLKESİ 62
Yerinden Yönetim İlkesinin Uygulanış Biçimleri 63
Yer Yönünden Yerinden Yönetim 63
Hizmet Yönünden Yerinden Yönetim 64
Yerinden Yönetimin Faydaları 64
Yerinden Yönetimin Sakıncaları 64
İDARENİN KAMU TÜZEL KİŞİLİKLERİNDEN OLUŞMASI İLKESİ 65
Tüzel Kişilik Kavramı 65
Kamu Tüzel Kişiliği 66
Kurulması ve Kaldırılması 67

Yetenek ve Organları 68
Uğraş Konusu ve Alanı 71
İdare Tüzel Kişileri 71
İDARENİN BÜTÜNLÜĞÜ İLKESİ 72
Hiyerarşi ve Kanunsuz Emir 74
Hiyerarşi 74
Kanunsuz Emir 76
İdarî Vesayet 77
İdarî Vesayet Kavramı 77
İdarî Vesayetle Hiyerarşinin Karşılaştırılması 83
İDARENİN TEŞKİLATLANMA BİÇİMLERİ (KAMU TÜZEL KİŞİLİKLERİNİN TÜRLERİ) 86
DEVLET İDARESİ (GENEL İDARE / MERKEZÎ İDARE) 86
Başkent Teşkilatı. 87
Başkentteki İcracı Birim: Cumhurbaşkanlığı 87
Genel Olarak Cumhurbaşkanlığı 87
(1.1.) Cumhurbaşkanının İdarî Görevleri 88
(1.2.) Cumhurbaşkanının Kararnameleri İmzalama Yetkisi 89
(1.3.) Cumhurbaşkanının Sorumluluk Hâli 91
(1.3.1.) Cumhurbaşkanının Siyasî Sorumluluğu 92
(1.3.2.) Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu 93
(1.3.3.) Cumhurbaşkanının Hukukî Sorumluluğu 94
(1.4.) Cumhurbaşkanlığı Örgütü 95
(1.4.1.) Cumhurbaşkanlığı Makamı 95
(1.4.2.) Cumhurbaşkanlığı İdarî İşler Başkanlığı 97
(1.4.3.) Cumhurbaşkanı Yardımcıları. 98
(1.4.4.) Cumhurbaşkanlığı Politika Kurulları 100
(1.4.5.) Cumhurbaşkanlığına Bağlı Kurum ve
Kuruluşlar 101
(1.4.6.) Cumhurbaşkanlığı Ofisleri 101
(1.4.7.) Bakanlıklar 102
(1) Bakanlar ve Bakanlıklar 102
(1.1.) Bakanlık Teşkilatı 104
(1.1.1.) Bakanlar 104
(1.1.2.) Bakan Yardımcıları 105
(1.1.3.) Bakan Müşavirliği 106
(1.1.4.) Bakanlık Merkez, Taşra ve Yurtdışı Teşkilatı 106
(1.1.5.) Bağlı, İlgili ve İlişkili Kurum ve Kuruluşlar 107
Başkentteki Yardımcı Kuruluşlar 108
Ortak Yanları 109
Türleri 109

(2.1.) Millî Güvenlik Kurulu 109
(2.1.1.) Millî Güvenlik Kurulunun Görevleri 111
(2.1.2.) Millî Güvenlik Kurulunun Çalışma Biçimi 111
(2.1.3.) Millî Güvenlik Kurulunun Yapısı 111
(2.2.) Danıştay 111
(2.2.1.) Danıştay’ın İdarî Görevleri 112
(2.2.1.1.) Danışma Görevleri 112
(2.2.1.2.) İnceleme Görevleri 113
(2.2.1.3.) Diğer İdarî (Yardımcı Kuruluş)
Görevleri 113
(2.2.2.) Danıştay’ın Yardımcı Kuruluş Görevini Yapan
Daire ve Kurulları 114
(2.2.2.1.) İdarî Daireler 114
(2.2.2.2.) İdarî İşler Kurulu. 115
(2.2.2.3.) Danıştay Genel Kurulu 116
(2.2.3.) Danıştay’ın Çalışma Yöntemi 116
(2.3.) Sayıştay 116
(2.3.1.) Sayıştay’ın İdarî Görevleri 118
(2.3.1.1.) Denetim Raporu Hazırlayıp
Sunmak 119
(2.3.1.2.) Genel Uygunluk Bildirimi Yapmak 119
(2.3.1.3.) Görüş Bildirmek 120
(2.3.1.4.) Diğer İdarî Görevler 120
(2.3.2.) Sayıştay’ın Örgüt Yapısı 120
(2.3.3.) Sayıştay Görevlileri 120
(2.3.4.) Sayıştay’ın Çalışma Yöntemi 121
(2.4.) Devlet Denetleme Kurulu (DDK) 121
(2.4.1.) DDK’nin Yapısı ve İşleyişi 122
(2.4.2.) DDK’nin Görev Alanı ve Görevleri 122
(2.4.3.) DDK’ nin Çalışma Yöntemi 124
(2.4.3.) DDK Kararlarının Niteliği 125
(2.5.) Ekonomik ve Sosyal Konsey 125
(2.5.1.) Ekonomik ve Sosyal Konsey’in Yapısı 125
(2.5.2.) Ekonomik ve Sosyal Konsey’in Görevleri 125
(2.5.3.) Ekonomik ve Sosyal Konsey’in Toplantıları 126
(2.6.) Kamu Denetçiliği Kurumu 126
(2.7.) Yüksek Askerî Şûra 127
(2.7.1.) Yüksek Askerî Şûranın Yapısı 128
(2.7.2.) Yüksek Askeri Şuranın Görevleri 128
Merkezî İdarenin Taşra Teşkilatı 130
Genel Yapısı 130

Türleri 132
İl Genel İdaresi 132
(1.1.) Vali 132
(1.2.) İl İdare Başkanları 135
(1.3.) İl İdare Kurulu 136
İlçe İdaresi 136
(2.1.) Kaymakam 137
(2.2.) İlçe Yönetim Başkanları 138
(2.3.) İlçe İdare Kurulu 139
Merkez İlçe 139
YEREL YÖNETİMLER 139
Yerel Yönetimlerin Genel Yapısı 139
Yerel Yönetimlerin Türleri 142
İl Özel İdareleri 142
İl Özel İdaresinin Organları 144
(1.1.) İl Genel Meclisi 144
(1.1.1.) İl Genel Meclisinin Oluşumu ve Çalışma Biçimi 144
(1.1.2.) İl Genel Meclisinin Feshi 146
(1.1.3.) İl Genel Meclisinin Görevleri 147
(1.1.4.) İl Genel Meclisi Kararları Üzerinde Vesayet
Yetkisi 148
(1.1.5.) İhtisas ve Denetim Komisyonları 149
(1.2.) İl Encümeni 150
(1.2.1.) Oluşumu ve Toplantıları 150
(1.2.2.) Görevleri 152
(1.3.) Vali 153
(1.3.1.) Konumu 153
(1.3.2.) Valinin Görev ve Yetkileri 154
İl Özel İdaresinin Görev, Yetki ve İmtiyazları 154
İl Özel İdaresinin Örgüt ve Görevlileri 158
Bütçe, Gelir ve Giderleri 158
(4.1.) Gelir ve Giderleri 158
(4.2.) Bütçesi 159
İl Özel İdarelerinin Denetimi 160
Belediyeler 161
Belediye Kavramının Tarihçesi 161
Belediye ve Türleri 163
(2.1.) Belediye 163
(2.1.1.) Belediyelerin Kurulması 164
(2.1.2.) Belediyelerin Görevleri 166

(2.1.3.) Belediyelerin Organları 167
(2.1.3.1.) Belediye Meclisi 168
(2.1.3.2.) Belediye Encümeni 172
(2.1.3.3.) Belediye Başkanı 174
(2.1.4.) Organlar Arasındaki Anlaşmazlıklar 178
(2.1.5.) Belediyelere İlişkin Diğer Kuruluş ve Görevliler 178
(2.1.6.) Belediyelerin Denetimi 179
(2.1.7.) Belediyelerin Bütçe, Gelir ve Giderleri 180
(2.1.8.) Belediyelerin Tüzel Kişiliğinin Sona Erdirilmesi 183
(2.2.) Büyükşehir Belediyesi 184
(2.2.1.) Kavram 184
(2.2.2.) Kurulması ve Sınırlarının Tespiti 188
(2.2.3.) Görevleri 189
(2.2.4.) Büyükşehir Belediyesinin Organları 193
(2.2.4.1.) Büyükşehir Belediye meclisi. 193
(2.2.4.2.) Büyükşehir Belediye Encümeni 196
(2.2.4.3.) Büyükşehir Belediye Başkanı 196
(2.2.5.) Organlar Arasındaki Anlaşmazlıklar 198
(2.2.6.) Büyükşehir Belediyesinin Teşkilatı ve Görevlileri 198
(2.2.7.) Büyükşehir Belediyesinin Bütçe, Gelir ve
Giderleri 199
(2.2.7.1.) Gelirleri 199
(2.2.7.2.) Giderleri 200
(2.2.7.3.) Bütçesi 202
(2.2.8.) Büyükşehir Belediyesi Kanunu’ndaki
Anayasa’ya Aykırılıklar 202
(2.3.) İlçe Belediyeleri 203
Mahalle Yönetimi 204
Köy İdaresi 205
Köyün Tanımı 205
Kurulması ve Kaldırılması 206
Görev ve Yetkileri 207
Köyün Organları 208
(3.1.) Köy Derneği 208
(3.2.) İhtiyar Meclisi 209
(3.3.) Muhtar 209
Köyün Personeli 210
Bütçe ve Gelirleri. 211
İmroz ve Bozcaada İdareleri 212

Yerel Yönetimler Arasında İş birliği 212
Anlaşma 212
Birlik 213
KAMU KURUMLARI. 214
Genel Bilgiler 214
Kamu İdareleri ve Kamu Kurumlarının Karşılaştırılması 215
Kamu Kurumlarının Ortak Özellikleri 216
Kamu Kurumlarının Türleri 217
Faaliyet Konularına Göre Kamu Kurumları 217
İdarî Kamu Kurumları 217
İktisâdî Kamu Kurumları 219
(2.1.) 233 sayılı KHK’ye Göre Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Çeşitleri. 220
(2.1.1.) İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT) 220
(2.1.2.) Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK) 220
(2.2.) Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Ortak Özellikleri 220
(2.3.) Kamu İktisadi Teşebbüslerinin Yönetimi 221
(2.3.1.) Yönetim Kurulu 221
(2.3.2.) Genel Müdürlük 222
(2.4.) Kamu İktisâdî Teşebbüslerine Bağlı Kurum ve
Kuruluşlar 222
(2.4.1.) Müesseseler 222
(2.4.2.) Bağlı Ortaklıklar 223
(2.4.3.) İştirakler 224
Sosyal Kamu Kurumları 224
(3.1.) Özellikleri 225
(3.2.) Organları, Malvarlıkları ve Personeli 226
Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumları 226
(4.1.) Ortak Özellikleri 227
(4.2.) Organları, Malvarlıkları ve Personeli 227
Düzenleyici ve Denetleyici Kamu Kurumları 228
(5.1.) Mukayeseli Hukuk ve Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar 228
(5.2.) Türkiye’deki Düzenleyici ve Denetleyici Kamu Kurumları 228
(5.3.) Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Ortak Özellikleri 230
(5.4.) Düzenleyici ve Denetleyici Kamu Kurumlarının
Organları ve Personeli 231
(5.5.) Düzenleyici ve Denetleyici Kamu Kurumlarının
Bütçeleri ve Malvarlığı 231

Hizmet Sundukları Yer Açısından Kamu Kurumları 232
Ulusal Kamu Kurumları 232
Bölgesel Kamu Kurumları 233
Yerel Kamu Kurumları 234
Yönetim Biçimleri Açısından Kamu Kurumları 237
KAMU KURUMU NİTELİĞİNDE MESLEK TEŞEKKÜLLERİ 237
Genel Bilgiler 237
Özellikleri 238
Organları ve Personeli 240
Bütçeleri, Gelirleri ve Malları 240
İKİNCİ BÖLÜM
İDARENİN GÖREVLİLERİ (KAMU GÖREVLİLERİ)
DEVLET VE İDARE ÖRGÜTÜ İÇİNDE YER ALAN GERÇEK KİŞİLER 243
HÜKÛMET EDENLER 243
İDARE AJANLARI (KAMU GÖREVLİLERİ) 244
HÜKÛMET EDENLERLE AJANLAR ARASINDAKİ FARKLAR 245
KAMU GÖREVLİLERİ KAVRAMI 246
KAMU GÖREVLİLERİNİN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 249
GÖREVE ALINMALARI YÖNÜNDEN 249
ÜCRET YÖNÜNDEN 249
SÜRE YÖNÜNDEN 250
ASLÎ VE YARDIMCI OLMALARI YÖNÜNDEN 251
UYGULANAN HUKUK DALLARI YÖNÜNDEN 251
DEVLET MEMURLARI KANUNU (KAMUDA İSTİHDAM BİÇİMLERİ)
YÖNÜNDEN 252
Memurlar 252
Sözleşmeli Personel 252
İşçiler 253
ANAYASA YÖNÜNDEN 254
Memurlar 256
Diğer Kamu Görevlileri 256
DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNDEN BAZILARININ HUKUKİ DURUMU 257
DEVLET MEMURLARI KANUNU’NUN KAPSAM DIŞI BIRAKTIĞI PERSONEL 257
2802 Sayılı Hâkim ve Savcılar Kanunu’na Tabi Personel 258
2914 Sayılı Yükseköğretim Personeli Kanunu’na Tabi Personel 259
926 Sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu’na Tabi Personel 260
3201 Sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’na Tabi Personel 261
SÖZLEŞMELİ PERSONEL 261
Genel İdare Esaslarının Uygulandığı İdarelerde Sözleşmeli Personel Uygulaması 262

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Uyarınca Çalıştırılan
Sözleşmeli Personel 262
Özel Mevzuat Hükümlerine Göre Çalıştırılan Sözleşmeli Personel 263
Kamu İktisâdi Teşebbüslerindeki Sözleşmeli Personel Uygulaması 264
STATÜLERİ ÖZELLİK TAŞIYAN PERSONEL GRUPLARI 265
Güvenlik Korucuları 265
Kır Bekçileri 266
Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri Personeli 267
DEVLET MEMURLUĞU 268
MEMURUN ÇEŞİTLİ TANIMLARI 268
Anayasa’ya Göre Memur 268
Devlet Memurları Kanunu’na Göre Memur 268
Ceza Hukukuna Göre Memur 269
MEMUR İLE İDARE ARASINDAKİ İLİŞKİ 270
MEMUR - İŞÇİ AYIRIMI 271
Aslî ve Sürekli Hizmetler 271
Yardımcı Hizmetler 272
İşçiler Tarafından Görülen Hizmetler 273
GENEL MEMURLUK - İSTİSNAİ MEMURLUK AYIRIMI 274
Genel Memurluk 274
İstisnai Memurluk 274
MEMURLUK MESLEĞİ 275
Memurluk Mesleğinin Özellikleri 275
Memurluk Mesleğinin Düzenlenmesi. 277
Memurluk Mesleğinin Temel İlkeleri. 278
Sınıflandırma İlkesi 279
Sınıflandırma Sistemleri 279
Türkiye’de Memurların Sınıflandırılması 280
Devlet Memurları Kanunu’nda Öngörülen Sınıflar 280
Kariyer İlkesi 282
Liyakat İlkesi 283
Kayırma Sistemi 283
Liyakat Sistemi 284
(2.1.) Sistemin İlkeleri 285
(2.2.) Liyakat Sistemine Yöneltilen Eleştiriler 286
(2.3.) Liyakat Sisteminin Değerlendirilmesi 286
MEMURLUĞA GİRİŞ VE MEMURLARIN YETİŞTİRİLMESİ 287
Memur Olmanın Şartları 287
Memur İhtiyacının Belirlenmesi ve Duyurulması 293
Memur Alımında Sınav Yöntemi. 294

Adaylığa Alınma. 295
Atama 295
MEMURLARIN HİZMET İÇİNDE YETİŞTİRİLMESİ 297
Hizmet İçi Eğitim 297
Hizmet İçi Eğitimin Yürütülmesi 298
MEMURLARIN ÖDEV VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 298
Anayasa, Yasa ve Devlete Bağlılık 299
Kişisel Olarak ve Kesintisiz Hizmet (İşbaşında Bulunma) Borcu 300
Emirlere Uyma ve Hukuka Aykırı Emir 300
Tarafsızlık Yükümlülüğü 301
Mal Bildiriminde Bulunma Yükümlülüğü 301
Uyumlu Giyinme, Davranış ve İş Birliği Yükümlülüğü 302
Resmî Belge, Araç ve Gereçleri Geri Verme Yükümlülüğü 302
İ. MEMURLARA KONAN YASAKLAR 303
Başka Görev Alma Yasağı 303
Toplu Eylemlerde Bulunma, Birlikte Çekilme ve Grev Yasağı 305
Ticaret ve Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı 306
Hediye ve Çıkar Sağlama Yasağı 307
Siyasî Partilere Girme Yasağı 309
Kitle İletişim Araçlarına Bilgi veya Demeç Verme ve Gizli Bilgileri
Açıklama Yasağı 309
Ayrıldığı Kuruma Karşı Görev Alma Yasağı 311
MEMURLARA SAĞLANAN HAKLAR 312
Güvenlik Hakkı 312
Hizmet Hakkı 314
Dava ve Şikâyet Hakkı 314
İzin Hakkı ve Çeşitleri 315
Yıllık İzin 315
Sağlık İzni 316
Mazeret İzni 316
Hastalık ve Refakat İzni 318
Aylıksız İzin 318
Aylık Hakkı 320
Yolluk Hakkı 320
Sosyal Haklar 321
Sağlık Hizmeti 322
Doğum ve Ölüm Yardımı 322
Sendika Hakkı 323
Dernek Kurma ve Derneklere Üye Olma Hakkı 325
MEMURLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 325
Değerlendirmenin Amacı 325

Memur Bilgi Sistemi ve Özlük Dosyası 326
Başarı, Üstün Başarı Değerlendirmesi ve Ödül 326
MEMURLARIN ÜCRET REJİMİ VE YÜKSELMELERİ 327
DMK’nin Öngördüğü Ücret Rejiminin Özellikleri 327
Tek Ücret İlkesi 327
Ücretlerin Açıklığı İlkesi 327
Ücretlerde Denklik İlkesi 327
Tüm Hizmet Sınıflarına Aynı Gösterge Tablosunun Uygulanması
İlkesi 328
Değişen Katsayı İlkesi 329
Ek Göstergeler, Taban Aylığı ve Kıdem Aylığı 329
Yan Ödemeler 330
Kademe İlerlemesi 330
Derece Yükselmesi 331
Derece Yükselmesinin Koşulları 331
Özel Olarak İlk Dört Dereceye Yükselmenin Koşulları 332
MEMURLAR HAKKINDA DİSİPLİN KOVUŞTURMASI 333
Disiplin Cezalarının Niteliği 333
Disiplin Kurallarının Düzenlenmesi 335
Hukuki Dayanak 337
Disiplin Suç ve Cezalarının Çeşitleri 337
Uyarma 338
Kınama 339
Aylıktan Kesme 339
Kademe İlerlemesinin Durdurulması 340
Devlet Memurluğundan Çıkarma 340
Yetkili Makam 341
Disiplin Kovuşturmasında Usul 343
Disiplin Kararlarına Karşı Başvuru Yolları 346
Disiplin Kararlarına Karşı İdarî Başvuru Yolları 347
Disiplin Cezalarına Karşı Öngörülen Yargı Yolları 348
Disiplin Suç ve Cezalarında Süre 348
Disiplin Cezalarının Uygulanması 349
Memurluktan Ayrılanlar Hakkında Disiplin Cezası 350
Disiplin Cezalarının Özlük Dosyasından Silinmesi 351
MEMURLARIN MALİ SORUMLULUĞU 351
Memurun Bireylere Karşı Mali Sorumluluğu 352
Memurun Görev Kusuru Nedeniyle Bireylere Karşı Mali Sorumluluğu 353
Memurun Hizmetten Ayrılabilen Kusurları Nedeniyle Mali Sorumluluğu 354

Memurun Görevleriyle İlgisi Olmayan Kişisel Kusurlarından Mali Sorumluluğu 355
Memurun İdareye Karşı Mali Sorumluluğu 355
Memurların Mali Sorumluluğu İçin Öneri: Zorunlu Hizmet Sigortası 355
KISINTI YAPAN DURUMLAR 357
Kadro Açığı 357
Görevden Uzaklaştırma 358
Görevden Uzaklaştırma Kararını Almaya Yetkili Makamlar 359
Görevden Uzaklaştırmanın Sonuçları 360
Görevden Uzaklaştırma Kararı Alan Üstün Sorumluluğu 360
Görevden Uzaklaştırılan Memurun Yeniden Göreve
Başlatılmasının Zorunlu Olduğu Durumlar 361
MEMURLUĞUN SONA ERMESİ 362
Çekilme ve Çekilmiş Sayılma Nedenleriyle Memurluğun Sonra Ermesi 362
Çekilme ve Çekilmiş Sayılma Durumları 362
Çekilme 362
Çekilmiş Sayılma. 363
Çekilme ve Çekilmiş Sayılmada Hak Mahrumiyeti 365
Çıkarılma 365
Koşullarda Eksiklik 366
Bağdaşmazlık 366
Emeklilik 366
6. Ölüm. 366
KAMU GÖREVLİLERİ HAKKINDA CEZA KOVUŞTURMASI 367
CEZA HUKUKUNUN KAMU GÖREVLİLERİ İÇİN ÖZEL KOVUŞTURMA
HÜKÜMLERİ SEVKETMESİNİN NEDENLERİ 367
KAMU GÖREVLİLERİNİN SUÇ İŞLEMELERİ 368
Genel Hükümlere Göre Yapılan Ceza Kovuşturması 368
3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla
Mücadele Kanunu’na Göre Yapılan Ceza Kovuşturması 369
4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması
Hakkında Kanun’a Göre Ceza Kovuşturması 371
Ön İnceleme 372
Görevsel Suçun İhbarı 372
Ön İnceleme Yapmaya ve Soruşturmaya İzin Vermeye Yetkili Merciler 373
Ön İnceleme ve Soruşturmaya İzin Vermede Yöntem 374
İtiraz 375
Soruşturma 376
Yargılama 377

KAMU GÖREVLİLERİNİN EMEKLİLİKLERİ 377
KAMU GÖREVLİLERİNİN EMEKLİYE AYRILMA NEDENLERİ 378
Yasanın Zorunlu Kıldığı Durumlarda Emeklilik 378
Yaş Haddinden Emeklilik 379
Malullük Nedeniyle Emeklilik 379
Kamu Görevlisinin İsteği Üzerine Emeklilik 383
İdarenin İsteği Üzerine Emeklilik 383
EMEKLİLER İLE DUL VE YETİMLERİNE (HAK SAHİPLERİNE) SAĞLANAN HAKLAR 385
Yaşlılık Aylığı (Emekli Aylığı) 385
Malullük, Görev Malullüğü ve Harp Malullüğü Aylıkları ile 2330 sayılı
Kanun Kapsamında Bağlanan Aylıklar 387
Malullük Aylığı 387
Görev Malullüğü Aylığı 388
Harp Malullüğü Aylığı 389
2330 sayılı Kanun Kapsamında Bağlanan Aylıklar 390
Hak Sahiplerine Bağlanan Aylıklar 390
Evlenme ve Cenaze Ödeneği 393
Emekli İkramiyesi 394
Toptan Ödeme ve İhya 396
TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAYBETMENİN EMEKLİLİK HAKLARINA ETKİSİ 397
EMEKLİLERİN YENİDEN GÖREV ALMASI 397
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İDARENİN MALVARLIĞI
GENEL OLARAK 401
İDARENİN MALVARLIĞININ BULUNMASININ NEDENİ 401
İDARENİN MALVARLIĞI KAVRAMI 401
İDARENİN MALVARLIĞININ REJİMİ 403
İDARENİN MALVARLIĞININ KISIMLARI 404
İDARENİN KAMU MALLARI (KAMUSAL MALLAR) 404
Kavram 404
Kamusal Malları İdarenin Özel Mallarından Ayıran Ölçütler 406
Kullanma Açısından Kamusal Mallar 408
Orta Malları (Halkın Kullanımına Ayrılan Mallar) 408
Hizmet Malları (Belli Kamu Hizmetlerine Ayrılanlar) 409
Sahipsiz Mallar 409
Kökenleri Açısından Kamusal Mallar 410
Doğal Kamusal Mallar 410
Yapay Kamusal Mallar 411

Kamusal Mal Niteliğini Kazanmaları Açısından Kamusal Mallar 411
Niteliği Gereği Kamusal Mal Sayılanlar 411
Geleneksel Kamusal Mallar 411
Tahsis Yoluyla (Özgüleme Yöntemiyle) Kamusal Mal Olanlar 412
Taşınıp Taşınamadıklarına Göre Kamusal Mallar 412
Taşınmaz Kamusal Mallar 412
Taşınır Kamusal Mallar 412
Kamusal Malların Hukuki Durumu 413
Kamusal Malların Özellikleri 413
Kamusal Mallar Üzerinde İdarenin Mülkiyet Hakkı 414
Kamusal Mallar Üzerinde İdarenin Yetkileri 414
Kamusal Mal Niteliğinin Kazanılması 415
Kamusal Mal Olma Niteliğinin Kaybedilmesi 416
Kamusal Mallardan Yararlanma 416
Genel Olarak 416
Kişilerin Kullanmasına Özgülenmiş Kamusal Mallardan
Yararlanma Biçimleri 417
(2.1.) Genel Yararlanma 418
(2.2.) Özel Yaralanma 418
İDARENİN ÖZEL MALLARI 420
Kavram 420
İdarenin Özel Mallarının Ortak Özellikleri 420
İDARÎ İRTİFAKLAR 421
İDARENİN GELİR KAYNAKLARI VE ALACAKLARI 423
İdarenin Özel Hukuka İlişkin Gelir Kaynakları ve Alacakları 423
İdarenin Kamu Hukukuna İlişkin Alacakları 425
Kamu Alacaklarının Özellikleri 425
Kamu Alacak ve Gelirlerinin Türleri 426
Vergiler 426
(1.1.) Verginin Tanımı ve Hukukî Tahlili 426
(1.2.) Vergi Alacağının Doğuşu 427
Para Cezaları 428
Resimler 429
Harçlar 429
Bedeller 429
Ruhsatiyeler 430
Şerefiyeler 430
Kamu Kredileri 430
Kamu Alacaklarının Tahsili 431
Tahakkuk Aşaması 432
(1.1.) Teminat 433

(1.2.) İhtiyati Haciz 433
(1.3.) İhtiyati Tahakkuk 434
(1.4.) Öteki Koruma Önlemleri 435
Tahsil Aşaması 435
(2.1.) Ödeme Emri 436
(2.2.) Ödeme Emrine Karşı Dava 437
(2.3.) Haciz 437
(2.4.) Satış 438
Kamu Alacaklarının Düşmesi 439
Ödeme 439
Zamanaşımı 439
Terkin (Silinme) 441
Takas 442
Ölüm 442
İDARENİN BORÇLARI. 442
İDAREYE MAL VEYA HAK KAZANDIRAN YÖNTEMLER 446
KAMULAŞTIRMA 447
Kavram 447
Özellikleri 449
Kamulaştırma Süreci 450
İdarî Süreç 450
İdarî Sürecin Kronolojik Aşamaları 451
(1.1.) Yeterli Ödeneğin Sağlanması 451
(1.2.) Kamu Yararı Kararı 451
(1.3.) Taşınmazın Belirlenmesi 453
(1.4.) Tapu Siciline Şerh İsteği 453
(1.5.) Taşınmazın Tahmini Değerinin Saptanması 454
(1.6.) Satın Alma 455
İdarî Sürecin Doğurduğu Sonuçlar 456
(2.1.) Davaların Açılması 456
(2.2.) Hakların Kısıtlanması 457
Yargısal Süreç (Kamulaştırmanın Yargısal Denetimi) 457
Yargısal Süreç İçinde Açılabilecek Dava Türleri 457
(1.1.) Bedel Tespit ve Taşınmazın İdare Adına Tescil
Davaları 457
(1.2.) İptal Davası 459
(1.3.) Düzeltme Davası 460
Yargısal Sürecin Doğurduğu Sonuçlar 460
(2.1.) Mülkiyetin İdareye Geçmesi 460
(2.2.) Taşınmaz Mülkiyetine Getirilen Kısıtlamalar 461

Trampa Yoluyla Kamulaştırma 461
Acele Kamulaştırma 461
Kamulaştırmadan Vazgeçme 462
Taşımaz Sahibinin Geri Alma Hakkı 463
KAMULAŞTIRMASIZ ELATMA 464
İSTİMVAL (REKİZİSYON) 468
Kavram 468
İstimvalin Özellikleri 469
Yargısal Denetim 469
GEÇİCİ İŞGAL 470
Tanım 470
Yargısal denetim 470
DEVLETLEŞTİRME 470
Kavram 470
Devletleştirmenin Koşulları 471
Devletleştirme Kararı 472
Dava Hakkı. 473
BEDELSİZ TERK VE DEVİRLER 474
ZORALIM 476
Kavram 476
Zoralım Türleri 476
Eşya Zoralımı 477
Kazanç Zoralımı 477
Zoralım Yöntemi 478
Yargısal Aşama 478
İdarî Aşama 479
İDARENİN İHALE İŞLEMLERİ 481
İhale Kavramı 481
İhale İşlemlerine İlişkin Yasaların Uygulama Alanları 482
İhâleye İlişkin Temel İlkeler 483
Açıklık veya Saydamlık İlkesi 484
Yarışma İlkesi 484
Uygun Bedel İlkesi 484
İhâleye Katılacaklarda Belli Yetenek ve Koşulların Aranması İlkesi 484
Yaklaşık Maliyetin Önceden Hesaplanması ve Gizli Tutulması
İlkesi 486
Eşik Değer İlkesi 487
Eşit Muamele İlkesi 487
Kamuoyu denetimi ilkesi 487
4734 sayılı Yasada Öngörülen Diğer İlkeler 488

İhâlede Uygulanan Yöntemler 489
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na Göre İhale Yöntemleri 490
Kapalı Teklif Yöntemi 490
Belli İstekliler Arasında Kapalı Teklif Yöntemi 490
Açık Teklif Yöntemi 490
Pazarlık Yöntemi 490
İhale Yöntemine Bağlı Olmayan İşler 491
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na Göre İhale Yöntemleri 491
Açık İhale Yöntemi 491
Belli İstekliler Arasında İhale Yöntemi 491
Pazarlık Yöntemi 492
Doğrudan Temin Yöntemi 493
Tasarım Yarışmaları Yöntemi 494
Dinamik Alım Yöntemi 495
Elektronik Eksiltme Yöntemi 496
İhale İşlemlerinin Aşamaları 497
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na Göre İhale İşlemlerinin
Aşamaları 498
Hazırlık Aşaması 498
Uygun Bedelin Sağlanması Aşaması 498
Sözleşmenin Yapılması Aşaması 499
Sözleşmenin Yürütülmesi Aşaması 499
Uyuşmazlıkların Giderilmesi Aşaması. 499
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamındaki İhalelerin
Aşamaları 499
Hazırlık Aşaması 499
Tekliflerin Açılma ve Değerlendirme Aşaması 500
İhale Sonucunun Bildirimi Aşaması 500
Uyuşmazlıkların Giderilmesi Aşaması. 501
(4.1.) İdarî Aşama 502
(4.2.) Yargısal Aşama 505
Sözleşmenin Yapılması Aşaması 505
İDARENİN MALVARLIĞININ YÖNETİMİ 507
BÜTÇE 508
Bütçenin Tanımı 508
Bütçe Çeşitleri 510
Merkezî Yönetim Bütçesi 510
Genel Bütçe 511
Özel Bütçe 512
Düzenleyici ve Denetleyici Kurum Bütçeleri. 512
Sosyal Güvenlik Kurumu Bütçesi 512

Mahallî İdareler Bütçesi 513
Kapsam Dışı İdarelerin Bütçeleri (Özerk Bütçeler) 513
Bütçelerin Hazırlanması ve Tamamlanması 513
Merkezî Yönetim Bütçesinin Hazırlık Aşaması 514
Merkezî Yönetim Bütçe Kanun Tasarısının Sunulması Aşaması 514
Merkezî Yönetim Bütçe Tasarısının Kabulü 515
Bütçelerin Nitelikleri 516
Bütçelerin Siyasal Niteliği 516
Bütçelerin Hukukî Niteliği. 517
Bütçelerin Mali Niteliği 517
Bütçenin İlkeleri 518
BÜTÇENİN UYGULANMASI VE YÜRÜTÜLMESİ 519
Gelirlerin Elde Edilmesi 519
Giderlerin Gerçekleştirilmesi 520
BÜTÇE UYGULAMALARININ (MALİ İŞLERİN) DENETİMİ 521
Bütçe Uygulamalarının İdarî Denetimi 521
Harcama Öncesi Mali Denetim 522
Harcama Sonrası Mali Denetim 523
Bütçe Uygulamalarının Yargısal Denetimi 525
Bütçe Uygulamalarının Yasama Denetimi 527
İdare Faaliyet Raporlarının Hazırlanması 527
Kesin Hesap Kanun Tasarısının Hazırlanması ve Kabulü 528
Genel Uygunluk Bildirimi 529
KAYNAKLAR 531
DİZİN 543