İş Hukukunun en önemli konularından birisi iş sözleşmesinin sona ermesi halleridir. Çünkü İş Hukukunun süjelerinden işçi, göstermiş olduğu emeğin karşılığında elde etmiş olduğu maddi menfaat ile hayatını sürdüren kimsedir. Bu menfaatin tehlikeye düşmesi, kişinin yaşantısının devamını imkânsız hale getirme riskini barındırır. 4857 Sayılı Kanun bu hususta genel düzenlemelere açıkça yer vermiştir. Ancak bazı iş sözleşmesinin sona erme yolları Kanun’da sınırlı olarak düzenlenmiş, bazı yollar ise mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde ele alınmamıştır. Kanun’da sınırlı olarak düzenlenen yollardan birisi toplu işçi çıkarmadır. Kanun’da yer verilmeyen yol ise ikâledir. İş sözleşmesinin sona ermesi halleri gerek bireysel gerekse toplumsal sükûnu doğrudan etkileyen hukuki işlemlerdir. Çalışmamızda bu iki ayrı kavram öncelikle kendi içerisinde ele alınarak incelenmiştir. Sonrasında ise bu iki kavramın kesişim gösterdiği hallerde ortaya çıkan hukuki sorunlar ele alınarak çözüm önerileri ortaya sunma gayesi izlenmiştir. Bu eserin amacını toplu işçi çıkarma hallerinde yaşanan hukuki sorunların ikâle sözleşmesi ile önüne geçilmesi halinde ortaya çıkması muhtemel yeni hukuki ilişkilerin mahiyetinin tespit edilmesi ve oluşması muhtemel hukuki sorunlara çözüm önerileri sunmak oluşturmuştur.
İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA III
ÖNSÖZ V
KISALTMALAR XI
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
TOPLU İŞÇİ ÇIKARMA
1.1. Genel Olarak 3
1.2. Toplu İşçi Çıkarma Kavramı 5
1.3. Uluslararası ve Ulusal Düzenlemelerde Toplu İşçi Çıkarma 6
1.3.1. Uluslararası Düzenlemeler 6
1.3.1.1. UÇÖ Sözleşmeleri ve Kararları 6
1.3.1.2. Avrupa Sosyal Şartı 7
1.3.1.3. Avrupa Birliği Hukukunda Toplu İşçi Çıkarma 9
1.3.2. Türk Hukukunda Toplu İşçi Çıkarma 10
1.3.2.1. 4857 Sayılı İş Kanunundan Önceki Dönem 10
1.3.2.2. 4857 Sayılı İş Kanununda Yer Alan Düzenlemeler 12
1.4. Toplu İşçi Çıkarmanın Unsurları, Esası ve Usulü 13
1.4.1. Toplu İşçi Çıkarmanın Unsurları 13
1.4.1.1. İşyerinde Çalışan İşçi Sayısı 14
1.4.1.2. İşten Çıkarılacak İşçi Sayısı 16
1.4.1.3. Ekonomik, Teknolojik, Yapısal ve Benzeri Nedenlerle İşçi Çıkarılması 17
1.4.2.4. Belirli Bir Sürede İşten Çıkarma 19
1.4.2. Toplu İşçi Çıkarmanın Esasları 21
1.4.2.1. Geçerli Fesih Kavramı 21
1.4.2.1.1. Feshin Son Çare Olması (Ultima Ratio) İlkesi 23
1.4.2.1.2. Sosyal Seçim İlkesi 27
1.4.2.2. Toplu İşçi Çıkarma Bakımından İşçinin Performansından Kaynaklı Nedenler 29
1.4.3. Toplu İşçi Çıkarma Usulü 30
1.4.3.1. Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğüne Bildirim 30
1.4.3.2. İşyeri Sendika Temsilcilerine Yapılacak Bildirim ve Görüşmeler 32
1.4.3.3. İş Güvencesi Bakımından Toplu İşçi Çıkarma 34
1.4.3.4. İşverenin Yeniden İşe Alma Yükümlülüğü 34
1.4.3.5. İşyerinin Kapanması Halinde Toplu İşçi Çıkarma Usulü 35
1.5. Toplu İşçi Çıkarma Hükümlerine Aykırılığın Sonuçları 38
İKİNCİ BÖLÜM
İKALE SÖZLEŞMESİ
2.1. İkale Kavramı ve İkalenin Hukuki Niteliği 41
2.1.1. İkale Kavramı 41
2.1.2. İkalenin Hukuki Niteliği 43
2.2. İkalenin Taraflara Etkileri 45
2.2.1. İkalenin İşveren Açısından Etkileri 45
2.2.2. İkalenin İşçi Açısından Etkileri 46
2.3. İkalenin Benzer Kavramlardan Farkları 46
2.3.1. Fesih 46
2.3.2. Sulh Sözleşmesi 47
2.3.3. Feragat Sözleşmesi 48
2.3.4. İbra Sözleşmesi 49
2.3.5. Tasfiye Sözleşmesi 51
2.4. İkale Sözleşmesinin Unsurları 52
2.4.1. İrade Beyanları 52
2.4.1.1. Açık İrade Beyanı 53
2.4.1.2. Örtülü İrade Beyanı 54
2.4.2. İkale Sözleşmesinde Ehliyet ve Şekil 55
2.4.2.1 Sözleşme Taraflarının Ehliyeti 55
2.4.2.2. Sözleşmenin Şekli 56
2.5. İkale Sözleşmesinin Geçerliliği 56
2.5.1. Sözleşmenin Geçerlilik Şartları 57
2.5.1.1. İşverenin Bilgilendirme Mükellefiyeti 57
2.5.1.2. Dar Yorum İlkesi 59
2.5.1.3. Makul Yarar Ölçüsü 60
2.5.2. İkale Sözleşmesinde Karşılıklı İradelerin Sözleşmeye Etkisi 63
2.5.2.1. İrade Bozukluğu Halleri 63
2.5.2.1.1. Yanılma (Hata) 64
2.5.2.1.2. Aldatma (Hile) 65
2.5.2.1.3. Korkutma (İkrah) 66
2.5.2.2. Aşırı Yararlanma (Gabin) 67
2.6. İkale Sözleşmesinin Sonuçları 68
2.6.1 İkale Sözleşmesinin İşçi Alacaklarına Etkisi 69
2.6.2. İkale Sözleşmesinin Yürürlük Tarihi 71
2.6.3. İş İlişkisinin İkale Neticesinde Sona Ermesi Halinde Yükümlülükler 71
2.6.3.1. Kişisel Verilerin Korunması Yükümlülüğü 71
2.6.3.2. Sadakat Yükümlülüğü 73
2.6.3.3. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü 75
2.6.4. İkale Sözleşmesinin Geçersizliği 76
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TOPLU İŞÇİ ÇIKARMALARDA İKALE SÖZLEŞMESİ BAKIMINDAN KARŞILAŞILAN SORUNLAR
3.1. Genel Olarak 77
3.2. Toplu İşçi Çıkarmanın İkale Vasıtasıyla Gerçekleştirilmesi Mümkün Müdür? 78
3.3. Toplu İşçi Çıkarma Sürecinde Düzenlenen İkale Sözleşmeleri 79
3.4. Toplu İşçi Çıkarma Görüşmelerinde İşveren Tarafından Yapılan İkale Önerisi 81
3.5. Toplu İşçi Çıkarma Sürecinde Düzenlenen İkale Sözleşmesinde Makul Yarar 84
3.6. İkale Yoluyla Sona Erecek İş Sözleşmelerinin Toplu Olarak İşten Çıkarılacak İşçi Sayısına Etkisi 85
