İşsizlik Sigortası konusunda yasal düzenlemelerde ve uygulamada karşılaşılan eksikliklere bir çözüm sunmak amacıyla, gelişen yasal düzenlemeler ve uygulamalar karşısında hukuk ağırlıklı bir çalışma olan “Türk İşsizlik Sigortası Hukuku Uygulaması” adlı bu çalışma kaleme alınmıştır.” “İşsizlik Sigortasına Genel Bakış” ve “Türk İşsizlik Sigortası Hukuku Hükümleri” olmak üzere iki temel bölümden oluşan eser, tüm işçi, işsiz işçi, sigortalı işsiz işçi ve uygulayıcılara yararlı olacak bir kaynak niteliğindedir.
İÇİNDEKİLER KİTAP HAKKINDA III ÖNSÖZ V GİRİŞ 1
I. BÖLÜM İŞSİZLİK SİGORTASINA GENEL BAKIŞ § 1. İŞSİZLİK SİGORTASININ YERİ VE ÖNEMİ 5 § 2. İŞSİZLİK SİGORTASININ DOĞUŞU VE GELİŞİMİ 8 1-İŞSİZLİK SİGORTASININ DOĞUŞU 8 A) SENDİKALARCA KURULAN İŞSİZLİK YARDIM SANDIKLARI 10 B) İŞVERENLERCE KURULAN İŞSİZLİK YARDIM SANDIKLARI 11 C) KAMU KURULUŞLARINCA KURULAN İŞSİZLİK YARDIM KURULUŞLARI 12 a- MAHALLİ İDARELERCE KURULAN YARDIM SANDIKLARI 12 b- DEVLETÇE KURULAN İŞSİZLİK SİGORTASI 13 2-TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK SİGORTASININ GELİŞİMİ 14 A) İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMU’NDA İŞSİZLİK SİGORTASI ÇALIŞMALARI 16 B) DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI’NDA (DPT) İŞSİZLİK SİGORTASI ÇALIŞMALARI 20 § 3. İŞSİZLİK SİGORTASI İLE İLGİLİ GENEL KAVRAMLAR 21 1-SOSYAL GÜVENLİK KAVRAMI 21 A) SOSYAL GÜVENLİK TANIMI 21 B) SOSYAL GÜVENLİK KONUSU OLAN RİSKLER 24 C) SOSYAL GÜVENLİK ARAÇLARI 26 2-İŞSİZLİK KAVRAMI 26 A) İŞSİZ TANIMI 26 B) İŞSİZLİĞİN MAHİYETİ 30 3-İŞSİZLİK SİGORTASI KAVRAMI 31 A) İŞSİZLİK SİGORTASI TANIMI 31 B) İŞSİZLİK SİGORTASI ÖZELLİKLERİ 35 a-İŞSİZLİK RİSKİNİ TAZMİN ÖZELLİĞİ 35 b-ZORUNLULUK ÖZELLİĞİ 35 c-PRİM ÖDEME ÖZELLİĞİ 37 d-DEVLETÇE KURULMA ÖZELLİĞİ 39 e-YENİDEN İŞE YERLEŞTİRME ÖZELLİĞİ 43 C) İŞSİZLİK SİGORTASI KAPSAMI 44 a-BAĞIMLILIK (SUBORDINATION) UNSURUNA GÖRE KAPSAM 44 aa.BAĞIMLI ÇALIŞANLAR 46 i-KAMU GÖREVLİSİ KADROLULAR (MEMUR) 46 ii- İŞ SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞANLAR (İŞÇİ ) 50 bb.BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR 53 i-İŞVEREN 53 ii-SERBEST MESLEK SAHİPLERİ 55 b-İŞSİZLİK UNSURUNA GÖRE KAPSAM 58 c-DİĞER UNSURLARA GÖRE KAPSAM 58 d-DÜNYA ÜLKELERİNDE UYGULAMAYA GÖRE KAPSAM 61 § 4. İŞSİZLİK SİGORTASI FİNANSMANI 63 1-İŞSİZLİK SİGORTASI FİNANSMAN KAYNAĞI 63 A) SOSYAL SİGORTA FİNANSMAN KAYNAKLARI 64 a- PRİMLER 64 b- DEVLETİN KATKISI 64 c- VERGİLER 65 B) İŞSİZLİK SİGORTASININ FİNANSMAN KAYNAĞI 65 C) İŞSİZLİK SİGORTASINA KATKI ŞEKİLLERİ 66 a- TEK TİP KATKI 66 b- ORANTILI KATKI 66 c- GRUPLANDIRILMIŞ KATKI 67 D)İŞSİZLİK SİGORTASINA DEVLET KATKISI 67 2-İŞSİZLİK SİGORTASI FİNANSMAN SİSTEMLERİ 68 A) REPARTİSYON (PAYLAŞIM) SİSTEMİ 68 B) KAPİTALİZASYON (BİRİKİM) SİSTEMİ 69 3-İŞSİZLİK SİGORTASI GELİR- GİDER HESAPLAMA YÖNTEMİ VE ÖRNEKLER 70 A) HESAPLAMA YÖNTEMLERİ 70 a- GELİR HESAPLARI 70 b- GİDERLER HESAPLARI 71 B) ÖRNEK HESAPLAMALAR 71 a- 1. ÖRNEK 71 aa.TAHMİNİ GELİR DURUMU 71 bb.TAHMİNİ GİDER DURUMU 72 b- 2. ÖRNEK 73 c- 3. ÖRNEK 75 4- DÜNYA ÜLKELERİNDE UYGULAMADA FİNANSMAN KAYNAKLARI 77 § 5. İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI 81 1- GENEL KOŞULLAR 81 A) İRADESİ DIŞINDA İŞSİZ OLMA KOŞULU 81 B) PRİM ÖDEME KOŞULU 81 C) BELİRLİ BİR SÜRE BEKLEME KOŞULU 81 D) GÖSTERİLEN İŞİ KABUL ETME KOŞULU 82 2- DÜNYA ÜLKELERİNDE UYGULAMADA İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI 82 A) BAZI ÜLKELERDE İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI 83 B) TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI 92 § 6. İŞSİZLİK SİGORTASININ SAĞLADIĞI YARARLAR 93 1- ÖDENEK MİKTARI 93 2- ÖDENEK SÜRESİ 103 § 7. İŞSİZLİK SİGORTASI YÖNETİMİ 109 1- YÖNETİM İLE İLGİLİ GENEL GÖRÜŞLER 109 2-DÜNYA ÜLKELERİ UYGULAMASINDA İŞSİZLİK SİGORTASI YÖNETİMİ 111 A) BAZI ÜLKELERDE İŞSİZLİK SİGORTASI YÖNETİMİ 111 B) TÜRKİYE’DE İŞSİZLİK SİGORTASI YÖNETİMİ 116
II. BÖLÜM TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI HUKUKU HÜKÜMLERİ § 8. TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI HUKUKU’NA İLİŞKİN TANIMLAR VE GENEL HÜKÜMLER 118 1-TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI YASASI İLE İLGİLİ TANIMLAR 118 A) TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI YASASI’NI YÜRÜTMEYE YETKİLİ KURUL, KURUM VE KURULUŞLAR 118 B) TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI’NIN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ 122 a-TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI TANIMI 122 b-TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI ÖZELLİKLERİ 123 aa.İŞ SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞMA ÖZELLİĞİ 123 bb.KASIT VE KUSURU OLMAKSIZIN İŞSİZ KALMA ÖZELLİĞİ 123 cc.ÇALIŞMA İSTEK VE YETENEĞİNDE OLMA ÖZELLİĞİ 124 dd.ZORUNLULUK ÖZELLİĞİ 124 ee.PRİM ÖDEME ÖZELLİĞİ 125 2-İŞSİZLİK SİGORTALISI, SİGORTALI İŞSİZ, İŞVEREN VE İŞVEREN VEKİLİ İLE İŞYERİ TANIMI 125 A) İŞSİZLİK SİGORTALISI TANIMI 125 B) SİGORTALI İŞSİZ 127 C) İŞVEREN VE İŞVEREN VEKİLİ TANIMI 128 a-İŞVEREN TANIMI 128 b- İŞVEREN VEKİLİ 130 D) İŞYERİ VE EKLENTİLERİ 131 a- İŞYERİ 131 b-İŞYERİ EKLENTİLERİ 133 3- TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI HUKUKU’NA İLİŞKİN GENEL HÜKÜMLER 136 § 9. TÜRK İŞSİZLİK SİGORTASI YASASI’NIN AMACI, KAPSAMI VE TESCİL 138 1- İŞSİZLİK SİGORTASI YASASI’NIN AMACI 138 2-İŞSİZLİK SİGORTASI YASASI’NIN KAPSAMI 139 A) İŞSİZLİK SİGORTASI KAPSAMINA GİREN SİGORTALILAR 141 a-İŞ SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞAN İŞSİZLİK SİGORTALISI 141 b-İŞÇİ SİGORTALISI KAPSAMINDA OLUPTA İŞ SÖZLEŞMESİ DIŞINDA SÖZLEŞMELERLE ÇALIŞAN İŞSİZLİK SİGORTALISI 147 c-KISMİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞAN İŞSİZLİK SİGORTALISI 156 d-AYDA 10 GÜNDEN AZ SÜRELİ ÇALIŞAN İŞSİZLİK SİGORTALISI 160 e-BANKALAR, SİGORTA ŞİRKETLERİ, TİCARET VE SANAYİ ODALARI VE BORSALARA AİT SANDIKLARA TABİ ÇALIŞAN İŞSİZLİK SİGORTALISI 164 B) İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNU KAPSAMINA GİRMEYENLER 166 a-HİZMET AKDİNE BAĞLI OLMAKSIZIN KENDİ ADINA VE HESABINA BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR VE KAMU İDARELERİNDE ÇALIŞANLAR 166 b- HİZMET AKDİ İLE ÇALIŞMAYANLAR 167 c- AT YARIŞLARI ÇALIŞANLARI 168 d- BAZI SOSYAL SİGORTA KOLLARININ UYGULANDIĞI SİGORTALILAR 168 e- SOSYAL SİGORTALI SAYILMAYANLAR 169 f- İŞ KAYBI TAZMİNATI ALANLAR 172
g-SANDIKLARDA MEMUR OLARAK ÇALIŞANLAR, SÖZLEŞMELİ MEMURLAR, DEVLET MEMURLARI, UZMAN ERBAŞLAR, UZMAN JANDARMA, HAKİM VE SAVCILAR, YÜKSEK ÖĞRETİM PERSONELİ, SÖZLEŞMELİ PERSONEL VE GEÇİCİ PERSONEL 174 3-TESCİL İŞLEMLERİ 174 § 10. İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMLERİ VE İŞSİZLİK ÖDENEĞİ 175 1-İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMLERİ 175 A) İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMİ TANIMI 176 B) PRİME ESAS KAZANÇLAR VE GÜNLÜK KAZANÇ SINIRLARI 177 a- PRİME ESAS KAZANÇLAR 177 b- PRİME ESAS GÜNLÜK KAZANÇ SINIRLARI 180 C) İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMİ MİKTARI 181 D) PRİMLERİN TAHAKKUK VE TAHSİLİ 185 2-İŞSİZLİK ÖDENEĞİ 186 A)İŞSİZLİK ÖDENEĞİ İLE İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER 186 B) İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALMAKTA OLAN SİGORTALI İŞSİZİN İŞE GİRMESİ 187 C) İŞSİZLİK ÖDENEĞİNE HAK KAZANMA ŞARTLARI 189 a-İŞTEN AYRILMA BİLDİRGESİ (İAB)’NİN DÜZENLENMESİ 194 b-TÜRKİYE İŞ KURUMU(İŞKUR)’NA BAŞVURU 196 D) İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİN MİKTARI, ÖDENEĞİN ÖDENME SÜRELERİ VE ÖDENEĞİN ÖDEME ZAMANI 197 a- İŞSİZLİK ÖDENEĞİNİN MİKTARI 197 b-İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ÖDEME SÜRELERİ 198 c-İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ÖDEME ZAMANI 200 E) İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ÖDEMESİNDE HAK DÜŞÜRÜCÜ NEDENLER 201 F) SİGORTALI İŞSİZİN HASTALIK VE ANALIK SİGORTASI 203 § 11. İŞSİZLİK SİGORTASI FONU 205 1-FONUN KURULUŞU, YÖNETİMİ VE DENETİMİ 206 2-FONUN GELİRLERİ, GİDERLERİ İLE MAL VE ALACAKLARI 206 3-İŞSİZLİK SİGORTASI FONU’NDAN ÖDENEN TEŞVİKLER 209 A) TEŞVİK ÇEŞİTLERİ, ŞEKİL VE ŞARTLARI 209 aa. İŞSİZLİK ÖDENEĞİ ALAN SİGORTALI İŞSİZLERİ İŞE ALAN İŞVERENLERLE İLGİLİ TEŞVİK 209 bb.ASGARİ ÜCRET DESTEK TEŞVİĞİ 211 cc.İLAVE İSTİHDAM TEŞVİKİ 213 dd. KADIN, GENÇ VE MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ OLANLARIN TEŞVİKİ 216 B)TEŞVİKTEN YARALANAMAYANLAR 219 4-ÜCRET GARANTİ FONU 220 5- KISA ÇALIŞMA VE KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ 222 6-DOĞUM VE EVLAT EDİNME SONRASI YARIM ÇALIŞMA ÖDENEĞİ 227 § 12. İDARİ PARA CEZALARI VE İDARİ İŞLEMLERE KARŞI İTİRAZLAR 228 1- İDARİ PARA CEZASI 228 2- İDARİ İŞLEMLERE KARŞI İTİRAZ 230 EK: 4447 sayılı yasa EK 6. Madde; ESNAF AHİLİK SANDIĞI 233 KAYNAKÇA 239
