Türk İdare Hukukunda Kanuni İdare İlkesi

TÜRK İDARE HUKUKUNDA KANUNİ İDARE İLKESİ



Dr. Emre AKBULUT



- Anayasa ve Kanuni İdare İlkesi

- İdarenin Kuruluşunun Kanunla Düzenlenmesi

- İdarenin Görev ve Yetkilerinin Kanunla Düzelenmesi

- Kanuni İdare İlkesinden Sapmalar



ÖNSÖZV

SUNUŞVII

İÇİNDEKİLERIX

KISALTMALARXIII

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BÖLÜM

ANAYASA ve KANUNÎ İDARE İLKESİ

I KANUNÎLİK İLKESİ ve İDARE HUKUKU 5

II HUKUK DEVLETİ ve KANUNÎ İDARE İLKESİ 10

III KANUNÎ İDARE İLKESİNİN ANAYASAL TEMELLERİ 17

A Anayasa'nın 123 Maddesi 18

1 İlkenin Anayasa'nın 123 Maddesinde Düzenlenme

Şekli 18

2 Anayasa'nın 123 Maddesinin Anlamı 22

a Kanun 22

b Kanuna Eş Değer Normlar 25

aa Kanun Hükmünde Kararnameler 25

aaa Temel Haklar, Kişi Hakları ve Siyasi

Haklara İlişkin Konular 28

bbb Önemlilik, İvedilik ve Zorunluluk

Kriterleri 32

bb Uluslararası Sözleşmeler 48

c İdare 51

d Kanunî İdare 57X

Sayfa No

e Kanunla Düzenleme 58

aa İdarenin Düzenleme Yetkisi 58

aaa Yasama Yetkisi (AY m7) 60

bbb Yürütme Yetkisi (AY m8) 62

bb İdarenin Düzenleme Yetkisinin Sınırı 72

B Anayasa'nın 2 Maddesi (Demokratik Devlet) ile

6 Maddesi 87

C Anayasa'nın Başlangıç Hükümleri ile 7 ve 8 Maddeleri

(Erkler Ayrılığı) 96

D Anayasa'nın 13 Maddesi 101

E Anayasa'nın 38 Maddesi 110

F Anayasa'nın 73 Maddesi 125

G Anayasa'nın 113, 126, 127, 130, 131 ve 135 Maddeleri 131

H Anayasa'nın 128 Maddesi 137

I Anayasa'nın 161 ve 163 Maddeleri 148

İKİNCİ BÖLÜM

İDARENİN KURULUŞUNUN KANUNLA DÜZENLENMESİ

I İDARENİN KURULMASI KAVRAMI 154

II İDARENİN KANUNLA KURULMASI 159

A İdarenin Hukuken Varlık Kazanması 159

1 Anayasa'nın 123 Maddesinin 3 Fıkrası 164

2 İdarenin Kanunla Kurulmasına İlişkin Sınırlar 171

B İdarenin Hukuken Varlığını Kaybetmesi 174

C İdarenin Organize Edilmesi (Düzenlenmesi) 177

1 İdarenin Adının, Amacının ve Faaliyet Alanının

Belirlenmesi 183

2 İdarenin Niteliğinin Belirlenmesi 187XI

Sayfa No

3 İdarenin Görev Süresinin Belirlenmesi 193

4 İdarenin Organlarının Belirlenmesi 195

5 İdarenin İşleyişinin ve Çalışma Usullerinin

Belirlenmesi 200

6 İdarenin Personeline İlişkin İlkelerin Belirlenmesi 203

7 İdarenin Gelir ve Giderlerine İlişkin İlkelerin

Belirlenmesi 210

D İdarenin Kanunla Kurulmaması 213

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İDARENİN GÖREV ve YETKİLERİNİN KANUNLA DÜZENLENMESİ

I DÜZENLEYİCİ İŞLEMLER AÇISINDAN KANUNÎLİK İLKESİ 226

A Düzenleyici İşlemin Yetki Unsuru 226

B Düzenleyici İşlemin Şekil Unsuru 234

C Düzenleyici İşlemin Sebep Unsuru 238

D Düzenleyici İşlemin Konu Unsuru 240

1 Konunun Kanun Tarafından Düzenlenmesi 242

2 Konunun Anayasa'da Mutlak Suretle Yasa Konusu

Yapılan Hususlardan Olmaması 245

3 Konunun Temel İlkelere İlişkin Olmaması 252

4 Konunun Kanunu Aşmaması ve Genişletmemesi 256

5 Konunun Kanuna Uygun Olması 262

E Düzenleyici İşlemin Maksat Unsuru 268

II İDARENİN BİREL İŞLEMLERİ AÇISINDAN KANUNÎLİK

İLKESİ 271

A Birel İşlemin Yetki Unsuru 272

1 Yetki Devri 277

2 Yetkide Paralellik 280

B Birel İşlemin Şekil Unsuru 282XII

Sayfa No

C Birel İşlemin Sebep Unsuru 287

D Birel İşlemin Konu Unsuru 293

E Birel İşlemin Maksat Unsuru 310

III İDARİ EYLEMLER AÇISINDAN KANUNÎLİK İLKESİ 313

IV İDARÎ SÖZLEŞMELER AÇISINDAN KANUNÎLİK İLKESİ 321

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KANUNÎ İDARE İLKESİNDEN SAPMALAR

I İDARENİN TAKDİR YETKİSİ 331

A Takdir Yetkisinin Denetimi ve Yerindelik Denetimi Yasağı 337

B Takdir Yetkisinin Kullanımında Sınır Olarak Hukukun

Genel İlkeleri 344

1 Eşitlik İlkesi 345

2 Kazanılmış Hak ve Haklı Beklenti Kurumları 348

3 İdari İşlemin Geri Alınmasında Uyulacak Kurallar 354

4 Ölçülülük İlkesi 359

5 Hukukun Diğer Genel İlkeleri 361

II YERLEŞİK YARGISAL İÇTİHATLAR

(YARGICIN HUKUK YARATMASI) 362

III KANUNÎ İDARE İLKESİNİN İSTİSNASI 371

SONUÇ 377

KAYNAKÇA 389

ÖZGEÇMİŞ 400