Türk İdare Hukuku Dersleri Cilt 2

Prof. Dr. Ramazan YILDIRIM

Prof. Dr. Serkan ÇINARLI

Arş. Gör. Kerim AZAK

 

İÇİNDEKİLER

BASIYA ÖN SÖZ.5

BASIYA ÖN SÖZ.7

İÇİNDEKİLER9

TABLO VE ŞEKİLLER LİSTESİ.25

KISALTMALAR CETVELİ .27

GİRİŞ

İDARE HUKUKUNUN TANIMI

İDARE HUKUKU - İDARENİN HUKUKU 29

HUKUK SİSTEMLERİ VE İDARE HUKUKU30

ADLÎ İDARE SİSTEMİ .30

İDARÎ REJİM SİSTEMİ 31

III. İDARE HUKUKUNUN DOĞUŞU VE GELİŞMESİ .32

FRANSA’DA İDARE HUKUKUNUN DOĞUŞU VE GELİŞMESİ.32

TÜRKİYE’DE İDARE HUKUKUNUN DOĞUŞU VE GELİŞMESİ.33

1) Osmanlı İmparatorluğu Dönemi34

a) Klasik Osmanlı Döneminde İdarî Yargı Teşkilatı ve İdare Hukuku .34

b) Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemlerinde İdarî Yargı Teşkilatı ve

İdare Hukuku.34

2) Cumhuriyet Dönemi35

3) Türk İdare Hukuku’nun Bugünkü Durumu 36

4) Türk İdare Hukuku’ndaki Eksiklikler 37

İDARE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 38

İDARE HUKUKU, GENÇ BİR HUKUK DALIDIR.38

İDARE HUKUKUNA İLİŞKİN KURALLAR, TEK BİR KANUN İÇERİSİNDE

DERLENİP TOPARLANMAMIŞTIR 39

İDARE HUKUKU, BİR İÇTİHAT HUKUKUDUR .39

İDARE HUKUKU, BİR STATÜ HUKUKUDUR40

İDARE HUKUKU, KOZALİST BİR HUKUK DALIDIR.40

İDARE HUKUKU, FİNALİST BİR HUKUK DALIDIR41

İDARE HUKUKU, BAĞIMSIZ BİR HUKUK DALIDIR 41

İDARE HUKUKUNUN KAYNAKLARI .41

İDARE HUKUKUNUN TEMEL KAYNAKLARI42

1) İdare Hukukunun Yazılı Temel Kaynakları .42

a) İdare Hukukunun Normatif Temel Yazılı Kaynakları42

Anayasa43

Kanun .44

 

10 İçindekiler

Kanun Hükmünde Kararnameler45

Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.46

OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri.62

Uluslararası Antlaşmalar 66

Tüzükler68

Yönetmelikler .69

Adsız Düzenleyici İşlemler 71

b) İdare Hukukunun İçtihadî Temel Yazılı Kaynakları.72

Anayasa Mahkemesi Kararları72

İçtihadı Birleştirme Kararları 73

2) İdare Hukukunun Yazısız Temel Kaynağı: Örf ve Âdet Hukuku73

İDARE HUKUKUNUN YARDIMCI KAYNAKLARI.74

1) Diğer Yargısal İçtihatlar .74

2) Öğreti (Doktrin) .74

İDARE HUKUKUNUN UYGULAMA ALANINI BELİRLEYEN ÖLÇÜTLER 75

KAMU GÜCÜ ÖLÇÜTÜ 75

KAMU HİZMETİ ÖLÇÜTÜ 76

KARMA ÖLÇÜT77

KAMU YARARI ÖLÇÜTÜ 77

YENİ KAMU GÜCÜ ÖLÇÜTÜ 77

DAHA ÇOK VE DAHA AZ YETKİ ÖLÇÜTÜ78

GÜNÜMÜZDEKİ DURUM 78

VII. İDARE HUKUKUNUN KONUSU (İDARENİN İŞLEYİŞİ)79

GENEL OLARAK İDARENİN İŞLEYİŞİ .79

İDARENİN İŞLEYİŞİNE HÂKİM OLAN İLKELER.79

 

BİRİNCİ BÖLÜM

İDARENİN YETKİLERİ

 

GENEL OLARAK İDARENİN YETKİLERİ .81

İDARENİN YETKİLERİ KAVRAMI.81

İDARÎ YETKİLERİN AYRICALIKLARI VE ÜSTÜNLÜĞÜ 81

1) İdarenin Kanunilik Karinesinden Faydalanması.82

2) İdarî Yetkilerin Çoğu Zaman Tek Taraflı Kullanımı.83

3) İdarenin Yapmış Olduğu Bazı İşlemlerin Re’sen İcra Edilmesi .83

4) Bazı Durumlarda İdareye Takdir Yetkisinin ve Yerindelik Tespitinin

Tanınması 84

İDARÎ YETKİLERİN ÜSTÜN VE AYRICALIKLI OLMASININ SEBEPLERİ.87

1) Siyasi ve Tarihi Gelişimin Etkisi87

2) Hukukî Sebebi: Kamu Yararının Üstünlüğü88

İDARÎ YETKİLERİN SINIRLILIĞI VE SEBEPLERİ.89

1) Temel Hak ve Özgürlüklerin Korunması 89

2) İdarî Yetkilerin Gerçek Kişilerce Kullanılması 91

 

İçindekiler 11

İDARÎ YETKİLERİN ÜSTÜNLÜĞÜNÜN VE SINIRLILIĞININ BAĞDAŞTIRILMASI 91

1) Takdir Yetkisi - Bağlı Yetki Dengesi92

2) Olağan Yetkiler - Olağandışı Yetkiler Dengesi .93

3) Uzmanlaşmış Yargı Denetimi.96

İDARENİN İŞLEM YAPMA YETKİSİ .96

ÖZEL HUKUK ALANINDAKİ HUKUKSAL İŞLEMLER .97

1) Özel Hukukta Hukuksal İşlem Kavramı97

2) Özel Hukukta Hukuksal İşlemin Öğeleri 98

a) İrade Açıklaması 98

b) Hukukî Sonuç.98

c) Ayrık Öğe Olarak Biçim98

KAMU HUKUKU ALANINDAKİ HUKUKSAL İŞLEMLER 99

1) Kamu Hukuku İşlemleri Kavramı .99

2) Kamu Hukuku İşlemlerinin Tasnifi.99

a) Kamu Hukuku İşlemlerinin Organik Tasnifi .100

Yasama İşlemleri 100

Yürütme İşlemleri.100

Yargı İşlemleri.100

b) Kamu Hukuku İşlemlerinin Maddî Açıdan Tasnifi101

Genel İşlemler 101

Birel İşlemler 101

Karma İşlemler .101

c) Kamu Hukuku İşlemlerinin İradelerin Açıklanması Açısından Tasnifi101

Tek Yanlı Kamu Hukuku İşlemleri .102

1.1. Basit İşlemler.102

1.2. Birleşme İşlemler.102

1.3. Kolektif İşlemler 103

Çok Yanlı Kamu Hukuku İşlemleri.103

İDARÎ İŞLEMLER 103

1) İdarî İşlem Kavramı103

2) İdarî İşlemlerin Tasnifi.107

a) Organik Açıdan İdarî İşlemler 109

Yasama Organının İdarî İşlemleri .109

Yargı Organının İdarî İşlemleri110

Yürütmenin (İdarenin) İdarî İşlemleri.111

b) Maddî Açıdan İdarî İşlemler 111

Genel İşlemler 111

Birel İşlemler 112

2.1. Koşul İşlemler 112

2.2. Öznel İşlemler.113

Karma İşlemler .113

Birden Çok İlgiliye Yönelik Bireysel İşlemler.114

 

12 İçindekiler

4.1. Genel İdarî Kararlar .114

4.2. Otomatik İşlemler115

c) İradelerin Açıklanması Açısından İdarî İşlemler.116

İradelerin Açıklanma Biçimi Açısından İdarî İşlemler .116

1.1. Basit İşlemler.116

1.2. Birleşme İşlemler.116

1.2.1. Dar Anlamda Birleşme İşlem 117

1.2.2. Geniş Anlamda Birleşme İşlem.118

1.3. Kolektif İşlemler 118

İradelerin Açıklanma Nedeni Açısından İdarî İşlemler118

2.1. Res’en Yapılan İdarî İşlemler .119

2.2. Katılma İşlemler.119

2.2.1. Açık Kabul İşlemleri 119

2.2.2. Açık Ret İşlemleri120

2.2.3. Zımnî Kabul İşlemleri120

2.2.4. Zımnî Ret İşlemleri .120

d) Hukuksal Etkisinin Niteliği Açısından İdarî İşlemler .121

Hukuksal Etkisinin İçeriği Açısından İdarî İşlemler121

1.1. Emredici İdarî İşlemler.121

1.2. Yapıcı İdarî İşlemler .121

1.3. Belirleyici İdarî İşlemler .121

Kişilerin Sahip Olduğu Haklara Etkisi Açısından İdarî İşlemler122

2.1. Yararlandırıcı İdarî İşlemler .122

2.2. Yükümlendirici İdarî İşlemler.122

2.3. Güvence Sağlayan İdarî İşlemler .123

Etkileme Süresi Açısından İdarî İşlemler.123

3.1. Geçici Etkili İdarî İşlemler 123

3.2. Etkisi Sürekli İdarî İşlemler 123

e) İptal Davalarına konu olup olmayacağına göre idarî İşlemler .123

İptal Davasına Konu Olan İdarî İşlemler .123

İptal Davasına Konu Olmayan İdarî İşlemler 124

3) İdarî İşlemin Unsurları (Öğeleri) 126

a) Yetki.127

Yetki Devri ve İmza Devri129

Yetki Unsurunun Görünümleri .131

2.1. Kişi Yönünden Yetki.131

2.2. Konu Yönünden Yetki 132

2.3. Yer Yönünden Yetki .134

2.4. Zaman Yönünden Yetki .135

b) Şekil .137

Yazılı Olup Olmamasına Göre Şekil Öğesi.138

1.1. Yazılı Şekil 138

 

İçindekiler 13

1.2. Yazılı Olmayan Şekil.139

Aslî Olup Olmamasına Göre Şekil Öğesi .140

2.1. Aslî Şekil 140

2.2. Tali Şekil 141

c) Sebep 143

Sebebi Belli İdarî İşlemler.145

Sebebi İdareye Bırakılan İdarî İşlemler.146

Sebep Gösterilmesi Öngörülmemiş İdarî İşlemler147

d) Konu 148

e) Maksat (Amaç) 149

Genel Maksat .150

Özel Maksat .150

4) İdarî İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 150

a) Düzenleyici İdarî İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi .151

b) Birel İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 152

c) Karma İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi .153

d) Birden Çok İlgiliye Yönelik Bireysel İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi .154

5) İdarî İşlemlerdeki Sakatlıklar .154

a) Yokluk Sonucunu Meydana Getiren Sakatlıklar 154

Fiilî Memurluk 157

Fonksiyon Gaspı .158

Yetki Gaspı158

Ağır ve Bariz Yetki Tecavüzü.159

Hukukun Öngördüğü Sebebe Dayanmadan İşlem Yapılması .159

Hukukun Açıkça Öngördüğü Şekil ve Usul Kurallarına Aykırı

Davranış .159

Hukukun Öngörmediği Konunun Gerçekleşmesi .160

b) İdarî İşlemin İptalini Gerektiren Sakatlıklar .161

Yetki Yönünden Hukuka Aykırılık (Yetki Yönünden Sakatlık)161

1.1. Konu Yönünden Yetkisizlik 162

1.2. Yer Yönünden Yetkisizlik .163

1.3. Zaman Yönünden Yetkisizlik164

Şekil Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık 165

Sebep Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık167

Konu Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık .172

Amaç Yönünden İptali Gerektiren Sakatlık.173

c) Eksik Düzenleme Sebebiyle İşlemin İptali .175

d) İdarî İşlemin İptalini Gerektirmeyen Sakatlıklar 178

6) İdarî İşlemlerin Sona Ermesi178

a) İdarî İşlemi Yapan İdarenin İradesi Dışında Gerçekleşen Sona

Erdirici Nedenler .179

Hukukî Nedenler 179

 

14 İçindekiler

Fiilî Nedenler 179

İdarî İşlemin Kendiliğinden Sona Ermesi 179

b) İdarî İşlemi Yapan İdarenin İradesine Bağlı Olarak Gerçekleşen

Sona Erdirici Nedenler.180

Geri Alma .180

Kaldırma .183

Değiştirme184

Düzeltme 184

İDARENİN SÖZLEŞMELERİ.184

1) Kavram 184

2) İdarenin Sözleşmelerinin Türleri .185

a) İdarenin Özel Hukuk Sözleşmeleri.186

İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinin Özellikleri 187

İdarenin Özel Hukuka Göre Yaptığı Sözleşme Türleri .187

2.1. Kamu İhale Sözleşmeleri .188

2.2. Abonman Sözleşmeleri189

2.3. 1999’dan İtibaren İmzalanan Yap-İşlet-Devret

Sözleşmeleri 190

2.4. 2006’dan İtibaren Yapılan Yap-İşlet Sözleşmeleri .190

2.5. Ortak Girişim (Joint-Venture) Sözleşmeeleri .191

2.6. Finansal Kiralama (Leasing) Sözleşmeleri 191

2.7. Diğer Özel Hukuk Sözleşmeleri192

b) İdarenin İdarî Sözleşmeleri194

İdarî Sözleşmelerin Özellikleri 194

İdarî Sözleşme Türleri.194

2.1. İdarî Sözleşmelerin Klasik Türleri.195

2.1.1. İmtiyaz Sözleşmesi .196

2.1.2. Müşterek Emanet Sözleşmesi 197

2.1.3. İltizam Sözleşmesi 198

2.1.4. İstikraz Sözleşmeleri.198

2.1.5. Yeraltı ve Yerüstü Servetlerinin İşletilmesine

İlişkin Sözleşmeler 198

2.1.6. İdarî Hizmet Sözleşmeleri.199

2.1.7. Orman İşletme Sözleşmeleri 199

2.2. İdarî Sözleşmelerin Yeni Türleri.200

2.2.1. Ekonomik Teşvik Sözleşmesi 200

2.2.2. Elektrik Hizmetinde Görevlendirme Sözleşmesi.201

2.2.3. Otoyollarla İlgili Görevlendirme Sözleşmesi.202

 

2.2.4. 1995-1999 Yılları Arasında Yapılan Yap-İşlet-

Devret Sözleşmesi 202

 

2.2.5. 1997-2006 Yılları Arasında Yapılan Yap-İşlet

Sözleşmesi202

2.2.6. Telekomünikasyon Alanındaki Görev ve

 

İçindekiler 15

Görevlendirme Sözleşmesi203

2.3. Atipik İdarî Sözleşmeler.203

3) İdarenin Sözleşmelerinin Bölümleri 203

a) Şartname.203

b) Anlaşma.204

4) İdarenin Sözleşmelerinin Uygulanması .204

a) Sözleşmelerde Sözleşmecinin Borçları 205

Şahsen İfa.205

Sözleşme ve Şartname Hükümlerine Uygun, Tam ve

Zamanında İfa 205

Dürüst İfa .205

b) Sözleşmelerde Sözleşmecinin Hakları .206

Sözleşmecinin Ücret Hakkı .206

Sözleşmecinin Tazminat Hakkı .206

Sözleşmelerde İdarenin Borçları 207

c) Sözleşmelerde İdareye Tanınan Hak ve Yetkiler .208

Denetleme ve Yönlendirme Yetkisi 208

Yaptırım Uygulama Yetkisi .208

Tek Yanlı Değişiklik Yapma Yetkisi209

Hizmet Yararına Fesih Yetkisi .210

d) Sonradan Gelişen Durumların İdarenin İmzaladığı Sözleşmelerin

Uygulanmasına Etkileri212

Mücbir Sebepler.212

Fait du Prince .213

Öngörülemezlik 213

5) İdarenin Sözleşmelerinin Sona Ermesi 214

a) Normal Sona Erme 215

Sürenin Dolması .215

Edimin Yerine Getirilmesi.215

b) Fesih 216

Tarafların Anlaşmasıyla Fesih.216

İdare Tarafından Tek Yanlı Fesih 216

2.1. Sözleşmecinin Kusuru Nedeniyle Fesih .216

2.2. Hizmet Yararına Fesih217

Mahkeme Kararıyla Fesih.217

6) İdarenin Sözleşmelerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar .217

a) İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden Kaynaklanan

Uyuşmazlıkların Çözümü .218

b) İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Çözümü .221

İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları221

İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan İptal Davaları 222

İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar İçin

Tahkim Yolu223

 

16 İçindekiler

III. İDARENİN EYLEM YAPMA YETKİSİ 224

İDARÎ EYLEMLER .225

1) İdarî Eylem Kavramı 225

2) İdarî Eylemlerin Yargısal Denetimi 228

FİİLÎ YOL229

1) Fiilî Yol Kavramı .229

2) Fiilî Yolun Yargısal Denetimi 232

 

İKİNCİ BÖLÜM

İDARENİN GÖREVLERİ

 

İDARENİN GÖREVLERİ KAVRAMI . 233

İDARE VE TOPLUMSAL ORTAK ZORUNLU İHTİYAÇLAR 234

III. TOPLUMSAL ORTAK İHTİYAÇLARIN BELİRLENMESİ VE GELECEĞİN

ÖNGÖRÜLMESİ 235

GÜNLÜK TOPLUMSAL ORTAK İHTİYAÇLARI BELİRLEME ARAÇLARI.235

1) Siyasal Araçlar .236

2) İdarî, Bilimsel ve Teknik Araçlar 236

GELECEĞİN ÖNGÖRÜLMESİ VE PLANLAMA FAALİYETİ.236

TOPLUMSAL ORTAK İHTİYAÇLARIN KARŞILANMASI . 237

KORUYUCU FAALİYETLER .237

1) Bağımsızlık ve Egemenliğin Korunması .237

a) Savunma Faaliyetleri .239

Savunma Kavramı.239

Savunma Konusunda Cumhurbaşkanının Görev, Yetki ve

Sorumluluğu.240

Askerlik Ödevinin Düzenlenmesi241

Silahsız Sivil Savunma Ödevleri 242

Yurda Giren Düşmana Karşı Sivil Savunma Faaliyetleri 243

Askerî Mal ve Hizmetlerin Karşılanması .244

b) Millî Güvenliğin Korunması .245

Millî Güvenlik kavramı245

Millî Güvenlik Açısından Tehlike Türleri .246

2.1. Dış Tehlikeler.246

2.2. İç Tehlikeler .247

Millî Güvenlikle İlgili Düzenlemelerin Kanunla Yapılma İlkesi 247

Millî Güvenliğin Korunmasında Cumhurbaşkanının

Sorumluluğu.248

Millî Güvenliğin Korunmasına Yönelik Görevler.248

5.1 Millî Güvenlikle İlgili Haber Alma ve Haber İletme249

5.2. Olağanüstü Yönetim Usulüne Başvurma .250

2) Kamu Düzeninin Korunması ve İdarenin Kolluk Faaliyetleri254

a) Kolluğun Tanımı.254

 

İçindekiler 17

b) Kolluğun Amacı ve Konusu 255

Kamu Düzeni Kavramı 256

Kamu Düzeninin Öğeleri.257

2.1. Genel Güvenlik 257

2.2. Genel Sağlık.258

2.3. Dirlik ve Esenlik .258

2.4. Genel Ahlak .258

2.5. Kamusal Estetik .259

2.6. İnsan Onuru.259

2.7. Bireylerin Kendilerine Karşı Korunması .260

c) Kolluk Türleri ve Ayırımları 260

İdare Tarafından Yürütülen Kolluk .261

1.1. İdarî Kolluk - Adlî Kolluk ayrımı262

1.1.1. Adlî Kolluk 262

1.1.1.1. Adlî Kolluğun Görev, Yetki ve

Sorumlulukları 262

1.1.1.2. Adlî Kolluk Görevlilerinin Nitelikleri263

1.1.1.3. Adlî Kolluk Görevlilerinin Çalışma

Esasları263

1.1.1.4. Adlî Kolluk Hizmetinin Denetimi.264

1.1.2. İdarî Kolluk .264

1.1.3. Türk Mevzuatındaki İdarî Kolluk - Adlî Kolluk

Ayırımı 264

1.1.4. İdarî kolluk - Adlî Kolluk Ayırımının Temelleri 265

1.1.4.1. Görevin Niteliği ve Amacı Bakımından .265

1.1.4.2. Tabi Oldukları Hukuksal Rejim

Açısından 266

1.1.4.3. Teknik Nedenler Açısından .267

1.1.5. Adlî Kolluk - İdarî Kolluk Ayrımının Ülkemizdeki

Durumu 267

1.2. İdarî Polis (Kolluk) - Siyasi Polis .269

1.3. Çarşı ve Mahalle Bekçileri .270

Özel Sektör Tarafından Yürütülen Kolluk (Özel Güvenlik) 271

d) İdarî Kolluk ve Türleri 274

Genel İdarî Kolluk .275

1.1. Polis.276

1.2. Jandarma.276

1.3. Çarşı ve Mahalle Bekçileri .276

Özel İdarî Kolluk .277

e) Kolluk Yetkisinin Kullanış İlkeleri .278

Hukukilik İlkesi278

1.1. Hukukilik İlkesinin “Yasallık Yönü” 278

1.2. Hukukilik İlkesinin “Demokratik Toplum Düzenin

Gerekleri Yönü”.280

 

18 İçindekiler

Ölçülülük İlkesi .281

2.1. Elverişlilik İlkesi282

2.2. Gereklilik İlkesi 283

2.3. Orantılılık (Adil Denge) İlkesi .284

Gecikmede Tehlike Bulunması İlkesi 284

Müdahalede Haklılık İlkesi285

f) Kolluk Yetkisinin Sınırları .285

Amaç Bakımından Sınırları .286

Sebep Bakımından Sınırları 286

Konu Bakımından Sınırları 286

Yer Bakımından Sınırları .287

4.1. Konutlar.287

4.2. Özel İş Yerleri ve Umuma Açık Yerler 288

4.3. Umumi Yerler 289

4.4. Başkent ve Taşra290

4.5. Büyük Şehirler ile Kasabalar 290

4.6. Yoğun Trafiği Olan Yollar ile Az Gelip Geçilen Yollar .290

Zaman Bakımından Sınırları291

5.1. Her Zaman Yetkili Olduğu Zamanlar291

5.2. Olağan Yaşantı Zamanı 292

5.3. Anayasa’da Düzenlenmeyen Olağan Dışı Zamanlar 292

5.4. Olağanüstü Hâlin Uygulandığı Zamanlar .292

g) Kolluk İşlemleri ve Yöntemleri.293

Kolluk Alanındaki Kural İşlemler.293

Kolluk Alanındaki Birel İşlemler294

2.1. Bildirim Alınması .295

2.2. İzin (Ruhsat) Verme .295

2.3. Denetim.296

2.4. Önleme Araması296

2.5. Kişileri ve Araçları Durdurma ve Kimlik Sorma 296

2.6. Emir ve Uyarı .297

2.7. Faaliyetin Ertelenmesi.297

2.8. Faaliyetin Yasaklanması (Menedilmesi) 298

2.9. Kapatma 298

2.10. Res’en İcra, Zor Kullanma ve Silah Kullanma299

2.11. İdarî Yaptırımlar .300

h) Kolluk Eylemleri.301

i) Kolluk Makamları Üstleri ve Personeli.302

j) İdarî Kolluk Yetkilerinin Birbiriyle Çatışması ve Yarışması .303

Merkezî İdare Kolluk Makamlarının Çatışması ve Yarışması 303

Merkezî İdare Kolluğu ile Yerel Yönetim Kolluklarının

Çatışması ve Yarışması .304

 

İçindekiler 19

 

Yerel Yönetim Kolluklarının Kendi İçinde Çatışması ve

Yarışması 304

Genel Kolluk ile Özel Kolluklar Arasındaki Çatışma ve

Yarışma.305

KAMU HİZMETLERİ.307

1) Kamu Hizmeti Kavramı ve Tanımı .307

2) Kamu Hizmetinin Öğeleri 309

a) Kamu Hizmetini Sunan (Organik Öğe).309

b) Kamu Hizmetinin Sunulduğu Kişiler 311

Kamusal Yönetim Usullerine Tabi Hizmetler Karşısında

Kişilerin Durumları .312

Özel Yönetim Usullerine Tabi Hizmetler Karşısında

Bireylerin Durumları.313

c) Kamu Yararı Kamu Hizmetinin Manevi Öğesi314

d) Kamu Yararını Hedefleyen Faaliyet (Kamu Hizmetinin Maddî

Öğesi).315

3) Kamu Hizmetlerinin Özellikleri315

a) Süreklilik, Kesintisizlik ve Düzenlilik 316

b) Genellik ve Tarafsızlık İlkesi (Eşitlik-Nesnellik) 318

c) Değişkenlik - Uyarlama İlkesi.319

d) Kamu Hizmetlerinin Bedelsizliği (Meccaniliği) İlkesi319

4) Kamu Hizmetlerinin Kurulması, Düzenlenmesi, Kaldırılması.321

a) Kamu Hizmetlerinin Kurulması321

b) Kamu Hizmetlerinin Düzenlenmesi .322

c) Kamu Hizmetlerinin Kaldırılması ve Özelleştirme .323

5) Kamu Hizmetlerinin Türleri ve Hukukî Rejimleri .325

a) Hizmeti Sunan Özneye Göre Kamu Hizmeti Türleri.325

Kamu Tüzelkişileri Tarafından Sunulan Kamu Hizmetleri.326

Özel Teşebbüs Tarafından Yürütülen Kamu Hizmetleri

(Virtüel Kamu Hizmetleri).326

Kamu - Özel Karma Oluşumlar Tarafından Sunulan Kamu

Hizmetleri.328

b) Tekelli - Tekelsiz Olmalarına Göre Kamu Hizmeti Türleri 328

Tekelli Kamu Hizmetleri .329

Tekelsiz Kamu Hizmetleri .329

c) Hizmetin Sunulduğu Coğrafi Yere Göre Kamu Hizmeti Türleri 329

Evrensel Kamu Hizmetleri 329

Ulusal Kamu Hizmetleri330

Bölgesel Kamu Hizmetleri 330

Yerel Kamu Hizmetleri330

d) Kişilerin Yararlanma Biçimine Göre Kamu Hizmeti Türleri 331

Doğrudan Doğruya Bireysel Yararlanma Sağlayan Kamu

Hizmetleri.331

 

20 İçindekiler

Dolaylı ve Birlikte Yararlanma Sağlayan Kamu Hizmetleri331

e) Konularına Göre Kamu Hizmeti Türleri332

İdarî Kamu Hizmetleri.332

İktisadî Kamu Hizmetleri 332

Sosyal Kamu Hizmetleri333

Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Hizmetleri.334

6) Kamu Hizmetlerinin Görülüş Usulleri 335

a) Emanet Usulü 336

b) Ruhsat (izin) Usulü.336

c) Müşterek Emanet Usulü337

d) İmtiyaz Usulü.338

Tanımı ve Özellikleri .338

İmtiyaz Usulünde İdarenin Yetkileri .339

İmtiyazcının Hakları ve Yükümlülükleri 340

3.1. İmtiyazcının Hakları .340

3.2. İmtiyazcının Yükümlülükleri 341

İmtiyazcının Seçimi.341

İmtiyazın Sona Ermesi 342

e) İltizam Usulü343

f) Yap-İşlet-Devret Usulü 343

g) Yap-İşlet Usulü.345

h) Görevlendirme Usulü 346

i) Özel Yasalarla Kurulan Derneklerle Kamu Hizmeti Yürütülme

Usulü .347

KAMUYA YARARLI FAALİYETLERİ ÖZENDİRME VE DESTEKLEME İŞLEMLERİ.347

1) Kamu Yararına Çalışan Dernekler348

a) Statüye Alınma ve Statüden Çıkarma348

b) Kamu Yararına Çalışan Derneklere Sağlanan İmkânlar349

İzin Almadan Yardım Toplayabilme Kolaylığı350

Kamuya Ait Taşınmaz Tahsisinde ve Satın Alımında Kolaylık .350

Kamu Tüzelkişileriyle Ortak Girişimlerde Bulunmak 350

Kamu Yararına Çalışan Derneklere Tanınan İstisna ve

Muafiyetler.351

c) Kamu Yararına Çalışan Derneklerin Denetlenmesi352

2) Kamu Yararına Çalışan Vakıf Olabilir mi? 352

3) Ekonomik ve Bazı Coğrafi Alanların Gözetilmesi ve Teşvik Edilmesi .352

a) Teşvik Nedenleri354

b) Teşvik Tedbirleri ve Çeşitleri355

Dolaylı Teşvikler .355

Doğrudan Teşvikler 356

c) Teşvik Tedbirlerinin Hukukî Niteliği.357

ÖNGÖRME VE ALTERNATİF BELİRTME İŞLEVİ.358

1) Kavram 358

 

İçindekiler 21

2) Öngörme ve Alternatif Belirlemenin İçeriği 358

a) Bilgilendirme ve Danışmanlık 359

b) Planlama360

Planlama Kavramı.360

Planlama Belgelerinin Türleri .362

2.1. Hukukî Niteliğine Göre Planlama Belgelerinin Türleri .362

2.1.1. Emredici Planlar Biçimi.362

2.1.2. Yol Gösterici Planlar .362

2.2. Amaçlarına Göre Planlama Belgelerinin Türleri 364

2.2.1. Bütçeleme Amacına Yönelik Planlama Belgeleri 364

2.2.1.1. Stratejik Planlar 364

2.2.1.2. Orta Vadeli Program.366

2.2.2. Kalkınma Amacına Yönelik Planlama Belgeleri.367

2.2.2.1. Kalkınma Planları.367

2.2.2.2. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı368

2.2.2.3. Bölge Kalkınma Projeleri (Planları) .369

2.2.2.4. Bölge Kalkınma Programları .371

2.3. Kapsadıkları Coğrafi Alana Göre Planlama Belgelerinin

Türleri372

Planlamanın İlkeleri372

3) Öngörme ve Alternatif Belirleyen İşlemlerinin Yargısal Denetimi.373

ÖZYÖNETİM İŞLERİ .374

1) Kavram 374

2) Türkiye’deki Bugünkü Durum374

a) Personelin Özlük İşleri.374

b) Araç-Gereç Sağlama ve İnşaat-Tesisat Yaptırma .375

c) İdare Mallarının Yönetimi ve Denetimi .376

d) Dava ve Genel İcra Takipleri377

e) Para Harcamaları.378

f) İdarenin İç Çalışma Düzeni 379

g) Tanıtma ve Yayın İşleri 379

3) Özyönetim İşlerinin Hukukî Rejimi 380

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İDARENİN DENETLENMESİ

 

DENETİM KAVRAMI .381

İDARENİN DENETLENMESİNİN YOL VE YÖNTEMLERİNİN TÜRLERİ 382

İDARENİN İÇ (ULUSAL) HUKUKA GÖRE DENETLENMESİ.382

1) İdarenin Yargısal Denetimi 383

2) İdarenin Yargısal Olmayan Yollardan Denetimi.384

a) İdarenin İdare Tarafından Denetlenmesi 384

İç İdarî Denetim385

 

22 İçindekiler

1.1. İdarenin Kendini Denetlemesi .385

1.2. Hiyerarşik Denetim387

1.3. Organik İdarî Denetim .387

1.4. 5018 Sayılı Kanun’a Göre Kurulan İç Denetim

Birimlerince Yapılan Denetim388

Dış İdarî Denetim388

2.1. Vesayet Denetimi .389

2.2. Özel Denetim Kuruluşlarınca Yapılan Dış İdarî Denetim390

2.2.1. Devlet Denetleme Kurulu Tarafından Yapılan

Denetim390

2.2.2. Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu Tarafından

Yapılan Denetim.392

2.2.3. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu

Tarafından Yapılan Denetim.392

b) Siyasi Denetim: İdarenin TBMM Tarafından Denetlenmesi 394

Doğrudan Siyasi Denetim .395

1.1. Genel Görüşme .395

1.2. Meclis Araştırması.396

1.3. Meclis Soruşturması 396

1.4. Yazılı Soru 397

1.5. Dilekçe Komisyonu Aracılığıyla Yapılan Siyasi Denetim.398

1.6. TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Aracılığıyla

Yapılan Siyasi Denetim 399

Dolaylı Siyasi Denetim400

2.1. Sayıştay Aracılığıyla Yapılan Denetim 400

2.2. Kamu Denetçiliği Kurumu Aracılığıyla Yapılan Denetim 403

c) Kamuoyu Denetimi407

ULUSLARARASI HUKUKA GÖRE İDARENİN DENETLENMESİ410

1) İdarenin Uluslararası Hukuka Göre Denetiminin Önemi ve Gerekliliği .410

2) İdare Üzerinde Uygulanan Uluslararası Denetim Türleri.410

a) Avrupa Konseyi Tarafından Yapılan Uluslararası Denetim 411

b) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Yapılan

Uluslararası Denetim.412

Genel Olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 412

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Özellikleri .412

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin İç Hukukumuzdaki Yeri 413

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Öngördüğü Denetim

Organları.415

4.1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi415

4.2. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi416

c) Avrupa Birliği Organlarının Yaptığı Uluslararası Denetim417

Avrupa Birliği’nin Kısa Tanıtımı.417

 

İçindekiler 23

Türkiye’nin Avrupa Birliği ile İlişkilerinin Anayasa Hukuku

Açısından Değerlendirilmesi.418

Avrupa Birliği Düzeyinde Denetim .420

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İDARENİN MALÎ SORUMLULUĞU

 

MALÎ SORUMLULUK KAVRAMI 421

İDARENİN MALÎ SORUMLULUĞUNUN TABİ OLDUĞU HUKUK DALLARINA

GÖRE TÜRLERİ .422

İDARENİN ÖZEL HUKUKA İLİŞKİN MALÎ SORUMLULUĞU425

1) İdarenin Özel Hukuk Öznesi Olmasından Kaynaklanan Özel Hukuka

İlişkin Malî Sorumluluğu425

a) İdarenin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yaptığı Sözleşmelerden

Kaynaklanan Sorumluluğu.425

b) İdarenin Özel Hukuk Hükümlerine Göre Yaptığı Eylemlerinden

Kaynaklanan Sorumluluğu.426

İdarenin Kusura Dayanan Haksız Fiil Sorumluluğu .426

İdarenin Kusura Dayanmayan Özel Hukuk Alanındaki

Objektif Sorumluluğu .427

c) İdarenin Lehine Gerçekleşen Sebepsiz Zenginleşmelerden Dolayı

Sorumluluğu428

2) İdarenin, Adlî Yargı Denetimine Tabi Kamu Hizmetlerinden

Kaynaklanan Sorumluluğu.429

a) Tapu Sicil Muhafızlığının İşlem ve Eylemlerinden İdarenin

Sorumluluğu429

b) İdarenin İcra –İflas Memurlarının Kusurlarından Kaynaklanan

Sorumluluğu429

İDARENİN İDARE HUKUKA İLİŞKİN MALÎ SORUMLULUĞU430

1) İdarenin İdare Hukukuna İlişkin Malî Sorumluluğunun Tanımı .430

2) İdarî Sorumluluğun Kaynakları 431

a) İdarî Sözleşme Nedeniyle İdarenin Sorumluluğu 431

b) İdarenin Kusur Sorumluluğu432

Hizmet Kusuru432

1.1. Hizmet Kusuru Kavramı.432

1.2. Hizmet Kusurunun Özellikleri434

1.3. Hizmet Kusurunun Ortaya Çıkma Biçimleri .436

1.3.1. Hizmetin Kötü İşlemesi.437

1.3.2. Hizmetin Geç İşlemesi 438

1.3.3. Hizmetin Hiç İşlememesi439

Görev Kusuru ve Benzer Durumlar.439

2.1. Görev Kusuru Kavramı.440

2.2. Hizmetten Ayrılabilen Kişisel Kusur Kavramı.443

2.3. Hizmetle İlgili Olmayan Kişisel Kusur Kavramı.446

 

24 İçindekiler

c) İdarenin Kusursuz Sorumluluğu 447

Risk İlkesi448

Sosyal Risk İlkesi .450

Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi 454

III. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI. 457

İDAREYE AİT BİR DAVRANIŞ457

ZARAR.459

İLLİYET BAĞI .462

SORUMLULUĞU ORTADAN KALDIRAN YA DA AZALTAN HÂLLER 464

ZARAR GÖRENİN KUSURU 464

ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN KUSURU466

MÜCBİR SEBEP .469

BEKLENMEYEN HÂL 472

ZARARIN GİDERİLMESİ. 473

ZARARIN TAZMİN EDECEK KAMU TÜZELKİŞİSİNİN TESPİTİ.474

ZARARIN TAZMİNİNİN İDAREDEN TALEP EDİLMESİ476

1) İdarî Yargıda Açılacak Tazminat Davaları (Tam Yargı Davaları)476

2) Adlî Yargıda Açılacak Tazminat Davaları478

ZARARIN TAZMİNİNE İLİŞKİN İLKELER.478

1) Tazminatın Nakden Yapılması İlkesi 478

2) İdarenin Sorumluluğunun Sınırlılığı İlkesi 478

3) Mahkemenin Talep Edilenden Fazla Tazminata Hükmedememesi

İlkesi 478

TAZMİNAT MİKTARININ BELİRLENMESİ .479

1) Zararın Tamamen Giderilmesi.479

2) Zarar Miktarının Tespitinde Esas Alınacak Tarih .479

3) Tazminatın Ödenme Şekli479

4) Ek Tazminatlar.480

KAYNAKLAR . 481

DİZİN 490