Dr. Doğukan KÜÇÜK
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 5
İÇİNDEKİLER. 7
ŞEKİLLER DİZİNİ 10
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ . 11
GİRİŞ15
BİRİNCİ BÖLÜM
PLATFORM ÇALIŞMA
YENİ BİR ÇALIŞMA ŞEKLİ: PLATFORM ÇALIŞMA 19
1.1. Platform Ekonomisi 19
1.2. Platform Ekonomisi Çerçevesinde Yeni Çalışma Şekilleri . 27
1.3. Platform Çalışma 32
1.3.1. Tanım. 32
1.3.2. Platform çalışmanın özellikleri. 37
1.3.2.1. Platform çalışmanın olumlu özellikleri . 37
1.3.2.1.1. Çevrimiçi platform bakımından olumlu özellikleri 37
1.3.2.1.2. Müşteri bakımından olumlu özellikleri . 38
1.3.2.1.3. Platform çalışanı bakımından olumlu özellikleri . 39
1.3.2.2. Platform çalışmanın platform çalışanı bakımından olumsuz
özellikleri 41
1.3.2.2.1. Genel olarak . 41
1.3.2.2.2. Düşük gelir elde etme. 42
1.3.2.2.3. Güvencesiz çalışma. 46
1.3.2.2.4. Ayrımcılık 46
1.3.2.2.5. Olumsuz çalışma koşulları. 51
PLATFORM ÇALIŞMA TÜRLERİ 53
2.1. Genel Olarak 53
2.2. Sanal Çalışma . 60
2.2.1. Sanal dünyada çalışma. 60
2.2.2. Gold-farming çalışma. 66
2.2.3. Kitle çalışma. 70
8 İçindekiler
2.3. Talep Üzerine Konum Tabanlı Çalışma . 77
PLATFORM ÇALIŞMA İLİŞKİSİNİN TARAFLARI . 81
3.1. Genel Olarak 81
3.2. Çevrimiçi Platform 83
3.2.1. Tanım. 83
3.2.2. Çevrimiçi platform türleri 91
3.2.2.1. İç ve dış platform . 91
3.2.2.2. Platform çalışma türleri çerçevesinde çevrimiçi platform türleri. 94
3.2.2.3. Faaliyetin alanlarına göre çevrimiçi platform türleri 95
3.2.2.4. Görev atama yöntemine göre çevrimiçi platform türleri . 99
3.2.3. Çevrimiçi platform özel istihdam bürosu olarak kabul edilebilir mi?. 101
3.2.4. Çevrimiçi platform franchise veren olarak kabul edilebilir mi? . 110
3.3. Müşteri. 114
3.4. Platform Çalışanı 114
3.4.1. Genel olarak. 114
3.4.2. Platform çalışanı ev hizmetlerinde çalışan olarak kabul edilebilir mi? 115
3.4.3. Platform çalışanı uzaktan çalışan olarak kabul edilebilir mi?. 122
İKİNCİ BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMELERİNDE BAĞIMLILIK UNSURUNUN ÖNEMİ VE
PLATFORM ÇALIŞANLARI AÇISINDAN BAĞIMLILIK UNSURUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
BAĞIMLILIK UNSURUNUN TESPİTİ . 131
1.1. Genel Olarak 131
1.2. İş Sözleşmesinin Unsurları 132
1.2.1. İş sözleşmesi tanımı . 132
1.2.2. Ücret unsuru 135
1.2.3. İş görme unsuru. 137
1.2.4. Bağımlılık unsuru . 138
1.3. Uluslararası Hukukta ve Ulusal Hukuklarda Bağımlılık Unsuruna Yüklenen
Anlam ve Bağımlılık Unsurunun Tespitinde Kullanılan Ölçütler . 138
1.3.1. Genel olarak. 138
1.3.2. Uluslararası Çalışma Örgütü 139
1.3.3. Avrupa Birliği . 144
1.3.4. Birleşik Krallık. 154
1.3.5. Kanada. 162
1.3.6. Amerika Birleşik Devletleri. 168
İçindekiler 9
1.3.7. İspanya. 178
1.3.8. İtalya 182
1.3.9. Almanya. 186
1.3.10. Avusturya. 190
TÜRK İŞ HUKUKU AÇISINDAN BAĞIMLILIK UNSURUNUN TESPİTİ 195
2.1. Hukuki Belgelerde Bağımlılık Kavramı 195
2.2. Doktrinde Bağımlılık Kavramı . 197
2.3. Yargı Kararları Işığında Bağımlılık Kavramı . 202
2.4. Platform Çalışma İlişkisinde İşverenin Yönetim Hakkına ve Bağımlılık Unsuruna
Verilmesi Gereken Anlam. 212
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
PLATFORM ÇALIŞANLARININ HUKUKİ STATÜSÜ VE
TÜRK İŞ HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRMELER
UBER PLATFORMU KAPSAMINDA ÇALIŞAN PLATFORM ÇALIŞANLARININ HUKUKİ
STATÜSÜ 221
1.1. Genel Olarak 221
1.2. Uber Platformunun İşleyişi. 223
1.3. Uber Platformu Kapsamında Taraflar Arasındaki Sözleşmesel İlişkilerin
Hukuki Niteliği 226
1.3.1. Platform sağlayıcısı ve platform çalışanı arasındaki ilişki. 226
1.3.1.1. Genel olarak. 226
1.3.1.2. Platform sağlayıcısı ve platform çalışanı arasındaki ilişkinin
niteliğine dair doktrindeki görüşler 227
1.3.1.3. Platform sağlayıcısı ve platform çalışanı arasındaki ilişkiyi
değerlendiren yargı kararları 232
1.3.1.4. Görüşümüz. 245
1.3.2. Platform sağlayıcısı ve müşteri arasındaki ilişki . 252
1.3.3. Müşteri ve platform çalışanı arasındaki ilişki. 256
FOODORA PLATFORMU KAPSAMINDA ÇALIŞAN PLATFORM ÇALIŞANLARININ HUKUKİ
STATÜSÜ 258
2.1. Genel Olarak 258
2.2. Foodora Platformunun İşleyişi . 259
2.3. Foodora Platformu Kapsamında Taraflar Arasındaki Sözleşmesel İlişkilerin
Hukuki Niteliği 261
2.3.1. Platform sağlayıcısı ile platform çalışanı arasındaki ilişki. 261
2.3.1.1. Genel olarak. 261
2.3.1.2. Platform sağlayıcısı ve platform çalışanı arasındaki ilişkinin
niteliğine dair doktrindeki görüşler 261
10 İçindekiler
2.3.1.3. Platform sağlayıcısı ve platform çalışanı arasındaki ilişkiyi
değerlendiren yargı kararları . 264
2.3.1.4. Görüşümüz. 275
2.3.2. Platform sağlayıcısı ve müşteri arasındaki ilişki . 279
2.3.3. Müşteri ve platform çalışanı arasındaki ilişki. 281
ARMUT PLATFORMU KAPSAMINDA ÇALIŞAN PLATFORM ÇALIŞANLARININ HUKUKİ
STATÜSÜ 281
3.1. Genel Olarak 281
3.2. Armut Platformunun İşleyişi 281
3.3. Armut Platformu Kapsamında Taraflar Arasındaki Sözleşmesel İlişkilerin Hukuki
Niteliği 284
3.3.1. Platform sağlayıcısı ile platform çalışanı arasındaki ilişki. 284
3.3.1.1. Genel olarak. 284
3.3.1.2. Platform sağlayıcısı ve platform çalışanı arasındaki ilişkinin
niteliğine dair doktrindeki görüşler 284
3.3.1.3. Platform sağlayıcısı ve platform çalışanı arasındaki ilişkiyi
değerlendiren yargı kararları . 288
3.3.1.4. Görüşümüz. 291
3.3.2. Platform sağlayıcısı ve müşteri arasındaki ilişki . 297
3.3.3. Müşteri ve platform çalışanı arasındaki ilişki. 297
3.4. Türk İş Hukukunda Platform Çalışma Üzerine Öneriler 298
SONUÇ 309
KAYNAKÇA 319
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1.1. Platform çalışma türleri 60
Şekil 1.2. Üçlü ilişki çerçevesinde platform çalışmanın tarafları. 82
Şekil 1.3. Platform çalışma türüne göre çevrimiçi platformlar. 95
Şekil 1.4. Faaliyet alanına göre platform çalışma türleri 96
Şekil 1.5. Görev atama yöntemine göre platform çalışma türleri 99
